5. Natungpal Dagiti Padtona
No Apay a Mapagtalkan ti Biblia
5. Natungpal Dagiti Padtona
Panunotenyo ti maysa a mangipakpakauna iti kasasaad ti paniempo a kanayon a pumudno ti ibagana. No ibagana nga agtudo, mangitugotkayo kadi iti payong?
NAPNO ti Biblia kadagiti padto. * Kanayon nga umiso ken nalawag dagiti padtona kas paneknekan ti historia.
Naidumduma. Dagiti padto ti Biblia ket masansan nga espesipiko ken natungpal agingga iti kababassitan a detalye. Gagangay a mainaig kadagiti napateg a bambanag ken ipakpakaunana ti di namnamaen dagiti sibibiag idi panawen ti pannakaisuratna.
Naisangsangayan a pagarigan. Nagsayaat ti lokasion ti nagkauna a Babilonia. Adda dayta iti asideg ti Karayan Eufrates isu a naawagan dayta a “sentro ti nagkauna nga Oriente no mainaig iti politika, relihion, ken kultura.” Idi agarup 732 K.K.P., insurat ni propeta Isaias ti mangpakdaar a padto maipapan iti pannakatnag ti Babilonia. Nangted ni Isaias kadagiti espesipiko a detalye: “Ciro” ti nagan ti mangparmek, ‘agmaganto’ ti pannakasalaknibna a Karayan Eufrates, ken ‘saanto a mairikep’ dagiti ruangan ti siudad. (Isaias 44:27–45:3) Agarup 200 a tawen kalpasanna, idi Oktubre 5, 539 K.K.P., natungpal ti amin a detalye dayta a padto. Ti Griego a historiador a ni Herodotus (maikalima a siglo K.K.P.) pinasingkedanna ti pamay-an ti pannakatnag ti Babilonia. *
Awanan buteng a mangipalgak. Nangted ni Isaias iti kanayonan a nakaam-amak a padto maipapan iti Babilonia: “Isu saanto a pulos mapagnaedan.” (Isaias 13:19, 20) Pudno nga agkasapulan iti tured ti panangipadto iti pannakalangalang ti narang-ay a siudad nga adda iti narigat a maparmek a disso. Gagangay laeng a namnamaenyo a mabangonto manen no madadael. Nupay saan a nalangalang a dagus kalpasan ti pannakaparmekna, pimmudno ti padto ni Isaias idi agangay. Iti agdama, ti nagkauna a Babilonia ket “langalang, nadagaang, desierto ken natapuk,” kuna ti magasin nga Smithsonian.
Nakaskasdaaw a panunoten ti kasaknap ti kaitungpalan ti padto ni Isaias. Kayariganna nga impadtona 200 a tawen a nasaksakbay ti pannakadadael ti moderno a siudad, kas iti New York wenno London, sa imbagana a saanto a pulos a mapagnaedan. Ngem ti talaga a nakaskasdaaw ket natungpal ti padto ni Isaias! *
Kadagitoy a nagsasaruno nga artikulo, inusigtayo ti sumagmamano kadagiti pammaneknek a nangkombinsir iti minilion a tattao a mapagtalkan ti Biblia. Gapuna, agpaiwanwanda iti dayta. Apay a diyo adalen a naimbag ti Biblia tapno mapaneknekanyo no mapagtalkanyo met laeng dayta?
[Dagiti Footnote]
^ par. 4 Saan a kanayon a pumudno dagiti pakpakauna maipapan iti paniempo. Impaltiing ti Dios dagiti padto ti Biblia, ket kabaelanna nga imaniobra dagiti pasamak no pagayatanna.
^ par. 6 Para iti ad-adu pay a detalye maipapan iti kaitungpalan ti padto ni Isaias, kitaenyo ti panid 27-29 ti broshur a Libro Para iti Amin a Tao nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
^ par. 8 Para iti ad-adu pay a pagarigan dagiti padto ti Biblia ken ti pannakatungpalda kas paneknekan ti historia, kitaenyo ti panid 117-33 ti libro a Ti Biblia—Saot’ Dios Wenno iti Tao? nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
[Dagiti Ladawan iti panid 9]
Siuumiso nga impadto ti Biblia a Ciro ti nagan ti mangparmek iti nabileg a Babilonia
Baka Kayatmo Met ti
MAIPAPAN KADAKAMI
Apay nga Adalem ti Biblia?
Mangipapaay ti Biblia iti sungbat kadagiti napapateg a saludsod ti minilion a tattao iti intero a lubong. Kayatmo met kadi a masungbatan ti saludsodmo?