Mapan iti linaonna

 Agimtuod Dagiti Agtutubo

Siasinoak?

Siasinoak?

Nakita ni Michael a sumungsungad ni Brad, ket kaamakna ti sumaganad a mapasamak. “Hoy Miks, padasem daytoy ne!” kuna ni Brad. Inukrad ni Brad ti dakulapna, ket nakita ni Michael ti eks-ekspektarenna—maysa nga istik ti marijuana. Dina kayat nga awaten, ngem dina met kayat ti agparang a takrot. “Kua ngamin,” madandanagan nga ibaga ni Michael, “maminsanto laengen. . . . wen?”

Nakita ni Jessica a sumungsungad ni Brad, ket sisasaganan iti mapasamak. “Hoy Jess, padasem daytoy ne!” kuna ni Brad. Inukrad ni Brad ti dakulapna, ket nakita ni Jessica ti eks-ekspektarenna—maysa nga istik ti marijuana. “Diak kayat,” ti situtured a sungbat ni Jessica. “Brad, adu pay ti kayatko nga aramiden iti biagko. Kunak man no nalaingka! Nalipatam sa metten a makadangran dayta iti bagi!”

KADAGITA nga eksena, apay a naturtured ni Jessica nga agkedked iti panangpilit? Addaan ngamin iti banag nga awan ken Michael. Ania dayta? Ti pannakaammo iti kinasiasinona. Ammona ti kayatna a pagbalinan ken dagiti prinsipio a maitakderanna. Dayta ti tumultulong kenkuana nga agkedked iti ammona a dakes. No addaanka met iti kasta, naturedka nga agkedked iti ammom a dakes—sika a mismo ti mangkontrol iti biagmo imbes nga itulokmo a sabali ti mangkontrol kenka. Kasanoka a maaddaan iti kasta a kompiansa? Makatulong ti panangsungbat kadagiti sumaganad a saludsod.

1 ANIA DAGITI PAGLAINGAK?

No apay a napateg: No ammom dagiti abilidad ken nasayaat a kababalinmo, pumigsa ti kompiansam.

Panunotem: Agduduma ti saguday ti tunggal maysa. Kas pagarigan, ti dadduma ket nalaing iti arte wenno musika, adda met dagiti nalaing iti isports. Ni Raquel ket nalaing nga agtarimaan iti lugan. * “Idi agarup 15 ti tawenko,” kinunana, “naamirisko a kayatko ti agbalin a mekaniko.”

Pagtuladan iti Biblia: Insurat ni apostol Pablo: “Uray pay no saanak a nasigo iti panagsasao, pudno unay a saanak a kasta no iti pannakaammo.” (2 Corinto 11:6) Gapu iti nauneg a pannakaawatna iti Kasuratan, nakapagtalinaed a natibker ni Pablo uray no adda dagiti nangumsi kenkuana. Dina intulok a ti dakes a kababalinda ti nangpakapuy iti kompiansana.—2 Corinto 10:10; 11:5.

Usigem ti bagim. Isuratmo iti baba ti maysa a sagudaymo wenno paglaingam.

․․․․․

Deskribirem ti nasayaat a kababalinmo.  (Kas pagarigan, nadungngoka kadi? naparabur? mapagpannurayan? managsapsapa?)

․․․․․

“Ikagkagumaak ti tumulong kadagiti agkasapulan. No adda mayat a makisarita kaniak uray no adda ar-aramidek, isardengko dayta ket dumngegak kenkuana.”—Brianne.

No awan mapanunotmo a nasayaat a kababalinmo, mangpanunotka iti maysa a rimmang-ayam manipud kinaubingmo, sa isuratmo iti baba.—Kas pagarigan, kitaem ti kahon a  “Ti Kuna Dagiti Kapatadam.”

․․․․․

2 ANIA DAGITI PAGKAPUYAK?

No apay a napateg: Uray napigsa ti kawar, mapugsat dayta no adda nakapuy a pasetna. Umasping iti dayta, dagus nga agbalin a dakes ti kinasiasinom no dimo magawidan dagiti pagkapuyam.

Panunotem: Awan ti tao a perpekto. (Roma 3:23) Tunggal maysa ket addaan iti kababalin a kayatda a baliwan. “Apay a nalakaak a masuron uray kadagiti awan serserbina a banag?” kuna ti balasang nga agnagan iti Seija. “Pagsiudotak uray nakabasbassit a banag, ken diak makontrol ti emosionko!”

Pagtuladan iti Biblia: Ammo ni Pablo dagiti pagkapuyanna. Insuratna: “Pudno a pagragsakak ti linteg ti Dios maitunos iti kinatao nga adda iti unegko, ngem makitak iti kamkamengko ti sabali a linteg a makigubgubat iti linteg ti panunotko ken mangiturturong kaniak a kautibo iti linteg ti basol.”—Roma 7:22, 23.

Usigem ti bagim. Ania a pagkapuyan ti masapul a sursuruem a kontrolen?

․․․․․

“Nadlawko a no makabuyaak iti romantiko a pelikula, medio maldayak ket kayatko metten ti agsapul iti kaayan-ayat. Isu nga ita, ammokon a masapul nga agannadak iti kasta a klase ti bubuyaen.”—Bridget.

3 ANIA DAGITI KALATKO?

No apay a napateg: No adda kalatmo, adda direksion ken panggep ti biagmo. Posible met nga ad-adda a liklikam dagiti tattao ken situasion a makalapped iti kayatmo nga aramiden.

Panunotem: Agluganka kadi iti taksi sa ibagam nga irikusrikusnaka agingga a maibus ti gasolinana? Minamaag la ketdi dayta ken nagastos! Makatulong dagiti kalat tapno agballigika iti biag. Adda sigurado a papanam ken plano no kasano a makagtengka sadiay.

Pagtuladan iti Biblia: Insurat ni Pablo: “Ti wagas a panagtarayko di mapagduaduaan.” (1 Corinto 9:26) Imbes a binay-anna a kumporme lattan ti mapasamak kenkuana, nangikeddeng kadagiti kalat sa nagbiag a maitunos kadagita.—Filipos 3:12-14.

 Usigem ti bagim. Isuratmo iti baba ti tallo a kalat a kayatmo a maragpat iti sumaganad a tawen.

  1. ․․․․․
  2. ․․․․․
  3. ․․․․․

Mangpilika ita iti kalat a kapatgan kenka, ken isuratmo no ania ti maaramidam ita tapno marugiamon a ragpaten dayta.

․․․․․

“No awan unay ti ar-aramidek, kaslaak la agkalkallautang. Nasaysayaat ti maaddaan kadagiti kalat ken panagregget a mangragpat kadagita.”—José.

4 ANIA DAGITI PATPATIEK?

No apay a napateg: No awan ti patpatiem, kaska la bulong nga ipallapallayog ti angin ken iti bannagaw nga agbaliwbaliw ti kolorna sigun iti aglawlawna. No sumursurotka lattan iti kayat ti kaaduan, sigurado nga awan ti bukodmo a kinasiasino.

Panunotem: Iparparegta ti Biblia kadagiti Kristiano a ‘paneknekanda iti bagbagida ti naimbag ken makaay-ayo ken naan-anay a pagayatan ti Dios.’ (Roma 12:2) No dagiti ar-aramidem ket maitunos kadagiti patpatiem, napudnoka iti bagim—aniaman ti ar-aramiden ti sabsabali.

Pagtuladan iti Biblia: Idi agtutubo pay, “inkeddeng ni [propeta] Daniel iti pusona” a tungpalenna dagiti linteg ti Dios, uray no nayadayo iti pamilia ken kadagiti kapammatianna. (Daniel 1:8) Iti panangaramidna iti dayta, nagtalinaed a napudno iti bagina. Nagbiag ni Daniel a maitunos kadagiti patpatienna.

Usigem ti bagim. Ania dagiti patpatiem? Kas pagarigan:

  • Mamatika kadi iti Dios? No wen, apay? Ania dagiti ebidensia a nangkombinsir kenka nga adda Dios?
  • Patiem kadi a pagimbagam dagiti moral a pagalagadan ti Dios? No wen, apay? Kas pagarigan, ania ti nakakombinsiram a naragragsakka no agtulnogka kadagiti linteg ti Dios maipapan iti sekso imbes a tuladem ti narugit a wagas ti panagbiag dagiti kapatadam?

Dagita a saludsod ket saan a mabalin a sungbatan lattan a dagus. Panunotem a naimbag no apay a kombinsidoka kadagiti patpatiem. Iti kasta, ad-addanto a maidepensam dagita.—Proverbio 14:15; 1 Pedro 3:15.

“Idiay eskuelaan, kantiawandaka no dimo maitakderan ti patpatiem. Ngem diak kayat ti agbalin a kasta isu nga inadalko dagiti nalawag ken nabileg a rason maipapan iti kinaumiso dagiti patpatiek. Imbes nga ibagak kadagiti tattao a, “Diak aramiden dayta ta maiparit iti relihionko,” ti ketdi ibagak ket ‘panagkunak, saan nga umiso dayta.’ Dagita ti patpatiek.”—Danielle.

Ngarud, ania ti kayatmo a pagbalinan—natnag a bulong nga itayabtayab ti aniaman a pul-oy wenno maysa a kayo a di maan-ano uray nakapigpigsa ti bagyo? Pabilgem ti kinasiasinom tapno agbalinka a kas iti dayta a kayo. Iti kasta, masungbatam ti saludsod a Siasinoak?

No nabileg ti kinasiasinom, kaska la iti kayo a nauneg ti pannakairamutna a di maan-ano uray nakapigpigsa ti bagyo

^ par. 8 Nabaliwan ti dadduma a nagan iti daytoy nga artikulo.