Ti Alpenhorn​—Musika Manipud iti Kayo

ITI ginasut a tawenen, ti sumagmamano nga umili iti kabambantayan ti Switzerland (Swiss Alps) ket agus-usar iti alpenhorn​—naisangsangayan nga instrumento a pakikomunikar. Ngem kasla saan a kombiniente nga aramaten ta mamindua a nataytayag ti dadduma ngem kadagiti mangpuyot kadagita. Nupay kasta, mabalin a bagkaten dayta. Mabalin pay ketdi a sinasinaen ti dadduma tapno umanay iti maysa a pagkargaan. Ti unina  ket nalawag a mangngeg agingga iti 10 a kilometro iti ballasiw dagiti nangato a tanap iti kabambantayan!

Panagaramid iti Alpenhorn

Adu ti alpenhorn iti napintas a kabambantayan ti Switzerland tangay naaramid dagita iti spruce a kayo iti bantay. Gapu iti klima ken panagtuboda kadagiti narangkis a bakras, agkurba ti puon dagiti kayo nga spruce.

Ti agar-aramid iti alpenhorn ket agpili nga umuna iti kayo. Siaannad a pisienna dayta sana kungkongan babaen iti espesial a paet. Dayta pay la a proseso ket agpauten iti 80 nga oras! Kalpasanna, garugaden ken lihaenna ti uneg tapno lumamuyot. Pigketanna dagiti kapisi, pagtinnapkalenna dagita, sana siiirut a bedbedan iti uway. Mangikapet iti kayo a pagbatayan dayta bayat a mapuyot. Sulbonganna met dayta iti pamuyotan sana pintaan wenno ukitan ti sukog kampana a wangawangan ti alpenhorn. Kas pangleppas, barnisanna dayta.

Dagiti Tradisional nga Usarna

Adun a henerasion nga us-usaren dayta dagiti pastor nga adda kadagiti nangato a tanap tapno ipakaammoda kadagiti pamiliada iti baba a “nasayaat ti kasasaadda.” Ngem kangrunaan nga ar-aramatenda dayta a pangawag kadagiti baka a magatasan. Nabayagen a patien dagiti pastor idiay Switzerland a ti makaay-ayo nga uni ti alpenhorn ti mangpakpakalma kadagiti baka bayat a magatgatasanda.

No tiempo ti lam-ek nga adda dagiti baka kadagiti kuadra iti tanap, adu a pastor ti mangisalog kadagiti alpenhorn-da. Tokarenda dagita iti ili tapno dumawatda iti donasion kas pangnayon iti sapulda. Kinapudnona, adda idi tiempo a nausar pay ti alpenhorn a pangayab kadagiti lallaki a makigubat.

Kasano a Matokar?

No damom a makita, kasla nakalaklaka a tokaren ti alpenhorn. Awan ngamin ti matalmegan nga abut, teklado, wenno balbulana. Kasapulan a kontrolen ti maipastrek nga angin iti pamuyotan tapno makapataud iti matarigagayan a tono.

Dose la a natural a tono ti mapataud ti alpenhorn. Dina matokar ti amin a piesa ngem adda dagiti melodia a nairanta a naputar para iti dayta. Adu a napintas a musika ti mabalin a tokaren ti nalaing a musikero.

Dagiti nalatak a kompositor inramanda ti uni ti alpenhorn kadagiti pinutarda a piesa ti orkestra. Kas pagarigan, ni Leopold Mozart nga ama ni Wolfgang Amadeus Mozart insuratna ti “Sinfonia Pastorella” para iti orkestra ken corno pastoritio​—maysa a kita ti alpenhorn. Tinulad ni Brahms ti tono ti Swiss alpenhorn babaen ti panagusarna iti plauta ken tangguyob. Iti Pastoral symphony ni Beethoven, tinuladna met ti uni ti alpenhorn tapno maipariknana ti kasasaad ti biag iti away.

Ti alpenhorn ket damo a naisurat iti maysa a libro iti St. Urban Monastery idi 1527 idiay Switzerland. Agarup 500 a tawenen ti napalabas, agal-allangugan pay laeng ti makaay-ayo nga uni ti alpenhorn kadagiti nangayed a tanap ti kabambantayan ti Switzerland.

[Ladawan iti panid 15]

Mabalin a sinasinaen ken bagkaten ti alpenhorn