TULONG PARA ITI PAMILIA | PANANGPADAKKEL ITI ANNAK
No Kasanom a Kasarita ti Anakmo Maipapan iti Sexting
TI PROBLEMA
Nadamagmo a gagangayen kadagiti agtutubo ti sexting. ‘Ar-aramiden met ngata dayta ti anakko?’ mabalin a maisaludsodmo.
Kayatmo a kasarita ti anakmo maipapan iti dayta, ngem kasano? Sakbay a masungbatan dayta, usigentayo pay no apay a makiramraman iti sexting ti dadduma nga agtutubo ken no apay a rumbeng a pakaseknam dayta. *
DAGITI MAKAGAPU
Agipatpatulod ti dadduma a tin-edyer kadagiti makaparasuk a teks tapno agalembongda iti kursonadada.
Iti dadduma a kasasaad, mangipatulod ti maysa a babai iti makaparasuk a retratona gapu ta pinilit ti maysa a lalaki.
No dadduma, ipatulod ti maysa a lalaki iti adu a gagayyemna ti makaparasuk a retrato ti maysa a babai tapno pagraragsakan wenno tapno makabales kalpasan a nagsinada.
Aniaman ti makagapu, mabalin a maisagmak ti maysa a tin-edyer nga addaan iti selpon. “Iti maminsan la a panangipatulod,” kuna ti libro a CyberSafe, “adu a biag ti maapektaran.”
Saan a maamiris ti adu a tattao nga apaman a maikabilen iti Internet ti maysa a retrato, din makontrol ti nangipatulod ti pannakausarto dayta. Iti maysa a kaso, impadamag ti U.S. Federal Bureau of Investigation (FBI) ti maipapan iti 18 anyos a balasang a “nagpakamatay gapu ta ti retratona a nakalabus nga impatulodna iti boyfriend-na babaen iti selpon ket naipatulod met iti ginasut a tin-edyer a kaeskuelaanna. Dayta a balasang ket binastos kano ti dadduma nga estudiante a nagtultuloy a nangi-forward iti retratona.”
Ti sexting ket mangpataud met kadagiti isyu mainaig iti linteg. Kas pagarigan, iti dadduma a lugar, dagiti menor de edad a mangipatpatulod kadagiti makaparasuk a retrato iti dadduma a menor de edad ket naidarum iti child-pornography ken naobligar nga agparehistro kas nakaaramid iti krimen mainaig iti sekso. Kas nagannak, mabalin met a manungsungbatka no nakanagan kenka ti linia ti selpon wenno saanka a nangaramid kadagiti pamuspusan tapno malapdan ti anakmo a makiraman iti sexting.
TI MABALINMO NGA ARAMIDEN
Mangikeddengka kadagiti nalawag a pagannurotan. Nupay saanmo a naan-anay a makontrol ti panagusar ti anakmo iti selpon, mabalinmo a siertuen nga ammona dagiti pagannurotam agraman dagiti dakes a resulta no sukirenna dagita. Laglagipem met a kas nagannak, kalintegam nga imonitor ti selpon ti anakmo.—Prinsipio ti Biblia: Efeso 6:1.
Tulongam ti anakmo nga agrason maipapan iti problema. Mabalin nga ibagam: “Adu ti opinion maipapan iti makuna a sexting. Para kenka, ania ti kaipapanan ti sexting?” “Panagkunam, aniada a kita ti retrato ti di maiparbeng?” “Iti dadduma a lugar, ibilang ti linteg a nakaaramid iti krimen ti maysa a menor de edad a mangipatulod iti labus a retrato ti maysa a menor de edad. Panagkunam, kasta kadi kadakes dayta?” “Apay a maibilang a dakes ti sexting?” Denggem a naimbag ti panagrasrasonna ken tulongam ti anakmo a mangpanunot kadagiti dakes a resulta ti sexting.—Prinsipio ti Biblia: Hebreo 5:14.
Panunotem dagiti dakes a resulta ti sexting
Mangdakamatka kadagiti pagarigan a senario. Mabalin nga ibagam iti balasangmo: “Kas pagarigan ta ti maysa a balasang ket pilpiliten ti maysa a lalaki a ‘maki-sexting’ kenkuana. Ania ti masapul nga aramidenna? Tumulok lattan tapno saan a madadael ti panaggayyemda? Saan a tumulok ngem agalembong latta kenkuana? Putdennan ti panaggayyemda? Agipulong iti maysa a nataengan?” Tulongam ti balasangmo nga agrason maipapan iti dayta. Siempre, mabalin met nga aramidem dayta iti barom.—Prinsipio ti Biblia: Galacia 6:7.
Guyugoyem nga agtignay sigun iti ammona nga umiso. Mabalin nga isaludsodmo: Kasano kapateg kenka ti nasayaat a reputasion? Aniada a kababalin ti kayatmo a pakabigbigam? Ania ti mariknam no adda naibabain gapu iti panangipatulodmo iti di maiparbeng a retrato? Ania ti mariknam no intakderam ti umiso? Tulongam ti anakmo a ‘mangsalimetmet iti naimbag a konsiensia.’—1 Pedro 3:16.
Agbalinka a mapagwadan. Kuna ti Biblia a ti nadiosan a sirib ket nadalus ken saan a managinsisingpet. (Santiago 3:17) Makitkita kadi kadagiti ar-aramidem nga iyap-aplikarmo dayta? “Masapul a datayo a mismo ti mangipakita iti nasayaat nga ulidan ken saantayo a kitaen dagiti ladawan ken Web sites a maibilang nga immoral wenno illegal,” kuna ti libro a CyberSafe.
^ par. 5 Tukoyen ti “sexting” ti panangipatulod kadagiti makaparasuk a teks, retrato, wenno video babaen iti selpon. Para iti kanayonan nga impormasion, luktam ti Web site a jw.org/ilo ket basaem online ti artikulo a “Saludsod Dagiti Agtutubo—Ania ti Masapul a Maammuak Maipapan iti Sexting?”—Kitaem ti PANNURSURO TI BIBLIA > TIN-EDYER.