Ti Painted Lady —Naammuanen ti Sekretona
DAGITI namaris a kulibangbang a painted lady (Vanessa cardui) ket nabayagen nga ap-apresiaren dagiti managpaliiw iti Europa ken pampanunotenda no ania ti mapasamak kadagita iti ngudo ti kada kalgaw. Matayda latta kadin no mangrugi ti tiempo ti lam-ek? Nakaskasdaaw ti natakuatan iti baro a panagsirarak. Tinawen gayam nga agdaliasat dagitoy a kulibangbang manipud iti makin-amianan a Europa agingga iti Africa.
Pinagtitipon dagiti managsirarak dagiti resulta manipud iti sopistikado a radar ken ti rinibu a nakita dagiti boluntario iti intero a Europa. Ipalgak dagita nga iti panagngudo ti kalgaw, agpaabagatan ti minilion a painted lady. Kaaduan ti agtayab iti kangato a nasurok a 500 a metro isu a narigat a makitan ti tattao. Urayenda a sumayaat ti turong ti angin, sada gumiddan iti average a kapartak a 45 a kilometro kada oras iti nawatiwat a panagdaliasatda nga agpa-Africa. Ti tinawen a panagdaliasatda ket dumanon iti 15,000 a kilometro, manipud iti adayo a lugar iti amianan a kas kadagiti igid a paset ti Arctic Circle agingga iti adayo a lugar iti abagatan a kas iti tropikal a Laud nga Africa. Dandani doble dayta iti daliasaten dagiti monarch butterfly iti Amianan nga America. Innem nga agsasaruno a henerasion dagiti painted lady ti mangkompleto iti panagdaliasatda nga agpapan-agawid.
Inlawlawag ti propesor a ni Jane Hill, iti University of York, England: “Agtultuloy latta ti panagdaliasat, panagpaadu ken panagakar-akar ti Painted Lady.” Gapu iti dayta a proseso, tinawen a makapagsublisubli ti intero a populasionda manipud makin-amianan a Europa agingga iti Africa.
“Daytoy nagbassit a parsua nga awan pay maysa a gramo ti timbangna ket addaan iti utek a kas laeng iti ulo ti dagum. Awanan met iti gundaway a makasursuro manipud kadagiti natataengan ken aduan kapadasan a padana a kulibangbang ngem makapagdaliasat kadagiti kontinente,” kinuna ni Richard Fox, manedyer dagiti managsirarak iti Butterfly Conservation. Daytoy nga insekto ket “maipagarup idi a basta laeng maipasurot iti kumporme a turongen ti angin agingga a matay gapu iti nakaro a tiempo ti lam-ek iti Britania, isu nga awanen ti namnama a sumayaat pay ti kasasaad dagiti kaputotanna,” innayon ni Fox. Ngem daytoy a panagadal ti “mangipakita a dagiti Painted Lady ket nalaing a biahero.”