Umiso Kadi ti Panangusarmo iti Digital Technology?
Adikto ni Jenni iti video game. Kinunana: “Kada aldaw, walo nga oras nga agay-ayamak, isu a nagbalin daytan a nakaro a problema.”
Pito nga aldaw a pinadas ni Dennis ti saan nga aginternet ken agusar kadagiti elektroniko a gadyet. Ngem awan pay dua nga aldaw, simmukon.
Saanen a tin-edyer da Jenni ken Dennis. Kinapudnona, 40 anyosen ni Jenni ken uppaten ti annakna idinto ta 49 anyos metten ni Dennis.
AGUS-USARKA kadi iti digital technology? * Wen ti sungbat ti kaaduan, ket adda nasayaat a rasonda. Napateg ken adu ti pakausaran dagiti elektroniko a gadyet iti pagtrabahuan, pannakigayyem, ken panagrelaks.
Ngem kas kada Jenni ken Dennis, adu ti kasla adikto unayen iti digital technology. Kas pagarigan, kuna ti 20 anyos a ni Nicole: “Nakababain man nga ibaga, ngem ti selponko ti best friend-ko. Tugottugotko a kanayon. Kaslaak la mabagtit no awan ti signal, ken kalpasan ti 30 minuto, kitaek manen no adda nagteks. Nasobraak sa metten!”
Adda dagidiay uray la agpatnag a kita a kita iti gadyetda no adda dagiti update ken nag-message kadakuada. Maikawa wenno masikoranda no awan kadakuada ti gadyetda. Sigun iti dadduma a researcher, dayta nga ugali ket maawagan iti adiksion—iti man amin a kita ti digital technology wenno mas espesipiko iti Internet wenno iti partikular a gadyet, kas iti smartphone. Ngem agpangadua ti dadduma a mangusar iti termino nga
“adiksion.” Kaykayatda nga awagan dayta kas problematiko, di makontrol, wenno nalabes a kababalin.Uray ania pay ti awag iti dayta, posible nga agbalin a problema ti di umiso a panangusar iti digital technology. No dadduma, dayta pay ketdin ti manglapped iti kinadekket koma ti agkakapamilia. Kas pagarigan, insennaay ti 20 anyos a babai: “Saanen nga ammo ni Daddy ti mapaspasamak iti biagko. Nakatugaw iti salas nga agim-e-mail bayat a kasarsaritanak. Sangkaiggemna ti selponna. Siguro napategak met ken Daddy, ngem no dadduma kasla saanko a marikna dayta.”
“Digital Detox”
Tapno matulongan dagiti di umiso ti panangusarda iti teknolohia, nangipasdek dagiti nasion a kas iti China, South Korea, United Kingdom, ken United States kadagiti “digital detox” center. Kadagita a lugar, saan a mapalubosan ti maysa nga aginternet ken agusar kadagiti gadyet iti sumagmamano nga aldaw. Kas pagarigan, kuna ti 28 anyos a ni Brett nga adda pay idin panawen nga agingga 16 nga oras nga agay-ayam iti online game kada aldaw. “No agay-ayamak online, kaslaak la nakadroga,” kinunana. Sakbay a nagpatulong ni Brett iti digital detox center, awan trabahonan, dinan maas-asikaso ti bagina, ken pinanawan payen dagiti gagayyemna. Kasanom a maliklikan ti kasta a di nasayaat a pagbanagan?
PANUNOTEM TI PANANGUSARMO ITI TEKNOLOHIA. Ammuem ti epekto ti teknolohia iti biagmo. Isaludsodmo dagitoy iti bagim:
-
Masikoranak kadi, wenno makapungtot pay ketdi no saanak a makainternet wenno diak mausar ti gadyetko?
-
Agin-internetak latta kadi wenno us-usarek ti gadyetko kalpasan ti inkeddengko nga oras a panagsardengko?
-
Mapuypuyatak kadi gapu ta kanayon a kitaek no adda message-ko?
-
Mabaybay-ak kadin ti pamiliak gapu iti panangusarko iti teknolohia? Umanamong kadi ti pamiliak iti sungbatko iti dayta a saludsod?
No ti panangusarmo iti teknolohia ti makagapu a mabaybay-amon “ti napatpateg a bambanag”—a pakairamanan ti pamiliam ken dadduma pay a responsabilidadmo—itan ti tiempo nga agbalbaliwka. (Filipos 1:10) Kasano?
MANGIKEDDENGKA ITI RASONABLE A LIMITASION. Uray nasayaat ti maysa a banag, mabalin a pagdaksam no masobraam. Isu nga usarem man ti digital technology para iti trabaho wenno panagrelaks, limitaram no kasano kabayag ti panagusarmo, ken surotem dayta.
Suhestion: Agpatulongka iti maysa a kapamiliam wenno gayyemmo. Kuna ti Biblia: “Ti dua nasaysayaat ngem iti maysa, . . . ta no ti maysa kadakuada matuang, daydiay sabali mabalinna a bangonen ti kaduana.”—Eclesiastes 4:9, 10.
Dimo ipalubos a ti atraksion ket agbalin nga “adiksion”
Pudno a gapu kadagiti kabaruan a gadyet, lumaklaka ken pumarpartak ti panangawat ken panangipatulod iti impormasion. Ngem sigurado nga umadu met dagiti di umiso ti panangusarda iti teknolohia. Nupay kasta, dimo ipalubos a ti atraksion ket agbalin nga “adiksion.” Maliklikam ti saan a nasayaat a panangusar iti digital technology no ‘usarem a naimbag ti amin a gundawaymo.’—Efeso 5:16, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.
^ par. 5 Iti daytoy nga artikulo, ti termino a “digital technology” tukoyenna dagiti elektroniko a gadyet a makaawat ken makaipatulod kadagiti digital data, kas kadagiti e-mail, text messages, games, video, awag iti telepono, musika, ken ladawan.