TI PUSIT a maawagan iti Hawaiian bobtail squid ket agbirok iti taraonna iti rabii. Mangpataud daytoy iti bukodna a lawag tapno makipada iti raniag ti bulan ken bituen. Aramidenna dayta saan a tapno makita, no di ket tapno di makita. Ania ti sekretona? Ti pannakitinnulongna iti maysa a kita ti bakteria iti unegna, a mangpatpataud iti lawag. Mabalin nga adda pay pagsayaatan dayta a panagtinnulong, ngem iti sabali a pamay-an. Mabalin a pagimbagan pay ketdi dayta ti salun-attayo.

Usigem: Masarakan dayta a kita ti pusit kadagiti nalitnaw nga igid ti baybay kadagiti Isla ti Hawaii. Gapu iti lawag ti bulan ken dagiti bituen, gagangay a madlaw dagiti agkaan nga ikan ti anniniwan ti bobtail squid. Ngem mangpataud ti bobtail squid iti lawag iti tianna a pumada iti lawag ti rabii iti aglawlawna. Makaallilaw ti resultana ta saan a makita ti bagina ken awan anniniwanna. Ti “high-tech” nga instrumento dayta a pusit ket ti agsilaw a tianna a naglaon kadagiti bakteria a mangpataud iti apag-isu a raniag ti lawag. Kas resultana, ti pusit ket saan a makita dagiti agkaan nga ikan.

Makatulong met ti bakteria tapno masurot ti husto nga oras ti pannaturog ken panagriing ti pusit. Naginteres dagiti researcher iti dayta ta mabalin a saan laeng a ti bobtail squid ti parsua nga addaan iti kasta a koneksion iti nagbaetan ti bakteria ken ti oras ti pannaturog ken panagriing. Kas pagarigan, kadagiti mamalia, dagiti bakteria a makatulong iti panangrunaw iti taraon ket mabalin nga adda met koneksionda iti oras ti pannaturog ken panagriing. No saan a masurot dayta nga oras, mabalin a pakaigapuan ti depresion, diabetes, sobra a kinalukmeg, ken sakit iti pannaturog. Gapuna, ti panangadal iti kaadda ti bakteria iti tian ti pusit ti mabalin a makatulong tapno ad-adda a maawatan ti salun-at ti tao.

Ania ti makunam? Resulta kadi ti ebolusion ti agsilaw a tian ti Hawaiian bobtail squid? Wenno adda nangdisenio iti dayta?