MARIKNAM kadi nga awanen kontrolmo iti biagmo ta nakaro ti sakitmo? nagsinakayo iti asawam? natay ti maysa nga ipatpategmo? No addaka iti situasion a saanen a mabalbaliwan, mabalin a mariknam a ti laengen maaramidam ket idawat nga agbaliw koma dayta. Ania ti maaramidam iti situasionmo?

Adu a luglugar ti napanan ti naregta a misionero a ni apostol Pablo idi umuna a siglo. Ngem nagsardeng ti panagbisbisitana idi saan a nainkalintegan a naaresto ken dua a tawen a naibalud iti balay a guarguardiaan ti soldado. Imbes a maawanan iti namnama, impamaysana ti panunotna iti maaramidanna. Inusarna ti Biblia a nangtulong ken nangliwliwa iti amin a nangbisita kenkuana. Insuratna pay sadiay ti dadduma a libro a paset itan ti Biblia.—Aramid 28:30, 31.

Kas naibaga iti umuna nga artikulo, saanen a makapanaw ni Anja iti balayda. “Nagbaliw nga interamente ti biagko gapu iti sakitko a kanser,” kunana. “Alistoak a maakaran iti sakit isu a diak mabalin ti sumrek iti trabaho ken diak makipulpulapol kadagiti tattao.” Kasano a sinango ni Anja ti situasionna? “Nakatulong ti panangbalbaliwko iti eskediulko,” kunana. “Inyun-unak dagiti kapatgan kaniak ken inkabilangak dagiti limitasionko. Gapu iti dayta, nariknak nga adda pay la maar-aramidak.”

No addaka iti situasion a saanmon a mabalbaliwan ket kasla saanmon a kontrolado ti biagmo, padasem dagitoy:

• Agpokuska iti kayam nga aramiden. Kas pagarigan, mabalin a saanmon a mabalbaliwan ti kondision ti salun-atmo, ngem baka mabalinmo met ti agehersisio, mangan iti nasustansia, ken maturog a naimbag.

• Panunotem no ania ti planom iti biag. Ammuem dagiti maaramidam tapno in-inut a maibanagmo dayta. Ikagumaam ti mangiwaya iti uray bassit la a tiempo iti kada aldaw a mangaramid kadagita.

• Aramidem uray dagiti babassit laeng a bambanag tapno mariknam nga adda pay la maar-aramidam. Dalusam ti lamisaan iti kusinayo, ken aginnawka. Urnosem ti panagbadbadom. Unaem nga aramiden iti bigat dagiti kapatgan a bambanag.

• Kitaem dagiti mabalin a pagimbagan ti situasionmo. Kas pagarigan, tulongannaka kadi dayta tapno mas maawatam no kasano a sanguen dagiti narigat a situasion? Mausarmo kadi dayta a pannakaawat a mangtulong iti dadduma?

Konklusion: Uray no saanmo a kontrolado ti situasionmo, mabalin a makontrolmo ti reaksionmo.