IDI 1953, impablaak ti dua a molecular biologists a da James Watson ken Francis Crick ti nadiskobreda, a nagpateg iti pannakaawat ti siensia maipapan iti biag. Nadiskobreda a ti estruktura ti DNA ket kasla dua a sinulid a nagkinnawikaw. * Kaaduanna a masarakan dayta iti nucleus dagiti selula. Naglaon ti DNA kadagiti “naisurat” nga impormasion isu a makuna a dagiti selula ket sibibiag a libraria. Nagresulta dayta a nakaskasdaaw a nadiskobreda iti ad-adu pay a moderno a panagdiskobre iti biology. Ngem para iti ania dagiti “naisurat” nga impormasion kadagiti selula? Ti mas makapainteres, kasano ngata a naikabil dagita iti selula?

Napanunotmo kadin, ‘Kasano ngata nga agbalin a kayo ti maysa a bukel? Kasano nga agbalin a tao ti pertilisado nga itlog? Kasanok a natawid ti langa dagiti nagannakko?’ Ti sungbat ket adda iti impormasion iti DNA.

Dandani amin a selula ket addaan iti DNA—dagiti komplikado a molekula a kasla atiddog a natiritir nga agdan. Iti genome ti tao wenno maysa a kompleto a set ti DNA, addaan dagita nga agdan iti agarup 3 a bilion a “tukad” dagiti kemikal. Awagan dagiti sientista dagita a “tukad” kas base pairs ta dua a kemikal a substansia ti mangbukel iti kada tukad. Adda uppat a klase dagita a kemikal. Ti pangababaan nga awag kadagita ket A, C, G, ken T a naala iti umuna a letra ti naganda. * Idi 1957, imbaga ni Crick a dagiti agsasaruno a “tukad” dagiti kemikal ti mangbukel kadagiti instruksion iti porma a code. Nangrugi a maawatan ti maipapan iti dayta a code idi 1960’s.

Dagiti impormasion, ladawan man dayta, uni, wenno sasao, ket maidulin ken maiproseso iti adu a pamay-an. Kas pagarigan, makaidulin ti kompiuter iti impormasion iti digital a pamay-an. Dagiti met sibibiag a selula ket agidulin ken agiproseso iti impormasion babaen kadagiti kemikal, ket ti DNA ti kangrunaan nga usarenda. Maipasa ti DNA no aggudua dagiti selula ken makapataud ti organismo iti kapadana—dagiti abilidad a napateg kadagiti adda biagna.

Kasano nga us-usaren dagiti selula ti impormasion? Panunotem ti DNA kas koleksion dagiti recipe (instruksion iti panagluto) a tunggal maysa ket naglaon kadagiti agsasaruno nga addang dagiti proseso. Tunggal addang ket naisurat a naimbag iti eksakto a sasao. Ngem imbes a cake wenno tinapay ti resultana, mabalin a repolio wenno baka. Siempre, kadagiti sibibiag a selula,  eksakto ti amin a prosesona isu a mas komplikado dagita.

Sa laeng mausar dagiti naidulin nga impormasion iti DNA no kasapulan daytan, kas koma no masapul a suktan ti nadadael wenno masakit a selula iti nasalun-at a selula wenno no ipasa dagiti pisikal a langa iti annak. Kasano kaadu nga impormasion ti malaon ti DNA? Alaentay a pagarigan ti bakteria, maysa kadagiti kabassitan nga organismo. Kuna ti German scientist a ni Bernd-Olaf Küppers a no ti impormasion a linaon ti DNA maipapan iti pannakaaramid ti maysa a selula ti bakteria ket maisurat iti lengguahe ti tao, agbalin dayta a 1,000 ti panidna a libro. Isu nga insurat ti chemistry professor a ni David Deamer: “Makapasiddaaw ti kinakomplikado ti uray kasimplean a kita ti biag.” Kasano la ngaruden ti kaadu ti impormasion iti maysa a genome ti tao? “Mapunno[na] ti libraria a naglaon iti sumagmamano a ribu a libro,” kuna ni Küppers.

Sigun ken Küppers, dagiti “naisurat” iti DNA ket maipada iti maysa a lengguahe. Kunana a kas iti lengguahe ti tao, husto ti pannakaurnos dagiti sasao dayta a lengguahe. Kayatna a sawen, adda “grammar” ti DNA, wenno paglintegan a sursurotenna, a mangkontrol a naimbag no kasano a maaramid ken masurot dagiti instruksion.

Dagiti “sasao” ken “sentensia” iti DNA ti mangbukel iti nagduduma a “recipe.” Dagita ti mangidalan iti pannakaaramid dagiti protina ken dadduma a substansia nga agbalinto a kangrunaan a paset ti agduduma a selula a mangbukel iti bagi. Kas pagarigan, mabalin nga ibaga ti “recipe” dagiti instruksion iti panagaramid kadagiti selula ti tulang, masel, kudil, wenno urat. “Ti kasla sinulid a DNA ket maysa nga impormasion, maysa a mensahe iti porma a code dagiti kemikal, maysa a kemikal iti kada letra,” insurat ti evolutionist a ni Matt Ridley. “Kasla di nakappapati, ngem agparang a naisurat dayta a code iti pamay-an a maawatantayo.”

Inkararag ti mannurat ti Biblia a ni David iti Dios: “Dagita matam nakitada uray pay ti maisiksikog a bagik, ket iti librom naisurat dagiti amin a pasetna.” (Salmo 139:16) Siempre, agdandaniw ni David idi insuratna dayta. Ngem no tarusam dayta,  talaga a husto ti insuratna a kas iti dadduma pay a mannurat ti Biblia. Awan uray maysa kadakuada ti naimpluensiaan iti sarsarita nga adda mahikana wenno mitolohia dagiti nagkauna a tattao.—2 Samuel 23:1, 2; 2 Timoteo 3:16.

Kaaduanna, no matarusan dagiti sientista ti maysa a misterio, agresulta dayta iti sabali manen a misterio. Pudno dayta iti pannakadiskobre ti DNA. Idi naammuan a naglaon ti DNA iti impormasion a code ti pormana, naisaludsod dagiti nauneg ti panagpampanunotna a tattao, ‘Kasano a naikabil dagiti impormasion sadiay?’ Gapu ta awan ti tao a nakaobserbar iti pannakaaramid ti umuna a DNA, masapul a datayo ti agaramid iti bukodtayo a konklusion. Ngem masapul a saan a pugpugto dagiti konklusiontayo. Panunotem dagitoy.

• Idi 1999, nasarakan idiay Pakistan dagiti tedda ti nabuong a nakadadaan a damdamili nga adda naidumduma a marka, wenno simbolona. Saan pay a naammuan ti kaipapanan dagita a marka. Ngem kombinsidoda a gapuanan dagita ti tao.

• Sumagmamano a tawen kalpasan a nadiskobre da Watson ken Crick ti estruktura ti DNA, inrekomenda ti dua a sientista ti panagbirok kadagiti coded radio signals manipud iti law-ang. Ditan a nangrugi ti panagbirok kadagiti nalalaing a sibibiag a parsua iti sabali a planeta.

Ti punto? Ipapan dagiti tattao a gapuanan ti nalaing a sibibiag a parsua ti aniaman nga impormasion, marka man dayta iti damili wenno signal manipud iti law-ang. Dida kasapulan a makita no kasano a naaramid dagita nga impormasion tapno agkonklusionda iti kasta. Ngem idi nadiskobre ti kakomplikaduan a code a naammuan ti tao—ti kemikal a code ti biag—adu ti nangipuera iti kinapudno nga adda nalaing a naggapuan dayta nga impormasion, nga ibagada a basta timmaud lattan ti DNA. Rasonable kadi dayta? Maitunos kadi dayta iti dadduma a konklusionda? Naibatay kadi iti siensia? Adda dagiti respetado a sientista nga agkuna a saan. Karaman kadakuada da Dr. Gene Hwang ken Professor Yan-Der Hsuuw. Ammuem no ania ti kunada.

Inadal ni Dr. Gene Hwang ti matematikal a nakaibasaran ti genetics. Mamati idi iti ebolusion ngem nagbalbaliw ti kapanunotanna gapu iti research-na. “Ti panagadal iti genetics,” kinunana iti Agriingkayo!, “ket mangted iti pannakaawat maipapan iti panagandar ti biag—pannakaawat a namagsiddaaw kaniak iti sirib ti Namarsua.”

Ni Professor Yan-Der Hsuuw ti mangidadaulo iti panag-research maipapan iti embryo iti National Pingtung University of Science and Technology idiay Taiwan. Mamati met idi iti ebolusion ngem nagbalbaliw dayta gapu iti research-na. Maipapan iti panaggudua dagiti selula ken iti panagbalin dagita a tisyu wenno organ, inkomentona: “Dagiti umiso a selula ket masapul nga eksakto ti panagsasaruno ti pannakabukelda ken eksakto a lugar ti pakabukelanda. Umuna a magrupoda nga agbalin a tisyu, sa  magrupo dagita nga agbalin nga organ, saka, ken ima. Adda kadi inheniero nga uray iti arapaap laeng ket makaisurat kadagiti instruksion para iti kasta a proseso? Ngem dagiti instruksion iti panagdakkel ti embryo ket nakaskasdaaw ti pannakaisuratna iti DNA. No panunotek amin dagita, kombinsidoak a ti Dios ti nangdisenio iti biag.”

Siempre, wen! No ti Dios ti nangparsua iti biag, maikari laeng ngarud a ti Dios ti mapadayawan, saan a ti ebolusion. (Apocalipsis 4:11) Ken no inaramidnatayo ti nakalalaing a Namarsua, adda ngarud rason no apay a sibibiagtayo. Saan koma a kasta no ti biag ket basta timmaud lattan. *

Wen, agbirbirok iti makapnek a sungbat dagiti nalawa ti panagpampanunotna a tattao. “Ti panagbirok ti tao iti panggep ti biagna ti kangrunaan nga inspirasionna iti biag,” kinuna ni Viktor Frankl, a propesor ti neurology ken psychiatry. Kayatna a sawen, adda naespirituan a panagkasapulantayo a kayattay a mapennek. Samo la maawatan no apay nga adda kasta a riknatayo no bigbigem nga inaramidnatayo ti Dios. Ngem no talaga nga inaramidnatayo ti Dios, adda kadi intedna a pamay-an tapno mapennektayo dayta a naespirituan a kasapulantayo?

Sinungbatan dayta ni Jesu-Kristo idi kinunana: “Ti tao agbiag, saan nga iti tinapay laeng, no di ket iti tunggal sao a rumrummuar iti ngiwat ni Jehova [wenno, ti Dios].” (Mateo 4:4) Gapu kadagiti sasao ni Jehova a Dios a nairekord iti Biblia, napennek ti naespirituan a kasapulan ti minilion, naaddaan direksion ti biagda, ken naikkanda iti namnama para iti masanguanan. (1 Tesalonica 2:13) Sapay koma ta kasta ti maaramidan ti Biblia kenka. Maikari ngarud nga adalem daytoy a naidumduma a libro.