AWAN gawgaway dagiti kayyanak nga ubbing. Idi nayanaktayo, nakadepende kadagiti nagannaktayo ti kinatalgedtayo. Idi makapagnatayon, adda dagiti nasabattayo a tattao a nataytayag ngem kadatayo a kasla higante iti panagkitatayo. Mabutengtayo kadakuada no adayo kadatayo dagiti nagannaktayo. Ngem natalged ti riknatayo no mapetpetantayo ti ima ni nanang wenno ni tatangtayo.

Idi ubingtayo, nakadepende ti kinaragsaktayo iti ayat ken suporta dagiti nagannaktayo. No mariknatayo ti ayatda, nataltalged ti riknatayo. No ibagada a nasayaat ti ar-aramidentayo, dumakkel ti kompiansatayo iti bagitayo ken mapasayaattayo pay dagiti maar-aramidantayo.

Idi dimmakkeltayon, nakatulong met dagiti nadekket a gagayyemtayo tapno tumalged ti riknatayo. Komportabletayo no kaduatayo ida ken ditay unay agamak idiay eskuelaan.

Siempre, dagita a kapanunotan ket mangdeskribir laeng iti nasayaat a biag ti maysa nga ubing. Manmano ngamin ti agbalin a nadekket a gagayyem ti dadduma a tin-edyer, ken adu nga ubbing ti saan unay a maik-ikkan iti atension dagiti nagannakda. “No makakitaak kadagiti retrato dagiti pamilia a naragsak nga agkakadua, ibagak no kua iti bagik, ‘Napadasak koma met dayta idi ubingak,’” kuna ni Melissa. * Siguro, kasta met ti marikriknam.

Mabalin a kurang ti kompiansam iti bagim bayat ti tawtawen ti panagdakkelmo. Baka awan unay ti naiparikna kenka nga ayat ken pammateg. Mabalin a malaglagipmo ti kanayon a panagapa dagiti nagannakmo a nagresulta iti panagsinada—nga impagarupmo a basolmo. Wenno mabalin a pinagsasawan wenno kinabkabilnaka ti maysa kadakuada.

Ania ti mabalin nga epekto dagita iti maysa nga ubing? Dadduma ti agdroga wenno agbartek bayat ti kinatin-edyerda. Adda met dagiti makimiembro kadagiti gang tapno mariknada nga adda kakaduada. Adda pay dagiti tin-edyer a makirelasion ta agsapsapulda iti mangayat ken mangipateg kadakuada. Ngem kaaduanna a saan nga agbayag dagiti kasta a relasion. Ket no makisinadan, kumaro pay ti negatibo a marikriknada nga awan mangipatpateg kadakuada.

Uray no mailiklik dagiti awanan gaway a tin-edyer kadagita a pagdaksan, mabalin a mariknada latta a  saanda unay a napateg uray inton dumakkeldan. “Namatiak nga awan serserbik, ta sangkaibaga kaniak dayta ni nanangko,” kuna ni Ana. “Awan man la ti nangngegko kenkuana nga adda nasayaat nga ar-aramidek ken diak pulos narikna ti dungngona.”

Saan la a ti pannakapadakkeltayo ti makagapu kadagiti kasta a negatibo a rikna. Mabalin a gapu met dayta iti nasaem a pannakisina wenno pannakidiborsio, dagiti pakarigatan iti panaglakay ken panagbaket, wenno uray ti kanayon a panangpampanunot iti itsuratayo. Aniaman ti makagapu, dagita a rikna mabalin nga ikkatenna ti ragsaktayo ken dadaelenna ti relasiontayo iti sabsabali. Ania ti maaramidantayo tapno malabanantayo dagita a rikna?

Adda makatulong kadatayo—ti Dios a mismo—ket talaga a kayatnatayo a tulongan.

Kastoy ti mensahe nga impaisurat ti Dios ken ni propeta Isaias: “Dika agtalangkiaw [wenno, agdanag], ta siak ti Diosmo. Patibkerenkanto. Pudno a tulongankanto. Pudno nga itultuloykanto nga iggaman a siiirut babaen ti bukodko a makannawan nga ima ti kinalinteg.” (Isaias 41:10, 13) Talaga a makaliwliwa a maammuan a kayat ti Dios nga arigna iggaman ti imatayo! Awan ti masapul a pagdanagantayo!

Naisalaysay iti Biblia dagiti agdaydayaw iti Dios a nagdanag met ngem nasursuroda nga “iggaman” ti ima ti Dios. Narikna ni Ana, ina ni Samuel, nga awan serserbina ta saan a maaddaan iti anak. Masansan idi a mauy-uyaw gapu iti dayta isu a din makapangpangan ken agsangsangit. (1 Samuel 1:6, 8) Ngem kalpasan nga inkararag ni Ana iti Dios ti amin a rikriknana, saanen a nagliday.—1 Samuel 1:18.

Adda met dagiti tiempo a nagdanag ti salmista a ni David. Adu a tawen a binirbirok ni Ari Saul ta kayatna a patayen. Nalasatan ni David dagita a pangta iti biagna, ngem adda dagiti panawen a nariknana a nalapunos kadagiti problema. (Salmo 55:3-5; 69:1) Ngem insuratna: “Agpadpadanto nga agiddaak ken maturogak a sitatalna, a sika laeng, O Jehova, pagnaedennak iti kinatalged.”—Salmo 4:8.

Impuruak da Ana ken David dagiti problemada ken ni Jehova a Dios, ket talaga a tinulonganna ida. (Salmo 55:22) Kasanotayo met a matulad ida?

1. Agtalekka ken ni Jehova kas Amam.

Imbaga ni Jesus nga am-ammuentayo ti “maymaysa a pudno a Dios.” (Juan 17:3) “Saan nga adayo [ti Dios] iti tunggal maysa kadatayo,” impasigurado ni apostol Pablo. (Aramid 17:27) “Umasidegkay iti Dios, ket umasidegto met ti Dios kadakayo,” insurat ni Santiago.—Santiago 4:8, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

Tapno malabanantayo dagiti pakadanagan, napateg nga agtalektayo nga addaantayo iti nailangitan nga Ama a mangay-ayat ken mangipatpateg kadatayo. Mabalin a kasapulan ti tiempo tapno maaddaantayo iti kasta a panagtalek ngem adun ti nakapaneknek a talaga a makatulong dayta. “Idi imbilangko ni Jehova kas Amak, addan pangibagaak iti rikriknak,” kuna ni Caroline. “Nabang-aranak unay!”

“Imparikna ni Apo Jehova a diak agmaymaysa idi pinanawandak dagiti nagannakko,” malagip ni Rachel. “Mabalinko ti makisarita kenkuana ken agpatulong kadagiti problemak. Ket talaga a tinulongannak.” *

2. Birokem dagiti Kristiano a mangibilang kenka kas pudno a kapamiliada.

Insuro ni Jesus dagiti adalanna nga ibilangda ti tunggal maysa kas kabsatda. “Agkakabsatkayo amin,” kinunana. (Mateo 23:8) Kayatna nga agiinnayat dagiti pudno nga adalanna ken agbalinda a dakkel a pamilia nga agdaydayaw iti Dios.—Mateo 12:48-50; Juan 13:35.

Ikarkarigatan dagiti Saksi ni Jehova nga iparikna ti ayat ken liwliwa nga ipapaay ti pudpudno a Kristiano a pamilia. (Hebreo 10:24, 25) Adun ti nakapaneknek a dagiti gimong iti kongregasion ket kas iti mangbang-ar nga agas a mangpaimbag kadagiti emosional a sugat.

“Adda nadekket a gayyemko iti kongregasionmi a makaawat iti saem a marikriknak,” kuna ni Eva. “Dimngeg kaniak, nangibasa kadagiti teksto ti Biblia, ken nakipagkararag kaniak. Siniguradona a diak marikna nga agmaymaysaak. Tinulongannak a mangipeksa iti marikriknak tapno mapalag-ananak, ket simmayaat ti riknak.” “Naaddaanak iti ‘nanang ken tatang’ iti kongregasion,” innayon ni Rachel. “Talaga nga impariknada nga adda mangay-ayat ken mangipatpateg kaniak.”

 3. Ipakitam ti ayat ken asi.

Agpaut ti panaggagayyem no maipakita ti ayat ken asi. Kuna ni Jesus: “Ad-adu ti kinaragsak iti panangted ngem iti panangawat.” (Aramid 20:35) Sigurado a mapaneknekantayto a no ad-adu ti itedtayo nga ayat, ad-adunto met ti awatentayo. “Iyugaliyo ti mangted, ket mangtedto kadakayo dagiti tattao,” imbaga ni Jesus kadagiti adalanna.—Lucas 6:38.

Nataltalged ti riknatayo no ipakitatayo ti ayat ken maipakitaantayo iti ayat. Kuna ti Biblia, “ti ayat saan a pulos aggibus.” (1 Corinto 13:8) “Ammok a saan a talaga nga agpayso ti dadduma a negatibo a panagkitak iti bagik,” inamin ni María. “Malabanak ti kasta a negatibo a kapanunotak no tumulongak iti dadduma ken saanko a sangkapanunot ti bagik. Kanayon a nagmayat ti riknak no adda maaramidak para iti dadduma.”

Saan met a ‘magic’ dagiti naibaga a singasing, a dagus a mangted iti agpaut a bang-ar. Ngem dakkel ti maitulongda. “Kasla mabutbutengak latta no dadduma,” inamin ni Caroline. “Ngem addan kompiansak iti bagik. Ammok nga ipatpategnak ti Dios, ken adu ti nadekket a gayyemko a mangipatpateg kaniak.” Kasta met la ti rikna ni Rachel. “No dadduma, nakalidlidayak,” kunana. “Ngem adda dagiti karelihionak nga ibilangko a kasla agpayso a pamiliak a pagpabalakadak. Tultulongandak nga agbalin a positibo. Ngem ti kamayatan, adda nailangitan nga Amak nga inaldaw a makasaritak. Nagdakkel a tulong dagita iti biagko.”

Adda met permanente a solusion. Ibagbaga ti Biblia a nagsayaatton ti situasion ti lubong, ken natalgedton ti rikna ti amin. Ikarkari ti Biblia: “Agtugawdanto, tunggal maysa iti sirok ti puon ti ubasna ken iti sirok ti kayona a higos, ket awanto ti asinoman a mamagpigerger kadakuada.” (Mikias 4:4) Ditayton marikna nga agmaymaysatayo ken awanton ti mangpasakit kadatayo. ‘Saanton a maipalagip’ uray dagiti nasaem a pasamak iti biagtayo a narigat a malipatan. (Isaias 65:17, 25) Siguraduento ti Dios ken ti Anakna a ni Jesu-Kristo a rumangpaya ti “pudno a kinalinteg,” nga agresulta iti “kinaulimek ken kinatalged agingga iti tiempo a di nakedngan,” wenno agnanayon.—Isaias 32:17.