1. Kasano a makapagtulnogtayo iti Dios ken kadagiti gobierno ti tao?

IBAGA kadatayo ti Sao ti Dios nga agtulnogtayo kadagiti gobierno ti tao, ngem ibagana met a masapul nga agtulnogtayo iti Dios imbes a kadagiti tattao. (Ara. 5:29; Tito 3:1) Agkontra kadi dagitoy? Saan! Ti prinsipio a relatibo a panagpasakup makatulong kadatayo a mangtarus ken agtulnog kadagitoy a bilin. Ginupgop ni Jesus daytoy a prinsipio idi kinunana: “Ngarud, ibayadyo [wenno, itedyo] ken Cesar ti bambanag ni Cesar, ngem iti Dios ti bambanag ti Dios.” ^[1] (Mat. 22:21) Kasano a tungpalentayo ti bilin ni Jesus? Agpaspasakuptayo iti autoridad ti gobierno no tungpalentayo dagiti paglinteganna, raementayo dagiti opisialna, ken bayadantayo ti buis a kiddawenna. (Roma 13:7) Ngem no ibaga dagiti addaan iti autoridad iti gobierno a saantayo nga agtulnog iti Dios, sidadayaw nga agkedkedtayo.

2. Kasano a maipakitatayo a saantayo a makiramraman iti politika daytoy a lubong?

² Itedtayo iti Dios ti rumbeng a para kenkuana, kayatna a sawen, agtalinaedtayo a neutral kadagiti napolitikaan nga ar-aramid ti lubong. (Isa. 2:4) Gapuna, saantayo a busoren dagiti gobierno ti tao nga ipalpalubos ni Jehova nga agturay ken saantayo met a  makiraman iti ar-aramid a mangitan-ok iti pagilian. (Roma 13:1, 2) Saantayo nga agkampania, agbotos, agpanggep a maaddaan iti saad iti gobierno, wenno padasen a baliwan dagiti gobierno.

3. Apay a masapul nga agtalinaedtayo a neutral?

³ Adu dagiti rason nga ibaga ti Biblia no apay a kalikaguman ti Dios nga agtalinaedtayo a neutral. Kas pagarigan, surotentayo ti pannursuro ken ulidan ti Anakna a ni Jesu-Kristo, babaen ti ‘saantayo a panagbalin a paset ti lubong,’ kayatna a sawen, liklikantayo ti politika ken gubat. (Juan 6:15; 17:16) Masapul nga agtalinaedtayo a neutral tapno agbalintayo a matalek nga iturayan ti Pagarian ti Dios. Ta no saan, kasano koma a maaddaantayo iti nadalus a konsiensia no ikaskasabatayo ti naimbag a damag a ti Pagarian ti Dios laeng ti makasolbar kadagiti parikut ti tao? Kasta met, saantayo a kas kadagiti ulbod a relihion a nabingbingay dagiti miembroda gapu ta makiramanda iti politika. Ti pudno a panagdayaw pagkaykaysaennatayo nga agkakabsat iti intero a lubong gapu ta tulongannatayo nga agtalinaed a neutral.—1 Ped. 2:17.

4. (a) Kasanotayo nga ammo a rumigat ti panagtalinaed a neutral? (b) Apay nga agsaganatayo itan tapno agtalinaedtayo a neutral?

⁴ Mabalin a natalna ti politika iti lugartayo, nalabit maipalubos ti pudno a panagdayaw. Ngem bayat nga umas-asideg ti panungpalan ti sistema ni Satanas, namnamaentayo a rumigat ti panagtalinaed a neutral. Adu a tattao iti lubong ti “saan a sidadaan iti aniaman a tulagan” ken “natangken ti uloda,” isu nga ad-adda a mabingaybingayda ken agkokontrada. (2 Tim. 3:3, 4) Iti dadduma a pagilian, nasuboken ti panagtalinaed a neutral dagiti kakabsattayo gapu iti napartak a panagbaliwbaliw ti politika. Makitam kadi no apay a masapul a patibkerentayo itan ti determinasiontayo nga agtalinaed a neutral? No urayentayo pay a maipasangotayo iti narigat a kasasaad, mabalin nga agkompromisotayo wenno saantayo a makapagtalinaed a neutral. Kasano ngarud a makapagsaganatayo nga agtalinaed a neutral iti nabingaybingay a lubong? Usigentayo ti uppat a makatulong a pamay-an tapno agballigitayo.

5. Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagiti gobierno ti tao?

⁵ Ti umuna a pamay-an tapno makapagtalinaedtayo a neutral ket matmatantayo ti gobierno ti tao kas iti panangmatmat ni Jehova. Nupay kasla agparang a nasayaat ti dadduma a gobierno, saan a pinanggep ni Jehova nga iturayan ti tao ti padana a tao. (Jer. 10:23) Dagiti gobierno nga inaramid ti tao itandudoda ti panagayat iti pagilian a mangbingaybingay kadagiti tattao. Uray dagiti kasayaatan nga agtuturay saanda a masolbar ti amin a parikut. Kasta met, manipud idi 1914, dagiti gobierno ti tao nagbalinda a kabusor ti Pagarian ti Dios, a dandanin mangdadael kadagitoy a gobierno.—Basaen ti Salmo 2:2, 7-9.

6. Kasanotayo a tratuen dagiti addaan iti autoridad iti gobierno?

⁶ Ipalpalubos ti Dios nga agtalinaed dagiti gobierno ti lubong gapu ta mangipaay daytoy iti kinatalged tapno maitultuloytayo nga ikasaba ti naimbag a damag ti Pagarian. (Roma 13:3, 4) Imbilin pay ketdi ti Dios nga ikararagantayo dagiti agtuturay, nangruna no dagiti desisionda apektaranda ti panagdayawtayo. (1 Tim. 2:1, 2) Kiddawentayo kadagiti addaan iti autoridad iti gobierno ti nasayaat a pannakatrato, kas ti inaramid ni apostol Pablo. (Ara. 25:11) Nupay ibaga ti Biblia a ti kabusor ti Dios a ni Satanas ket adda pannakabalinna a mangituray kadagiti gobierno, saanna nga ibaga a direkta a konkontrolenna ti maysa nga agturay wenno opisial. (Luc. 4:5, 6) Saantayo ngarud nga ibaga a konkontrolen ti Diablo ti maysa nga opisial. Imbes ketdi, no maipapan kadagiti ‘gobierno ken dagiti  addaan iti autoridad,’ ‘saantayo nga agsao iti makadangran.’—Tito 3:1, 2.

7. Ania a panagpampanunot ti masapul a liklikantayo?

⁷ Agtultulnogtayo iti Dios no saantayo a pulos dasigan ti maysa a kandidato wenno partido ti politika, uray no agparang a kasla suportaranda wenno busorenda ti kayattayo. Kasano a mabalin a masubok ti panagbalintayo a neutral iti daytoy a kasasaad? Kasano no dagiti kumonkontra kayatda a pababaen ti naulpit nga agturay, a mabalin a mangparparigat met kadagiti adipen ti Dios? Nupay saantayo a makiraman iti panagwelgada, an-anamongantayo kadi ti ar-aramidenda? (Efe. 2:2) Masapul nga agtalinaedtayo a neutral saan laeng nga iti panagsasao ken ar-aramidtayo no di ket uray iti pusotayo.

8. No narigat ti agtalinaed a neutral, kasano nga agbalintayo a “naannad” ngem kaskasdi a “nasingpet”?

⁸ Ti maikadua a pamay-an tapno agtalinaedtayo a neutral ket ti panagbalin a “naannad a kas kadagiti serpiente ket kaskasdi a nasingpet a kas kadagiti kalapati” no masuboktayo. (Basaen ti Mateo 10:16, 17.) Maipakitatayo a naannadtayo no mailasintayo a dagus dagiti peggad, ken agtalinaedtayo a nasingpet babaen ti saantayo a panangipalubos nga impluensiaandatayo nga agkompromiso. Usigentayo ti sumagmamano a kasasaad a mabalin a masuboktayo ken no kasano nga agballigitayo a mangsango kadagita.

9. Ania ti masapul a pagannadantayo iti pannakisaritatayo iti sabsabali?

⁹ Panagsasarita. Masapul a naannadtayo no mapagsasaritaan dagiti isyu maipapan iti politika. Kas pagarigan, no ikasabatayo ti mensahe ti Pagarian, liklikantayo nga ipagpannakkel wenno babalawen dagiti plataporma ti maysa a partido wenno politiko. Ikagumaantayo ti mangipasdek iti pagtunosan iti kaskasabaantayo babaen ti panangipamaysa iti makagapu iti problema imbes a ti solusion a plano ti maysa a politiko. Kalpasanna, ipakitatayo iti Biblia no kasano a naan-anay a solbaren ti gobierno ti Dios ti problema. No dagiti sensitibo nga isyu ti mapagsasaritaan, kas iti panagkasar ti agkasekso wenno aborsion, ibagatayo dagiti pagalagadan ti Dios ken ilawlawagtayo no kasano nga iyaplikar dagita iti biagtayo. Bayat ti panagsarita, agtalinaedtayo a neutral kadagitoy a topiko no adda pakainaiganna iti politika. Saantayo a makibiang aniaman a linteg ti maipaulog, maikkat, wenno mabaliwan ken saantayo met a piliten ti sabsabali nga umanamong iti opiniontayo.

10. Kasano a masiguradotayo nga agtaltalinaedtayo a neutral aniaman ti mabasa wenno mabuyatayo iti media?

¹⁰ Media. Dagiti impormasion a “maipadamag” ket masansan a maiparang nga adda dasdasiganna. No dadduma, mausar ti media nga alikamen iti politika. Kadagiti pagilian a gobierno ti mangkonkontrol iti media, dagiti damdamag ket mabalin nga adda dasdasiganna, ngem uray no agnanaed dagiti Kristiano iti pagilian nga adda wayawaya dagiti umili nga agsao, masapul a liklikanda ti umanamong iti komento ti maysa a reporter nga adda dasdasiganna. Isaludsodmo iti bagim, ‘Magusgustuak kadi ti maysa a reporter gapu ta kayatko dagiti opinionna iti politika?’ No kasta, mabalin a nasaysayaat nga ammuem ti pudno a nagtaudan ti impormasion. Iti aniaman a kasasaad, nagsayaat no limitaram ti manggun-od iti impormasion iti media nga adda dasdasiganna iti politika ken ammuem no maitunos ti nangngegmo iti “pagtuladan iti makapasalun-at a sasao” a masarakan iti Biblia.—2 Tim. 1:13.

11. Kasano a masubok ti panagtalinaedtayo a neutral no kasta unay ti panangipategtayo kadagiti material a sanikuatayo?

¹¹ Materialismo. No kasta unay ti panangipategtayo kadagiti sanikuatayo, mabalin nga  agkompromisotayo no masuboktayo. Nakita ni Ruth a taga-Malawi a kasta ti inaramid ti adu a Saksi idi naidadanesda idi 1970’s. Kinunana: “Saanda a maisakripisio ti nasayaat a biagda. Dadduma ti naipanaw met a kas kadakami ngem dimmasigda idi agangay iti partido ti politika ket nagsublida iti pagtaenganda gapu ta saanda a maibturan ti rigat iti kampo dagiti nagbakuit.” Ngem kaaduan kadagiti adipen ti Dios ti nagtalinaed a neutral uray no narigat ti biag wenno napukawda ti amin a sanikuada.—Heb. 10:34.

12, 13. (a) Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagiti tattao? (b) Kasano a maammuantayo no nalabesen ti panangipannakkeltayo iti pagiliantayo?

¹² Nalabes a panagpannakkel. Masansan nga ipagpampannakkel dagiti tattao ti puli, tribu, kultura, siudad, wenno pagilianda. Ngem ammotayo a no nalabes ti panangipannakkeltayo iti tribu, kultura, wenno pagilian, naiduman ti panangmatmattayo iti panangmatmat ni Jehova iti turay ti tao ken dagiti tattao. Siempre, saan a namnamaen ti Dios a baybay-antayo ti kulturatayo. Kinapudnona, ti panagduduma iti kultura ipakitana ti panagduduma dagiti tattao. Ngem masapul a laglagipentayo nga iti imatang ti Dios, agpapada ti amin a tao.—Roma 10:12.

¹³ Ti nalabes a panangipannakkel iti pagiliantayo ti makagapu iti nasionalismo, ken mabalin a dayta ti pangrugian nga agkompromisotayo. Apektado latta dagiti Kristiano iti dayta a panagpannakkel, ta uray ti dadduma a Kristiano iti kongregasion idi umuna a siglo indumdumada dagiti kakabsatda gapu ta sabali ti pulida. (Ara. 6:1) Kasano a maammuantayo no nalabes ti panagpannakkeltayo? Kas pagarigan, adda singasing ti maysa a kabsat a naggapu iti sabali a lugar. Saanmo kadi nga awaten dayta ket dagus a panunotem, ‘Nasaysayaat ti pamay-anmi ditoy’? Imbes a kasta ti aramidentayo, iyaplikartayo koma ti naipaltiing a balakad: “Buyogen ti kinapakumbaba iti isip . . . ibilangyo a ti dadduma nangatngatoda ngem dakayo.”—Fil. 2:3.

14. Kasano a makatulong ti kararag kadatayo, ket ania nga ulidan iti Biblia ti mangpaneknek iti dayta?

¹⁴ Ti maikatlo a pamay-an tapno agtalinaedtayo a neutral ket ti panagpatulong ken Jehova. Kiddawem ti nasantuan nga espiritu tapno makapagteppelka ken maanusam ti korap ken saan a nalinteg a gobierno. Mabalin met a dawatem ken Jehova nga agbalinka a masirib tapno mailasinmo ken mapagballigiam dagiti situasion a mabalin a rason a saanka a makapagtalinaed a neutral. (Sant. 1:5) No naibaludka wenno nadusa gapu ta itakderam ti pudno a panagdayaw, ikararagmo nga agbalinka a natured tapno maidepensam ti pammatim ken makapagibturka no maidadaneska.—Basaen ti Aramid 4:27-31.

15. Kasano a matulongannatayo ti Biblia nga agtalinaed a neutral? (Kitaen met ti kahon a “Sao ti Dios ti Nangpabileg iti Pammatida.”)

¹⁵ Pabilgennaka ni Jehova babaen ti Saona. Utobem dagiti teksto a makatulong kenka nga agtalinaed a neutral uray no masubok ti pammatim. Ikabesam dagita itan tapno dagita ti mangpabileg kenka inton maipariten ti maaddaan iti Biblia. Ti Sao ti Dios mapatibkerna met ti namnamam kadagiti bendision ti Pagarian iti masanguanan. Kasapulantayo daytoy a namnama tapno maibturantayo ti pannakaidadanes. (Roma 8:25) Mangpilika kadagiti teksto a mangdakamat kadagiti bendision a magustuamto nga aramiden, ken iladawanmo ti bagim a mangar-aramid kadagita a bendision idiay Paraiso.

16, 17. Ania ti maadaltayo iti ulidan dagiti matalek nga adipen ti Dios a nagtalinaed a neutral? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

¹⁶ Ti ulidan dagiti matalek nga adipen ni Jehova ti maikapat a makatulong a pamay-an  tapno agtalinaedtayo a neutral. Makatulong dagiti ulidanda tapno maaddaantayo iti sirib ken bileg a kasapulantayo tapno makapagibturtayo. Kas pagarigan, saan a nagdayaw da Sidrac, Mesac, ken Abednego iti ladawan a mangirepresentar iti Babilonia. (Basaen ti Daniel 3:16-18.) Daytoy a salaysay ti Biblia ti nangpatured kadagiti Saksi ita a saan nga agsaludo iti bandera ti pagilian a pagnanaedanda. Saan met a pulos nakiraman ni Jesus iti politika ken kadagiti isyu iti lubong. Gapu ta ammona a makatulong ti ulidanna iti sabsabali, imparegtana kadagiti adalanna: “Bumilegkayo! Pinarmekko ti lubong.”—Juan 16:33.

¹⁷ Adu a Saksi iti panawentayo ti nagtalinaed a neutral. Dadduma ti naidadanes ken naibalud ken natay gapu iti pammatida. Makatulong ti ulidanda a kas ken Barış a taga-Turkey. Kinunana: “Napapatay ti agtutubo a kabsat a ni Franz Reiter gapu ta nagkedked nga agbalin a soldado ni Hitler. Ti suratna ken nanangna idi rabii sakbay a mapapatay ipakitana ti kinabileg ti pammatina ken panagtalekna ken Jehova. Kayatko a tuladen ti ulidanna no masubok ti pammatik.” ^[2]

18, 19. (a) Kasano a matulongandaka dagiti kakabsat iti kongregasionmo nga agtalinaed a neutral? (b) Ania koma ti determinado nga aramidem?

¹⁸ Matulongandaka met dagiti kakabsat iti kongregasionmo. Ibagam kadagiti panglakayen dagiti mabalin a mangsubok iti panagtalinaedmo a neutral, ken kiddawem ti naibatay iti Biblia a balakadda. Maparegtadaka dagiti kakabsat iti kongregasion no ammoda dagiti narigat a situasion a pakaipaspasanguam. Kiddawem nga ikararagandaka. Siempre, no kayattayo a tulongan ken ikararagandatayo dagiti kakabsat, masapul a kasta met ti aramidentayo. (Mat. 7:12) Makatulong kenka nga agbalin nga espesipiko kadagiti kararagmo ti artikulo iti jw.org a “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith—By Location” nga adda iti NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS. Adda dagiti link a mangipakita iti listaan dagiti Saksi a madama a naibalud gapu iti pammatida. Mangpilika kadagiti nagan, ket ikararagam ida a situtured a makapagtalinaedda a neutral.—Efe. 6:19, 20.

¹⁹ Gapu ta dandanin agpatingga ti gobierno ti tao, saantayo a masdaaw nga ad-adda a lapdandatayo nga agmatalek ken Jehova ken iti Pagarianna. Gapuna, patibkerentayo koma itan ti determinasiontayo nga agtalinaed a neutral iti nabingaybingay a lubong.