1-3. (a) Ania koma ti iramantayo kadagiti kangrunaan a patpatientayo? (b) Apay a nagpateg ti panagungar? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

NO MAISALUDSOD kenka, ‘Ania dagiti kangrunaan a patpatiem?’ ania ti isungbatmo? Sigurado nga ipaganetgetmo a ni Jehova ti Namarsua ken Nangted iti Biag. Mabalin a dakamatem a mamatika ken Jesu-Kristo, a natay kas subbot. Maragsakanka met a mangibaga a dandanin agbalin a paraiso ti daga, nga agnanayon a pagnaedanto dagiti adipen ti Dios. Ngem dakamatem kadi ti panagungar a maysa kadagiti kapatgan a patpatiem?

² Adu ti panggapuantayo a mangibaga a ti panagungar ti maysa kadagiti kangrunaan a patpatientayo uray no namnamaentayo koma a malasatantayto ti dakkel a rigat ken agbiagtayto nga agnanayon ditoy daga. Impakita ni apostol Pablo no apay a nagpateg ti panagungar iti pammatitayo: “Kinapudnona, no awan ti panagungar dagiti natay, uray ni Kristo saan met a naibangon.” No saan a napagungar ni Kristo, saan koma nga isu ti agturturay nga Aritayo, ken awan koma ti serserbi ti pannursurotayo maipapan iti panagturayna. (Basaen ti 1 Corinto 15:12-19.) Nupay kasta, ammotayo a napagungar ni Jesus. Gapu ta patientayo dayta, naidumatayo kadagiti Saduceo a Judio a nangkontra iti sursuro nga adda panagungar. Uray no uyawendatayo, natibker latta ti pammatitayo nga adda panagungar.—Mar. 12:18; Ara. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

 ³ Idi insurat ni Pablo “ti pagdamdamuan a doktrina maipapan iti Kristo,” inramanna ti “sursuro maipapan . . . ti panagungar dagiti natay.” (Heb. 6:1, 2) Ken impaganetget ni Pablo a talaga a patienna ti panagungar. (Ara. 24:10, 15, 24, 25) Nupay karaman ti panagungar kadagiti pagdamdamuan a doktrina, a maysa kadagiti “pamunganayan a banag dagiti sagrado a pammakdaar [wenno, mensahe] ti Dios,” dina kayat a sawen nga awan unay pategna dayta a sursuro. (Heb. 5:12) Apay?

4. Ania dagiti mabalin a tumaud a saludsod mainaig iti panagungar?

⁴ Bayat nga ad-adalen dagiti tattao ti Biblia, kaaduan kadakuada ti mangbasa kadagiti salaysay maipapan iti napalabas a panagungar, kas iti panagungar ni Lazaro. Ken maammuanda a namati da Abraham, Job, ken Daniel nga iti masanguanan agbiagto manen dagiti natay. Ngem ania ti ibagam no kiddawenda ti pammaneknek a sigurado a matungpal ti naikari a panagungar uray naibaga dayta adu wenno ginasut pay ketdi a tawenen ti napalabas? Ken talaga kadi nga ibaga ti Biblia no kaano a mapasamak ti panagungar? Adda epekto dagita iti pammatitayo, isu a kitaentayo no ania ti ibaga ti Kasuratan.

5. Ania nga aspeto ti panagungar ti umuna a pagsasaritaantayo?

⁵ Nalaklaka a patien nga agungar ti tao a nabiit pay a natay. (Juan 11:11; Ara. 20:9, 10) Ngem ti ngay kari a panagungar kalpasan ti adu a tawen, wenno ginasut a tawen pay ketdi iti masanguanan? Makapagtalektayo kadi iti dayta a kari, maipapan man dayta iti tao a nabiit pay a natay wenno iti tao a nabayagen a natay? Kinapudnona, adda napasamak a maysa a panagungar a naikari ginasut a tawen sakbayna, ket namatika iti dayta. Apay? Ken ania ti pakainaigan dayta iti namnamaem a panagungar iti masanguanan?

6. Kasano a nainaig ni Jesus iti kaitungpalan ti Salmo 118?

⁶ No maipapan iti panagungar a naipakpakauna adu a tawen a nasaksakbay, usigentayo ti Salmo 118, a patien ti dadduma a pinutar ni David. Ramanen dayta daytoy a pakaasi: “Jehova, mangisalakanka, pangngaasim! . . . Bendito koma Daydiay um-umay iti nagan ni Jehova.” Mabalin a malagipmo nga inadaw dagiti tattao daytoy a teksto maipapan iti Mesias idi nakasakay ni Jesus iti asno a napan iti Jerusalem idi Nisan 9, mano la nga aldaw sakbay ti ipapatayna. (Sal. 118:25, 26; Mat. 21:7-9) Ngem kasano nga ipakita ti Salmo 118 ti maysa a panagungar a mapasamak iti mabayag pay a masanguanan? Paliiwentayo ta kinuna pay dayta a naimpadtuan a salmo: “Ti bato a linaksid dagiti managibangon nagbalin nga ulo ti nagsulian [wenno, kangrunaan a bato a pasuli].”—Sal. 118:22.

7. Agingga iti ania ti panangilaksid dagiti Judio ken Jesus?

⁷ “Dagiti managibangon,” a tumukoy kadagiti lider dagiti Judio, inlaksidda ti Mesias. Ti panangilaksidda ket saan la a basta panangtallikud ken Jesus wenno saan a panangakseptar kenkuana kas ti Kristo. Adu a Judio ti nangilaksid kenkuana nga uray la kiniddawda ti pannakapapatayna. (Luc. 23:18-23) Wen, manungsungbatda iti pannakapapatay ni Jesus.

8. Kasano nga agbalin ni Jesus kas “ulo ti nagsulian”?

⁸ No nailaksid ken napapatay ni Jesus, kasano ngarud nga agbalin nga “ulo ti nagsulian”? Mapasamak laeng dayta no isu ket mapagungar. Inlawlawag a mismo ni Jesus dayta. Insalaysayna ti maipapan kadagiti mannalon a dakes ti panangtratoda kadagiti tattao nga imbaon kadakuada ti makinkukua iti daga, a kas iti dakes a panangtrato dagiti Israelita kadagiti propeta nga imbaon ti Dios kadakuada. Kalpasanna, iti ngudo ti ilustrasion, imbaon ti makinkukua  ti dungdungnguenna nga anak ken agtawid. Inawatda kadi ti anakna? Saan. Nagdakes ti inaramid dagiti mannalon ta pinapatayda ti anak. Kalpasan nga imbaga ni Jesus dayta nga ilustrasion, kinotarna ti naimpadtuan a sasao iti Salmo 118:22. (Luc. 20:9-17) Nangaramid met ni apostol Pedro iti umasping a panangilawlawag idi makisarsarita kadagiti Judio nga ‘agtuturay ken kadagiti lallakay ken kadagiti eskriba’ a naummong idiay Jerusalem. Imbagana ti maipapan ken “Jesu-Kristo a Nazareno, nga inlansayo ngem imbangon ti Dios manipud kadagiti natay.” Iti daydi a tiempo, nalawag nga imbaga ni Pedro: “Daytoy ‘ti bato a dakayo a managibangon trinatoyo a kas awan patpategna a nagbalin nga ulo ti nagsulian.’”—Ara. 3:15; 4:5-11; 1 Ped. 2:5-7.

9. Ania a naisangsangayan a pasamak ti ipakita ti Salmo 118:22?

⁹ Wen, ginasut a tawen sakbayna, impakita ti naimpadtuan a sasao iti Salmo 118:22 a mapasamak ti maysa a panagungar. Mailaksid ken matayto ti Mesias, ngem agbiagto manen ket agbalin nga ulo ti nagsulian. Gapuna, daytoy a napagungar nga Anak ti nagbalin a kakaisuna nga addaan iti nagan a “naited kadagiti tattao a masapul a pakaisalakanantayo.”—Ara. 4:12; Efe. 1:20.

10. (a) Ania ti impakpakauna ti Salmo 16:10? (b) Apay a masiguradotayo a saan a natungpal ken David ti Salmo 16:10?

¹⁰ Usigentayo ti sabali pay a teksto a tumukoy iti maysa a panagungar. Naisurat dayta nasurok a sangaribu a tawen sakbay a mapasamak, banag a mangpatibker iti panagtalekmo nga adda panagungar uray nabayagen a naipadto wenno naikari dayta. Iti Salmo 16, nga insurat ni David, mabasatayo: “Saanmonto a baybay-an ti kararuak idiay Sheol [wenno, Tanem]. Saanmonto nga ipalubos a daydiay nasungdom makitana ti abut.” (Sal. 16:10) Saan nga ibagbaga ni David nga isu ket saanto a matay wenno agturong iti gagangay a pakaitaneman dagiti tattao. Nalawag nga ipakita ti Sao ti Dios a limmakay ni David. Idi natay, naginana a kadua dagidi “ammana ket naitabon idiay Siudad ni David.” (1 Ar. 2:1, 10) Ania ngarud ti ipakpakita ti Salmo 16:10?

11. Kaano a dinakamat ni Pedro ti maipapan iti Salmo 16:10?

¹¹ Adda makatulong kadatayo. Nasurok a sangaribu a tawen kalpasan a naisurat dayta a salmo ken adu a lawas kalpasan a natay ken napagungar ni Jesus, dinakamat ni Pedro ti maipapan iti Salmo 16:10 kadagiti rinibu a Judio ken proselita. (Basaen ti Aramid 2:29-32.) Imbagana a talaga a natay ken naitabon ni David. Ammo dayta dagiti dumdumngeg ken Pedro. Ken saan nga ibaga ti rekord nga adda nangsupiat iti imbaga ni Pedro a nakita ni David a ‘nasaksakbay [ti umay a Mesias] ket nagsao maipapan iti panagungarna.’

12. Kasano a natungpal ti Salmo 16:10, ket ania ti patalgedan dayta maipapan iti kari a panagungar?

¹² Pinasingkedan ni Pedro ti puntona idi kinotarna ti imbaga ni David iti Salmo 110:1. (Basaen ti Aramid 2:33-36.) Nakatulong ti panangilawlawag ni Pedro maitunos iti Kasuratan tapno makombinsir ti adu a tattao a ni Jesus ket “agpadpada nga Apo ken Kristo.” Malaksid iti dayta, binigbig dagiti tattao a natungpal ti Salmo 16:10 idi napagungar ni Jesus. Idi agangay, inusar met ni apostol Pablo dayta a saan a mabalusingsing a panangilawlawag idi nagsao kadagiti Judio iti siudad ti Antioquia iti Pisidia. Nagustuanda ti panangilawlawagna, ket kayatda ti dumngeg iti ad-adu pay. (Basaen ti Aramid 13:32-37, 42.) Dayta met ti mangkombinsir kadatayo a mapagtalkan dagita a padto iti Biblia maipapan iti maysa a panagungar uray naipadto dayta ginasut a tawen sakbay a napasamak.

13. Ania a saludsod ti mabalin a tumaud maipapan iti panagungar?

¹³ Makaparegta a maammuan a mabalin a  mapasamak ti maysa a panagungar uray ginasut a tawenen ti napalabas manipud idi naikari dayta. Ngem mabalin nga isaludsod ti dadduma: ‘Kaipapananna kadi a mabalin a mabayag pay nga agurayak sakbay a makitak dagiti ipatpategko? Kaano a mapasamak ti namnamaek a panagungar?’ Kinuna ni Jesus kadagiti apostolna nga adda dagiti banag a saanda idi nga ammo ken saanda a mabalin a maammuan. Adda dagiti detalye maipapan kadagiti “tiempo wenno pampanawen nga inkabil ti Ama iti bukodna a sakup.” (Ara. 1:6, 7; Juan 16:12) Nupay kasta, saan a kayat a sawen dayta nga awan ti ideyatayo no kaano ti panagungar.

14. Ania ti nakaidumaan ti panagungar ni Jesus kadagiti napagungar idi un-unana?

¹⁴ Tapno maawatantayo dayta, makatulong no lagipentayo dagiti panagungar a naipadto iti Biblia. Siempre, ti panagungar ni Jesus ti kapatgan kadagita. No saan a napagungar ni Jesus, awan ti namnamatayo a makakita manen kadagiti natay nga ipatpategtayo. Saan a nagbiag nga agnanayon dagiti napagungar sakbay ni Jesus, a kas kadagiti pinagungar da Elias ken Eliseo. Natayda met laeng ken nagrupsada iti tanem. Maisupadi iti dayta, ni Jesus “naibangonen manipud kadagiti natay, [ken] saanen a matay; ti ipapatay saanen nga agturay kenkuana.” Idiay langit, isu ket agbiag nga “agnanayon ken awan inggana” ken saanna a mapadasan ti panagrupsa.—Roma 6:9; Apoc. 1:5, 18; Col. 1:18; 1 Ped. 3:18.

15. Ania ti ipakita ti sasao a ni Jesus ti “umuna a bungbunga”?

¹⁵ Ti panagungar ni Jesus ti kaunaan iti dayta a kita ti panagungar, ken awan duadua a dayta ti kapatgan. (Ara. 26:23) Ngem saan la a ni Jesus ti nakaikarian ti panagungar idiay langit kas espiritu a parsua. Impasigurado ni Jesus kadagiti matalek nga apostolna a makipagturaydanto kenkuana idiay langit. (Luc. 22:28-30) Ngem tapno maawatda ti gunggona, masapul a matayda nga umuna. Kalpasanna, kas ken Kristo, mapagungarda iti espiritu a bagi. Insurat ni Pablo a “ni Kristo naibangonen manipud kadagiti natay, ti umuna a bungbunga kadagidiay naturog ken patay.” Impakita ni Pablo nga adda pay dadduma a mapagungar idiay langit, ta innayonna: “Tunggal maysa iti bukodna a saad: ni Kristo ti umuna a bungbunga, kalpasanna dagidiay kukua ti Kristo kabayatan ti kaaddana.”—1 Cor. 15:20, 23.

16. Ania ti pamalatpatantayo no kaano a mapasamak ti panagungar idiay langit?

¹⁶ Mangted dayta kadatayo iti pamalatpatan no kaano a mapasamak ti panagungar idiay langit. Mapasamak dayta “kabayatan ti kaaddana.” Nabayagen a patpatien dagiti Saksi ni Jehova a sigun iti Kasuratan, agbibiagtayon iti naikari a ‘kaadda’ ni Jesus manipud idi 1914. Agtultuloy pay laeng dayta ken nakaas-asidegen ti panungpalan daytoy dakes a sistema ti bambanag.

17, 18. Ania ti mapasamak iti dadduma a napulotan bayat ti kaadda ni Kristo?

 ¹⁷ Mangted ti Biblia iti kanayonan a detalye maipapan iti nailangitan a panagungar: “Saanmi a kayat nga ignorantekayo maipapan kadagidiay matmaturog ken patay . . . Ta no ti pammatitayo ket natay ni Jesus ken bimmangon manen, iti kasta met a pamay-an, dagidiay naturog ken patay gapu ken Jesus ikuyogto kenkuana ti Dios . . . Datayo a sibibiag a makalasat agingga iti kaadda ti Apo saantayto a pulos un-unaan dagidiay naturogen ken patay; agsipud ta ti Apo a mismo bumabanto manipud langit buyogen ti agbilbilin nga awag, . . . ket dagidiay natay a naikaykaysa ken Kristo bumangondanto nga umuna. Kalpasanna datayo a sibibiag a makalasat, a maikuyog kadakuada, marabsuttayto a maipangato kadagiti ulep a sumabet iti Apo iti angin; ket iti kasta kankanayon nga addatayto iti Apo.”—1 Tes. 4:13-17.

¹⁸ Mapasamak ti umuna a panagungar kalpasan a mangrugi ‘ti kaadda’ ni Kristo. Dagiti napulotan a sibibiag pay ditoy daga bayat ti dakkel a rigat ‘marabsutdanto a maipangato kadagiti ulep.’ (Mat. 24:31) Dagidiay ‘marabsut a maipangato’ saandanto a “maturog ken patay,” a kaipapananna a saanda a mabayag a maturog ken patay. ‘Mabaliwandanto amin, iti apagkanito, iti panagkirem ti mata, kabayatan ti kamaudianan a trumpeta.’—1 Cor. 15:51, 52.

19. Ania a “nasaysayaat a panagungar” ti mapasamak iti masanguanan?

¹⁹ Saan a napulotan ti kaaduan a matalek a Kristiano ita ken saanda a naawis a makipagserbi ken Kristo idiay langit. Imbes ketdi, ur-urayenda ti panungpalan daytoy dakes a sistema ti bambanag bayat ti “aldaw ni Jehova.” Awan ti makaammo iti eksakto a tiempo ti panungpalan, ngem ipakita dagiti ebidensia a nakaas-asidegen dayta. (1 Tes. 5:1-3) Kalpasan dayta, addanto pay sabali a panagungar, ti panagungar iti paraiso a daga. Addanto namnama dagiti mapagungar nga agbalin a perpekto ken saanto manen a matay. Sigurado a ‘nasaysayaatto a panagungar’ dayta ngem iti panagungar iti napalabas, idi a “dagiti babbai inawatda dagiti minatayda babaen ti panagungar” ta natayda met laeng idi agangay.—Heb. 11:35.

20. Apay nga agtalektayo a naurnosto ti panagungar iti masanguanan?

²⁰ No maipapan iti nailangitan a panagungar, ibaga ti Biblia a dagidiay pakapasamakan dayta ket maibangon “tunggal maysa” iti maitutop a panagsasarunoda. (1 Cor. 15:23) Agtalektayo a naurnosto met ti panagungar ditoy daga. Makapagagar dayta a namnama. Dagiti nabiit pay a natay mapagungardanto kadi iti rugrugi ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo ket sabtento dagiti mangipatpateg kadakuada? Umuna kadi nga agungar dagiti matalek a lallaki idi un-unana a makabael a mangidaulo tapno tumulongda a mangorganisar iti ili ti Dios iti baro a lubong? Komusta ngay dagiti tattao a saan nga agdaydayaw ken Jehova? Kaano ken sadino ti pagungaranda? Adu dagiti mabalin a maisaludsodtayo. Ngem masapul kadi a talaga a panunotentayo dagita ita? Saan kadi a nasaysayaat no urayentayo lattan no anianto ti mapasamak? Agtalektayo a makapagagarto a makita ti panangtaming ni Jehova kadagita.

21. Ania ti namnamaem maipapan iti panagungar?

²¹ Kabayatanna, masapul a pabilgentayo ti pammatitayo ken Jehova, a babaen ken Jesus impasiguradona nga agungarto dagiti natay nga adda iti lagip ti Dios. (Juan 5:28, 29; 11:23) Tapno mapaneknekan ni Jesus a kabaelan ni Jehova a pagungaren dagiti natay, imbagana a da Abraham, Isaac, ken Jacob “sibibiagda amin kenkuana.” (Luc. 20:37, 38) Adu ita ti panggapuantayo a mangibaga iti kinuna ni Pablo: “Adda inanamak iti Dios . . . nga addanto panagungar.”—Ara. 24:15.