1. Iti ania a pamay-an a masapul nga agbalin dagiti Kristiano a kas iti maysa a kayo? (Kitaen met ti ladawan.)

 “TI KAYO a makibagay iti turongen ti angin ket saan a matukkol.” Ipakita dayta a pagsasao ti napateg a kalidad ti dadduma a kayo tapno agtultuloyda a nakatakder: ti kinamannakibagay. Tapno agtalinaed a nakatakder iti naespirituan dagiti Kristiano, masapul nga agbalinda a mannakibagay. Kasano? Masapul nga agbalintayo a nainkalintegan. Makibagaytayo no agbaliw ti situasion ken respetuentayo dagiti kapanunotan ken desision ti dadduma.

2. Ania dagiti kualidad a makatulong kadatayo a makibagay no agbaliw ti situasion, ken ania ti usigentayo iti daytoy nga artikulo?

² Kas ad-adipen ni Jehova, kayattayo ti agbalin a nainkalintegan. Kayattayo met ti agbalin a napakumbaba ken naasi. Iti daytoy nga artikulo, kitaentayo no kasano a nakatulong dagita a kualidad iti dadduma a Kristiano idi nagbalbaliw ti situasionda. Kitaentayo met no kasano a makatulong kadatayo dagita a kualidad. Ngem sakbayna, ammuentayo ti masursurotayo kada Jehova ken Jesus, dagiti perpekto nga ulidan iti kinanainkalintegan.

3. Kasanotayo nga ammo a nainkalintegan ni Jehova?

³ Ni Jehova ket naawagan kas “Dakkel a Bato” ta natibker ken di magaraw. (Deut. 32:4) Ngem nainkalintegan met. Bayat nga agbalbaliw dagiti pasamak iti lubong, agtultuloy a makibagay ti Diostayo tapno matungpal ti panggepna. Pinarsuanatayo ni Jehova a kaladladawanna, isu a kabaelantayo ti makibagay no agbalbaliw ti situasion. Nangipaay kadagiti nalawag a prinsipio ti Biblia a makatulong kadatayo a mangaramid kadagiti nainsiriban a desision aniaman a karit ti pakaipasanguantayo. Ti ulidan  ni Jehova ken dagiti prinsipio nga intedna kadatayo ti ebidensia a nainkalintegan ni Jehova uray no isu ti “Dakkel a Bato.”

4. Mangted iti pagarigan a nainkalintegan ni Jehova. (Levitico 5:7, 11)

⁴ Perpekto ken nainkalintegan ti daldalan ni Jehova. Saan nga istrikto unay kadagiti tattao. Kas pagarigan, kitaentayo no kasano nga impakita ni Jehova a nainkalintegan kadagiti Israelita. Saan nga agpapada ti daton nga inkalikagumna iti amin, nabaknang man wenno napanglaw. No dadduma, impalubosna nga agdaton ti tunggal maysa sigun iti kabaelanda.—Basaen ti Levitico 5:7, 11.

5. Mangted iti pagarigan iti kinapakumbaba ken kinaasi ni Jehova.

⁵ Nainkalintegan ni Jehova ta napakumbaba ken naasi. Kas pagarigan, makita ti kinapakumbaba ni Jehova iti tiempo sakbay a dinadaelna dagiti dakes a tattao iti Sodoma. Babaen kadagiti anghelna, imbilin ni Jehova iti nalinteg a ni Lot a mapan agkamang iti kabambantayan. Mabuteng ni Lot a mapan sadiay. Isu a nagpakaasi nga agkamangda a sangapamiliaan iti Zoar, maysa a bassit nga ili a naikeddeng a madadael. Mabalin koma nga impapilit ni Jehova a suroten ni Lot ti eksakto nga imbilinna. Ngem pinatganna ti kiddaw ni Lot, uray pay kaipapanan dayta a saanen a madadael ti Zoar. (Gen. 19:18-22) Ginasut a tawen kalpasanna, kinaasian ni Jehova dagiti taga-Nineve. Imbaonna ni propeta Jonas a mangipakaammo nga asidegen ti pannakadadaelda ken ti siudadda. Ngem idi nagbabawi dagiti taga-Nineve, naasian kadakuada ni Jehova isu a saanna nga intuloy ti panangdadaelna iti siudad.—Jon. 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Mangted kadagiti pagarigan no kasano a tinulad ni Jesus ti kinanainkalintegan ni Jehova.

⁶ Tinulad ni Jesus ti kinanainkalintegan ni Jehova. Naibaon ditoy daga tapno kasabaanna dagiti “umili ti Israel a nayarig iti napukaw a karnero.” Ngem nainkalintegan bayat nga ar-aramidenna ti asaynmentna. Naminsan, impakaasi ti maysa a saan nga Israelita a babai a paimbagenna ti marigrigatan a balasangna ta “linuganan ti demonio.” Naasian ni Jesus isu a pinatganna ti kiddaw ti babai ket pinaimbagna ti balasangna. (Mat. 15:21-28) Kitaentayo ti sabali pay a pagarigan. Idi rugrugi ti ministerio ni Jesus, imbagana: “Ti mangilibak kaniak . . . , ilibakkonto met.” (Mat. 10:33) Ngem inlibakna kadi ni Pedro, a namitlo a nangibaga a dina am-ammo isuna? Saan. Inkabilangan ni Jesus ti kinamatalek ken panagbabawi ni Pedro. Kalpasan a napagungar ni Jesus, nagpakita ken Pedro ken sigurado nga impanamnamana kenkuana a pinakawannan ken ay-ayatenna latta.—Luc. 24:33, 34.

7. Sigun iti Filipos 4:5, ania ti kayattayo a reputasion?

⁷ Naammuantayon a nainkalintegan ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. Datayo ngay? Ekspektaren ni Jehova a nainkalintegantayo koma. (Basaen ti Filipos 4:5.) Kastoy ti panangibaga ti maysa a patarus iti dayta a bersikulo: “Maaddaankayo iti pakasarsaritaan  kas nainkalintegan.” Isaludsodtayo iti bagitayo: ‘Ibilangdak kadi dagiti tattao kas nainkalintegan, managpabus-oy, ken natulok? Wenno ibilangdak nga istrikto, saan a nakonsiderar, wenno natangken ti ulona? Ipapilitko kadi iti sabsabali nga aramidenda ti bambanag sigun iti pampanunotek a rumbeng a pannakaaramidda? Wenno denggek ti ibagada ken pagustuak ti kayatda no posible?’ No ad-adda a nainkalintegantayo, ad-adda a tultuladentayo da Jehova ken Jesus. Kitaentayo ti dua a situasion a napateg nga agbalintayo a nainkalintegan—no agbaliw ti situasiontayo ken no naiduma kadatayo dagiti kapanunotan ken desision ti sabsabali.

8. Ania ti makatulong tapno agbalintayo a nainkalintegan no agbaliw ti situasion? (Kitaen met ti footnote.)

⁸ Masapul nga agbalintayo a nainkalintegan no agbaliw ti situasiontayo. Mabalin nga agproblematayo gapu kadagita a panagbalbaliw. Baka bigla nga agsakittayo. Wenno interamente nga agbalbaliw ti biagtayo gapu iti kellaat a panagsuek ti ekonomia wenno panagbaliw ti gobierno iti lugartayo. (Ecl. 9:11; 1 Cor. 7:31) Mabalin a marigatantayo met no agbaliw ti asaynmenttayo iti organisasion. Aniaman ti mapasamak, kabaelantayo ti makibagay iti baro a situasiontayo no surotentayo dagitoy nga uppat a banag: (1) akseptaren ti realidad, (2) agpokus iti masanguanan, (3) agpokus iti positibo, ken (4) tulongan ti dadduma. b Kitaentayo no kasano a nakatulong dagita iti dadduma a kakabsat.

9. Kasano a napagballigian ti agassawa a misionero dagiti dida ninamnama a pakasuotan?

⁹ Akseptaren ti realidad. Naibaon da Emanuele ken Francesca kas misionero iti sabali a pagilian. Idi mangrugrugida pay laeng nga agsursuro iti lengguahe ken ag-adjust iti baro a kongregasionda, nangrugi ti COVID-19 pandemic isu a masapul a saanda a makikadua iti sabsabali. Idi kuan, bigla a natay ti nanang ni Francesca. Kayat la unay ni Francesca ti agawid iti pamiliana, ngem saan a makabiahe gapu iti pandemic. Ania ti inaramidna tapno mapagballigianna dagita a makapaupay a pasamak? Umuna, inkararag da Emanuele ken Francesca a maaddaanda iti sirib tapno kabaelanda a sanguen ti tunggal aldaw. Sinungbatan ni Jehova dagiti kararagda ta nangipaay kadagiti naintiempuan a naespirituan a pammaregta. Kas pagarigan, naparegtada iti imbaga ti brother iti maysa a video: “No al-alisto nga akseptarentayo ti baro a kasasaadtayo, nabibiit nga agsubli ti ragsaktayo ken ti gundaway a pangusaran[tayo] a naimbag iti baro a kasasaad[tayo].” c Maikadua, pinasayaatda ti abilidadda a mangasaba babaen ti telepono ket nakairugida pay ketdi iti panangyadal iti Biblia. Maikatlo, inawatda ti naayat a pammaregta ken tulong dagiti kakongregasionda ket agyamyamanda iti dayta. Adda nasingpet a sister a makatawen nga inaldaw a nangipatulod kadakuada iti ababa a mensahe ken bersikulo ti Biblia. No akseptarentayo met ti baro a situasiontayo, naragsaktayto iti aniaman a maaramidantayo.

10. Ania ti inaramid ti maysa a sister idi adda dakkel a panagbalbaliw iti biagna?

¹⁰ Agpokus iti masanguanan ken iti positibo. Ni Christina ket maysa a Romanian a sister ken agnanaed idiay Japan. Naladingitan idi na-dissolve ti English a kongregasion a  nakaikamenganna. Ngem dina sangkapanunot ti napasamak. Immakar ketdi iti Japanese a kongregasion ket ikagkagumaanna ti agbalin a nabunga iti ministerio iti dayta a lengguahe. Nagpatulong iti dati a katrabahuanna tapno lumaing nga ag-Japanese. Immanamong ti babai nga isurona ni Christina iti Japanese nga usarenda ti Biblia ken ti broshur nga Agbiagka a Naragsak iti Agnanayon! Saan laeng a limmaing ni Christina a makikomunikar iti Japanese. Naginteres pay iti kinapudno dayta a dati a katrabahuanna. No agpokustayo iti masanguanan ken iti positibo, dagiti di ninamnama a panagbalbaliw ket mabalin a mangyeg kadagiti di ninamnama a bendision.

11. Ania ti nakatulong iti maysa nga agassawa idi nagproblemada iti pinansial?

¹¹ Tulongan ti dadduma. Aggigian ti maysa nga agassawa iti pagilian a maiparparit ti trabahotayo. Nagproblemada iti pinansial idi nagsuek ti ekonomia iti dayta a pagilian. Ania ti inaramidda? Umuna, pinasimpleda ti biagda. Maikadua, imbes a sangkapanunotda dagiti problemada, nagpokusda a tumulong iti dadduma babaen ti kanayon a panangasabada. (Ara. 20:35) Imbaga ti asawa a lalaki, “Gapu ta ad-adu ti orasmi iti ministerio, basbassit ti orasmi a mangpanunot kadagiti problemami ken ad-adu ti orasmi a mangaramid iti pagayatan ti Dios.” No agbaliw ti situasiontayo, masapul a laglagipentayo a nakapatpateg nga itultuloytayo a tulongan ti dadduma nangruna babaen ti panangasaba.

12. Kasano a makatulong kadatayo ti ulidan ni apostol Pablo tapno agbalintayo a mannakibagay iti ministerio?

¹² Masapul nga agbalintayo a mannakibagay iti ministerio. Agduduma ngamin ti patpatien dagiti kasabaantayo ken agduduma met ti kultura ken naggapuanda. Mannakibagay ni apostol Pablo, ket makasursurotayo iti ulidanna. Dinutokan ni Jesus ni Pablo kas “apostol kadagiti nasion.” (Roma 11:13) Isu a kinasabaan ni Pablo dagiti Judio, Griego, edukado, ordinario a tattao, opisial ti gobierno, ken ar-ari. Tapno madanonna ti puso dagita a kita ti tattao, ‘inaramidna ti amin tapno matulonganna’ ida. (1 Cor. 9:19-23) Inkabilanganna ti kultura, patpatien, ken lugar a naggapuan dagiti kasabaanna ken imbagayna ti presentasion ken pamay-an ti panangisurona. Agbalintayo met a mas epektibo iti ministerio no ibagaytayo ti presentasion ken ti pamay-an ti panangisurotayo depende iti kasapulan dagiti kasabaantayo.

13. Sigun iti 1 Corinto 8:9, ania a peggad ti maliklikantayo no respetuentayo ti kapanunotan ti dadduma?

¹³ No nainkalintegantayo, respetuentayo met ti kapanunotan ti dadduma. Kas pagarigan, kayat ti dadduma a sister ti ag-makeup ngem saan a kayat ti dadduma. Umin-inum iti arak ti dadduma a Kristiano ngem kalkalainganna laeng. Nagdesision met ti dadduma a saanda a pulos nga uminum. Kayat ti amin a Kristiano a nasalun-atda ngem agduduma ti pamay-anda a mangaywan iti salun-atda. No panunotentayo a datayo ti kanayon a husto ken ipilittayo kadagiti kakabsat a tuladenda ti ar-aramidentayo, mabalin a maitibkoltayo ti dadduma ken madadael ti panagkaykaysa ti kongregasion. Sigurado a saantayo a kayat nga aramiden dayta! (Basaen ti 1 Corinto 8:9; 10:23, 24) Pagsasaritaantayo ti dua a pagarigan a mangipakita no kasano a makatulong kadatayo ti panangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia tapno agbalintayo a balanse ken agtalinaed ti talna.

14. Ania dagiti prinsipio ti Biblia a masapul a laglagipentayo maipapan iti panagbadbado ken panagbubuok?

¹⁴ Panagbadbado ken panagbubuok. Saan nga imbaga ni Jehova no ania ti rumbeng a  pagbadotayo ngem nangted kadagiti prinsipio a surotentayo. Kas ministro ti Dios, masapul a pakaidayawanna ti panagbadbadotayo ken mangipakita a nainkalintegan, naemma, ken ‘nasimbeng ti panunottayo.’ (1 Tim. 2:9, 10; 1 Ped. 3:3) Ti koma ngarud panagbadbadotayo ket saan a mangagaw iti atension ti dadduma. Makatulong met dagiti prinsipio ti Biblia tapno saan a mangaramid dagiti panglakayen kadagiti bukodda a pagannurotan maipapan iti panagbadbado ken panagbubuok. Kas pagarigan, iti maysa a kongregasion, adda dagiti agtutubo a brother a nangtulad iti sikat nga estilo ti buok nga ababa ngem kusokuso ken natangar. Kayat ida a tulongan dagiti panglakayen. Kasano ida a natulongan dagiti panglakayen uray no dida nangaramid iti espesipiko a pagannurotan? Imbalakad ti manangaywan iti sirkito kadagiti panglakayen nga ibagada kadagiti agtutubo a brother, “No adda pasetyo iti sango ket mas nakapokus dagiti agdengdengngeg iti itsurayo ngem iti ibagbagayo, adda la ketdi problema iti panagbadbado ken panagbubuokyo.” Nakatulong dayta a simple a panangilawlawag tapno masolbar ti isyu a saan a kasapulan a mangaramid iti espesipiko a pagannurotan. d

15. Ania dagiti makatulong a linteg ken prinsipio ti Biblia no agdesisiontayo maipapan iti salun-attayo? (Roma 14:5)

¹⁵ Panangaywan iti salun-at. Masapul nga agdesision ti tunggal Kristiano no kasanona nga aywanan ti salun-atna. (Gal. 6:5) No agpili iti pamay-an ti panangagas, masapul a surotenna dagiti espesipiko a linteg ti Biblia nga adaywanna ti dara ken espiritismo. (Ara. 15:20; Gal. 5:19, 20) Ngem iti dadduma a banag, agdepende dayta iti personal a desision ti maysa. Dadduma ti agpakonsulta laeng kadagiti doktor  para iti salun-atda. Ngem kayat ti dadduma dagiti alternatibo a pamay-an ti panangagas. Mabalin a kombinsidotayo a makatulong wenno delikado ti maysa nga espesipiko a pamay-an ti panangagas. Ngem masapul a respetuentayo ti kalintegan dagiti kakabsat nga agdesision para iti bukodda a salun-at. Masapul ngarud a laglagipentayo dagitoy a punto: (1) Ti laeng Pagarian ti Dios ti interamente ken permanentento a mangpaimbag. (Isa. 33:24) (2) Masapul a “kombinsido unay” ti tunggal Kristiano no ania ti kasayaatan para kenkuana. (Basaen ti Roma 14:5.) (3) Saantayo nga ukomen ti dadduma wenno mangaramid kadagiti pakaitibkolanda. (Roma 14:13) (4) Ipakita dagiti Kristiano ti ayat ken napatpateg kadakuada ti panagkaykaysa ti kongregasion ngem kadagiti personal a desisionda. (Roma 14:15, 19, 20) No kanayon a laglagipentayo dagita, agtalinaed a nasinged ti relasiontayo kadagiti kakabsat ken makatulongtayo tapno agtalinaed ti talna ti kongregasion.

16. Kasano nga agbalin a nainkalintegan ti maysa a panglakayen kadagiti padana a panglakayen? (Kitaen met dagiti ladawan.)

¹⁶ Dagiti koma panglakayen ti nagsayaat nga ulidan iti panagbalin a nainkalintegan. (1 Tim. 3:2, 3) Kas pagarigan, masapul a saan nga ekspektaren ti maysa a panglakayen a kanayon a masurot dagiti opinionna gapu laeng ta laklakay isuna ngem iti dadduma a panglakayen. Bigbigenna a mabalin a tignayen ti espiritu ni Jehova ti asinoman a panglakayen a mangibaga iti banag a makatulong tapno makaaramidda iti nainsiriban a desision. Ken no awan ti makontra a prinsipio ti Biblia, maipakita dagiti panglakayen a nainkalinteganda no situtulok a suportaranda ti desision ti kaaduan a panglakayen, uray no sabali koma ti kayatda.

17. Ania dagiti bendision a maawattayo no nainkalintegantayo?

¹⁷ No nainkalintegantayo, adu a bendision ti maawattayo. Nasaysayaat ti relasiontayo kadagiti kakabsat ken adda talna iti kongregasion. Maragsakantayo iti panagduduma ti personalidad ken kultura dagiti adipen ni Jehova. Nagsayaat met a maammuan nga uray agdudumatayo, agdaydayawtayo kenkuana kas agkaykaysa a pamilia. Kangrunaan iti amin, maragsakantayo a makaammo a tultuladentayo ti nainkalintegan a Diostayo a ni Jehova.