1, 2. (a) Apay a mangab-abak dagiti agtutubo a Kristiano iti pannakilabanda kadagiti dakes nga espiritu? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Ania ti usigentayo?

INYARIG ni apostol Pablo ti biagtayo kas Kristiano iti biag dagiti soldado a manomano a makilaban. Siempre, naespirituan ti pannakigubattayo, saan a literal. Ngem agpaypayso dagiti kalabantayo. Ni Satanas ken dagiti demonio ket eksperiensiado a mannakigubat. No ar-arigen, kasla awan ti namnamatayo a mangabak. Mabalin a nangnangruna a dagiti agtutubo ti nalaka a maabak. Kasano nga abakenda dagiti dakes nga espiritu a nabilbileg ngem iti tao? Kinapudnona, kabaelan dagiti agtutubo ti agballigi, ket mangab-abakdan! Apay? Gapu ta ‘itultuloyda a gun-oden ti pannakabalin iti Apo.’ Ngem saan la a dayta ti ar-aramidenda. Nakasuotda iti kabal a pakigubat. Kas kadagiti nasanay a soldado, nakasuotda iti ‘naan-anay a kabal manipud iti Dios.’​—Basaen ti Efeso 6:10-12.

² Idi dinakamat ni Pablo ti ilustrasionna, nalabit pampanunotenna ti kabal dagiti Romano a soldado. (Ara. 28:16) Usigentayo no apay a mayanatup daytoy nga ilustrasion. Pagsasaritaantayo  met ti komento ti dadduma nga agtutubo maipapan kadagiti karit ken pagimbagan ti panangusar iti tunggal paset ti naespirituan a kabal.

3, 4. Kasano a mayarig iti barikes ti Romano a soldado ti kinapudno iti Biblia?

³ Basaen ti Efeso 6:14. Ti barikes ti Romano a soldado ket addaan kadagiti metal a plata a mangprotektar iti siketna. Nadisenio dayta a tumulong a mangawit iti dagsen ti kabal ti barukong. Addaan met ti dadduma a barikes iti nalagda a pagikabilan iti espada ken imuko. No siiirut a naibarikes dayta, kompiansa ti rikna ti soldado a makilaban.

⁴ Umasping iti dayta, dagiti kinapudno a naadaltayo iti Sao ti Dios ti mangsalaknib kadatayo iti naespirituan manipud kadagiti ulbod a pannursuro. (Juan 8:31, 32; 1 Juan 4:1) Ken no ad-adda nga ipategtayo ti kinapudno, nalaklakatayo nga awiten ti “kabal ti barukong,” kayatna a sawen, ti panagbiag maitunos kadagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios. (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3) Kanayonanna, no nalawag ti pannakaawattayo kadagiti kinapudno iti Sao ti Dios, makapagtalektayo a maidepensatayo dagita kadagiti bumusbusor.​—1 Ped. 3:15.

5. Apay a masapul nga agsaotayo iti pudno?

⁵ No arigna siiirut a naibarikes kadatayo ti kinapudno iti Biblia, matignaytayo nga agbiag maitunos iti dayta ken kanayon nga agsaotayo iti pudno. Apay a liklikantayo ti agulbod? Gapu ta kinaulbod ti maysa kadagiti kaepektibuan nga armas ni Satanas. Ti kinaulbod ket agpada a pagdaksan daydiay mangibaga ken daydiay mamati iti dayta. (Juan 8:44) Uray imperpektotayo, ikagumaantayo ngarud ti saan nga agsao iti kinaulbod. (Efe. 4:25) Ngem mabalin a narigat dayta. Kuna ni Abigail nga agtawen iti 18: “Mabalin a kasla saan a kanayon a pagimbagan ti agsao iti pudno, nangruna no ilisinaka ti panagulbod iti narigat a situasion.” Apay ngarud a kanayon nga agsao iti pudno? Imbagana: “No agsaoak iti pudno, nadalus ti konsiensiak iti sanguanan ni Jehova. Ket makapagtalek kaniak dagiti nagannakko ken gagayyemko.” Kuna ni Victoria nga agtawen iti 23: “No ibagam ti kinapudno ken takderam dagiti patpatiem, mabalin a laisendaka. Ngem kanayon a nasayaat ti resultana: Maaddaanka iti kompiansa, sumingedka ken Jehova, ken respetuendaka dagidiay mangipatpateg kenka.” Wen, pagimbagam no kanayon a ‘sititibker a nakabarikeska iti kinapudno.’

6, 7. Apay a nayarig ti kinalinteg iti kabal ti barukong?

⁶ Ti maysa a kita ti kabal ti barukong ti Romano a soldado idi umuna a siglo ket naaramid iti napagsasaip a plata a landok. Naisukog dagitoy iti bagina ken napagkakamang babaen kadagiti lalat a nayusok kadagiti metal a kawit ken hebilia (buckle). Naakkuban met iti plata a landok ti dadduma a paset ti makinngato a bagina. Limitado ti garaw ti soldado gapu iti daytoy a kabal, ket masapul a kanayon a siguraduenna a nasayaat ti pannakaiplastar dagiti plata. Ngem daytoy a kabal ti mangprotektar iti pusona wenno iti dadduma pay a makin-uneg a paset ti bagina tapno saan a masarut iti espada wenno pana.

⁷ Iladawan daytoy no kasano a protektaran dagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova ti piguratibo a pusotayo! (Prov. 4:23) No kasano a ti soldado saanna nga isukat ti landok a kabalna iti nakapkapuy a metal, ditay met kayat nga isukat dagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova iti bukodtayo a pagalagadan. Ditay maipaay ti proteksion a kasapulantayo. (Prov. 3:5, 6) Gapuna, kanayontayo a siguraduen  a siiirut a naiplastar iti barukongtayo ‘dagiti landok a plata’ nga inted ni Jehova.

8. Apay a saan a sayang ti panangsurot kadagiti pagalagadan ni Jehova?

⁸ Mariknam kadi no dadduma a madagdagsenan wenno malimlimitaranka gapu kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova? Kuna ni Daniel nga agtawen iti 21: “Pagang-angawandak idi dagiti titser ken kaeskuelaak gapu ta sursurotek dagiti pagalagadan ti Biblia. Napukawko idi ti kompiansak ken saanak a naragsak.” Kasano a napagballigianna dayta? Imbagana: “Idi agangay, nakitak dagiti pagsayaatan ti panangsurot kadagiti pagalagadan ni Jehova. Nangrugi nga agdroga ti dadduma a ‘gagayyemko’ ken adda met dagiti saanen a nagtuloy nga ageskuela. Nagkas-ang ti nagtungpalan ti biagda. Talaga a protprotektarannatayo ni Jehova.” Kuna ni Madison nga agtawen iti 15: “Saan a nalaka kaniak ti panangsurot kadagiti pagalagadan ni Jehova ken ti saan a panangtulad iti ibilang dagiti kasadarak a naragsak.” Kasano a nagballigi? “Pampanunotek nga awitko ti nagan ni Jehova ken sulsulisogennak laeng ni Satanas. Nagmayat ti riknak no agballigiak.”

9-11. (a) Ania a piguratibo a sapatos ti nakasuot kadagiti Kristiano? (b) Ania ti makatulong tapno ad-adda a komportabletayo a mangikasaba iti naimbag a damag?

⁹ Basaen ti Efeso 6:15. Ti Romano a soldado a saan a nakasapatos ket saan a nakasagana a mapan makigubat. Naaramid ti sapatosna iti tallo a napagtutuon a lalat tapno nasayaat ti panagplastar ti sakana. Nalagda ken komportable dayta a sapatos.

¹⁰ Nakatulong dagiti literal a sapatos iti pannakigubat dagiti Romano a soldado, ngem makatulong ti piguratibo a sapatos dagiti Kristiano tapno maidanonda ti mensahe ti kappia. (Isa. 52:7; Roma 10:15) Nupay kasta, kasapulantayo latta ti tured nga agsao no adda gundawaytayo a mangasaba. “Maamakak idi a mangasaba kadagiti klasmeytko,” kuna ni Bo nga agtawen iti 20. “Impagarupko a maibabainak laeng. Diak ammo no apay a kasta idi ti riknak. Ngem naragsakak itan a mangasaba kadagiti kasadarak.”

¹¹ Nabigbig ti adu nga agtutubo a mas komportableda a mangikasaba iti naimbag a damag no nakasaganada. Ania ti aramidem tapno nakasaganaka? Kuna ni Julia nga agtawen iti 16: “Mangikabilak iti literatura iti bagko ken denggek ti opinion ken patpatien dagiti klasmeytko. Isu a makapanunotak iti pangtulongak kadakuada. No nakasaganaak, maibagak kadakuada ti pagsayaatanda.” Kuna ni Makenzie nga agtawen iti 23: “No naasi ken nalaingka a dumngeg, maammuam ti problema dagiti kasadaram. Siguraduek a nabasak ti amin a material para kadagiti agtutubo. Gapu iti dayta, adda maibagak a linaon ti Biblia wenno jw.org a makatulong kadakuada.” Ipakita dagitoy a komento a no ad-adda a nakasaganaka a mangasaba, nair-irut met ti kapet ‘dagiti sapatosmo’ iti sakam.

12, 13. Ania ti dadduma kadagiti “sumsumged a gayang” ni Satanas?

¹² Basaen ti Efeso 6:16. Ti “dakkel a kalasag” nga awit ti Romano a soldado ket rektanggulo ken masalukobanna ti abaga agingga iti tumeng. Nairanta dayta a mangprotektar kenkuana iti armas ken pana dagiti kabusor.

¹³ Ti dadduma kadagiti “sumsumged a gayang” wenno pana a mabalin nga itiro kenka ni Satanas ket dagiti kinaulbod maipapan ken Jehova​—a saan a maseknan kenka ken saanka a maikari a maayat. Marikrikna ni Ida nga agtawen iti 19 a kasla awan serserbina.  Kunana, “Masansan a mariknak nga adayo kaniak ni Jehova ken saannak a kayat a gayyem.” Ania ti inaramidna? “Napabileg ti pammatik gapu kadagiti gimong,” kuna ni Ida. “Agtugawak laeng idi ken saanak nga agkomkomento, ta pampanunotek nga awan ti dumngeg iti ibagak. Ngem ita, agsaganaakon kadagiti gimong ket ikagumaak ti sumungbat iti mamindua wenno mamitlo. Narigat, ngem sumayaat ti riknak no aramidek dayta. Makaparegta unay dagiti kakabsat. Tunggal agawidak, mariknak nga ay-ayatennak ni Jehova.”

14. Ania ti isuro ti kapadasan ni Ida?

¹⁴ Daytoy ti nagpateg nga isuro ti kapadasan ni Ida: Maymaysa ti rukod ti literal a kalasag ti soldado, ngem mabalin a bumassit wenno dumakkel ti kalasag ti pammatitayo. Agdepende dayta kadatayo. (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3) Nagpateg ngarud a pabilgentayo ti pammatitayo!

15, 16. Kasano a nayarig ti namnama iti kabal ti ulo?

¹⁵ Basaen ti Efeso 6:17. Ti kabal ti ulo dagiti Romano a soldado ket nairanta a mangprotektar iti ulo, tengnged, ken rupada iti aniaman nga armas. Adda pagiggaman ti dadduma a kabal ti ulo tapno maawit dayta ti ima.

¹⁶ No kasano a protektaran daytoy a kabal ti utek ti soldado, protektaran met ti “namnama ti pannakaisalakan” ti isiptayo, ti abilidadtayo nga agpanunot. (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21) Ti namnama tulongannatayo nga agpokus  kadagiti kari ti Dios ken mangsango kadagiti problematayo. (Sal. 27:1, 14; Ara. 24:15) Ngem no kayattayo nga epektibo ti ‘kabal ti ulotayo,’ masapul nga isuottayo dayta iti ulotayo, saan nga iti imatayo.

17, 18. (a) Kasano nga al-allilawennatayo ni Satanas tapno ikkatentayo ti kabal ti ulotayo? (b) Kasano a maipakitatayo a dinatay naallilaw ni Satanas?

¹⁷ Kasano a maallilawnatayo ni Satanas a mangikkat iti kabal ti ulotayo? Usigentayo ti inaramidna ken Jesus. Sigurado nga ammo ni Satanas ti namnama ni Jesus nga agturayto iti sangatauan. Ngem masapul nga urayen ni Jesus ti tiempo nga inkeddeng ni Jehova. Sakbay dayta, masapul pay nga agsagaba ken matay. Gapuna, intukon ni Satanas ken Jesus ti nasapsapa a pannakatungpal dayta a namnama. Imbaga ni Satanas a no mangaramid ni Jesus iti maysa laeng a tignay ti panagdayaw, dagus nga agbalin nga agturay iti lubong. (Luc. 4:5-7) Kasta met, ammo ni Satanas nga inkari ni Jehova kadatayo dagiti material a banag iti baro a lubong. Ngem kasapulan nga aguraytayo, ket mabalin nga agsagabatayo pay laeng ita. Isu nga ituktukon ni Satanas dagiti makaallukoy nga oportunidad tapno matagiragsaktayo itan ti kasta a biag. Kayatna nga iyun-unatayo dagiti material a banag, ket gun-odentayo amin dagita itan. Al-allukoyennatayo a pagbalinentayo a maikadua laeng ti Pagarian.​—Mat. 6:31-33.

¹⁸ Kas iti adu nga agtutubo a Kristiano, saan a nagpaallilaw ni Kiana nga agtawen iti 20. Imbagana, “Ammok a ti Pagarian ti Dios ti kakaisuna a solusion ti amin a problematayo.” Ania ti epekto daytoy a nabileg a namnama iti pampanunot ken tigtignayna? Innayonna: “Tinulongannak ti namnama ti Pagarian tapno saan a dagiti sekular a kalat ti iyun-unak. Diak us-usaren dagiti talentok tapno maaddaan iti adu a kuarta wenno tartarigagayan ti nangato a posision iti trabaho. Imbes ketdi, us-usarek ti tiempo ken pigsak para kadagiti naespirituan a kalat.”

19, 20. Kasano a mapasayaattayo ti panangusartayo iti Sao ti Dios?

¹⁹ Ti kampilan dagiti Romano a soldado idi nagsurat ni Pablo ket agarup 20 a pulgada (50 a sentimetro) ken nairanta iti manomano a laban. Ti maysa a rason a naballigi dagiti Romano a soldado ket ti inaldaw a panagensayoda.

²⁰ Inyarig ni Pablo ti Sao ti Dios iti kampilan nga inted ni Jehova kadatayo. Ngem masapul a sursuruentayo nga usaren a naimbag no idepensatayo ti patpatientayo​—wenno no baliwantayo ti panagpampanunottayo. (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Kasano? Kuna ni Sebastian nga agtawen iti 21: “Mangisuratak iti maysa a bersikulo iti kada basaek a kapitulo ti Biblia. Adda listaak kadagiti paboritok a teksto. Makatulong daytoy tapno maawatak a naimbag ti panagpampanunot ni Jehova.” Kuna ni Daniel a nadakamaten itay: “Bayat ti panagbasak iti Biblia, mangpiliak kadagiti bersikulo nga ammok a makatulong kadagiti tattao iti ministerio. Dumngeg dagiti tattao no makitada a nabileg ti pammatim iti Biblia ken ikagkagumaam ida a tulongan.”

21. Apay a saantay koma a kaamak ni Satanas ken dagiti demoniona?

²¹ Kas iti impakita dagiti agtutubo a nadakamat iti daytoy nga artikulo, saantay koma a kaamak ni Satanas ken dagiti demoniona. Nabilegda ngem kabaelantayo nga abaken ida. Saan nga agnanayon a sibibiagda. Inton agangay, bayat ti Sangaribu a Tawen a Turay ni Kristo, naan-anayton nga awan ti maaramidanda. Kalpasan dayta, madadaeldan. (Apoc. 20:1-3, 7-10) Am-ammotayo ti kabusortayo, dagiti taktikana, ken dagiti panggepna. Babaen ti tulong ni Jehova, kabaelantayo a labanan ni Satanas!