1, 2. (a) Ania ti mabalin nga ibunga ti kinaawan panagteppel? (b) Apay a napateg a pagsasaritaantayo ita ti panagteppel?

MAYSA a galad ti Dios ti panagteppel. (Gal. 5:22, 23) Addaan ni Jehova iti panagteppel ken naglaka laeng nga aramidenna dayta. Ngem marigatan nga agteppel dagiti tattao ta imperpektoda. Gapu iti dayta, adu a problema dagiti tattao ita ket gapu iti kinaawan panagteppel. Mabalin nga agresulta dayta iti panangitantantan ken bassit a magapuanan iti eskuelaan wenno pagtrabahuan. Mabalin nga agturong pay dayta iti nasakit a panagsasao, panagbarbartek, kinaranggas, diborsio, di nesesita a panagutang, pannakaadikto, pannakaibalud, trauma, sakit a mayakar gapu iti seks, di ninamnama a panagsikog, ken adu pay.—Sal. 34:11-14.

² Nalawag a ti tao a saan a makapagteppel ket mangpatpataud iti problemana ken problema ti dadduma. Ket kumarkaro ti kinaawan panagteppel ita. Inadalen dagiti eksperto ti maipapan iti disiplina iti bagi idi 1940’s, ngem ipakita dagiti nabiit pay a panagadal a nakarkaro ti kinaawan disiplina dagiti tattao ita iti bagida. Di pagsiddaawan dayta dagiti mangad-adal iti Sao ti Dios ta impakpakauna ti Biblia a ti ‘kinaawan panagteppel’ dagiti tattao ti maysa a mangipakita nga agbibiagtayon iti ‘maudi nga al-aldaw.’—2 Tim. 3:1-3.

3. Apay a masapul a sursuruen dagiti Kristiano ti agteppel?

³ Apay a masapul a sursuruentayo ti agteppel? Gapu iti dua  a rason: Umuna, naobserbaran a kaaduanna a manmano a maaddaan iti dakkel a problema dagiti tattao a makapagteppel. Nasaysayaat ti emosionda, ti pannakilangenda iti dadduma, ken basbassit ti pakadanagan ken problemada ken saanda a kas kapungtot dagiti darasudos a tattao. Maikadua, napateg ti panagteppel no adda sulisog, ken ti panangkontrol kadagiti dinadarasudos nga aramid tapno maparagsaktayo ti Dios. Makita dayta a kinapudno iti kapadasan da Adan ken Eva. (Gen. 3:6) Ken panunotenyo dagiti makapaliday a linak-am ti dadduma gapu ta dida impakita daytoy nagpateg a galad.

4. Ania ti makaliwliwa a maammuan dagiti marigatan nga agteppel?

⁴ Awan ti imperpekto a tao a kanayon a makapagteppel. Ammo ni Jehova a marigatan dagiti adipenna iti dayta, ket kayatna ida a tulongan tapno maabakda dagiti pagkapuyanda. (1 Ar. 8:46-50) Kas naayat a Gayyem, parparegtaenna dagiti nasingpet a tattao a mayat nga agserbi kenkuana ngem marigatan nga agteppel no dadduma. Adalentayo ti perpekto a pagtuladan nga impakita ni Jehova. Kalpasanna, agsursurotayo manipud kadagiti nasayaat ken dakes a karakter iti Biblia. Ken kitaentayto ti dadduma a singasing a makatulong tapno mas makapagteppeltayo.

5, 6. Kasano nga impakita ni Jehova ti panagteppel?

⁵ Perpekto ti ipakpakita ni Jehova a panagteppel ta perpekto ti amin nga aramidenna. (Deut. 32:4) Ngem saantayo a perpekto. Nupay kasta, tapno maawatantayo no ania ti panagteppel, masapul nga adalentayo ti panangipakita ni Jehova iti dayta tapno ad-adda a matuladtayo. Kadagiti ania a napapateg a pasamak nga impakita ni Jehova ti panagteppel?

⁶ Panunotenyo no kasano a nagteppel ni Jehova idi nagrebelde ni Satanas. Masapul a masolbar dayta. Sigurado a makapapungtot ken makapasuron kadagiti anghel a matalek iti Dios ti pammabasol ni Satanas. Mabalin a kasta met ti mariknam no panunotem ti amin a rigat a laklak-amentayo gapu ken Satanas. Ngem saan a nagdarasudos ni Jehova. Pinanunotna ti inaramidna ket dayta ti kasayaatan. Saan a nagpungtot a dagus ni Jehova ken patas ti panangsolbarna iti panagrebelde ni Satanas. (Ex. 34:6; Job 2:2-6) Apay? Impalubosna nga aglabas ti panawen ta dina kayat nga adda asinoman a madadael no di ket kayatna a “makagteng ti isuamin iti panagbabawi.”—2 Ped. 3:9.

7. Ania ti masursurotayo ken Jehova?

⁷ Isuro kadatayo ti panagteppel ni Jehova a masapul a panunotentayo met a naimbag dagiti ibaga ken aramidentayo; ditay koma agdardarasudos. No adda napateg a banag a pakaipasanguam, panunotem a naimbag dayta tapno husto ti maaramidmo. Ikararagmo ti sirib tapno umiso ti maibaga wenno maaramidmo. (Sal. 141:3) Nalaka laeng ti agpungtot no nabara ti situasion. Adu kadatayo ti agbabbabawi gapu kadagiti nasakit a naibaga wenno dinadarasudos a naaramidtayo!—Prov. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Pakasarakantayo kadagiti pagtuladan iti panangipakita kadagiti galad ti Dios? (b) Ania ti nakatulong ken Jose tapno a saan a masulisog iti asawa ni Potifar? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

⁸ Ania dagiti pagarigan iti Biblia a mangipakita a napateg a kontrolen ti rikriknatayo? Sigurado a malagipmo ti dadduma a karakter ti Biblia a nakapagteppel idi nasubokda. Maysa kadakuada ni Jose nga anak ni Jacob. Impakitana ti panagteppel idi agserserbi  iti balay ni Potifar, ti kapitan dagiti guardia ni Faraon. Adda panaggusto ti asawa ni Potifar ken Jose, a nabaneg ken naguapo, ket ginargarina. Ania ti nakatulong ken Jose a saan a matnag iti maulit-ulit a panangsulisog ti babai? Sigurado a pinampanunotna a naimbag dagiti resultana no agpasulisog. Ket idi nakaron ti situasion, intarayanna ti babai. Kinunana: “Kasano koma a maaramidko daytoy dakkel a kinadakes ket pudno nga agbasolak a maikaniwas iti Dios?”—Gen. 39:6, 9; basaen ti Proverbio 1:10.

9. Kasano a maisaganam ti bagim a manglaban iti sulisog?

⁹ Ania ti masursurotayo ken Jose? Mabalin a masapul nga itarayantayo met ti sulisog tapno ditay agsukir iti maysa kadagiti linteg ti Dios. Iti naglabas, adda dagiti kakabsat a dati a manglablaban iti nalabes a pampannangan ken panaginum, panagsigarilio, pannakaadikto iti droga, narugit a seksual nga aramid, ken dadduma pay. Uray no nagbautisardan, mabalin a masulisogda latta no dadduma nga agsubli iti dati nga aramidda. Ngem no masulisogka a mangsukir iti maysa a linteg ti Dios, patibkerem ti determinasionmo babaen ti panangpanunotmo kadagiti nakaro nga epekto dayta iti espiritualidadmo no dim mateppelan dagiti dakes a pagduyosam. Mabalin a panunotem a nasaksakbay dagiti situasion a posible a pakasulisogam ken ti aramidem tapno maliklikam dagita. (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3) No maipasangoka kadagita, ikararagmo ken Jehova nga ikkannaka iti sirib ken tulongannaka nga agteppel.

10, 11. (a) Ania ti pakaipaspasanguan ti adu nga agtutubo iti eskuelaan? (b) Ania ti makatulong kadagiti agtutubo a Kristiano a manglaban iti sulisog nga agaramid iti dakes?

¹⁰ Adu met nga agtutubo a Kristiano ita ti maipaspasango iti kas iti nakasubokan ni Jose. Alaentayo a pagarigan ni Kim. Kaaduan a kaklasena ti kanayon a makiseks, ken pagpannakkelda ti kaudian a pannakiseksda. Awan ti kasta a mayestoria ni Kim. Inaminna a gapu ta saanna a kapada ti kaaduan, mariknana a “nabaybay-an ken agmaymaysa” isuna ken ibilang dagiti kasadaranna a kuneng ta awan ti karelasionna. Ngem masirib ni Kim ta ammona a nakaro ti sulisog ti seks kadagiti agtutubo ita. (2 Tim. 2:22) Masansan a damagen dagiti kaeskuelaanna no birhen pay. Dayta met no kua ti gundawayna a mangilawlawag no apay a dina kayat ti makiseks. Pagpampannakkeldakayo nga agtutubo a Kristiano a determinado a manglaban iti sulisog a makiraman iti seksual nga immoralidad. Ipagpampannakkelnakayo met ni Jehova!

¹¹ Pakdaarannatayo met dagiti karakter ti Biblia a saan a nakapagteppel no maipapan iti seksual nga aramid. Ipakita met dagita ti dakes a resulta ti kinaawan panagteppel. Nasayaat no utoben ti asinoman a maipaspasango iti kas iti situasion ni Kim ti napasamak iti ignorante nga agtutubo a mabasa iti kapitulo 7 ti Proverbio. Panunotenyo met ti inaramid ni Amnon ken ti dakes nga imbunga ti kababalinna. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Mabalin a matulongan dagiti nagannak ti annakda nga agteppel ken maaddaan iti sirib no maipapan iti pannakirelasion. Pagsasaritaanda dayta iti panagdaydayaw ti pamiliada, ket usarenda dagiti kadakdakamat a kapadasan iti Biblia.

12. (a) Kasano a tineppelan ni Jose ti emosionna idi kaduana dagiti kakabsatna? (b) Ania dagiti situasion a masapul a kontrolentayo ti emosiontayo?

¹² Makasursurotayo pay iti panagteppel ni Jose iti sabali a pasamak. Idi napan iti Egipto dagiti kakabsatna tapno gumatangda iti makan, dina imbaga ti kinasiasinona tapno maammuanna ti linaon ti pusoda. Idi saannan a malapdan ti riknana, napan naglemmeng tapno dida makita ti panagsangitna.  (Gen. 43:30, 31; 45:1) No adda kabagiantayo wenno kabsat a saan a nasayaat ti panagdesisionna, makatulong no tuladentayo ti panagteppel ni Jose tapno ditay agdarasudos. (Prov. 16:32; 17:27) No adda dagiti nailaksid a kapamiliam, mabalin a kasapulan a kontrolem ti riknam tapno maliklikam ti saan a nesesita a pannakilangen kadakuada. Saan nga automatiko a makapagteppeltayo kadagita a situasion, ngem nalaklaka a maaramidtayo dayta no ammotayo a tultuladentayo ti Dios ken maitunos dayta iti bilinna.

13. Ania dagiti masursurotayo kadagiti kapadasan ni Ari David?

¹³ Nagsayaat met ti masursurotayo ken Ari David. Dakkel ti autoridadna ngem saanna nga inabuso dayta gapu iti pungtot idi ininsulto da Saul ken Simei. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Saan a kayat a sawen dayta a kanayon a nakapagteppel ni David, ta ammotayo ti basol nga inaramidna ken Bat-seba ken ti damo a reaksionna iti kinaagum ni Nabal. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Ngem adu latta ti napateg a masursurotayo ken David. Umuna, ad-adda a masapul nga agteppel dagiti panglakayen tapno saanda a maabuso ti autoridadda. Maikadua, ditay koma unay nga agtaltalek iti bagitayo, a panunotentayo a ditay pulos masulisog.—1 Cor. 10:12.

14. Ania ti kapadasan ti maysa a kabsat, ken apay a napateg no ania ti reaksiontayo kadagiti situasion a kas iti dayta?

¹⁴ Ania ti maaramidam tapno masursurom ti agteppel? Kitaentayo daytoy a kapadasan. Nadungpar ti likud ti lugan ni Luigi. Uray no ti nakadungpar ti akimbasol, pinagsasawanna ni Luigi ken kayatna pay ti makikinnabil. Nagkararag ni Luigi, nagpatulong ken Jehova a makontrolna ti emosionna, sa pinadasna a pakalmaen ti drayber—ngem awan latta. Innala ni Luigi ti detalye ti insurance ti lalaki sa pimmanaw bayat nga agbugbugkaw pay laeng ti lalaki. Kalpasan ti makalawas, adda interesado a babai a sinarungkaran ni Luigi ket naammuanna a ti gayam lakayna ti nakadungpar iti luganna! Mababain ti lalaki ket nagpadispensar gapu iti nasakit a panagsasaona. Kinontak ti lalaki ti insurance company ni Luigi tapno maiproseso a dagus ti insurance-na. Nakiraman ti lalaki iti panagsasaritada maipapan iti Biblia ket nagustuanna dayta. Nakita ni Luigi ti kinapateg ti panagbalinna a kalmado idi napasamak ti aksidente ken ti dakes a resultana no nakaunget koma gapu iti saanna a panagteppel.—Basaen ti 2 Corinto 6:3, 4.

15, 16. Kasano a makatulong ti panangadal iti Biblia tapno masursurom ken ti pamiliam ti agteppel?

¹⁵ Makatulong kadagiti Kristiano ti napasnek ken naannad a panangadal iti Biblia tapno masursuroda ti agteppel. Lagipentayo ti imbaga ti Dios ken Josue: “Daytoy a libro ti linteg saan koma a sumina iti ngiwatmo, ket masapul nga iti nababa a timek agbasaka iti dayta iti aldaw ken rabii, tapno maannadam nga aramiden ti maitunos iti isuamin a naisurat iti dayta; ta iti kasta pagballigiemto ti dalanmo ket iti kasta agtignaykanto a sisisirib.” (Jos. 1:8) Kasano a makatulong ti panangadal iti Biblia tapno masursurotayo ti agteppel?

¹⁶ Kas naadaltayon, naglaon ti Biblia kadagiti kapadasan a nalawag a mangipakita kadagiti pagsayaatan ken pagdaksan dagiti aramidtayo. Adda rason nga impaisurat ni Jehova dagita a kapadasan. (Roma 15:4) Nagsayaat ngarud no basaen, utoben, ken adalentayo dagita! Panunotem no kasano nga agaplikar kenka dagita ken iti pamiliam. Agpatulongka ken Jehova a mangtungpal iti Saona. No makitam a kasapulam pay ti ad-adda  nga agteppel, akseptarem dayta. Kalpasanna, ikararagmo ken ikagumaam a kitaen no kasano a mas makapagteppelka pay. (Sant. 1:5) Sigurado a makatulong ti panagsukimat kadagiti publikasiontayo tapno masarakam dagiti artikulo a makatulong pay kenka.

17. Kasano a matulongan dagiti nagannak dagiti annakda nga agteppel?

¹⁷ Kasanom a matulongan dagiti annakmo nga agteppel? Ammo dagiti nagannak a saan nga automatiko a masursuro dagiti agtutubo ti agteppel. Ken kas iti dadduma pay nga ugali a masapul a sursuruen dagiti annakda, masapul a mangipakita dagiti nagannak iti nasayaat a pagtuladan. (Efe. 6:4) No ngarud makitam a saan a makatepteppel dagiti annakmo, isaludsodmo iti bagim no mangipakpakitaka met laeng iti nasayaat a pagtuladan. Dimo koma tagtagibassiten ti nasayaat nga epekto ti kanayon nga iruruarmo iti pangasabaan, pannakigimong, ken ti panangidaulom iti panagdaydayaw ti pamiliayo. Dika koma maamak a saan a mangpagusto iti kayat ti annakmo no kasapulan! Nangted ni Jehova iti limitasion kada Adan ken Eva—limitasion a nakatulong koma kadakuada tapno agtalinaed ti respetoda iti autoridadna. Makatulong met ti panangdisiplina ken pagtuladan nga ipakpakitam tapno masursuro dagiti annakmo ti agteppel. Ti panagayat iti Dios ken panangrespeto kadagiti pagannurotanna ket karaman kadagiti kapatgan a banag a mabalin a masursuro dagiti annakmo.—Basaen ti Proverbio 1:5, 7, 8.

18. Apay a masiguradom a bendision no nasayaat dagiti kakaduam?

¹⁸ Nagannakka man wenno saan, dimo koma laglag-anen ti panangpili a naimbag kadagiti kakaduam. Piliem dagiti mangimpluensia kenka a manggaw-at kadagiti nasayaat a kalat ken tapno maliklikam ti problema. (Prov. 13:20) Nasayaat ti impluensiana kenka dagiti naespirituan ti panagpampanunotna a kakadua, a makatulong tapno matuladmo ti kinamanagteppelda. Sigurado a maparegta met dagiti gagayyemmo iti nasayaat nga aramidmo. Napateg ti panagteppel tapno inaldaw a maparagsakmo ti Dios ken makaaramidka iti nasayaat a banag kadagiti ay-ayatem.