Nakakatawaak​—ta diak impagarup a relihioso ti gayyemko. “Ania met ngay ti ammom maipapan iti Biblia?” insaludsodko. Saan a dagus a nakasungbat. Kalpasanna, imbagana a maysa ni nanangna kadagiti Saksi ni Jehova, ket addan dagiti nasursurona kenkuana. Kayatko a maammuan, isu a pinilitko nga ibagana ti ad-adu pay.

Naginnestoriakami agingga nga adalemen ti rabii. Imbaga ti gayyemko a sigun iti Biblia, ni Satanas ti mangiturturay iti lubong. (Juan 14:30) Siguro, nabayagen nga ammom dayta, ngem baro idi dayta kaniak ken pinagpanunotnak. Kanayon idi a mangmangngegko a ti Dios a mangiturturay iti lubong ket naimbag ken patas. Ngem saan met a kasta ti makitkitak. Uray 26 la idi ti tawenko, adun ti makapasuron a nakitak.

Ni tatangko ket piloto idi iti United States Air Force. Isu nga idi ubingak pay, ammokon a posible ti nuklear a gubat ta nakasagana ti militar a mangpabettak kadagiti nuklear a bomba. Madama idi ti gubat idiay Vietnam bayat ti panagkolehiok idiay California. Nakiramanak kadagiti protesta dagiti estudiante. Kinamkamatdakami dagiti polis a nakabatuta, isu a nagtataraykami a marigatan nga aganges ken saan unay a makakita gapu iti tear gas. Tiempo dayta ti gulo ken rebelion. Adu ti politiko a napapatay, ket masansan ti panagprotesta ken panaglalaban dagiti umili. Agduduma dagiti opinion no ania ti masapul nga aramiden, isu a mariribukan unay ti amin.

Idi 1970, naaddaanak iti trabaho iti amianan a kosta ti Alaska ket nagadu ti naurnongko a kuarta. Kalpasanna, napanak idiay London, gimmatangak iti motorsiklo, ken nagbiaheak nga agpaabagatan a diak ammo no sadino ti papanak. Kalpasan ti sumagmamano a bulan, nakadanonak idiay Africa. Iti panagdaliasatko, adda dagiti naam-ammok a kayatda met ti makalung-aw iti biagda ken mapanawan ti nagrigat a situasionda.

Gapu kadagiti nakitak ken nangngegko, naawatak ti isursuro ti Biblia nga adda dakes nga  espiritu a parsua a mangkonkontrol kadagiti mapaspasamak ditoy lubong. Ngem no saan a ti Dios ti mangkonkontrol iti lubong, ania ngarud ti ar-aramidenna? Kayatko idi a maammuan.

Kadagiti simmaruno a bulbulan, naammuak ti sungbat. Ket iti panaglabas ti tiempo, naam-ammok met ken inayatko ti adu a lallaki ken babbai nga iti aniaman a situasion, pampaneknekanda a matalekda iti maymaysa a pudno a Dios.

Idi nagsubliak idiay London, tinawagak ti nanang ti gayyemko, ket inikkannak iti Biblia. Idi agangay, napanak idiay Amsterdam, Netherlands. Nakitanak ti maysa a Saksi a basbasaek ti Biblia iti abay ti silaw ti kalsada, ket tinulongannak tapno ad-adu ti maammuak. Sumaruno, napanak idiay Dublin, Ireland, ket nabirokak ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova. Nagtuktokak iti makinsango a ridaw. Idi pinastrekdak, naam-ammok ni Arthur Matthews, maysa a masirib ken eksperiensiado a brother. Kiniddawko nga agadalak iti Biblia, isu nga inyadalannak.

Inggaggagetko ti nagadal. Magusgustuak idi a basaen dagiti libro ken magasin nga impablaak dagiti Saksi. Ken siempre, binasak ti Biblia, ket makapagagar unay dayta! Kadagiti gimong ti kongregasion, nakitak nga uray dagiti ubbing ammoda dagiti sungbat ti salsaludsod a ginasut a tawenen a pampanunoten dagiti edukado: ‘Apay nga adda kinadakes? Asino ti Dios? Ania ti mapasamak no matay ti tao?’ Dagiti laeng Saksi ti nakigayyemak. Nalaka laeng dayta ta awan met idi ti sabali nga am-ammok iti intero a pagilian. Tinulongandak a mangayat ken Jehova ken mangaramid iti pagayatanna.

Nagpabautisarak idi 1972. Makatawen kalpasanna, nagpayunirak ken immakarak iti bassit a kongregasion iti Newry, Northern Ireland. Nagabangak iti naiputputong a balay a naaramid iti bato iti igid ti bantay. Adu ti baka iti asideg a pagpastoran, ket prinaktisko dagiti palawagko iti sanguananda. Kasla dengdenggendak met a naimbag bayat nga agngatngatingatda. Saandak a mabalakadan, ngem tinulongandak tapno masursurok ti kumita kadagiti dumdumngeg bayat nga agpalpalawagak. Idi 1974, naapointaranak kas special pioneer ket nagbalin a partnerko ni Nigel Pitt a gayyemko agingga ita.

Iti dayta a tiempo, nasaknap ti kinaranggas idiay Northern Ireland. Dadduma ti nangawag iti Northern Ireland kas “ti daga ti bomba ken bala.”  Gagangay ti panaglalaban iti kalsada, pinnaltogan, ken panangbomba kadagiti lugan. Masansan a dagiti problema ket gapu iti politika ken relihion. Ngem ammo dagiti Protestante ken Katoliko nga awan ti dasdasigan dagiti Saksi iti politika, isu a nawaya ken natalgedkami a makapangasaba. Masansan nga ammo dagiti bumalay iti teritoria no kaano ken no sadino ti pakapasamakan dagiti gulo, isu a pakdaarandakami tapno maliklikanmi dagita.

Ngem adda latta dagiti napeggad a situasion. Maysa nga aldaw, napankami nangasaba ken Denis Carrigan a maysa met la a payunir iti kabangibang nga ili. Awan ti Saksi sadiay ken namnaminsan pay la a napananmi. Adda babai a nangakusar a soldadokami kano nga espia ti Britain. Siguro, gapu ta saan nga Irish ti bengngatmi. Nabutngankami iti akusasionna. Maammuanda la a gayyemdaka dagiti soldado, mabalin a patayendaka wenno paltoganda ti tumengmo. Bayat nga agtaktakderkami iti ruar a malamlammin ken dakdakami nga agur-uray iti bus, adda nakitami a kotse a nagsardeng iti batog ti café a nangakusaran ti babai kadakami. Rimmuar ti babai ken kinasaritana ti dua a lallaki iti kotse bayat nga agnernerbios nga intudonakami. In-inut nga immabante ti kotse ken inasitgandakami ti dua a lallaki. Nagsalusaludsodda kadakami maipapan iti eskediul ti bus. Idi addan ti bus, kinasaritada ti drayber. Saanmi a nangngeg ti nagsaritaanda. Dakdakami ti pasahero, isu nga impagarupmi nga adda planoda a mangdangran kadakami iti ruar ti ili. Ngem saan a napasamak dayta. Bayat nga umul-ulogak iti bus, dinamagko iti drayber: “Ania ti imbaga kadakayo itay dagidiay a lallaki maipapan kadakami?” Insungbatna: “Imbagak nga am-ammokayo. Dikay madanagan. Saankayo a maan-ano.”

Idi 1976, iti maysa nga asamblea distrito a idiay Dublin, naam-ammok ni Pauline Lomax, maysa nga special pioneer a naggapu idiay England. Naespirituan, napakumbaba, ken napintas. Dimmakkelda ken adingna a Ray iti kinapudno. Makatawen kalpasanna, nagkasarkami ken Pauline ken intultuloymi ti nagserbi kas special pioneer idiay Ballymena, Northern Ireland.

Adda tiempo a nagserbikami iti sirkito idiay Belfast, Londonderry, ken iti dadduma pay a napeggad a lugar. Naparegtakami iti pammati dagiti kakabsat ta insardengda dagiti inkakaubinganda a patpatien ken relihion, agraman ti diskriminasion, ken gura tapno makapagserbida ken Jehova. Talaga a binendisionan ken prinotektaranna ida!

Nagyanak idiay Ireland iti 10 a tawen. Idi 1981, naawiskami nga ageskuela iti maika-72 a klase ti Gilead. Kalpasan a naggraduarkami, naidestinokami idiay Sierra Leone, West Africa.

Kaduami ti 11 a matalek a kakabsat iti pagtaengan dagiti misionero a tallo ti kasilias ken dua ti baniona. Maymaysa ti kosina, telepono, washing machine, ken dryer. Agkara-brownout iti agduduma nga oras. Adda dagiti bao a nagbalay iti bobida, ken adda dagiti kobra a simrek iti basement.

Uray kasta ti paggigiananmi, makaparagsak met ti ministeriomi. Raraemen dagiti lumugar ti Biblia ken dumdumngegda a naimbag. Adu ti nagpayadal iti Biblia ken nagbalin a Saksi. Aw-awagandak dagiti lumugar iti “Mister Robert” ket “Missus Robert” met ni Pauline. Ngem idi agangay,  immadu ti trabaho iti sanga nga opisina isu nga ad-adun ti orasko sadiay ken naksayan ti orasko iti ministerio. Gapu iti dayta, ti awagen dagiti lumugar ken Pauline ket “Missus Pauline” ken “Mister Pauline” metten ti awagda kaniak. Magusgustuan dayta ni Pauline!

Pobre ti adu a kakabsat. Ngem kanayon nga impaay ni Jehova dagiti kasapulanda, no dadduma, kadagiti nakaskasdaaw a pamay-an. (Mat. 6:33) Malagipko ti maysa a sister nga eksakto la idin ti kuartana a panggatangna iti kanenda nga agiina iti daydi nga aldaw. Ngem intedna amin dayta iti maysa a brother nga agmalaria nga awan igatangna iti agasna. Kamalmanna, adda babai a bigla a nagpaurnos iti buokna iti dayta a sister sana tinangdanan. Adu ti addaan iti kasta a kapadasan.

Siam a tawenmi idiay Sierra Leone. Kalpasanna, nayakarkami iti Bethel iti Nigeria. Addakamin iti dakkel a sanga nga opisina. Nagtrabahoak iti opisina a kas met laeng iti trabahok idi idiay Sierra Leone. Ngem para ken Pauline, dakkel ken narigat a panagbalbaliw dayta. Binulan a 130 nga oras ti us-usarenna iti ministerio, ken adu dagiti narang-ay nga iyad-adalanna iti Biblia. Ngem ita, nai-assign iti sewing room, ket agmalmalem nga agdadait kadagiti nadadael a bado ken lupot. Nabayag met bassit a nakapag-adjust, ngem nabigbigna nga ap-apresiaren unay ti dadduma ti trabahona, isu a ginundawayanna a pinaregta ti dadduma a Bethelite.

Baro kadakami ti kultura dagiti taga-Nigeria, isu a nagadu ti masapul a sursuruenmi. Naminsan, immay iti opisinak ti maysa a brother tapno iyam-ammona ti maysa a sister a kassangpet iti Bethel. Idi alamanuek ti sister, nagparintumeng iti sakaanak. Nasdaawak! Dagus a nalagipko ti dua a teksto: Aramid 10:25, 26 ken Apocalipsis 19:10. Pinampanunotko, ‘Masapul kadi nga ibagak a dina ar-aramiden dayta?’ Ngem napanunotko met a gapu ta maysan a Bethelite, ammona la ketdi dagiti isursuro ti Biblia.

Mababainak bayat ti panagtutungtongmi. Kalpasanna, nag-research-ak. Naammuak a ti inaramid ti sister ket kaugalian pay laeng iti dadduma a paset ti pagilian. Agrukob uray dagiti lallaki kas panangipakitada iti panagraem. Saan a panagdaydayaw dayta; adda dagiti kasta a pagarigan iti Biblia. (1 Sam. 24:8) Imbag laengen ta  saanak a nakaibaga iti aniaman a mabalin a pakaibabainan dayta a sister gapu iti kinaignorantek.

Adu ti naam-ammomi a kakabsat iti Nigeria a nangipakita iti naisangsangayan a kinamatalek iti adu a tawen. Maysa ni Isaiah Adagbona. b Naammuanna ti kinapudno idi agtutubo, ngem nagkukutel. Naipan iti pagyanan dagiti agkukutel ket maymaysana a Saksi sadiay. Uray no adda ti ibubusor, nasurok a 30 nga agkukutel ti natulonganna nga agbalin a Saksi ken nakabuangay iti kongregasion sadiay.

Idi 1996, naibaonkami iti sangay iti Kenya. Ita la a nakasubliak iti dayta a pagilian sipud iti damo nga ibibisitak nga inyestoriak itay. Nagyankami iti Bethel. Adu ti sunggo a vervet sadiay. No nakaawit dagiti sister kadagiti prutas, “sipdutenda” dagita. Naminsan, nalipatan ti maysa a sister nga inserra ti tawana iti Bethel. Idi simmangpeten, nakitana a pagpiespiestaan ti sangapamiliaan a sunggo dagiti taraon iti kuartona. Nagikkis ti sister sa nagtartaray a rimmuar. Nakigtot dagiti sunggo isu a timpuakda iti tawa.

Nakitimpuyogkami ken Pauline iti kongregasion a Swahili ti lengguahena. Di nagbayag, nadutokanak a mangidaulo iti Panagadal ti Kongregasion iti Libro (maawagan itan iti Panagadal ti Kongregasion iti Biblia). Ngem bassit pay la idi ti ammok iti lengguahe a Swahili. Nasaksakbay nga adalek ti material tapno mabasak dagiti saludsod. Ngem no medio awan iti parapo ti komento dagiti kakabsat, saankon a maawatan. Mababainak unay! Maas-asianak idi kadagiti kakabsat. Ngem bilibak ta inan-anusandak ken sipapakumbaba nga inakseptarda ti urnos.

Awan pay ti makatawenmi idiay Kenya idi naawiskami iti Bethel iti Brooklyn, New York idi 1997. Addakami itan iti pagilian a nanam-ay iti material. Nupay kasta, adda dagiti kakuykuyogna a problema. (Prov. 30:8, 9) Ngem uray iti kasta a pagilian, nabileg ti pammati dagiti kakabsat. Us-usarenda ti tiempo ken sanikuada tapno suportaranda ti nasayaat a trabaho ti organisasion ni Jehova, saan a tapno agpabaknang.

Iti panaglabas dagiti tawen, nakitami ti pammati dagiti padatayo a Saksi iti nagduduma a kasasaad. Idiay Ireland, adda pammatida uray adda riribuk. Idiay Africa, adda pammatida uray narigat ti biag ken naiputputongda. Iti United States, adda pammatida uray nanam-ay ti biag. Maragragsakan la ketdi ni Jehova bayat a kitkitaenna dagiti adipenna a mangay-ayat kenkuana iti aniaman a situasion!

Nagpartak ti panaglabas dagiti tawen​—“naparpartak . . . ngem iti panagpusipos ti barkilia ti agab-abel.” (Job 7:6) Agtrabtrabahokami itan iti sangalubongan a hedkuarter iti Warwick, New York, ket naragsakkami nga agtultuloy nga agserbi a kaduami dagiti tattao a talaga nga agiinnayat. Naragsak, kontento, ken maay-ayatankami a mangaramid iti amin a kabaelanmi a mangsuporta iti Aritayo a ni Kristo Jesus nga asidegen a manggunggona iti nagadu a matalek kenkuana.​—Mat. 25:34.