1, 2. (a) Ania a pakarigatan ti pakaipaspasanguan dagiti nagannak, ket kasano a mapagballigianda dayta? (b) Ania ti uppat a banag nga usigentayo?

“MAMATIKAMI ken Jehova, ngem dina kayat a sawen a mamatinto met dagiti annakmi,” kuna ti agassawa a taga-France. Kinunada pay: “Saan a maipatawid ti pammati. In-inut a mapatanor dayta dagiti annakmi.” Insurat ti maysa a kabsat a lalaki idiay Australia: “Mabalin a ti panangpatanor iti pammati iti puso ti anakmo ti karigatan a pakaipasanguam. Masapul nga aramidem ti amin a pamay-an. Panagriknam, nasungbatam amin a saludsodna. Ngem madamdama, isaludsodna manen dayta! Dagiti sungbat ti saludsodna ita ket mabalin a saanton a makapnek kenkuana iti masanguanan. Mabalin a masapul nga ilawlawagmo manen dagiti nagsaritaanyo.”

² No maysaka a nagannak, mariknam kadi no dadduma a kasla saanmo a maisuro a naimbag ken mapadakkel dagiti annakmo a nabileg ti pammatida? Siempre, saantayo a maaramid dayta a bukodtayo! (Jer. 10:23) Ngem agballigitayo no agpatulongtayo iti Dios. Usigentayo ti uppat a banag a makatulong kadakayo a tumulong  kadagiti annakyo a mangpatanor iti pammati: (1) Am-ammuenyo ida a naimbag. (2) Naimpusuan nga isuroyo ida. (3) Agusarkayo kadagiti makaisuro nga ilustrasion. (4) Agbalinkayo a naanus ken managkararag.

3. Kasano a matulad dagiti nagannak ti panangisuro ni Jesus?

³ Saan a bimdeng ni Jesus a nagsaludsod no ania ti patpatien dagiti pasurotna. (Mat. 16:13-15) Tuladenyo ti ulidanna. Ibagayo kadagiti annakyo nga iyebkasda ti rikriknada. Nasaysayaat nga aramidenyo dayta no relaks ti kasasaad tapno saanda nga alusiisen ken saanda a mabain a mangibaga kadagiti saludsod wenno pagduaduaanda. Insurat ti taga-Australia a kabsat a lalaki nga agtawen iti 15: “Kanayon a pagsaritaanmi ken Daddy ti maipapan iti pammatik ken tulongannak nga agrason. Damagenna: ‘Ania ti kuna ti Biblia?’ ‘Mamatika kadi iti kunaenna?’ ‘Apay a patiem?’ Kayatna a sumungbatak iti bukodko a sasao ken saanko la a basta uliten ti imbagana wenno ti imbaga ni Mommy. Bayat a dumakdakkelak, simmayaat ti panagsungbatko.”

4. Apay a napateg nga ikabilangan ti salsaludsod dagiti annak? Mangted iti pagarigan.

⁴ No pagduaduaan ti ubing ti dadduma a sursuro, saankayo koma nga agunget wenno sumungbat a kasla agikalkalintegan. Anusanyo nga ilawlawag. “Ikabilangam dagiti saludsod ti anakmo,” kinuna ti maysa nga ama. “Saanmo koma a baybay-an ida a kasla saanda a napateg kenka, ken saanmo a baybay-an dagiti paginteresanda gapu ta mabalin a saanmo magustuan.” Kinapudnona, makatulong no ibilangmo dagiti saludsod ti anakmo kas panangipakita nga adda interesna ken kayatna ti makasursuro. Nagsaludsod ni Jesus maipapan kadagiti napapateg a bambanag uray 12 laeng ti tawenna. (Basaen ti Lucas 2:46.) “Idi dinamagko no pudno met laeng ti relihionmi,” kinuna ti 15 ti tawenna a lalaki a taga-Denmark, “sikakalma a sinungbatanda dayta uray no mabalin a madanaganda kaniak. Sinungbatanda amin a saludsodko babaen iti Biblia.”

5. Kasano a maipakita dagiti nagannak a saanda a baybay-an ti pammati dagiti annakda?

⁵ Am-ammuenyo a naimbag dagiti annakyo—ti pampanunotenda, rikriknada, ken dagiti pakaseknanda. Dikay ipagarup nga adda pammatida ta makigimgimongda ken kaduadakayo a mangasaba. Iramanyo a pagsasaritaan dagiti naespirituan a bambanag kadagiti inaldaw nga aktibidadyo. Agkararagkayo a kadua dagiti annakyo. Ammuenyo koma dagiti pakasubokan ti pammatida, ken tulonganyo ida a mangsango kadagitoy.

6. No ipapuso dagiti nagannak ti kinapudno iti Biblia, kasano a makatulong dayta kadakuada kas mannursuro?

⁶ Kas mannursuro, nadanon ni Jesus ti puso dagiti kasarsaritana ta ay-ayatenna ni Jehova, ti Sao ti Dios, ken dagiti tattao. (Luc. 24:32; Juan 7:46) Makatulong ti kasta nga ayat tapno madanon dagiti nagannak ti puso dagiti annakda. (Basaen ti Deuteronomio 6:5-8; Lucas 6:45.) Gapuna, dakayo a nagannak, napasnekkayo koma nga agadal iti Biblia ken kadagiti alikamen a mausar iti panagadal. Agintereskayo koma iti panamarsua ken kadagiti artikulo iti publikasiontayo a mangilawlawag iti dayta a topiko. (Mat. 6:26, 28) Iti kasta, lumawa ti pannakaammoyo, ad-adda nga ayatenyo ni Jehova, ken agbalinkayo nga epektibo a mangisuro kadagiti annakyo.—Luc. 6:40.

7, 8. No napno ti puso ti nagannak iti kinapudno iti Biblia, ania ti resultana? Iyilustrarmo.

⁷ No napno ti pusoyo iti kinapudno iti Biblia, kayatyo nga iranud dayta iti pamiliayo. Aramidenyo dayta iti aniaman a tiempo, saan laeng a no agsagsaganakayo para iti gimong wenno no panagdaydayaw ti pamiliayo. Kasta  met, natural koma ken saan a maipilit dayta a panagsarita—a kas paset ti inaldaw a panagsasarita. Maysa a pagassawaan idiay United States ti mangisarita kadagiti annakda ti maipapan ken Jehova no adda makitada a makaparagsak a buya ti nakaparsuaan wenno no mangmanganda iti naimas. “Ipalagipmi kadagiti annakmi ti ayat ken sirib nga impakita ni Jehova kadagiti amin a banag nga ipapaayna kadatayo,” kinuna ti agassawa. Bayat ti panagmula ti agassawa a taga-South Africa a kaduada ti dua a balasitangda, ibagada kadakuada ti nakaskasdaaw a panagtubo ti bukel ken panagdakkel dagiti mula. “Insuromi kadagiti annakmi nga ipategda ti biag ken ti nakaskasdaaw a kinarikutna,” kuna dagiti nagannak.

⁸ Maysa nga ama idiay Australia ti nangipasiar iti agtawen iti 10 a baritona iti museo tapno mapabilegna ti pammati ti anakna iti Dios ken iti panamarsua. “Nakitami ti nakadispley a kadaanan a parsua iti baybay a maawagan iti ammonoid ken trilobite,” kuna ti ama. “Nasdaawkami ta nagpipintas, komplikado, ken kompleto pay laeng ti paset ti bagi dagitoy a naungawen nga animal—kas met laeng iti makitatayo ita. Gapuna, no timmaud ti biag manipud iti simple a banag sa agbalin a komplikado, apay ngarud a komplikadon dagitoy a nagkauna a parsua? Namagpanunot kaniak dayta ket imbagak iti anakko.”

9. Apay a makaisuro dagiti ilustrasion, ken kasano nga impakita dayta ti maysa nga ina?

⁹ Kanayon a nagusar ni Jesus kadagiti ilustrasion a mamagpanunot, mangtukay iti puso, ken nalaka a malagip. (Mat. 13:34, 35) Nalaing nga agiladawan dagiti ubbing. Gapuna, patgenmi a nagannak, kanayon koma nga agusarkayo kadagiti ilustrasion no mangisurokayo. Kasta ti inaramid ti maysa nga ina a taga-Japan. Idi agtawen iti walo ken sangapulo ti dua nga annakna, insurona ti maipapan iti atmospera iti daga ken ti pannakaseknan nga impakita ni Jehova iti panangaramidna iti dayta. Kas ilustrasion, inikkanna dagiti annakna iti gatas, asukar, ken kape. Kalpasanna, imbagana nga itemplaanda iti kape. “Nakaan-annadda,” kinunana. “Idi dinamagko no apay, imbagada a kayatda nga ited ti templa a kayatko. Inlawlawagko a naannad a pinaglalaok ti Dios dagiti angin iti atmospera a kalkalainganna para kadatayo.” Maitutop dayta nga ilustrasion iti tawenda, ken nakatulong dayta saan a kas iti panangisuro nga awan iti ilustrasion. Sigurado a saanda a nalipatan dayta!

10, 11. (a) Ania nga ilustrasion ti mabalinmo nga usaren tapno matulongam ti anakmo a mangpatanor iti pammatina iti Dios? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Ania dagiti ilustrasion a nakitam a makaisuro?

¹⁰ Mabalin met nga usarem kas ilustrasion dagiti recipe, wenno instruksion iti panagluto, tapno matulongam ti anakmo a mangpatanor iti pammatina iti Dios. Kasano? No aglutoka iti keyk wenno cookies, ilawlawagmo no apay nga adda recipe. Ikkam ti anakmo iti prutas, mabalin a mansanas, sa isaludsodmo: “Ammom kadi a napataud ti mansanas gapu iti ‘recipe’?” Kalpasanna, pisiem ti mansanas,  ket itedmo kenkuana ti bukel. Mabalin nga ibagam a ti recipe ti mansanas, wenno ti instruksion no kasano a napataud, ket “naisurat” iti bukelna. Ngem narikrikut dayta a recipe ngem ti adda iti libro ti panagluto. Mabalinmo a saludsoden: “No adda nangisurat iti recipe ti keyk, asino ngarud ti nangisurat iti narikrikut a recipe ti mansanas?” No agtutubo ti anakmo, mabalin nga ilawlawagmo a ti recipe ti mansanas ken ti kayo a naggapuanna ket nairaman iti impormasion nga adda iti DNA. Mabalin a kitaenyo a dua dagiti ladawan iti panid 10 agingga iti 20 iti broshur a The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

¹¹ Magusgustuan ti adu a nagannak nga ilawlawag kadagiti annakda ti serye ti Agriingkayo! a “Nadisenio Kadi?” Us-usarenda met daytoy a mangisuro kadagiti ubbing pay nga annakda kadagiti simple a kinapudno. Kas pagarigan, ti agassawa a taga-Denmark inkomparada ti eroplano iti billit. “Kasla billit dagiti eroplano,” kinunada. “Ngem agitlog kadi dagiti eroplano ket agpessa iti babassit nga eroplano? Kasapulan kadi dagiti billit ti espesial a pagdissuan? Ania ti napimpintas, ti uni ti eroplano wenno ti uni ti billit? Asino ngarud ti nalalaing—ti agar-aramid iti eroplano wenno ti Namarsua kadagiti billit?” Makatulong ti kasta a komento ken dagiti mamagpanunot a saludsod tapno mapatanor ti ubing ti ‘pannakabaelna nga agpanunot’ ken tapno bumileg ti pammatina iti Dios.—Prov. 2:10-12.

12. Kasano a makatulong dagiti ilustrasion kadagiti ubbing tapno mamatida iti Biblia?

¹² Dagiti makaisuro nga ilustrasion pabilgenda met ti pammati ti ubing maipapan iti kinaumiso ti Biblia. Kas pagarigan, usigentayo ti Job 26:7. (Basaen.) Kasano nga ilawlawagmo nga impaisurat ti Dios daytoy a teksto? Mabalin nga ibagam dagiti kinapudno, ngem saan ngata a nasaysayaat no tulongam ti anakmo nga agpanunot? Ibagam a nabayagen a nagbiag ni Job sakbay a nadiskobre dagiti teleskopio ken dagiti lugan a mapan iti law-ang. Mapanunot koma ti anakmo no kasano karigat a patien a ti nagdakkel a banag, kas iti daga, ket awan ti nakaibitinanna. Mabalin nga usaren ti ubing ti bola wenno bato a mangipakita a masapul nga adda mangsarapa kadagiti nadagsen a banag. Iti kasta, matandaanan ti anakmo a nabayagen nga impaisurat ni Jehova dagita nga impormasion iti Biblia sakbay pay a napaneknekan dagiti tattao.—Neh. 9:6.

13, 14. Kasano a dagiti nagannak maipaganetgetda kadagiti annakda a nagpateg dagiti prinsipio ti Biblia?

¹³ Ipaganetgetmo kadagiti annakmo a nakapatpateg dagiti prinsipio ti Biblia. (Basaen ti Salmo 1:1-3.) Adu ti pamay-an a maaramidam daytoy. Kas pagarigan, ibagam nga iladawan dagiti annakmo nga agnaedda iti adayo nga isla ken mangpilida iti kaduada nga agyan sadiay. Kalpasanna, isaludsodmo, “Ania ti masapul a kababalin ti tunggal maysa tapno agtutunos ken agbiagda a sitatalna?” Mabalin met a pagsasaritaanyo dagiti nasayaat ken dakes a kababalin a mabasa iti Galacia 5:19-23.

¹⁴ Adda dua a napateg a masursurotayo iti dayta nga aktibidad. Umuna, dagiti pagalagadan ti Dios ipaganetgetna ti pudno a talna ken panagtutunos. Maikadua, isuronatayo itan ni Jehova nga agbiag iti baro a lubong. (Isa. 54:13; Juan 17:3) Maipaganetgetmo dagitoy babaen ti panangpilim iti kapadasan kadagiti publikasiontayo, mabalin a manipud iti serye a “Ti Biblia Balbaliwanna ti Biag,” a naipablaak iti Pagwanawanan. No adda kakongregasionmo a binalbaliwanna ti biagna tapno maparagsakna ni Jehova, mabalin nga awisem ket kiddawem nga estoriaenna ti kapadasanna. Dagita a pagarigan ti mangipaganetget kadagiti prinsipio ti Biblia.—Heb. 4:12.

15. Ania koma ti kangrunaan a kalatmo no isurom dagiti annakmo?

 ¹⁵ Daytoy ti punto: No isurom dagiti annakmo, baliwbaliwam dagiti pamay-an ti panangisurom. Usarem ti imahinasionmo. Pagpanunotem ida, nga ikabilangam ti edadda. Pagbalinem ti panagadalyo a makapagagar ken mangpabileg iti pammati. “Saanka koma a mauma a mangpanunot kadagiti baro a pamay-an a mangilawlawag iti ammodan a topiko,” kinuna ti maysa nga ama.

16. Apay a napateg ti panaganus bayat nga isursurom dagiti annakmo? Iyilustrarmo.

¹⁶ Kasapulan ti espiritu ti Dios tapno bumileg ti pammati ti maysa. (Gal. 5:22, 23) Tapno dumakkel ti prutas, masapul nga aglabas ti adu a panawen. Kasta met, masapul nga aglabas ti adu a panawen tapno bumileg ti pammati. Gapuna, masapul nga agbalinka a naanus ken itultuloymo nga isuro dagiti annakmo. “Ipapaayanmi iti adu nga atension dagiti annakmi,” kinuna ti dua ti annakna nga ama a taga-Japan. “Idi ubbingda pay, isurok ida iti 15 a minuto iti kada aldaw, malaksid no gimongmi. Apagbiit laeng ti 15 a minuto kadakuada ken uray siak.” Insurat ti maysa a manangaywan iti sirkito: “Idi tin-edyerak, adu ti saludsodko ken pagduaduaak ngem diak maibaga. Iti panaglabas ti tiempo, adu kadagitoy ti nasungbatan bayat ti gimong wenno bayat ti panagadal ti pamiliami wenno personal a panagadalko. Isu a nagpateg nga itultuloy dagiti nagannak nga isuro dagiti annakda.”

17. Apay a nagpateg ti ulidan dagiti nagannak, ken kasano a ti maysa nga agassawa impakitada dayta kadagiti babbalasangda?

¹⁷ Siempre, ti kapatgan ket ti ulidanmo, ti kinabileg ti pammatim. Makita dagiti annakmo ti ar-aramidem, ket dakkel ti epekto dayta kadakuada. Gapuna, kas nagannak, itultuloyyo a pabilgen ti pammatiyo. Ipakitayo nga agpaypayso ni Jehova kadakayo. No madanagan idi ti agassawa a taga-Bermuda, kaduada nga agkararag dagiti babbalasangda a kiddawenda ken Jehova nga iwanwanna ida, ken iparegtada kadagiti annakda nga agkararagda a bukodda. “Imbagami met iti inauna a balasangmi, ‘Naan-anay nga agtalekka ken Jehova, kanayonka a mangasaba, ken saanka unay a madanagan.’ No makitana ti resulta, ammona a tultulongannakami ni Jehova. Daytoy ti nangpabileg iti pammatina iti Dios ken iti Biblia.”

18. Ania ti masapul a bigbigen dagiti nagannak?

¹⁸ Siempre, inton agangay, masapul a pabilgen dagiti annak ti pammatida. Kas nagannak, dakayo ti agmula ken agsibug, ngem ti Dios ti mangpadakkel. (1 Cor. 3:6) Gapuna, kiddawenyo ti espirituna, ken ikagumaanyo nga isuro dagiti ipatpategyo nga annak. No kasta ti aramidenyo, bendisionannakayo ni Jehova.—Efe. 6:4.