1, 2. (a) Ania dagiti problema a pakaipaspasanguan ti adu ita, ket ania ti epektona? (b) Ania a namnama ti ipasigurado ti Isaias 41:10, 13?

KINUNA ti maysa a regular payunir nga asawa ti panglakayen: “Nupay nagsayaat ti naespirituan a rutinak, adu a tawen a lablabanak ti panagdanag. Diak makaturturog, kimmapuy ti salun-atko, naapektaran ti pannakilangenko iti sabsabali, ken no dadduma, kayatkon ti sumuko.”

² Maawatam kadi ti rikna ti kabsat? Nakalkaldaang ta nagadu ti pakarigatan iti biag iti dakes a lubong ni Satanas. Dayta ti mangpadanag ken mangparigat iti tao. Mayarig dayta iti angkla a naikabit iti barko tapno saan a makaabante. (Prov. 12:25) Apay a kasta ti riknam? Mabalin nga iliwliwagmo pay laeng ti ipapatay ti maysa nga ipatpategmo, adda dadaeram a nakaro a sakit, ikagkagumaam nga ipaay ti kasapulan ti pamiliam uray narigat ti agbirok iti pagbiag, wenno mabalin a busbusorendaka. Inton agangay, kumapuykan gapu iti panagdanagmo. Mabalin pay ketdi a saankan a naragsak. Ngem masiguradom a sisasagana ti Dios a tumulong kenka.—Basaen ti Isaias 41:10, 13.

3, 4. (a) Kasano nga inusar ti Biblia ti sao nga “ima”? (b) Ania ti mabalin a makagapu nga agsalupaypay ti imatayo?

³ Masansan nga usaren ti Biblia dagiti paset ti bagi a  mangyilustrar iti nagduduma a kababalin wenno tigtignay. Kas pagarigan, ginasut a daras a nadakamat ti ima. Ti panangpabileg iti ima mabalin a kaipapananna ti panangparegta, panangpatibker, ken panangtignay. (1 Sam. 23:16; Esd. 1:6) Mabalin met nga ipakita dayta ti positibo a panangmatmat ken panangnamnama iti masanguanan.

⁴ No dadduma, mausar dagiti sasao nga agsalupaypay nga ima a mangiladawan iti maysa a naupay, kimmapuy ti pakinakemna, wenno awanan namnama. (2 Cron. 15:7; Heb. 12:12) Gagangay a sumuko ti tao a kasta ti kasasaadna. No maipasangoka iti narigat a kasasaad wenno mariknam a kumapuyka iti pisikal, emosional, wenno uray iti naespirituan, kasano a mapabilegka? Kasano a maparegta ken mapabilegka nga agibtur ken maaddaan iti rag-o?

5. (a) No tumaud dagiti parikut, ania ti posible a mapasamak kadatayo, ngem ania koma ti laglagipentayo? (b) Ania ti usigentayo?

⁵ Basaen ti Sofonias 3:16, 17. Imbes nga agbuteng ken maupaytayo, a kasla agsalupaypay ti imatayo, aw-awisennatayo ti naayat nga Amatayo a ni Jehova nga ‘iyallatiwtayo kenkuana ti amin a pakaringgorantayo.’ (1 Ped. 5:7) Ipapusotayo ti imbaga ti Dios kadagiti Israelita a ‘saan nga ababa’ ti nabileg nga imana a mangisalakan kadagiti matalek nga adipenna. (Isa. 59:1) Usigentayo ti tallo a nagsayaat a pagarigan iti Biblia a mangipakita a kayat ni Jehova ken kabaelanna a pabilgen dagiti adipenna a mangaramid iti pagayatanna nupay adu ti pakarigatan. Kitaentayo no kasano a mapatibkertayo kadagitoy a pagarigan.

6, 7. Ania dagiti nagpateg a leksion a maadaltayo iti panangabak ti Israel kadagiti Amalekita?

⁶ Kalpasan la unay a nawayawayaan dagiti Israelita manipud Egipto babaen ti milagro, rinaut ida dagiti Amalekita. Tinungpal ti natured a ni Josue ti bilin ni Moises, ket indaulona dagiti Israelita a makigubat. Kabayatanna, inkuyog ni Moises da Aaron ken Hur iti asideg a turod tapno makitada ti paggugubatan. Intarayan kadi dagiti tallo ti gubat ta mabutengda? Saan!

⁷ Sinurot ni Moises ti plano tapno agballigida. Nagtultuloy nga inngato ni Moises ti imana ken ti sarukod ti pudno a Dios. Bayat nga ar-aramiden ni Moises dayta, pinabileg ni Jehova ti ima dagiti Israelita tapno abakenda dagiti Amalekita. Ngem idi naktangan ken agsalupaypay ti ima ni Moises, mangrugin a mangabak dagiti Amalekita. Gapuna, tapno mangabakda, nangala da Aaron ken Hur iti bato a pagtugawan ni Moises, sa inngatoda ti imana, tapno agtalinaed a nakangato ti imana agingga a limnek ti init. Wen, babaen ti nabileg nga ima ti Dios, nangabak iti gubat dagiti Israelita.—Ex. 17:8-13.

8. (a) Ania ti inaramid ni Asa idi ginandat dagiti Etiope a rauten ti Juda? (b) Kasano a matuladtayo ti panagtalek ni Asa iti Dios?

⁸ Impakita met ni Jehova a saan nga ababa ti imana idi panawen ni Ari Asa. Adu a gubat ti nadakamat iti Biblia. Ngem ti buyot ti Etiope a ni Zera ti kadakkelan nga armada. Indauluanna ti 1,000,000 a nasanay a soldado. Ad-adu dagiti soldado nga Etiope ngem ti soldado ni Asa a dandani 2 kontra 1. Mabalin nga agdanag ken agbuteng koma ni Asa ket agsalupaypay ti imana iti pannakaabak. Nupay kasta, dagus a nagpatulong ken Jehova. No ar-arigen, kasla imposible nga abakenda dagiti Etiope, ngem awan ti imposible iti Dios. (Mat. 19:26) Impakita  ti Dios ti pannakabalinna ket ‘inabakna dagiti Etiope iti sanguanan ni Asa,’ a ti pusona “naan-anay idi ken Jehova iti amin nga al-aldawna.”—2 Cron. 14:8-13; 1 Ar. 15:14.

9. (a) Ania ti nanglapped koma ken Nehemias a mangbangon manen kadagiti pader ti Jerusalem? (b) Kasano a sinungbatan ti Dios ti kararag ni Nehemias?

⁹ Panunotem ti narikna ni Nehemias idi napan idiay Jerusalem. Saan a natalged ti siudad ken maup-upay dagiti Judio a kailianna. Butbutngen ida dagiti kabusorda isu a kimmapuy ti imada ket insardengda a bangonen manen dagiti pader ti Jerusalem. Naupay kadi ni Nehemias ken nagsalupaypay met ti imana? Saan! Kas kada Moises, Asa, ken ti dadduma pay a matalek nga adipen ni Jehova, kanayon idi a nagpannuray ni Nehemias ken Jehova babaen ti kararag. Kasta met laeng ti inaramidna iti daytoy a tiempo. Nupay ipagarup dagiti Judio a nagrigat dayta a kasasaad, sinungbatan ni Jehova ti napasnek a panagpatulong ni Nehemias. Inusar ti Dios ti pannakabalinna ken ti ‘napigsa nga imana’ a mangpabileg iti agsalsalupaypay nga ima dagiti Judio. (Basaen ti Nehemias 1:10; 2:17-20; 6:9.) Patiem kadi nga us-usaren ni Jehova ti pannakabalinna ken ti ‘napigsa nga imana’ a mangpabileg kadagiti adipenna ita?

10, 11. (a) Kasano nga ikagkagumaan ni Satanas a pakapuyen ti imatayo? (b) Ania ti us-usaren ni Jehova a mangpabileg ken mangpapigsa kadatayo? (c) Kasano a nagunggonaanka kadagiti teokratiko a panangisuro ken panangsanay?

¹⁰ Masiguradotayo a saan a sumardeng ti Diablo a manglapped kadagiti aktibidadtayo kas Kristiano. Agusar kadagiti kinaulbod ken pangta ti gobierno, lider ti relihion, ken apostata. Ania ti panggepna? Tapno pakapuyenna ti imatayo a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian. Nupay kasta, kabaelan ni Jehova ken kayatnatayo a pabilgen babaen ti nasantuan nga espirituna. (1 Cron. 29:12) Nagpateg nga agpannuraytayo iti dayta nga espiritu tapno mapagballigiantayo ti aniaman a suot nga ipaay kadatayo ni Satanas ken ti dakes a lubongna. (Sal. 18:39; 1 Cor. 10:13) Kasta met, agyamantayo ta adda kadatayo ti Sao ti Dios, a napataud babaen iti nasantuan nga espiritu. Panunotem met dagiti naespirituan a taraon a naibatay iti Biblia a maaw-awattayo iti binulan. Dagiti sasao iti Zacarias 8:9, 13 (basaen) ket naibaga bayat a mabangbangon manen ti templo idiay Jerusalem, ngem makatulong kadatayo ita dagita a sasao.

¹¹ Mapabpabilegtayo met babaen ti panangisuro ti Dios kadatayo kadagiti gimong, asamblea, kombension, ken kadagiti teokratiko nga eskuelaan. Dagita a panangsanay ti makatulong kadatayo a maaddaan iti umiso a motibo, mangikeddeng kadagiti naespirituan a kalat, ken mangitungpal kadagiti responsabilidadtayo kas Kristiano. (Sal. 119:32) Magagaranka kadi a mapabileg babaen kadagita a panangisuro?

12. Ania ti masapul nga aramidentayo tapno agtalinaedtayo a nabileg iti naespirituan?

¹² Tinulongan ni Jehova dagiti Israelita tapno abakenda dagiti Amalekita ken dagiti Etiope, ken pinabilegna ni Nehemias ken dagiti kakaduana tapno maileppasda ti panagibangon manen a trabaho. Pabilgennatayo met ti Dios tapno kabaelantayo a sanguen ti ibubusor, panagdanag, ken ti kinaawan interes dagiti tattao iti mensahetayo tapno maitungpaltayo ti trabahotayo a panangasaba. (1 Ped. 5:10) Saantayo a namnamaen nga agaramid ni Jehova iti milagro. Imbes ketdi, masapul nga aramidentayo ti pasettayo.  Ramanen dayta ti inaldaw a panagbasatayo iti Biblia, panagsagana ken panagatender iti linawas a gimong, kanayon a panangtaraontayo iti isip ken pusotayo babaen ti personal a panagadal ken panagdaydayaw ti pamilia, ken kanayon a panagpannuray ken Jehova babaen ti kararag. Saantayo koma nga ipalubos ti dadduma a banag ken aktibidad a manglapped kadagiti us-usaren ni Jehova a mangpabileg ken mangparegta kadatayo. No mariknam a kumapuy ti imam a mangaramid kadagitoy, agpatulongka iti Dios. Iti kasta, makitam no kasano a ti espirituna pabilgennaka nga ‘agtarigagay ken agtignay.’ (Fil. 2:13) Ngem ania ti maaramidam tapno mapabilegmo ti ima ti dadduma?

13, 14. (a) Kasano a napabileg ti maysa a kabsat a lalaki idi natay ni baketna? (b) Kasano a mapabilegtayo ti dadduma?

¹³ Nangted ni Jehova kadagiti naayat a kakabsat a mangparegta kadatayo. Insurat ni apostol Pablo: “[Pabilgenyo] dagiti ima a nalpay ken dagiti aglulupoy a tumeng, ket agtultuloykayo a mangaramid kadagiti nalinteg a dana maipaay kadagiti sakayo.” (Heb. 12:12, 13) Inawat ti adu a Kristiano idi umuna a siglo ti kasta a naespirituan a pammaregta. Kasta met laeng ita. Idi natay ti asawa ti maysa a kabsat a lalaki ken napasaranna ti adu a nakalkaldaang a kasasaad, kinunana: “Naammuak a saantayo a mapili ti suot a dumteng kadatayo, no kaano ken kasano kasansan dayta. Ti panagkararag ken personal a panagadal ket kasla life jacket tapno saanak a lumned. Naliwliwaak met gapu iti tulong dagiti naespirituan a kakabsatko. Naammuak a nagpateg a maaddaantayo iti nasayaat a relasion ken Jehova sakbay a dumteng dagiti narigat a situasion.”

¹⁴ Literal a tinulongan da Aaron ken Hur ni Moises a mangingato iti imana bayat ti gubat. Mabalin a mangbiroktayo met iti praktikal a pamay-an a mangsuporta ken mangtulong iti sabsabali. Siasino ti tulongantayo? Dagiti babbaket ken lallakay, masaksakit, busbusoren ti pamiliada, malmalday, wenno natayan. Tulongantayo met dagiti agtutubo a pilpilitenda nga agaramid iti dakes wenno manggungun-od iti “balligi” iti daytoy a lubong, iti man eskuelaan, trabaho, wenno karera. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Mangbirokka iti pamay-an tapno maipakitam a pudno a maseknanka iti sabsabali no addaka iti Kingdom Hall, ministerio, bayat ti pannangan, wenno no makisaritaka iti telepono.

15. Ania ti epekto ti positibo a panagsasao kadagiti kakabsat?

¹⁵ Ni propeta Azarias pinaregtana ni Asa ken dagiti tattaona kalpasan a nangabakda. Kinunana: “Bumilegkayo ket dikay bay-an nga agsalupaypay dagiti imayo, agsipud ta adda gunggona maipaay iti aramidyo.” (2 Cron. 15:7) Daytoy ti nangtignay ken Asa nga agaramid iti panagbalbaliw tapno maisubli ti pudno a panagdayaw. Kasta met, ti positibo a panagsasaom dakkel ti epektona iti sabsabali. Matulongam ida nga agbalin a naregregta nga agserbi ken Jehova. (Prov. 15:23) Dagiti makaparegta a komentom kadagiti gimong ket dakkel ti epektona iti sabsabali.

16. Kas ken Nehemias, kasano a mapapigsa dagiti panglakayen ti ima dagiti kakabsat? Isalaysaymo no kasano a tinulongandaka dagiti kakabsat.

¹⁶ Babaen ti tulong ni Jehova, bimmileg ti ima ni Nehemias ken dagiti kakaduana nga agibangon manen. Gapuna, nalpasda nga ibangon manen dagiti pader ti Jerusalem iti 52 laeng nga aldaw! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Saan laeng nga indauluan ni Nehemias ti trabaho no di ket direkta a nakiraman iti  dayta. (Neh. 5:16) Kasta met, adu a naayat a panglakayen ti mangtultulad ken Nehemias. Tumultulongda kadagiti proyekto a panagibangon wenno iti panagdalus ken panangmantener iti Kingdom Hall. Pabilgenda met ti nakapuy nga ima dagiti madandanagan a kakabsat no kaduaenda ida iti ministerio ken no sarungkaranda ida.—Basaen ti Isaias 35:3, 4.

17, 18. No maipasangotayo iti problema wenno madanagantayo, ania ti masiguradotayo?

¹⁷ Adda panagtutunos no makitinnulongtayo kadagiti kakabsat. Napaut met ti panaggagayyem ken manamnamatayo dagiti bendision nga ipaay ti Pagarian ti Dios. No pabilgentayo ti ima ti sabsabali, tultulongantayo ida a mangdaer kadagiti makapaupay a kasasaad ken agtalinaed a positibo ken mangnamnama iti masanguanan. Kasta met, no aramidentayo dayta, agtalinaedtayo a nakapokus iti naespirituan ken mariknatayo a pudno dagiti kari ti Dios. Wen, mapabileg met ti imatayo.

¹⁸ Iti kaaldawantayo, bumileg ti pammatitayo ken panagtalektayo ken Jehova ta naammuantayo no kasano a tinulongan ken sinalaknibanna idi dagiti matalek nga adipenna iti nagduduma a kasasaad. Gapuna, no maipasangoka kadagiti suot ken problema, “saan koma nga agsalupaypay dagiti imam”! Imbes ketdi, agpatulongka ken Jehova babaen ti kararag, ken ipalubosmo ti nabileg nga imana a mangpabileg ken mangiwanwan kenka a manggun-od kadagiti bendision ti Pagarian.—Sal. 73:23, 24.