1. Ania idi ti narigat a situasion da Jehoas, Uzias, ken Josias?

 ANIA ngata ti mariknam no agbalinka nga ari ti ili ti Dios uray no ubing wenno tin-edyerka pay laeng? Kasanom nga usaren ti pannakabalin ken autoridadmo? Iti Biblia, adda sumagmamano a barito a nagbalin nga ari ti Juda. Kas pagarigan, 7 laeng idi ti tawen ni Jehoas, 16 ni Uzias, ken 8 ni Josias. Nakarigrigat la ketdi dayta para kadakuada! Nupay narigat ti situasionda, adda dagiti timmulong kadakuada tapno agballigida ken makaaramidda kadagiti umiso.

2. Apay a nasayaat no adalentayo ti pakasaritaan da Jehoas, Uzias, ken Josias?

² Saantayo nga ari wenno reyna. Ngem adda dagiti napateg a masursurotayo kadagitoy tallo a karakter ti Biblia. Adda dagiti naaramidda a nasayaat a desision, ngem adda met dagiti naaramidda a di umiso. No usigentayo ti napasamak iti biagda, makitatayo no apay a masapul a pilientayo dagiti nasayaat a kakadua, agtalinaedtayo a napakumbaba, ken itultuloytayo a sapulen ni Jehova.

3. Ania ti inaramid ni Ari Jehoas kadagiti instruksion ti nangato a padi a ni Jehoiada?

³ Tuladenyo dagiti nainsiriban a desision ni Jehoas. Ubing pay ni Ari Jehoas idi natay ni tatangna. Ti nangato a padi a ni Jehoiada ti nangpadakkel ken nangisuro kenkuana maipapan ken Jehova. Masirib ni Jehoas ta dimngeg kadagiti instruksion ni Jehoiada. Gapu iti dayta, indauluan ni Jehoas ti nadalus a panagdaydayaw ken panagserbi ken Jehova. Inyurnos pay ketdi ni Jehoas ti pannakatarimaan ti templo ni Jehova.—2 Cron. 24:​1, 2, 4, 13, 14.

4. Kasano a pagsayaatantayo no ipategtayo dagiti bilin ni Jehova? (Proverbio 2:​1, 10-12)

 ⁴ No adda mangisursuro kenka a mangayat ken Jehova ken mangsurot kadagiti pagalagadanna, umaw-awatka iti nagpateg a regalo. (Basaen ti Proverbio 2:​1, 10-12.) Maisurodaka dagiti nagannakmo iti adu a pamay-an. Kitaentayo no kasano a ti sister a ni Katya ket tinulongan ni tatangna tapno makaaramid kadagiti nasayaat a desision. Kada aldaw, bayat nga itultulod ni tatangna idiay eskuelaan, pagsarsaritaanda ti teksto iti dayta nga aldaw. Imbaga ni Katya: “Nakatulong kaniak dagita a saritaan tapno mapagballigiak dagiti narigat a situasion iti dayta nga aldaw.” Ngem kasanon no mariknam a kasla istrikto unay dagiti naibatay iti Biblia a bilin dagiti nagannakmo? Ania ti makatulong kenka tapno agtulnogka? Malagip ti sister a ni Anastasia nga inlawlawag a naimbag dagiti nagannakna no apay nga adda dagiti bilin nga ar-aramidenda. Imbagana, “Nakatulong dayta kaniak tapno maawatak a dagiti bilinda ket saan a restriksion no di ket proteksion gapu ta ay-ayatendak.”

5. Maipapan kadagiti ar-aramidem, ania ti epekto dagita ken Jehova ken kadagiti nagannakmo? (Proverbio 22:6; 23:​15, 24, 25)

⁵ Maparagsakmo dagiti nagannakmo no iyap-aplikarmo dagiti balakad ti Biblia. Napatpateg pay, maparagsakmo ti Dios ken agtalinaedka a gayyemna. (Basaen ti Proverbio 22:6; 23:​15, 24, 25.) Saan kadi a nasayaat dagita a rason tapno tuladem ti ulidan ni Jehoas idi ubing pay?

6. Makimbalakad ti dinengngeg ni Jehoas idi agangay, ket ania dagiti resultana? (2 Cronicas 24:​17, 18)

⁶ Agsursurokayo kadagiti kamali a desision ni Jehoas. Kalpasan a natay ni Jehoiada, dagiti dakes a kakadua ti pinili ni Jehoas. (Basaen ti 2 Cronicas 24:​17, 18.) Dimngeg kadagiti balakad dagiti prinsipe ti Juda a saan a mangay-ayat ken Jehova. Mabalin a pampanunotem a masapul a liniklikan koma ni Jehoas dagita nga agar-aramid iti dakes. (Prov. 1:10) Ngem dimngeg iti dakes a balakadda. Kinapudnona, pinadas ni Zacarias a tubngaren ni Jehoas a kasinsinna. Ngem impapatay ketdi ni Jehoas ni Zacarias. (2 Cron. 24:​20, 21; Mat. 23:35) Talaga a nakadakdakes ken maag! Nasayaat ti panangrugi ti biag ni Jehoas. Ngem makapaladingit ta nagbalin nga apostata ken mammapatay. Kamaudiananna, pinatay dagiti mismo nga adipenna. (2 Cron. 24:​22-25) Saan koma a nagbalin a kasta ti biagna no intultuloyna ti dimngeg ken Jehova ken kadagidiay mangay-ayat Kenkuana! Ania ti masursurom iti dayta a kapadasan?

7. Siasino dagiti masapul a piliem a gagayyem? (Kitaen met ti ladawan.)

⁷ Ti maysa a masursurotayo iti di umiso a desision ni Jehoas ket masapul a ti pilientayo a gagayyem ket dagidiay nasayaat ti impluensiada  kadatayo—dagiti gagayyem a mangay-ayat ken Jehova ken kayatda a paragsaken isuna. Saan a kasapulan a dagiti laeng kaedadtayo ti gagayyemtayo. Laglagipem, adayo nga ub-ubing ni Jehoas ngem iti gayyemna a ni Jehoiada. No agpilika iti gagayyem, isaludsodmo iti bagim: ‘Tultulongandak kadi a mangpabileg iti pammatik ken Jehova? Parparegtaendak kadi a mangsurot kadagiti pagalagadan ti Dios? Dagiti kadi ibagbagada ket maipapan ken Jehova ken kadagiti isursurona a napateg a kinapudno? Ipakpakitada kadi a raraemenda dagiti pagalagadan ti Dios? Ti kadi ibagbagada ket dagiti laeng kayatko a mangngeg? Wenno naturedda a mangtubngar kaniak no kasapulak dayta?’ (Prov. 27:​5, 6, 17) Kinaagpaysuanna, no dagiti gagayyemmo ket saanda nga ay-ayaten ni Jehova, saanmo a kasapulan ida. Ngem no adda gagayyemmo a mangay-ayat ken Jehova, makikaduaka kadakuada—ta matulongandaka nga agbalin a nasayaat!—Prov. 13:20.

8. No agus-usartayo iti social media, ania ti masapul a panunotentayo?

⁸ Ti social media ket mabalin a nasayaat nga instrumento tapno makasaritatayo dagiti kapamilia ken gagayyemtayo. Ngem adu a tattao ti mangus-usar iti dayta tapno agpabilibda iti dadduma; agi-post-da kadagiti piktiur ken video dagiti ginatang wenno inaramidda. No agus-usarka iti social media, isaludsodmo iti bagim: ‘Ti kadi motibok ket tapno agbilibda kaniak? Ti kadi panggepko ket mangi-share iti pagsayaatan ti dadduma, wenno tapno padayawandak? Ipalpalubosko kadi nga adda negatibo nga epekto iti panagpampanunotko, panagsasaok, ken ar-aramidek dagiti opinion dagiti padak nga agus-usar iti dayta?’ Kastoy ti imbalakad ni Brother Nathan Knorr a miembro idi ti Bagi a Manarawidwid: “Diyo padasen a paragsaken dagiti tattao ta awanto a pulos ti maparagsakyo. Ni Jehova ti paragsakenyo, ket maparagsakyonto ti amin a mangay-ayat ken Jehova.”

9. Iti tulong ni Jehova, ania dagiti naaramidan ni Uzias? (2 Cronicas 26:​1-5)

⁹ Tuladenyo dagiti nasayaat a desision ni Uzias. Napakumbaba ni Ari Uzias idi agtutubo. Nasursurona ti “agbuteng iti pudno a Dios.” Ket binendisionan ni Jehova ti dandani intero nga 68 a tawen ti panagbiagna. (Basaen ti 2 Cronicas 26:​1-5.) Inabak ni Uzias ti adu a kabusor ti nasion ken siniguradona a natalged ti Jerusalem. (2 Cron. 26:​6-15) Naragsakan la ketdi ni Uzias iti amin a naaramidanna iti tulong ti Dios.—Ecl. 3:​12, 13.

10. Ania ti napasamak iti biag ni Uzias?

¹⁰ Agsursurokayo kadagiti di umiso a desision ni Uzias. Nakairuaman ni Ari Uzias ti agmandar. Impagarupna ngata a mabalinna nga aramiden ti amin a kaykayatna? Naminsan, simrek ni Uzias iti templo ni Jehova ket sidadarasudos a pinadasna ti agpuor iti insienso iti altar, idinto ta saan a maipalubos nga aramiden dayta dagiti ari. (2 Cron. 26:​16-18) Kas Nangato a Padi, pinadas ni Azarias a tubngaren ni Uzias. Ngem nakapungtot unay. Makapaladingit ta dinadael ni Uzias ti rekord ti matalek a panagserbina ket nadusa iti kukutel. (2 Cron. 26:​19-21) Saan koma a kasta ti nagbalinan ti biagna no nagtalinaed a napakumbaba!

11. Ania dagiti mabalin a pakakitaan no napakumbabatayo met laeng? (Kitaen met ti ladawan.)

¹¹ Idi bimmileg ni Uzias, nalipatanna a ni Jehova ti Paggapgapuan ti bileg ken kinarang-ayna. Ania ti masursurotayo? Masapul a laglagipentayo a ni Jehova ti mangipapaay kadagiti bendision ken pribilehiotayo. Imbes nga ipagpannakkeltayo dagiti nagapuanantayo, masapul a ni Jehova ti padayawantayo iti amin a maar-aramidantayo. b (1 Cor. 4:7) Masapul a sipapakumbaba  a bigbigentayo nga imperpektotayo ken kasapulantayo ti disiplina. Insurat ti maysa a brother nga agtawen iti nasurok a 60: “Nasursurok ti agbalin a saan unay nga arsagid. No adda mangdillaw kadagiti kamali a pasaray maar-aramidak, ikagkagumaak ti agbalbaliw ken paspasayaatek ti panagserbik ken Jehova.” Kinapudnona, no agbutengtayo ken Jehova ken agtalinaedtayo a napakumbaba, nasayaat ti pagbalinanto ti biagtayo.—Prov. 22:4.

12. Idi ubing pay ni Josias, kasano a sinapulna ni Jehova? (2 Cronicas 34:​1-3)

¹² Tuladenyo dagiti nasayaat a desision ni Josias. Tin-edyer ni Josias idi rinugianna a sapulen ni Jehova. Kayatna a maammuan ti maipapan ken Jehova ken aramiden ti pagayatanna. Ngem saan a nalaka dayta para iti daytoy ubing nga ari. Masapul a situtured nga idauluanna ti nadalus a panagdaydayaw ta nasaknap idi ti ulbod a panagdaydayaw. Ket kasta a talaga ti inaramidna! Awan pay ti 20 ni Josias idi rinugianna nga ikkaten ti ulbod a panagdaydayaw iti nasion.—Basaen ti 2 Cronicas 34:​1-3.

13. Ania ti epektona iti biagmo ti panagdedikarmo ken Jehova?

¹³ Uray no ubingka pay unay, mabalinmo a tuladen ni Josias. Kasano? Sapulem ni Jehova ken ammuem ti ad-adu pay maipapan kadagiti kualidadna. No aramidem dayta, kayatmonto la ketdi ti agdedikar kenkuana. Anianto ti epekto dayta iti inaldaw a panagbiagmo? Nabautisaran ni Luke idi 14 ti tawenna. Imbagana idi nagdedikar ken Jehova: “Manipud itan, iyun-unakon iti biagko ti agserbi ken Jehova ken ikagumaak a paragsaken isuna.” (Mar. 12:30) Sigurado a mabendisionanka no kasta met ti aramidem!

14. Mangted kadagiti pagarigan no kasano a tultuladen ti dadduma nga agtutubo ni Ari Josias.

¹⁴ Ania dagiti problema a mabalin a mapasaram kas agtutubo nga agserserbi ken Jehova? Ni Johan ket nabautisaran idi agtawen iti 12. Imbagana a pilpiliten dagiti kaklasena nga ag-vape (electronic cigarette). Tapno natured ni Johan a manglaban iti panangpilitda, tantandaananna a no ag-vape, madadael ti salun-atna ken ti pannakigayyemna ken Jehova. Ni met Rachel ket nabautisaran idi agtawen iti 14. Inlawlawagna dagiti nakatulong tapno mapagballigianna dagiti problema a maipaspasango kenkuana  idiay eskuelaan. Insuratna: “Dagiti makitkitak ket ikagkagumaak no kua nga ikonektar kadagiti banag maipapan ken Jehova ken iti Biblia. Kas pagarigan, no ti ad-adalenmi ket maipapan iti history, agpanunotak iti salaysay wenno padto iti Biblia. No met makiin-innestoriaak, mangpanunotak iti makatulong a teksto a mairanudko iti kasarsaritak.” Dagiti problema a maipaspasango kenka ket mabalin a naiduma kadagiti napasaran ni Ari Josias. Ngem kayam ti agbalin a masirib ken napudno a kas kenkuana. No mapagballigiam dagiti pannubok ita bayat nga agtutuboka pay laeng, nakasaganakanto a mangsango iti dadduma pay a problema inton adultokan.

15. Ania ti nakatulong ken Josias tapno simamatalek nga agserbi ken Jehova? (2 Cronicas 34:​14, 18-21)

¹⁵ Idi 26 ti tawenen ni Ari Josias, impatarimaanna ti templo. Kabayatan dayta, nasarakanda “ti libro ti Linteg ni Jehova a naited babaen ken Moises.” Idi naibasa dayta iti ari, dagus a nagtignay tapno maipatungpal ti naisurat iti dayta. (Basaen ti 2 Cronicas 34:​14, 18-21.) Kayatmo kadi a regular a basaen ti Biblia? No ikagkagumaam, agen-enjoyka kadi? Tantandaanam kadi dagiti teksto a mabalin a makatulong kenka? Ti nadakamaten a ni Luke isursuratna iti notebook dagiti makapainteres a punto a nabasana. No kasta ti aramidem, makatulong met kadi dayta tapno malagipmo dagiti bersikulo wenno punto a nagustuam? Bayat nga umad-adu ti maammuam ken ad-adda nga ipategmo ti Biblia, lallalo a kayatmonto ti agserbi ken Jehova. Ket kas ken Ari Josias, ti Sao ti Dios ti mangtignayto met kenka a mangaramid iti umiso.

16. Apay a nakaaramid ni Josias iti nakaro a kamali, ken ania ti masursurotayo?

¹⁶ Agsursurokayo iti di umiso a desision ni Josias. Idi agarup 39 ti tawenen ni Josias, nakaaramid iti kamali a nakaigapuan ti ipapatayna. Nagtalek iti bagina imbes nga agpaiwanwan ken Jehova. (2 Cron. 35:​20-25) Ania ti masursurotayo? Aniaman ti edadtayo wenno kasanoman kabayagtayon nga agad-adal iti Biblia, masapul nga itultuloytayo a sapulen ni Jehova. Kaipapanan dayta a regular nga ikararagtayo  nga iwanwannatayo, adalentayo ti Saona, ken agpabalakadtayo kadagiti Kristiano a nataengan iti naespirituan. Kas resultana, posible a maliklikantayo ti makaaramid kadagiti nakaro a kamali ken agbalintayo a naragragsak.—Sant. 1:25.

17. Ania ti konklusiontayo iti pakasaritaan ti biag ti tallo nga ari ti Juda?

¹⁷ Bayat ti kinaagtutubom, adu dagiti makaparagsak a maaramidam ken oportunidadmo. Ipakita ti pakasaritaan ti biag da Jehoas, Uzias, ken Josias a mabalin a makaaramid dagiti agtutubo kadagiti nainsiriban a desision ken maparagsakda ni Jehova iti biagda. Kas nakitatayon, nakaaramidda kadagiti di nasayaat a desision a nakaisagmakanda. Ngem mabalintayo a tuladen dagiti nasayaat nga inaramid dagita nga ar-ari ken liklikan dagiti kamalida. Iti kasta, manamnamatayo a nasayaat ti pagbanagan ti biagtayo.

18. Iti Biblia, makin-ulidan ti mangipakita a posible a nasayaat ti pagbalinan ti biagmo? (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁸ Naglaon ti Biblia kadagiti salaysay maipapan iti dadduma pay nga agtutubo a nagbalin a gagayyem ni Jehova, inayatna, ken simmayaat ti nagbalinan ti biagda. Ni David ti maysa kadakuada. Ubing pay idi rinugianna ti agserbi ken Jehova. Idi agangay, nagbalin a matalek nga ari. Adda met ketdi dagiti tiempo a nakaaramid kadagiti kamali. Ngem para iti Dios, isu ket matalek. (1 Ar. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) No adalem ti biag ni David, maparegtaka nga agserbi a simamatalek ken Jehova. Wenno mabalin met a pagbalinem a proyekto iti panagadalmo ti ulidan ni Marcos wenno ni Timoteo. Maammuamto a sipud kinaubingda, nagserbida a simamatalek ken Jehova ken intultuloyda nga inaramid dayta. Gapu iti dayta, naparagsakda ti Dios ket nasayaat ti nagbalinan ti biagda.

19. Ania ti posible a pagbalinan ti biagmo?

¹⁹ Nakadepende kadagiti ar-aramidem ita ti pagbalinan ti biagmo. Iturong ni Jehova dagiti addangmo no agtalekka kenkuana, saan nga iti bukodmo a pannakaawat. (Prov. 20:24) Agbalin a naragsak ken makapnek ti biagmo. Laglagipem, ipatpateg ni Jehova dagiti ar-aramidem para kenkuana. Adda pay kadi nasaysayaat a pangusaram iti biagmo ngem iti panagserbi iti nadungngo a nailangitan nga Amatayo?