1. Ania a sulisog ti nakaipasanguan ni Jose, ket ania ti inaramidna?

 NAIPASANGO iti sulisog ni Jose nga anak ni Jacob. “Dennaannak,” kinuna ti maysa a babai. Asino dayta a babai? Ti asawa ti amona a ni Potifar. Nagkedked ni Jose. Ngem baka mapanunot ti maysa, ‘Apay a saan a kinayat ni Jose?’ Awan met idi ni Potifar. Ken gapu ta ni Jose ket maysa la nga adipen, sigurado a kaya dayta a babai a pagbalinen a miserable ti biag ni Jose no dina pagustuan. Ngem uray no kanayon nga allukoyen dayta a babai, saan a kinayat ni Jose ti makidenna kenkuana. Apay ngay? Imbaga ni Jose: “Apay koma nga aramidek daytoy nakaro a kinadakes ket agbasolak iti Dios?”​—Gen. 39:7-12.

2. Kasano nga ammo ni Jose a basol iti Dios ti pannakikamalala?

² Kasano idi nga ammo ni Jose a para iti Diosna, ti pannakikamalala ket “nakaro a kinadakes”? Sa la naawat dagiti Israelita ti Mosaiko a Linteg, a pakairamanan ti nalawag a bilin a “Dika makikamalala,” agarup 200 a tawen kalpasan dayta a pasamak. (Ex. 20:14) Kaskasdi nga am-ammo unay ni Jose ti Diosna, isu a naawatanna a kagura ni Jehova ti pannakikamalala. Kas pagarigan, sigurado nga ammo ni Jose nga inyurnos ni Jehova a ti panagasawa ket panagtipon ti maysa a lalaki ken maysa a babai. Ken nangnangngegna la ketdi a namindua a bimmallaet ni Jehova tapno saan a mamansaan ti dayaw ti lolana iti tumeng a ni Sara idi dandani adda dagiti mayat a makidenna kenkuana. Bimmallaet met idi ti Dios tapno protektaranna ni Rebecca nga asawa ni Isaac. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Pinampanunot ni Jose dagita, isu a naawatanna no ania dagiti ibilang ti Dios a naimbag ken dakes. Gapu ta ay-ayaten ni Jose ti Diosna, ipatpategna met dagiti pagalagadan  ni Jehova maipapan iti kinalinteg, ket determinado a mangsurot kadagita.

3. Ania ti usigentayo iti daytoy a panagadal?

³ Ipatpategmo kadi ti kinalinteg? Sigurado a wen. Ngem imperpektotayo amin, ket no ditay agannad, nalakatayo a maimpluensiaan iti kapanunotan ti lubong maipapan iti kinalinteg. (Isa. 5:20; Roma 12:2) Usigentayo ngarud no ania ti kinalinteg ken no kasano a pagsayaatantayo no ipategtayo dayta. Kalpasanna, pagsasaritaantayo ti tallo a pamay-an a makatulong tapno lallalo a maipategtayo dagiti pagalagadan ni Jehova.

4. Ania ti saan a husto a kapanunotan ti adu maipapan iti kinalinteg?

⁴ Adda dagiti tattao a mangibilang iti bagida a nalinteg uray no aginlilinteg, mananghusgar, wenno manangkritikarda. Ngem kagura ti Dios amin dagita a kababalin. Idi adda ni Jesus ditoy daga, binabalawna dagiti lider ti relihion idi panawenna a nangaramid kadagiti bukodda a pagalagadan maipapan iti kinalinteg. (Ecl. 7:16; Luc. 16:15) Ti pudpudno a kinalinteg ket saan a pulos a kapada ti panaginlilinteg.

5. Sigun iti Biblia, ania ti kinalinteg? Mangted kadagiti pagarigan.

⁵ Ti kinalinteg ket nagsayaat a kualidad. Kaipapanan dayta ti panangaramid iti ibilang ni Jehova a Dios nga umiso. Iti Biblia, ti sasao a nausar para iti “kinalinteg” ipaawatda ti panangsurot kadagiti kangatuan a pagalagadan​—dagiti pagalagadan ni Jehova. Kas pagarigan, imbilin ni Jehova a masapul a “saan a suitik ti pagtimbangan” nga usaren dagiti negosiante. (Deut. 25:15) Ti orihinal a Hebreo a sao a naipatarus kas “saan a suitik” ket mabalin met a maipatarus kas “nalinteg.” No ngarud kayat ti maysa a Kristiano ti agbalin a nalinteg iti imatang ti Dios, saan a pulos nga agsuitik iti amin a transaksionna. Ti nalinteg a tao ipatpategna met ti hustisia​—dina kayat a ti maysa a tao ket matrato iti saan a patas a pamay-an. Ti tao a talaga a nalinteg panunotenna dagiti makuna ni Jehova kadagiti desisionna tapno ‘naan-anay a maparagsakna.’​—Col. 1:10.

6. Apay a makapagtalektayo kadagiti pagalagadan ni Jehova maipapan iti umiso ken di umiso? (Isaias 55:8, 9)

⁶ Ti Biblia deskribirenna ni Jehova kas ti Gubuayan ti kinalinteg. Gapu iti dayta a rason, isu ket maawagan kas “pagnaedan ti kinalinteg.” (Jer. 50:7) Kas ti Namarsua, ni Jehova laeng ti addaan iti kalintegan a mangaramid kadagiti pagalagadan maipapan iti umiso ken di umiso. Gapu ta managbasol ken imperpektotayo, saantayo nga ammo no ania ti umiso ken di umiso. Ngem perpekto ni Jehova. Ammona no ania ti eksakto nga umiso ken di umiso. (Prov. 14:12; basaen ti Isaias 55:8, 9.) Nupay kasta, naparsuatayo a kaladladawanna, isu a kabaelantayo a suroten dagiti pagalagadanna maipapan iti kinalinteg. (Gen. 1:27) Ken kayattayo nga aramiden dayta. Ay-ayatentayo ti Amatayo, isu nga aramidentayo ti amin a kabaelantayo a mangtulad kenkuana.​—Efe. 5:1.

7. Apay a kasapulantayo dagiti mapagtalkan a pagalagadan? Iyilustrar.

⁷ Pagsayaatantayo no surotentayo dagiti pagalagadan ni Jehova maipapan iti umiso ken di umiso. Ammom kadi no apay? Panunotem daytoy: Ania ngata ti mapasamak no adda bukod a pagannurotan ti tunggal banko iti panangikeddeng iti balor ti kuarta ti tunggal nasion wenno no ti tunggal kompania ti konstruksion ket adda bukodna a pagannurotan iti rukod ti bambanag? Sigurado nga agresulta dayta iti gulo. No saan met a suroten dagiti agtrabtrabaho iti ospital dagiti pagannurotan iti panangasikaso kadagiti pasiente, posible a matay ti  dadduma a pasiente. Talaga ngarud a proteksion ti panangsurot kadagiti mapagtalkan a pagannurotan wenno pagalagadan. Umasping iti dayta, proteksion kadatayo ti panangsurot kadagiti pagalagadan ti Dios maipapan iti umiso ken di umiso.

8. Ania dagiti bendision nga agur-uray kadagidiay mangipatpateg iti kinalinteg?

⁸ Bendisionan ni Jehova dagidiay mangikagkagumaan nga agbiag maitunos kadagiti pagalagadanna. Inkarina: “Dagiti nalinteg kukuadanto ti daga, ket agyandanto iti dayta iti agnanayon.” (Sal. 37:29) Anianto ngatan ti biag inton sursurotenen ti amin a tattao dagiti pagalagadan ni Jehova? Sigurado nga addanto panagkaykaysa, talna, ken kinaragsak. Kasta la ketdi a biag ti kayat ni Jehova para kenka! Adu ti rason a masapul nga ipategtayo ti kinalinteg. Kasanotayo a lallalo a maipateg dayta a kualidad? Ammuentayo ti tallo a pamay-an.

9. Ania ti makatulong kadatayo a mangipateg iti kinalinteg?

⁹ Umuna: Ayatem Daydiay nangaramid kadagiti pagalagadan. Tapno maipategtayo ti kinalinteg, masapul a paunegentayo ti panagayattayo iti Daydiay nangaramid kadagiti pagalagadan maipapan iti umiso ken di umiso. No naun-uneg ti panagayattayo ken Jehova, lallalo nga agporsegitayo nga agtulnog kadagiti nalinteg a pagalagadanna. Kas panangyilustrar: No la koma ta ay-ayaten idi da Adan ken Eva ni Jehova, dida koma pulos sinukir ti umiso a lintegna.​—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Ania ti inaramid ni Abraham tapno ad-adda a maawatanna ti panagpampanunot ni Jehova?

¹⁰ Sigurado a ditay kayat a tuladen ti kamali da Adan ken Eva. Maliklikantayo dayta no itultuloytayo nga am-ammuen ni Jehova, apresiaren dagiti kualidadna, ken ikagumaantayo a tarusan ti panagpampanunotna. No aramidentayo dayta, sigurado nga umuneg ti panagayattayo ken Jehova. Panunotentayo ni Abraham. Talaga nga ay-ayatenna ni Jehova. Saan a kinuestionaran ni Abraham dagiti desision ni Jehova uray no saanna idi a maaw-awatan dagita. Lallalo ketdi nga inam-ammona ni Jehova. Kas pagarigan, idi naammuanna nga inkeddeng ni Jehova a dadaelen ti Sodoma ken Gomorra, mabuteng idi damo di la ket ta “ti Ukom ti intero a daga” iramanna a dadaelen dagiti nalinteg a kadua dagiti dakes. Ngem sigurado ni Abraham a saan nga aramiden dayta ni Jehova, isu nga adda agsasaruno a sipapakumbaba nga insaludsodna. Nakaan-anus ni Jehova a nangsungbat ken Abraham, isu nga idi agangay, naawatanna a suksukimaten ni Jehova ti puso ti tunggal tao ken pulos a dina dusaen dagiti inosente a kadua dagiti nakabasol.​—Gen. 18:20-32.

11. Kasano nga impakita ni Abraham nga ay-ayatenna ni Jehova ken agtaltalek Kenkuana?

¹¹ Impapuso ni Abraham ti panagsaritada ken Jehova maipapan kadagiti siudad ti Sodoma ken Gomorra. Sigurado nga immuneg ti panagayat ken panagraemna iti Amana. Adu a tawen kalpasanna, adda narigat a situasion a nangsubok iti panagtalek ni Abraham ken Jehova. Kiniddaw ni Jehova nga idatonna ti dungdungnguenna nga anak a ni Isaac. Ngem mas am-ammo itan ni Abraham ti Diosna, isu a saanen a nagsaludsod. Basta inaramiden ni Abraham ti kiniddaw ni Jehova. Nupay kasta, maduddudog la ketdi ti pusona bayat nga agsagsagana! Sigurado a pinampanunot a naimbag ni Abraham dagiti naammuannan maipapan ken Jehova. Ammona a saan a pulos a mangaramid ni Jehova iti nakillo wenno dakes. Sigun ken apostol Pablo, ammo ni Abraham  a kabaelan ni Jehova a pagungaren ti dungdungnguenna nga anak a ni Isaac. (Heb. 11:17-19) Ngamin, inkari ni Jehova nga agbalin ni Isaac nga ama ti maysa a nasion, ket iti daydi a kanito, awan pay ti anak ni Isaac. Ay-ayaten ni Abraham ni Jehova, isu a nagtalek a kanayon nga umiso ti aramiden ti Amana. Gapu iti pammati, nagtulnog uray narigat.​—Gen. 22:1-12.

12. Kasanotayo a matulad ni Abraham? (Salmo 73:28)

¹² Kasanotayo a matulad ni Abraham? Kas kenkuana, itultuloytayo nga ammuen ti ad-adu pay maipapan ken Jehova. No aramidentayo dayta, sumingedtayo kenkuana ken lallalo nga ayatentayo isuna. (Basaen ti Salmo 73:28.) Masanay ti konsiensiatayo a mangtulad iti panagpampanunot ti Dios. (Heb. 5:14) Kas resultana, no adda mangsulisog kadatayo nga agaramid iti dakes, agkedkedtayo la ketdi. Ditay man la pulos panunoten ti agaramid iti aniaman a mangpaladingit iti Amatayo ken mangdadael iti relasiontayo kenkuana. Ngem kasanotayo pay a maipakita nga ipatpategtayo ti kinalinteg?

13. Kasanotayo a masurot ti kinalinteg? (Proverbio 15:9)

¹³ Maikadua: Inaldaw a paunegem ti panangipategmo iti kinalinteg. No kayattayo a pumigsa ti maysa a maseltayo, masapul nga inaldaw a watwatentayo dayta. Panagporsegi met ti kasapulan no kayattayo nga umuneg ti panangipategtayo kadagiti pagalagadan ni Jehova maipapan iti kinalinteg. Kayam nga aramiden dayta iti kada aldaw. Rasonable ni Jehova ken dina pulos ekspektaren nga aramidentayo ti ad-adu ngem iti kayatayo. (Sal. 103:14) Ipasiguradona kadatayo nga “ay-ayatenna daydiay mangsurot iti kinalinteg.” (Basaen ti Proverbio 15:9.) No adda kalattayo iti panagserbi ken Jehova, ikagumaantayo a ragpaten dayta. Kasta met laeng no sursurotentayo ti kinalinteg. Siaanus a tultulongannatayo ni Jehova a rumang-ay agingga a dayta ti kanayonen nga ar-aramidentayo.​—Sal. 84:5, 7.

14. Ania “ti kinalinteg a proteksion ti barukong,” ken apay a kasapulantayo dayta?

¹⁴ Sidudungngo nga ipalpalagip ni Jehova a saan a makapadagsen ti panangsurot iti kinalinteg. (1 Juan 5:3) Proteksion ketdi dayta a  kasapulantayo iti kada aldaw. Panunotentayo ti naespirituan a kabal a dineskribir ni apostol Pablo. (Efe. 6:14-18) Ania a kabal ti mangsalaknib iti puso ti soldado? Ti proteksion ti barukong. Kasta met, ‘ti kinalinteg a proteksion ti barukong’​—a mangirepresentar kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova​—maprotektaranna ti simboliko a puso, ti makin-uneg a kinatao. Siguraduem ngarud a kanayon a nakasuot kenka ti kabalmo a pakairamanan ti kinalinteg a proteksion ti barukong!​—Prov. 4:23.

15. Kasanom a maisuot ti kinalinteg a proteksion ti barukong?

¹⁵ Kasanom a maisuot ti kinalinteg a proteksion ti barukong? No panunotem dagiti kayat ti Dios a piliem wenno desision nga aramidem iti kada aldaw. No pampanunotem no ania dagiti iyestoriam, denggem, buyaem, wenno basaem, isaludsodmo nga umuna iti bagim: ‘Ania ti kayatko nga ipastrek iti pusok? Kayat ngata ni Jehova daytoy? Wenno sulsulisogennak daytoy nga agbalin nga immoral, naranggas, naagum, managimbubukodan​—dagiti banag nga ibaga ni Jehova a nakillo?’ (Fil. 4:8) No dagiti desisionmo ket maitunos iti pagayatan ni Jehova, ipalpalubosmo a dagiti nalinteg a pagalagadanna ti mangprotektar iti pusom.

16-17. Kasano nga ipasigurado ti Isaias 48:18 a kayatayo a suroten dagiti pagalagadan ni Jehova iti agnanayon?

¹⁶ Madanaganka kadi a baka saanmo a maitultuloy a masurot dagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova iti kada aldaw? Kitaentayo ti maysa nga ilustrasion nga inusar ni Jehova iti Isaias 48:18. (Basaen.) Inkari ni Jehova a ti kinalintegtayo ket posible nga agbalin a “kas kadagiti dalluyon ti baybay.” Imadyinem a nakatakderka iti igid ti baybay a mangbuybuya kadagiti sumungsungad nga agkikinnamat a dalluyon. Iti dayta a makaparepresko a lugar, madanaganka kadi nga addanto aldaw a bigla lattan a sumardeng ti panagallon dagita a dalluyon? Saan! Ammom a rinibun a tawen nga agburak dagiti dalluyon iti igid ti baybay ket sigurado nga agtultuloy dayta.

¹⁷ Ti kinalintegmo ket posible nga agbalin a kas kadagiti dalluyon ti baybay! Kasano? Sakbay nga agdesisionka, panunotem nga umuna no ania ti kayat ni Jehova nga aramidem sa surotem dayta. Kasano man karigat dayta a desision, kanayon a nakasagana ti nadungngo nga Amam a mangpapigsa iti pakinakemmo tapno kanayon a masurotmo dagiti nalinteg a pagalagadanna iti inaldaw a panagbiagmo.​—Isa. 40:29-31.

18. Apay a masapul a ditay mangukom base kadagiti bukodtayo a pagalagadan?

¹⁸ Maikatlo: Ipabiangmo ken Jehova ti panangukom. Nupay ikagkagumaantayo ti agbiag maitunos kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova, saantayo koma nga ukomen wenno husgaran ti dadduma nga ipagaruptayo a nalinlintegtayo ngem isuda. Awan ti kalintegantayo a mangukom kadakuada base kadagiti bukodtayo a pagalagadan wenno estandarte. Laglagipentayo a ni Jehova “ti Ukom ti intero a daga.” (Gen. 18:25) Saan nga inted kadatayo ni Jehova ti trabaho a mangukom. Imbilin pay ketdi ni Jesus: “Isardengyo ti mangukom tapno saankayo a maukom.”​—Mat. 7:1. *

19. Kasano nga impakita ni Jose a nagtalek iti panangukom ni Jehova?

¹⁹ Subliantayo ti kapadasan ti nalinteg a tao a ni Jose. Saan a nangukom uray kadagidiay  saan a nasayaat ti panangtratoda kenkuana. Dinangran dagiti kakabsatna ken inlakoda tapno agbalin nga adipen. Nagimbentoda pay ketdi iti estoria tapno mamati ni tatangda a natayen ni Jose. Adu a tawen kalpasanna, nakadua manen ni Jose dagiti kapamiliana. Nangato idin ti saad ni Jose kas agturay, isu a mabalin koma a siuulpit nga inukomna dagiti kakabsatna tapno makaibales. Mabuteng pay ketdi dagiti kakabsatna a baka kasta ti eksakto nga aramidenna uray pagbabbabawyanda la unayen dagiti inaramidda idi kenkuana. Ngem impasigurado kadakuada ni Jose: “Dikay agbuteng ta saanak a Dios a mangukom kadakayo.” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Sipapakumbaba nga impabiang ni Jose ken Jehova ti panangukom.

20-21. Ania ti aramidentayo tapno saantayo nga agbalin nga aginlilinteg?

²⁰ Kas ken Jose, ipabiangtayo ken Jehova ti panangukom. Kas pagarigan, ditay agkonklusion nga ammotayo ti motibo dagiti kakabsattayo. Saantayo a mabasa ti puso; ni laeng ‘Jehova ti makasukimat kadagiti motibo.’ (Prov. 16:2) Ay-ayatenna ti amin a tattao, aniaman ti kultura ken kasasaadda iti biag. Ken parparegtaennatayo ni Jehova a ‘luktantayo a naimbag ti pusotayo.’ (2 Cor. 6:13) Imbes nga ukomentayo dagiti kakabsat, ayatentayo ketdi amin ida.

²¹ Kaipapanan met daytoy a saantayo koma nga ukomen dagiti saantayo a kapammatian wenno karelihionan. (1 Tim. 2:3, 4) Maituredmo kadi nga ukomen ti maysa a kabagiam a saanmo a kapammatian, nga ibagbagam, “Saanto a pulos nga ag-Saksi dayta”? Saan, kinadarasudos ken panaginlilinteg dayta. Ik-ikkan pay laeng ni Jehova “ti amin a tao iti sadinoman” iti tsansa nga agbabawi. (Ara. 17:30) Kanayon a laglagipentayo a ti panaginlilinteg ket saan a pulos a kinalinteg.

22. Apay a determinadoka a mangipateg iti kinalinteg?

²² No ipategtayo dagiti pagalagadan ni Jehova maipapan iti kinalinteg, agbalintayo a naragsak ken matignay ti dadduma a mangtulad kadatayo. Iti kasta, ad-adda nga ayatendatayo ken ti Diostayo. Kanayontayo koma a “mabisin ken mawaw iti kinalinteg.” (Mat. 5:6) Manamnamam a makitkita ni Jehova dagiti panagreggetmo ken kanayon a maragsakan iti irarang-aymo. Bayat a kumarkaro ti kinakillo daytoy a lubong, dika madanagan! Dimo pulos liplipatan nga “ay-ayaten ni Jehova dagiti nalinteg.”​—Sal. 146:8.