1. Ania ti karaman iti panagbabawi?

 NO AGKAMALITAYO, masapul nga agbabawitayo. Iti Biblia, makuna nga agbabbabawi ti maysa no kaguranan ti dakes nga inaramidna, isardengnan nga aramiden dayta, ken determinado a saanen a mangulit iti dayta.—Kitaen ti Glosario, “Panagbabawi.”

2. Apay a masapul a sursuruentayo amin ti agbabawi? (Nehemias 8:​9-11)

² Tunggal sibibiag a tao masapul a sursuruenna ti agbabawi. Apay? Gapu ta inaldaw nga agbasbasoltayo. Kas annak da Adan ken Eva, natawid ti tunggal maysa kadatayo ti basol ken ipapatay. (Roma 3:23; 5:12) Awan kadatayo ti naipuera. Uray dagiti nabileg ti pammatida, kas ken apostol Pablo, ket narigatan met a mangparmek iti basol. (Roma 7:​21-24) Kayatna kadi a sawen a kanayon lattan a kakaasitayo gapu kadagiti basoltayo? Saan. Naasi ni Jehova ken kayatna a naragsaktayo. Kitaentayo ti kapadasan dagiti Judio idi kaaldawan ni Nehemias. (Basaen ti Nehemias 8:​9-11.) Saan a kayat ni Jehova a maladladingitanda lattan kadagiti naaramidanda a basol iti napalabas. Imbes ketdi, kayatna a naragsakda iti panagdaydayawda kenkuana. Ammo ni Jehova a no agbabawi ti maysa, agbalin a naragsak. Isu nga isursurona dayta kadatayo. No pagbabawyantayo dagiti basoltayo, masiguradotayo a pakawanennatayo ti naasi nga Amatayo.

3. Ania ti usigentayo iti daytoy nga artikulo?

³ Iti daytoy nga artikulo, adalentayo ti ad-adu pay maipapan iti panagbabawi. Usigentayo ti tallo a banag. Umuna, ammuentayo ti insuro ni Jehova kadagiti Israelita maipapan iti panagbabawi. Maikadua, pagsasaritaantayo no kasano a tinulongan ni Jehova nga agbabawi dagiti nakabasol. Ken maudi, pagsasaritaantayo dagiti nasursuro dagiti pasurot ni Jesus maipapan iti panagbabawi.

 TI INSURO NI JEHOVA KADAGITI ISRAELITA MAIPAPAN ITI PANAGBABAWI

4. Ania ti insuro ni Jehova kadagiti Israelita maipapan iti panagbabawi?

⁴ Idi inted ni Jehova dagiti lintegna kadagiti Israelita, inkarida nga agtulnogda kenkuana. No aramidenda dayta, protektaran ken bendisionanna ida. Maipapan kadagiti lintegna, impasiguradona kadakuada: “Saan a narigat ken kabaelanyo a tungpalen daytoy a bilin nga itedko ita kadakayo.” (Deut. 30:​11, 16) Ngem no saanda nga agtulnog kadagiti lintegna—wenno no agdaydayawda kadagiti didiosen—saanna a bendisionan ida ket agrigatda. Ngem dina kayat a sawen dayta a naan-anayen a baybay-an ida ti Dios. Mabalinda ti ‘agsubli ken Jehova a Diosda ken ipangagda ti timekna.’ (Deut. 30:​1-3, 17-20) Iti sabali a pannao, mabalinda ti agbabawi. No aramidenda dayta, umasideg kadakuada ni Jehova ken bendisionanna manen ida.

5. Kasano nga impakita ni Jehova a saan a nauma iti ilina? (2 Ar-ari 17:​13, 14)

⁵ Maulit-ulit a nagrebelde ken Jehova ti ili a pinilina. Nagdaydayawda kadagiti didiosen, ken nagadu dagiti agkakadakes nga inaramidda. Kas resultana, nagrigatda. Ngem saan a nauma ni Jehova iti nasukir nga ilina. Maulit-ulit a nangibaon kadagiti propetana tapno kombinsirenna ida nga agbabawi ken agsublida kenkuana.—Basaen ti 2 Ar-ari 17:​13, 14.

6. Kasano nga inusar ni Jehova dagiti propetana a mangisuro iti ilina maipapan iti kinapateg ti panagbabawi? (Kitaen met ti ladawan.)

⁶ Masansan nga inusar ni Jehova dagiti propetana a mangpakdaar ken mangilinteg iti ilina. Kas pagarigan, imbaga ti Dios babaen ken Jeremias: “Agsublika, O rebelioso nga Israel . . . Diakto makaunget a kumita kenka, ta napudnoak . . . Saan nga agsakit ti nakemko iti agnanayon. Isuna laeng ta aminem a nagbasolka, ta nagrebeldeka ken Jehova.” (Jer. 3:​12, 13) Inusar ni Jehova ni Joel a mangibaga: “Agsublikayo kaniak iti amin a pusoyo.” (Joel 2:​12, 13) Impaibagana ken Isaias: “Dalusanyo ti bagiyo; ikkatenyo dagiti dakes nga aramidyo iti sanguanak; isardengyo ti agaramid iti dakes.”  (Isa. 1:​16-19) Babaen ken Ezekiel, insaludsod ni Jehova: “Maragsakanak aya iti ipapatay ti dakes a tao? . . . Saan kadi a kaykayatko a tallikudanna ti dakes nga aramidna ket agtultuloy nga agbiag? . . . Isu nga agsublikayo ket agbiagkayo.” (Ezek. 18:​23, 32) Maragsakan ni Jehova no agbabawi dagiti tattao ta kayatna nga agbiagda iti agnanayon! Isu a saan a basta ur-urayen lattan ni Jehova nga agbalbaliw dagiti managbasol a tattao sakbay a tulonganna ida. Kitaentayo ti dadduma a pammaneknek.

7. Ania ti kayat ni Jehova nga isuro iti ilina idi inusarna ti salaysay maipapan ken propeta Oseas ken ti asawana?

⁷ Kitaentayo ti insuro ni Jehova iti ilina babaen ti agpayso a kapadasan maipapan ken Gomer nga asawa ni propeta Oseas. Pinanawanna ni Oseas ta nakikamalala iti dadduma a lallaki. Ania ti inaramid ni Jehova tapno agbalbaliw? Mabasa ni Jehova ti puso, isu nga imbagana ken Oseas: “Inka manen ayaten ti babai nga ay-ayaten ti sabali a lalaki ken makikamkamalala, kas iti panagayat ni Jehova kadagiti tattao iti Israel bayat nga agdaydayawda kadagiti sabali a dios.” (Os. 3:1; Prov. 16:2) Kitaentayo ta agar-aramid pay laeng idi ni Gomer iti nadagsen a basol. Ngem imbaga ni Jehova ken Oseas a pakawanenna ken makisinnublianan. a Babaen iti dayta a kapadasan, kayat ni Jehova nga ibaga iti ilina ti marikriknana maipapan kadakuada. Uray no agar-aramidda pay laeng idi iti nagdakes a bambanag, ay-ayatenna latta ida. Intultuloyna ti nangibaon kadagiti propeta a tumulong kadakuada nga agbabawi ken agbalbaliw. Isuro dayta a pasamak a ni Jehova ti mangsuksukimat iti puso. Ngem kayat kadi a sawen dayta a bayat nga agar-aramid pay laeng ti maysa a tao iti nadagsen a basol ket tulonganen ni Jehova nga agbabawi? (Prov. 17:3) Kitaentayo.

NO KASANO A TULTULONGAN NI JEHOVA NGA AGBABAWI DAGITI MANAGBASOL

8. Ania ti inaramid ni Jehova tapno matulonganna ni Cain nga agbabawi? (Genesis 4:​3-7) (Kitaen met ti ladawan.)

⁸ Ni Cain ti inauna nga anak da Adan ken Eva. Natawidna kadagiti nagannakna ti tendensiana nga agbasol. Kasta met, ibagbaga ti Biblia maipapan kenkuana: “Dakes dagiti aramidna.” (1 Juan 3:12) Dayta ti posible a rason a ni Jehova ket “saan a naragsakan ken Cain ken iti datonna.” Imbes nga agbalbaliw, “nakapungtot unay ni Cain ken naladingitan.” Ania ti simmaruno nga inaramid ni Jehova? Nakisarita ken Cain. (Basaen ti Genesis 4:​3-7.) Kitaentayo ta nasayaat latta ti pannakisarita ni Jehova ken ni Cain, ken imbagana a bendisionanna no agaramid iti naimbag. Pinakdaaranna met ni Cain a no saanna a pabaawen ti pungtotna, makaaramid iti basol. Ngem makapaladingit ta saan nga impangag ni Cain ni Jehova ken saanna nga inawat ti tulongna tapno makapagbabawi. Idi saan a dimngeg ni Cain iti Dios, inkeddeng kadin ni Jehova a saannan a tulongan nga agbabawi ti dadduma pay a managbasol? Adayo a kasta!

9. Kasano a tinulongan ni Jehova ni David nga agbabawi?

⁹ Ay-ayaten unay ni Jehova ni Ari David. Inawaganna pay ketdi a ‘makaay-ayo iti pusona.’ (Ara. 13:22) Ngem nakaaramid kadagiti nadagsen a basol, kas iti pannakikamalala ken panangpapatay. Sigun iti Mosaiko a Linteg, ni David ket maikari a matay. (Lev. 20:10; Num. 35:31) Ngem kayat ni Jehova a tulongan ni David nga agbabawi. b Imbaonna ni propeta Natan  a mapan ken Ari David, uray no awan pay idi ti pakakitaan nga agbabbabawin. Nagusar ni Natan iti ilustrasion tapno matarusan ni David a nagdakes dagiti inaramidna. Naamiris ni David a nasaktanna unay ni Jehova isu a nagbabawi. (2 Sam. 12:​1-14) Insuratna ti maysa a salmo a mangipakita a talaga a pagbabbabawyanna dagiti inaramidna. (Sal. 51, superskripsion) Adu a managbasol a tattao a nakabasa iti dayta a salmo ti naliwliwa ken natignay nga agbabawi. Maragsakantayo la ketdi ta siaayat a tinulongan ni Jehova ti ipatpategna nga adipen a ni David nga agbabawi!

10. Ania ti mariknam ta naammuam nga an-anusan ken pakpakawanen ni Jehova dagiti managbasol a tattao?

¹⁰ Kagura ni Jehova ti basol, ket saanna a konsintiren ti amin a kita ti basol. (Sal. 5:​4, 5) Ngem ammona a managbasoltayo amin. Ken gapu ta ay-ayatennatayo, kayatnatayo a tulongan a manglaban iti tendensiatayo nga agbasol. Kanayon a tultulonganna uray dagiti kadadaksan a managbasol tapno agbabawi ken agbalinda a nasinged kenkuana. Talaga a makaliwliwa a maammuan dayta! No panunotentayo ti kinaanus ken panangpakawan ni Jehova, determinadotayo nga agtalinaed a matalek kenkuana ken dagus nga agbabawi no makabasoltayo. Kitaentay itan ti insuro pay ni Jesus kadagiti adalanna maipapan iti panagbabawi.

TI NASURSURO DAGITI PASUROT NI JESUS MAIPAPAN ITI PANAGBABAWI

11-12. Ania nga ilustrasion ti inusar ni Jesus tapno isurona a magagaran ni Amana a mangpakawan kadatayo? (Kitaen ti ladawan.)

¹¹ Idi umuna a siglo C.E., dimteng ti tiempo nga iyaay ti Mesias. Kas nadakamat iti umuna nga artikulo, agpada nga inusar ni Jehova da Juan a Mammautisar ken ni Jesu-Kristo a mangisuro kadagiti tattao no kasano kapateg ti panagbabawi.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

¹² Idi adda ni Jesus ditoy daga, insurona kadagiti tattao a magagaran ni Amana a mangpakawan kadatayo no makabasoltayo. Ti maysa a pamay-an nga inaramidna dayta ket idi insalaysayna ti ilustrasion maipapan iti napukaw nga anak. Pinili dayta nga agtutubo ti pumanaw iti balayda ken agaramid iti dakes. Ngem idi “nakapagpampanunot,” nagsubli iti  balayda. Ania ti reaksion ti amana? Imbaga ni Jesus a nupay no ti anak ket “adayo pay laeng, nakitan ni amana ket naasian unay, isu a timmaray a simmabat. Inarakupna ti anakna ket sidudungngo nga inagkanna.” Saanen a namnamaen ti anak a pakawanen pay ti amana isu a kiniddawna nga agserbi laengen nga adipen iti sangakabbalayan ni amana. Ngem inawagan isuna ni amana a “daytoy nga anakko” ken inawatna manen iti pamiliana. Imbaga ti amana: “Napukaw ngem nabirokan met laeng.” (Luc. 15:​11-32) Idi adda pay laeng ni Jesus idiay langit, sigurado a namin-adu a nakitana ti kinaasi ni Jehova ken ti dagus a panangpakawanna kadagiti agbabbabawi a nakabasol. Talaga a makaliwliwa dayta nga insalaysay ni Jesus ken ipakitana a naasi ti Amatayo a ni Jehova!

13-14. Ania ti nasursuro ni apostol Pedro maipapan iti panagbabawi, ken ania ti insurona maipapan iti dayta? (Kitaen met ti ladawan.)

¹³ Adu ti nasursuro ni apostol Pedro ken Jesus maipapan iti panagbabawi ken panangpakawan. Adu ti naaramidna a kamali ngem masansan a pinakawan ni Jesus. Kas pagarigan, kalpasan a namitlo nga inlibakna ti Apona, permi ti pannakakonsiensiana. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Ngem kalpasan a napagungar ni Jesus, nagparang ken Pedro bayat nga agmaymaysa tapno makasaritana. (Luc. 24:​33, 34; 1 Cor. 15:​3-5) Ammo ni Jesus a pinagbabawyan ni Pedro ti inaramidna ken kayatna nga ipasigurado a pinakawannan ti apostol.—Kitaen ti “and Peter” iti study note ti Mark 16:7.

¹⁴ Nalaka a naisuro ni Pedro ti maipapan iti panagbabawi ken panangpakawan ta napadasanna a mismo dayta. Di nagbayag kalpasan ti piesta ti Pentecostes, inlawlawagna iti grupo dagiti di manamati a Judio a pinapatayda ti Mesias. Ngem pinaregtana ida idi imbagana: “Gapuna, agbabawi ken agbalbaliwkayo tapno mapunas dagiti basolyo, tapno ipaay ni Jehova ti pannakabang-ar.” (Ara. 3:​14, 15, 17, 19)  Insuro ni Pedro kadagiti managbasol a mayat nga agbabawi a masapul a tallikudanda dagiti dakes nga aramidda. Kayatna a sawen, masapul a balbaliwanda ti di umiso a panagpampanunotda, isardengda ti dakes nga aramidda, ken aramidendan ti mangparagsak iti Dios. Impakita met ti apostol a naan-anay a pakawanen ni Jehova ida a kasla buraenna dagiti basolda, isu nga awanen dagita. Adu a tawen kalpasanna, impasigurado ni Pedro kadagiti Kristiano: “Ni Jehova . . . an-anusannakayo ta saanna a kayat a madadael ti asinoman no di ket kayatna nga agbabawi ti amin.” (2 Ped. 3:9) No pagbabawyantayo dagiti basoltayo, uray no nakadagdagsen dagita, makaliwliwa a maammuan a naan-anay a pakawanennatayo ni Jehova!

15-16. (a) Kasano a nasursuro ni apostol Pablo ti maipapan iti panangpakawan? (1 Timoteo 1:​12-15) (b) Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

¹⁵ Nakaad-adu ti dakes nga inaramid ni Saulo a taga-Tarso. Siuulpit nga indadanesna dagiti maipatpateg a pasurot ni Kristo. Mabalin a pinanunot ti kaaduan a Kristiano nga awanen ti namnama nga agbalbaliw ni Saulo. Ngem naiduma unay ti pampanunoten ti napagungar a ni Jesus no ikompara kadagita nga imperpekto a tattao. Nakitada ken Amana dagiti nagsasayaat a kualidad ni Saulo. Imbaga ni Jesus: “Pinilik daytoy a tao.” (Ara. 9:15) Nangusar pay ketdi ni Jesus iti milagro tapno matignay nga agbabawi ni Saulo. (Ara. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Idi nagbalinen a Kristiano ni Saulo, naawaganen iti apostol Pablo. Masansan nga inyebkasna ti panangapresiarna iti kinaimbag ken asi nga impakita da Jehova ken Jesus kenkuana. (Basaen ti 1 Timoteo 1:​12-15.) Imbaga daytoy nga agyamyaman nga apostol maipapan iti Dios: “Gapu iti kinaimbagna, kayatnaka a tulongan nga agbabawi.”—Roma 2:4.

¹⁶ Nadamag ni Pablo nga adda maar-aramid a seksual nga immoralidad iti kongregasion idiay Corinto. Kasano ti panangasikasona iti dayta? Inaramidna dayta iti pamay-an a mangisuro kadatayo maipapan iti naayat a panangdisiplina ni Jehova ken ti kinapateg iti panangipakita iti asi. Ad-adu pay ti maammuantayo maipapan iti dayta a salaysay iti sumaruno nga artikulo.