1. No usigentayo ti pammati ni Abraham, ania ti mabalin nga isaludsodtayo?

 NUPAY adun a tattao ti nakangngeg maipapan ken Abraham, bassit ti ammo ti kaaduan maipapan kenkuana. Ngem adu ti ammom maipapan ken Abraham. Kas pagarigan, ammom a ni Abraham ket naawagan iti “ama ti amin a naideklara a nalinteg gapu iti pammatida.” (Roma 4:11) Ngem mabalin a pampanunotem, ‘Kayak ngata a tuladen ti pammati ni Abraham?’ Wen!

2. Apay a napateg nga adalentayo ti ulidan ni Abraham? (Santiago 2:​22, 23)

² Ti maysa a pamay-an a matuladtayo ti pammati ni Abraham ket adalentayo ti ulidanna. Imbilin idi ti Dios a mapan ni Abraham iti adayo a lugar, agnaed kadagiti tolda iti adu a tawen, ken idatonna ti ay-ayatenna nga anak a ni Isaac. Dagita ti mangipakita a nabileg ti pammatina. Gapu iti pammati ken ar-aramid ni Abraham, nagun-odna ti anamong ken pannakigayyem ti Dios. (Basaen ti Santiago 2:22, 23.) Dagita a bendision ket kayat ni Jehova a matagiragsaktayo amin, a pakairamanam. Gapu iti dayta, impaisuratna kada Pablo ken Santiago ti maipapan iti ulidan ni Abraham. Agpokustayo iti ulidanna kas nailawlawag iti Roma kapitulo 4 ken Santiago kapitulo 2. Adda dagiti napateg a naisalaysay kadagita a kapitulo maipapan ken Abraham.

3. Ania a napateg a teksto ti agpadpada a kinotar da Pablo ken Santiago?

³ Agpada a kinotar da Pablo ken Santiago ti Genesis 15:6 a kunana: “Namati ni [Abraham] ken Jehova, ket imbilang ti Dios kas nalinteg.” Ibilang ni Jehova a nalinteg wenno awan pagkurangan ti maysa a tao no isu ket makaay-ayo Kenkuana. Nakaskasdaaw ta ti maysa nga imperpekto ken managbasol a  tao ket mabalin nga ibilang ti Dios kas awan basolna! Sigurado a kayatmo a kastaka met koma, ket posible dayta. Tapno maammuantayo no kasano nga ibilangnatayo met ti Dios kas nalinteg, masapul a maawatantayo no apay nga imbilangna a kasta ni Abraham.

4. Ania ti makalapped iti panagbalin dagiti tattao a nalinteg?

⁴ Iti surat ni Pablo kadagiti taga-Roma, imbagana nga amin a tattao ket managbasol. (Roma 3:23) Kasano ngarud a ti maysa ket maibilang a nalinteg wenno awan pagkuranganna tapno magun-odna ti anamong ti Dios? Tapno matulongan ni Pablo ti amin a napasnek a Kristiano a mangsungbat iti dayta a saludsod, inusarna ti ulidan ni Abraham.

5. Ania ti nangibatayan ni Jehova idi indeklarana a nalinteg ni Abraham? (Roma 4:​2-4)

⁵ Indeklara ni Jehova a nalinteg ni Abraham idi agnanaed idiay Canaan. Apay? Gapu kadi ta sinurotna ti amin nga adda iti Mosaiko a Linteg? Saan. (Roma 4:13) Dayta a Linteg ket naited iti nasion ti Israel nasurok nga 400 a tawen kalpasan nga indeklara ti Dios a nalinteg ni Abraham. Apay ngarud nga indeklara ti Dios a nalinteg ni Abraham? Ngamin, impakita ni Jehova ti nagpaiduma a kinaimbagna isu nga indeklarana ni Abraham a nalinteg gapu iti pammatina.—Basaen ti Roma 4:2-4.

6. Kasano a maideklara ni Jehova a nalinteg ti maysa a managbasol?

⁶ Imbaga pay ni Pablo a no ipakita ti maysa ti pammatina iti Dios, “ti pammatina ket maibilang kas kinalinteg.” (Roma 4:5) Innayon ni Pablo: “Kas iti imbaga ni David maipapan iti kinaragsak ti tao nga ibilang ti Dios a nalinteg saan a gapu kadagiti aramidna: ‘Naragsak dagidiay napakawan dagiti dakes nga aramidda ken naabbongan dagiti basolda; naragsak ti tao a saanto a pulos singiren ni Jehova ti basolna.’” (Roma 4:6-8; Sal. 32:1, 2) Pakawanen wenno abbongan ti Dios dagiti basol dagidiay mangipakpakita iti pammati kenkuana. Naan-anay a pakawanen ken lipatenna dagita. Para kenkuana, awan pagkuranganda ken nalintegda gapu iti pammatida.

7. Apay a maibagatayo a dagiti matalek nga agdaydayaw iti Dios idi un-unana ket nalinteg?

⁷ Uray no naideklara a nalinteg da Abraham, David, ken dadduma pay a matalek nga agdaydayaw iti Dios, imperpekto ken managbasolda latta. Ngem gapu iti pammatida, imbilang ida ti Dios kas awan pagkuranganna, lalo no ikomparana ida kadagiti saan nga agdaydayaw kenkuana. (Efe. 2:12) Iti surat ni Pablo kadagiti taga-Roma, inlawlawagna a masapul nga adda pammatitayo tapno agbalintayo a gayyem ti Dios. Imbilang ti Dios da Abraham ken David a gagayyemna gapu iti pammatida kenkuana. Ibilangnatayo met a gagayyemna gapu iti pammatitayo.

8-9. Ania dagiti saan a husto a konklusion ti dadduma a tattao kadagiti insurat da Pablo ken Santiago, ken apay?

⁸ Iti ginasut a tawen, pagdedebatean dagiti lider ti relihion ti koneksion ti pammati ken ar-aramid. Isursuro ti dadduma a lider ti relihion a ti laeng kasapulan nga aramidem tapno maisalakanka ket mamatika ken Apo Jesu-Kristo. Mabalin a nangngegmon nga imbagada, “Mamatika ken Jesus tapno maisalakanka.” Baka kotaren pay ketdi dagiti lider ti relihion daytoy nga imbaga ni Pablo: “Ti tao [ket] ibilang ti Dios a nalinteg saan a gapu kadagiti aramidna.” (Roma 4:6) Ngem ibaga ti dadduma a “maisalakanka” no bisitaem dagiti lugar nga ibilang ti simbaan a sagrado ken  no agaramidka iti naimbag iti sabsabali. Nalabit kotarenda ti Santiago 2:24: “Maideklara a nalinteg ti maysa a tao babaen kadagiti aramid, saan a babaen ti pammati laeng.”

⁹ Gapu kadagita a nagduma a patpatien, ibilang ti dadduma nga eskolar ti Biblia nga agkontra ti insurat da Pablo ken Santiago maipapan iti pammati ken ar-aramid. Sigun iti dadduma a mannursuro iti relihion, mamati ni Pablo a pammati laeng ti kasapulan ti maysa tapno anamongan ti Dios. Ngem mamati ni Santiago a masapul nga agaramid iti naimbag ti maysa a tao tapno anamongan ti Dios. Imbaga ti maysa a propesor ti relihion a “saan a naawatan ni Santiago no apay nga imbaga ni Pablo a pammati laeng ti kasapulan ti maysa [tapno agbalin a nalinteg] ken saan nga immanamong ni Santiago iti imbaga ni Pablo.” Ngem agpada nga inwanwan ni Jehova da Pablo ken Santiago a mangisurat iti insuratda. (2 Tim. 3:16) Adda la ketdi ngarud simple a pamay-an tapno maawatantayo dagiti imbagada—dayta ket ti panangusigtayo iti konteksto ti insuratda.

10. Ania nga “aramid” ti kangrunaan a tuktukoyen ni Pablo? (Roma 3:​21, 28) (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁰ Ania nga “aramid” ti tuktukoyen ni Pablo iti Roma 3 ken 4? Ti kangrunaan a tuktukoyenna ket ti “panangsurot iti linteg,” ti linteg ni Moises a naited idiay Bantay Sinai. (Basaen ti Roma 3:​21, 28.) Agparang nga idi kaaldawan ni Pablo, adda dagiti Judio a Kristiano a marigatan a mangakseptar a saanen a kasapulan a suroten ti Mosaiko a Linteg ken dagiti kidkiddawen dayta. Isu nga inusar ni Pablo ti ulidan ni Abraham a mangpaneknek a saan a kasapulan ti maysa a suroten ti Linteg tapno ibilang ti Dios a nalinteg. Imbes ketdi, inlawlawag ni Pablo a kasapulantayo ti pammati. Makaparegta dayta gapu ta isurona kadatayo  a no adda pammatitayo iti Dios ken iti Kristo, magun-odtayo ti anamong ti Dios.

11. Ania a kita ti “aramid” ti intampok ni Santiago?

¹¹ Iti sabali a bangir, dagiti “aramid” a nailawlawag iti Santiago kapitulo 2 ket saan a ti “panangsurot iti linteg” a dinakamat ni Pablo. Tuktukoyen ni Santiago dagiti aramid, wenno aktibidad, nga ar-aramiden dagiti Kristiano iti inaldaw. Dagita nga ar-aramid ti mangipakita no ti maysa a Kristiano ket addaan iti pudno a pammati iti Dios wenno awan. Usigentayo ti dua a pagarigan nga inusar ni Santiago.

12. Sigun ken Santiago, ania ti koneksion ti pammati iti ar-aramid? (Kitaen met ti ladawan.)

¹² Iti umuna a pagarigan, imbaga ni Santiago a masapul a saan a mangidumduma dagiti Kristiano iti pannakilangenda iti sabsabali. Inyilustrarna dayta a punto iti situasion ti maysa a lalaki a nangipakita iti pabor iti nabaknang a tao ngem saan a nasayaat ti panangtratona iti pobre. Sigun ken Santiago, mabalin nga ibaga ti kasta a tao nga adda pammatina. Ngem saan met a makita dayta kadagiti aramidna. (Sant. 2:​1-5, 9) Iti maikadua a pagarigan, dinakamat ni Santiago ti maysa a Kristiano a nakitana nga ‘awan bado ti maysa a kabsat a lalaki wenno babai ken kurang ti taraonna.’ Ngem saan met a timmulong. Uray no ibaga dayta a tao nga adda pammatina, awan serserbina ta awan met ti aramidna. Kas iti insurat ni Santiago, “ti pammati, natay no awan aramidna.”—Sant. 2:​14-17.

13. Kasano nga inyilustrar ni Santiago ti puntona maipapan iti pammati nga adda aramidna? (Santiago 2:​25, 26)   

¹³ Tinukoy ni Santiago ni Rahab kas nagsayaat nga ulidan iti pammati nga adda aramidna. (Basaen ti Santiago 2:​25, 26.)  Nangngegna ti maipapan ken Jehova ken nabigbigna a ti Dios ti tumultulong kadagiti Israelita. (Jos. 2:​9-11) Pinaneknekanna babaen kadagiti inaramidna nga adda pammatina—prinotektaranna ti dua nga espia nga Israelita idi nagpeggad ti biagda. Kas resultana, daytoy nga imperpekto ken saan nga Israelita a babai ket naideklara a nalinteg kas ken Abraham. Ipaganetget ti ulidanna ti kinapateg ti pammati a napakuyogan iti ar-aramid.

14. Apay a maibagatayo nga agtunos dagiti insurat da Pablo ken Santiago?

¹⁴ Agduma ngamin ti pamay-an da Pablo ken Santiago a mangilawlawag maipapan iti pammati ken ar-aramid. Ti ibagbaga ni Pablo kadagiti Judio a Kristiano ket dida pulos magun-od ti anamong ni Jehova no dagiti laeng kidkiddawen ti Mosaiko a Linteg ti surotenda. Ti met ipagpaganetget ni Santiago ket masapul a paneknekan ti amin a Kristiano ti pammatida babaen ti panagaramidda iti naimbag iti sabsabali.

15. Ania ti dadduma a pamay-an a maipakitatayo ti pammati a napakuyogan iti ar-aramid? (Kitaen met dagiti ladawan.)

¹⁵ Saan nga imbaga ni Jehova a masapul nga aramidentayo ti amin nga inaramid ni Abraham tapno maideklaratayo a nalinteg. Kinaagpaysuanna, adu ti pamay-an tapno maipakitatayo a ti pammatitayo ket napakuyogan iti ar-aramid. Mabalintayo nga abrasaen dagiti kabbaro iti kongregasion, tulongan dagiti kakabsat a talaga nga agkasapulan, ken agaramid iti nasayaat kadagiti kapamiliatayo. Amin dagitoy ket anamongan ken bendisionan ti Dios. (Roma 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Juan 3:18) Ti maysa kadagiti kapatgan a pamay-an a maipakitatayo ti pammati ket ti sireregta a  panangipakaammo iti naimbag a damag iti sabsabali. (1 Tim. 4:16) Maipakitatayo amin kadagiti aramidtayo nga adda pammatitayo a matungpalto ti amin a kari ni Jehova ken dagiti pamay-anna ti kasayaatan. No aramidentayo dayta, masiguradotayo nga ibilangnatayo ti Dios a nalinteg ken gagayyemna.

16. Ania ti koneksion ti namnama iti pammati ni Abraham?

¹⁶ Itampok ti Roma kapitulo 4 ti sabali pay a napateg a masursurotayo ken Abraham: ti kinapateg ti namnama. Inkari ni Jehova a babaen ken Abraham, mabendisionanto “ti adu a nasion.” Panunotem ti nagsayaat a namnama ni Abraham! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Roma 4:17) Ngem uray 100 idin ti tawen ni Abraham ken 90 ni Sara, awan pay daydiay naikari nga anakda. No para kadagiti tattao, kasla imposiblen a maaddaan pay iti anak da Abraham ken Sara. Talaga a pannubok dayta para ken Abraham. “Ngem gapu iti namnama, adda pammatina nga isu ket agbalin nga ama ti adu a nasion.” (Roma 4:​18, 19) Ket talaga a natungpal ti ninamnama ni Abraham. Ni Abraham ket nagbalin nga ama ni Isaac—ti anak a nabayagen a ninamnamana.—Roma 4:​20-22.

17. Kasanotayo nga ammo a mabalintayo a maibilang a nalinteg kas gagayyem ti Dios?

¹⁷ Kas ken Abraham, mabalin a magun-odtayo ti anamong ti Dios ken maibilangtayo a nalinteg kas gagayyemna. Kinapudnona, impaganetget dayta ni Pablo idi insuratna: “Saan laeng a para [ken Abraham] a naisurat ti sasao a ‘naibilang kas nalinteg,’ no di ket para met kadatayo a maibilangto kas nalinteg, gapu ta mamatitayo Kenkuana a nangpagungar ken Jesus nga Apotayo.” (Roma 4:​23, 24) Kas ken Abraham, masapul nga adda pammatitayo a napakuyogan iti ar-aramid agraman namnama. Intuloy nga inlawlawag ni Pablo ti namnamatayo iti Roma kapitulo 5, nga usigentayo iti sumaruno nga artikulo.