Tuladenyo ti Panangmatmat ti Dios iti Arak
SIGURADO a magusgustuam ti nagduduma a regalo ni Jehova, agraman ti wayawayam nga agdesision no kasanom nga usaren dagita a regalo. Makapainteres ta imbilang ti Biblia ti arak kas maysa kadagiti regalo ti Dios ta kinunana: “Naaramid ti tinapay a mangpakatawa, ken ti arak a mangparagsak iti biag.” (Ecl. 10:19; Sal. 104:15) Ngem nalabit nadlawmo a dadduma a tattao ket naaddaan kadagiti problema gapu iti arak. Maysa pay, nagduduma dagiti opinion ken estandarte a sursuroten dagiti tattao iti intero a lubong depende iti kulturada. Ania ngarud ti nainsiriban nga aramiden dagiti Kristiano?
Sadinoman ti pagnanaedantayo wenno aniaman ti kultura a dimmakkelantayo, masapul nga agpannuraytayo iti balakad ti Dios no mangaramidtayo kadagiti desision. Iti kasta, nasaysayaat ti pagbanagantayo ken naragragsaktayo.
Ngem mabalin a madlawmo nga adu a tattao iti lubong ti masansan nga uminum ken nagadu ti inumenda. Mabalin nga aramiden dayta ti dadduma tapno marelaksda. Dadduma met ket tapno malipatanda dagiti problemada. Ket iti dadduma a lugar, adu ti inumenda tapno ipakitada nga adultodan wenno malalakida.
Ngem kadagiti Kristiano, adda nainsiriban a balakad kadakuada ti naayat a Namarsua. Kas pagarigan, nasaksakbay nga imbagana dagiti dakes a pagbanagan ti nalabes a panaginum. Mabalin a nabasatayon iti Proverbio 23:29-35 ti detalyado a pannakailadawan ti maysa a mammartek ken ti dadduma a problema a resulta ti panagbartek. a Ni Daniel a Kristiano a panglakayen idiay Europe, malagipna no ania idi ti biagna sakbay a nagbalin a Saksi ni Jehova: “Gapu iti nalabes a panagin-inumko, nakaaramidak kadagiti madi a desision ken nasaem dagiti napadasak. No malagipko dagita, talaga a maladingitanak.”
Kasano a mausar dagiti Kristiano ti wayawayada nga agdesision tapno maliklikanda dagiti problema a resulta ti nalabes a panaginum iti arak? Masapul nga ipalubostayo a ti Dios ti mangiwanwan iti panagpampanunot ken ar-aramidtayo.
Kitaentayo ti ibaga ti Biblia maipapan iti arak ken dagiti rason nga uminum ti dadduma iti arak.
DAGITI ESTANDARTE TI BIBLIA
Saan nga iparit ti Sao ti Dios ti panaginum iti kalkalainganna a kaadu ti arak. Kinapudnona, ibilang ti Biblia a makaparagsak ti panaginum iti arak. Mabasatayo: “Kanem ti taraonmo a sirarag-o, ken inumem ti arakmo a naragsak ti pusom.” (Ecl. 9:7) Imminum met idi ni Jesus iti arak ken uray ti dadduma a matalek nga agserserbi ken Jehova.—Mat. 26:27-29; Luc. 7:34; 1 Tim. 5:23.
Ngem ipakita ti Sao ti Dios ti nalawag a nagdumaan ti panaginum iti bassit nga arak ken ti panagbartek. Nalawag ti kunana: “Saankay met nga agbartek iti arak.” (Efe. 5:18) Inyunay-unayna pay a dagiti “mammartek . . . saandanto a tawiden ti Pagarian ti Dios.” (1 Cor. 6:10) Wen, talaga nga iparit ni Jehova ti nalabes a panaginum iti arak ken panagbartek. Imbes a tuladentayo ti kaugalian iti lugartayo, nasaysayaat no tuladentayo ti panangmatmat ti Dios.
Ipagarup ti dadduma a saanda met a mabartek uray no uminumda iti adu nga arak. Ngem nakapegpeggad dayta. Nalawag nga ibaga ti Kasuratan a no ti maysa a lalaki (wenno babai) ket “mangnginum iti arak,” mabalin a makaaramid kadagiti nakaro a basol ken madadaelna ti relasionna ken Jehova. (Tito 2:3; Prov. 20:1) Impakdaar pay ketdi ni Jesus a no ti maysa ket ‘sobra ti panaginumna,’ mabalin a saan a makastrek iti baro a lubong ti Dios. (Luc. 21:34-36) Ania ngarud ti makatulong iti maysa a Kristiano tapno maliklikanna dagiti problema a resulta ti panaginum iti arak?
PANUNOTEM NO APAY KEN KAANO NGA UMINUMKA, KEN KASANO KAADU TI IN-INUMEM
Napeggad no ipalubos ti maysa a ti kaugalian a dimmakkelanna ti mangimpluensia iti panangmatmatna iti panaginum iti arak. Masirib dagiti Kristiano no aramidenda ti makaparagsak ken Jehova mainaig iti taraon ken inumen. Ipalagip kadatayo ti Biblia: “Mangmangan wenno umin-inum wenno aniaman ti ar-aramidenyo, aramidenyo ti amin a banag a pakaidayawan ti Dios.” (1 Cor. 10:31) Dagitoy ti dadduma a saludsod ken prinsipio ti Biblia a nasayaat nga usigen:
Umin-inumak kadi iti arak tapno mapagustuak ti dadduma? Kuna ti Exodo 23:2: “Diyo suroten ti kaaduan.” Pakpakdaaran ditoy ni Jehova dagiti Israelita a dida tultuladen dagiti tattao a mangar-aramid kadagiti kagurana. Nasayaat met la dayta a balakad kadagiti Kristiano ita. No ipalubostayo a ti dadduma ti mangimpluensia iti panagpampanunot ken desisiontayo mainaig iti arak, mapaguratayo ni Jehova ken masalungasingtayo dagiti estandartena.—Roma 12:2.
Umin-inumak kadi iti arak tapno maipakitak a nabileg wenno malalakiak? Iti dadduma a kultura, normal laeng ken saan a dakes ti masansan ken nalabes a panaginum iti arak. (1 Ped. 4:3) Ngem paregtaennatayo ti Biblia: “Agtalinaedkayo a siririing, patibkerenyo ti pammatiyo, agbalinkayo a malalaki, bumilegkayo.” (1 Corinto 16:13, ftn.) Talaga kadi a makatulong ti arak tapno agbalin a nabileg ti maysa? Saan. Ti arak nalakana la a pakapuyen ti abilidad ti maysa nga agpanunot a naimbag ken agaramid kadagiti umiso a desision. Isu a ti panaginum iti adu nga arak ket saan a tanda ti kinabileg no di ket kinakapuy. Iti Isaias 28:7, ti maysa a mayaw-awan gapu iti arak ket agibar-ibar ken maitublak wenno makaaramid iti di umiso a desision.
Ti pudno a bileg ket aggapu ken Jehova ken nainaig dayta iti panagtalinaed a siririing ken natibker iti pammati. (Sal. 18:32) Maaramid dayta ti pudno a Kristiano no ikagumaanna a liklikan dagiti peggad ken mangaramid kadagiti desision a saan a makadadael iti relasionna ken Jehova. Impakita ni Jesus ti kasta a kinabileg idi adda ditoy daga. Adu ti nangraem kenkuana gapu ta natured ken determinado a mangaramid iti umiso.
Umin-inumak kadi iti arak tapno malipatak dagiti problemak? Impaisurat ti Dios iti maysa a salmista: “Idi immadu dagiti pakadanagak, liniwliwa ken pinaragsaknak” ni Jehova. (Sal. 94:19) No madagdagsenankayo kadagiti problema, agpatulongkayo koma ken Jehova, saan nga iti arak. Ti maysa nga epektibo a pamay-an ket ti kanayon a panagkararag ken Jehova. Kasta met, nakatulong iti adu ti panagkiddawda iti praktikal a balakad kadagiti nataengan iti naespirituan a gagayyemda iti kongregasion. Kinapudnona, ti panaginum iti arak tapno malipatan dagiti problema ket mangpakapuy laeng iti determinasion ti maysa a mangaramid iti umiso. (Os. 4:11) Inamin ni Daniel a nadakamat itay: “Problemado ken makonkonsiensiaak idi, isu nga uminumak iti arak tapno malipatak dagiti problemak. Ngem immadu ketdi dagita ken napukawko ti adu a gagayyemko ken panagraemko iti bagik.” Ania ti nakatulong ken Daniel? Kinunana: “Nabigbigko a saan nga arak ti kasapulak no di ket ni Jehova. Iti tulongna, nasolbarko met laengen dagiti problemak.” Wen, kanayon a sisasagana ni Jehova a tumulong kadatayo uray no kasla awanen ti solusion ti situasion.—Fil. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7.
No umin-inumka iti arak, mausigmo ti panagin-inummo babaen kadagitoy a saludsod: ‘Adda kadi kapamiliak wenno nasinged a gayyemko a nangibaga a madanaganen iti panagin-inumko?’ No adda, mabalin a pagilasinan dayta nga agbalbalinen a bisiom ti panaginum iti arak wenno problema daytan a dimo madmadlaw. ‘Ad-adu kadin ti in-inumek ngem iti dati?’ Baka agturturongen iti kasta a situasion ti maysa a mangipagarup nga isu ket saan a nalaing nga uminum. ‘Marigatanak kadi no saanak nga uminum iti sumagmamano nga aldaw wenno nabaybayag pay?’ No wen, nagbalin ngaruden a bisiom ti panaginum iti arak wenno adiktokan iti dayta. Nalabit kasapulamon ti tulong ti eksperto wenno propesional iti medisina tapno masolbarmo dayta a problema.
Gapu kadagiti peggad wenno problema a mabalin a patauden ti panaginum iti arak, nagdesision
ti dadduma a Kristiano a saanda a pulos nga uminum iti arak. Saan met nga uminum iti arak ti dadduma gapu ta dida kayat ti ramanna. Isu a no adda am-ammom a kasta ti desisionna, panangipakita iti kinaimbag no respetuem ti desisionna imbes a kritikarem isuna.Wenno mabalin a nakitam a pagimbagam no limitaram ti panaginummo. Mabalin a limitaran ti maysa a Kristiano ti kaadu ti inumenna nga arak. Wenno mabalin pay nga ikeddengna no kasano kasansan nga uminum, nalabit maminsan iti makalawas wenno uminum iti kalkalainganna bayat ti pannangan. Pilpilien met ti dadduma ti klase ti arak nga inumenda kas iti arak a nababa laeng ti alcohol content-na wenno beer. Kalkalainganna laeng met ti kaadu ti inumenda. Ngem saanda nga uminum iti hard liquor wenno arak a nangato ti alcohol content-na, uray pay no nalaokan dayta iti juice wenno adda flavor-na. Apaman a naikeddeng ti maysa dagiti limitasionna iti panaginum, nalaklakananton a suroten dagita. Saan koma nga ibain ti maysa a Kristiano a nataengan iti naespirituan no kasta ti desisionna ken porsegido a mangaramid iti dayta.
Ti maysa pay a laglagipen ket ti marikna ti dadduma no uminumtayo iti arak. Kuna ti Roma 14:21: “Ti kasayaatan ket ti saan a pannangan iti karne wenno iyiinum iti arak wenno panangaramid iti aniaman a pakaitibkolan ti kabsatmo.” Kasanom a masurot daytoy a balakad? Ipakitam ti nainkabsatan nga ayat. No mariknam nga adda makuna ti dadduma no uminumka iti arak, saan kadi nga ayat ti mangtignay kenka tapno saanmo nga ipilit ti kayatmo? Iti kasta, ipakpakitam a maseknanka ken raraemem ti rikna ti sabsabali ken sapsapulem ti pagimbaganda, saan a ti bukodmo a pagimbagan.—1 Cor. 10:24.
Maysa pay, baka adda dagiti linteg ti gobierno a masapul a suroten dagiti Kristiano kas iti no ania nga edad a maipalubos nga uminum iti arak ti maysa. Adda met dagiti linteg a mangiparit iti panaginum iti arak no agmaneho, wenno no agusar kadagiti makina.—Roma 13:1-5.
Inikkannatayo ni Jehova iti adu nga agkakaimbag a regalo, ket maysa kadagita ti wayawaya nga agdesision no kasanotayo nga usaren dagita a regalo no agpilpilitayo iti kanen ken inumentayo. Sapay koma ta ipakita dagiti pilitayo nga ap-apresiarentayo ti intedna a wayawaya babaen ti panangusartayo iti dayta a mangparagsak iti nailangitan nga Amatayo.
a Kuna ti report ti U.S. Centers for Disease Control and Prevention nga uray ti maminsan ngem sobra a panaginum iti arak ket posible a pakaigapuan ti di inggagara a panangpapatay, panagpakamatay, seksual a panangabuso, kinaranggas iti asawa wenno kabbalay, pannakaalis ti sikog, ken napeggad a kababalin iti sekso a mabalin nga agresulta iti di naiplano a panagsikog, ken kadagiti sakit a mayakar babaen ti seks.