NAAWAGAN dagita a libro iti rainbow set. Idi inukradko dagita, nakitak dagiti nagpipintas a ladawan a nangriing iti imahinasionko. Isu nga uray ubingak pay, kayatkon nga ammuen ti linaon ti Biblia, a kas kadagiti nakitak kadagidiay a libro.

Idi dandanin mairaman ti India iti Gubat Sangalubongan II, mangrugin nga agbaliw ti biagko. Nagsina dagiti nagannakko sa nagdiborsioda. Diak idi maawatan no apay nga agsina ti dua a tao nga ipatpategko. Permi ti lidayko ken kasla nabaybay-anak. Maymaysaak laeng nga anak isu a kasla awan makaited iti liwliwa ken suporta nga il-iliwek.

Nagyankami ken Nanang idiay Karachi, a kabesera ti probinsiami. Naminsan, immay iti balaymi ti lakay a doktor a ni Fred Hardaker, a Saksi ni Jehova. Kapammatianna ti misionero a nangted kadagiti libro iti pamiliami. Intukonna ken Nanang ti panagadal iti Biblia. Dina inawat ngem imbagana a baka interesadoak. Iti simmaruno a lawas, nagadalkamin ken Brother Hardaker.

 Kalpasan ti sumagmamano a lawas, immatenderakon kadagiti Nakristianuan a gimong iti klinika ni Brother Hardaker. Agarup 12 a nataenganen a Saksi ti aggimgimong sadiay. Liniwliwadak ken inaywanandak a kas anakda. Malagipko pay a katugawdak ken agrukobda a makisarita kas pudpudno a gagayyemko, a kasapulak unay idi.

Di nagbayag, inawisnak ni Brother Hardaker a mangasaba. Insuronak nga agusar iti ponograpo tapno maipangngegmi dagiti ababa a nairekord a Nainkasuratan a palawag. Prangka ti dadduma kadagita a palawag ket saan a magustuan ti dadduma a bumalay. Ngem maay-ayatanak a mangasaba. Nakaregregtaak idi ket magustuak nga iranud ti kinapudno iti Biblia.

Idi nakasaganan ti Japan a mangraut iti India, imminget dagiti agtuturay a Briton kadagiti Saksi ni Jehova. Naapektaranak iti dayta idi Hulio 1943. Inikkatnak iti eskuelaan ti prinsipal, a padi ti Anglican, ta saanak kano a mapagulidanan. Imbagana ken nanangko a ti pannakikaduak kadagiti Saksi ni Jehova ket madi ti epektona iti dadduma nga estudiante. Nadanagan ni Nanang ket pinaritannak a makikadua kadagiti Saksi. Idi agangay, pinapannak ken Tatang iti ili ti Peshawar, nga agarup 1,370 a kilometro (850 a milia) iti amianan. Kimmapuy ti espiritualidadko ta awan ti naespirituan a taraonko ken kakabsat a pakilangenak.

Idi 1947, nagsubliak idiay Karachi tapno agsapulak iti trabaho. Bayat nga addaak sadiay, binisitak ni Dr. Hardaker ket sibabara nga inabrasanak.

“Adda kadi sakitmo?” insaludsodna, ta pampanunotenna nga agpaagasak.

“Awan sakitko iti pisikal, Doktor,” kinunak. “Masakitak iti naespirituan. Kasapulan a mayadalanak iti Biblia.”

“Kaano a kayatmo a rugian?” insaludsodna.

“Itan no mabalin,” insungbatko.

Nagsayaat ti panagadalmi iti Biblia iti dayta a rabii. Naliwliwaak ken nabang-aranak ta nakasubliak ken Jehova. Linapdannak ni nanangko a makikadua kadagiti Saksi, ngem determinadoak idin nga agbiag maitunos iti kinapudno. Idi Agosto 31, 1947, nagpabautisarak kas simbolo ti dedikasionko ken Jehova. Di nagbayag, nagpayunirak idi agtawenak iti 17.

Ti damo a teritoriak kas payunir ket idiay Quetta, a dati a base militar dagiti Briton. Idi 1947, nagudua ti pagilian iti India ken Pakistan. * Nagsaknap ti kinaranggas gapu iti relihion a nagresulta iti maysa kadagiti kadakkelan nga iyaakar dagiti tattao iti intero a historia. Agarup 14 a milion ti nagbakuit. Nagpa-Pakistan dagiti Muslim iti India; nagpa-India met dagiti Hindu ken Sikh iti Pakistan. Bayat dayta a nagulo a kasasaad, nagluganak iti tren idiay Karachi ket kaaduanna a nagbitbitinak agingga idiay Quetta.

Naam-ammok idiay Quetta ni George Singh, maysa nga special pioneer a nasurok a 20 ti tawenna. Inikkannak iti daan a bisikleta a pagluganak (wenno iduronko) iti katurturodan a teritoriak. Kaaduanna a maymaysaak a mangasaba. Iti innem a bulan, naaddaanak iti 17 nga iyad-adalan iti Biblia, ket nagbalin a Saksi ti dadduma. Opisial dagiti soldado ti maysa kadakuada, ni Sadiq Masih. Tinulongannakami ken George a mangipatarus iti dadduma a naibatay-Biblia a publikasion iti Urdu, ti nasional a lengguahe ti Pakistan. Nagbalin ni Sadiq a naregta nga agibumbunannag iti naimbag a damag.

Idi agangay, nagsubliak idiay Karachi ket nakaduak da Henry Finch ken Harry Forrest, a kasangsangpet idi a misionero manipud Gilead School. Nagsayaat ti naespirituan a panangsanayda kaniak! Naminsan, kinaduak ni Brother Finch a mangasaba iti makin-amianan a Pakistan. Iti sakaanan ti kabambantayan, adu ti nasarakanmi a napakumbaba nga Urdu nga interesado iti kinapudno iti Biblia. Kalpasan ti dua a tawen, nageskuelaak met iti Gilead School. Nagsubliak iti Pakistan ket nagserbiak kas manangaywan iti sirkito no dadduma. Nagnaedak iti pagtaengan dagiti  misionero idiay Lahore, a kaduak ti tallo a misionero.

Makapaladingit ta idi 1954, saan a nagkikinnaawatan dagiti misionero idiay Lahore, isu a binaliwan ti sangay ti annongen ti dadduma. Naikkanak met iti nainget a balakad ta adda dinasigak kadakuada. Naupayak ket pinanunotko a diak naitungpal ti annongek. Nagsubliak idiay Karachi sa napanak idiay London, England tapno mangabaruananak iti naespirituan.

Idiay London, adu ti kakongregasionko a miembro ti pamilia ti London Bethel. Siaayat a sinanaynak ni Pryce Hughes, ti nasingpet a branch servant. Maysa nga aldaw, naestoriana a siiinget met idi a binalakadan ni Joseph F. Rutherford, ti mangimatmaton idi iti sangalubongan a trabaho a panangasaba. Idi pinadas ni Brother Hughes ti agikalintegan, sipaprangka a tinubngar ni Brother Rutherford. Nasdaawak ta nakaisem ni Brother Hughes a nangyestoria iti dayta. Imbagana a naupay idi damo. Ngem nabigbigna idi agangay a kasapulanna dayta a nainget a balakad ket ebkas dayta ti ayat ni Jehova. (Heb. 12:6) Naparegtaak iti imbagana isu a naisubli ti naragsak a panagserbik.

Iti daydi a tiempo, immakar ni Nanang idiay London ken nakipagadal iti Biblia ken John E. Barr, a nagbalin a miembro ti Bagi a Manarawidwid idi agangay. Nagtultuloy a rimmang-ay iti naespirituan ket nabautisaran idi 1957. Idi agangay, naammuak a nakipagadal met ni Tatang kadagiti Saksi ni Jehova sakbay a natay.

Idi 1958, nagkasarkami ken Lene, maysa a Danish a sister nga agnanaed idiay London. Iti simmaruno a tawen, nabendisionankami iti anak a babai, ni Jane, ti inauna iti lima nga annakmi. Naikkanak met iti pribilehio iti Fulham Congregation. Ngem gapu iti nakapuy a salun-at ni Lene, masapul nga umakarkami iti nabarbara a lugar. Isu nga idi 1967, immakarkami idiay Adelaide, Australia.

Adda 12 a napulotan a nataenganen a kakabsat iti kongregasionmi iti Adelaide. Nakaregregtada a mangasaba. Alisto a naaddaankami iti nasayaat a naespirituan a rutina.

Idi 1979, nayanak ti maikalima nga anakmi ken Lene, ni Daniel. Nakaro ti sakitna a Down syndrome * ket manamnama a saan nga agpaut ti  biagna. Agingga ita, marigatanak pay laeng a mangiladawan iti saem a nariknami idi. Inaramidmi ti amin a kabaelanmi a mangaywan kenkuana, ngem saanmi a binaybay-an ti uppat pay nga annakmi. Lumitem no dadduma ni Daniel gapu iti kurang nga oksihena a resulta ti dua nga abut iti pusona, isu nga itaraymi iti ospital. Nupay saan a nasalun-at, nakalalaing ken nadungngo nga ubing. Ay-ayatenna met unay ni Jehova. No agkararagkami sakbay ti pannangan, pagpinnetpetenna dagiti imana, agdumog, ken naimpusuan nga ibagana ti “Amen!” Sa laeng mangan kalpasan dayta.

Idi uppat ti tawen ni Daniel, naaddaan iti nakaro a leukemia. Mapakpaksuyankami ken Lene iti pisikal ken emosional. Kasla mabagtitak idin. Ngem iti tiempo a nagkaro ti pannakaupaymi, immay ti manangaywan iti sirkitomi, ni Neville Bromwich. Iti dayta a rabii, aglulua a nangarakup kadakami. Nagsasangitkami amin. Naliwliwakami unay iti makapabileg ken naasi a sasaona. Agarup ala una ti parbangonen idi pumanaw. Di nagbayag, natay ni Daniel. Dayta ti kalaladingitan a pasamak iti biagmi. Nupay kasta, inibturanmi ti ladingitmi, nga agtalekkami nga awan, uray ni patay, ti makaisina ken Daniel iti ayat ni Jehova. (Roma 8:38, 39) Il-iliwenmi unay ti tiempo nga agkakaduakami inton mapagungar iti baro a lubong ti Dios!​—Juan 5:28, 29.

Nupay naminduaakon a naistrok, agserserbiak pay laeng ita kas panglakayen. Gapu iti kapadasak, nasursurok ti agbalin a mannakipagrikna ken naasi iti sabsabali, nangruna kadagidiay adda problemana. Diak hushusgaran ida, no di ket isalsaludsodko iti bagik: ‘Epekto ngata ti pannakapadakkelda ti kasta a kababalin ken panagpampanunotda? Kasano a maipakitak a maseknanak kadakuada? Kasano a maparegtak ida a mangaramid iti pagayatan ni Jehova?’ Magusgustuak ti agipastor iti kongregasion! Wen, no liwliwaen ken bang-arak ti sabsabali iti naespirituan, mariknak a maliwliwa ken mabang-aranak.

Mariknak ti imbaga ti salmista: “Idi a ti mangrirriribuk a pampanunotko immaduda iti unegko, dagiti . . . pangliwliwa [ni Jehova] rinugianda a sappuyoten ti kararuak.” (Sal. 94:19) Dinak binaybay-an idi naaddaan ti pamiliak kadagiti problema, nabusbusor ti pammatik, naupayak, ken idi nagpasarak iti depresion. Talaga a nagbalin ni Jehova a pudpudno nga Ama kaniak!