1. Ania ti makaliwliwa nga insuro ni Jehova ken Abraham?

 ADU a tawenen ti napalabas, nangibaon ti Dios iti anghel a mangibaga ken Abraham a dadaelenna dagiti siudad ti Sodoma ken Gomorra. Uray no nabileg ti pammati ni Abraham, saanna a naawatan no apay nga aramiden dayta ti Dios. Isu nga insaludsodna: “Iramanmonto kadi a dadaelen dagiti nalinteg a kadua dagiti dakes? . . . Saan kadi a sigurado nga umiso ti aramiden ti Ukom ti intero a daga?” Inan-anusan ni Jehova nga insuro ti ipatpategna a gayyem a ni Abraham tapno maawatanna daytoy a makaliwliwa a banag: Dinto pulos dadaelen ti Dios dagiti nalinteg a tattao. Makaliwliwa met kadatayo ita ti nasursurona.—Gen. 18:​23-33.

2. Apay a masiguradotayo a kanayon a nalinteg ken naasi ti panangukom ni Jehova?

² Apay a masiguradotayo a kanayon a nalinteg ken naasi ti panangukom ni Jehova? Ngamin, ammotayo a “ti puso [dagiti tattao] ti kitkitaen ni Jehova.” (1 Sam. 16:7) Kinapudnona, ammona ti “puso ti tunggal tao.” (1 Ar. 8:39; 1 Cron. 28:9) Nakaskasdaaw dayta! Adayo a nasirsirib ni Jehova ngem datayo. Isu nga adda dagiti desisionna a saantayo a maawatan. Isu met la gayam nga imbaga ni apostol Pablo maipapan ken Jehova a Dios: “Saan a naan-anay a maawatan dagiti pangngeddengna!”—Roma 11:33.

3-4. Ania ti mabalin a mapanunottayo no dadduma, ken ania dagiti pagsasaritaantayo iti daytoy nga artikulo? (Juan 5:28, 29)

³ Uray no ammotayo a kanayon nga umiso ti aramiden ni Jehova, mabalin nga adda latta dagiti saludsodtayo a kas kadagiti insaludsod idi ni Abraham. Baka mapanunottayo: ‘Posible ngata nga agbiagto manen dagiti tattao a dinadael ni Jehova kas kadagiti agnanaed idi iti Sodoma ken Gomorra? Addanto  ngata kadakuada ti karaman kadagiti “nakillo” nga “agungarto”?’—Ara. 24:15.

⁴ Pagsasaritaantayo ti ammotayon maipapan iti panagungar. Iti nabiit pay, nalawlawagan ti pannakaawattayo maipapan kadagiti ‘mapagungar tapno agbiag’ ken ‘mapagungar tapno maukom.’ a (Basaen ti Juan 5:​28, 29.) Gapu iti dayta, adda pay dagiti nalawlawag a naawatantayo nga isu ti pagsasaritaantayo iti daytoy nga artikulo ken iti sumaruno. Usigentayo nga umuna dagiti saantayo nga ammo, sa kalpasanna, dagiti ammotayon maipapan iti nalinteg a panangukom ni Jehova.

DAGITI SAANTAYO NGA AMMO

5. Ania idi ti ibagbaga dagiti publikasiontayo maipapan kadagiti taga-Sodoma ken Gomorra a dinadael ni Jehova?

⁵ Iti napalabas, ibagbaga dagiti publikasiontayo ti mapasamak kadagidiay inukom ni Jehova kas nakillo. Ibagbagatay idi nga awanen ti namnamada a mapagungar kas kadagiti taga-Sodoma ken Gomorra. Ngem kalpasan ti naannad a panagadal ken adu a kararag, nalawag a naawatantayo a ditay masigurado dayta. Apay?

6. Ania dagiti pagarigan ti panangukom ni Jehova kadagiti nakillo a tattao, ken ania ti saantay nga ammo?

⁶ Kitaentayo ti dadduma a salaysay ti Biblia maipapan iti panangukom ni Jehova kadagiti nakillo. Kas pagarigan, idi tiempo ti Layus, dinadael ni Jehova ti amin a tattao malaksid ken Noe ken ti pamiliana. Kasta met, binilinna dagiti Israelita a dadaelenda dagiti umili ti pito a nasion nga agnanaed iti Naikari a Daga. Ken adda met idi tiempo a nangibaon iti anghel a mangpapatay iti 185,000 nga Asiriano a soldado iti maysa laeng a rabii. (Gen. 7:23; Deut. 7:​1-3; Isa. 37:​36, 37) Kadagita a pasamak, adda kadi umdas nga impormasion iti Biblia tapno maibagatayo nga amin dagita a tattao ket sinentensiaanen ni Jehova iti agnanayon a pannakadadael, ken saanna idan a pagungaren? Awan. Apay a maibagatayo dayta?

7. Ania ti ditay ammo maipapan kadagiti tattao a nadadael idi Layus wenno idi sinakup dagiti Israelita ti Canaan? (Kitaen ti ladawan.)

⁷ Saantayo nga ammo no kasano nga inukom ni Jehova ti tunggal maysa kadakuada. Saantay met nga ammo no dagiti napapatay ket naaddaan iti gundaway a mangam-ammo ken Jehova ken agbabawi. Agpayso nga ibaga ti Biblia a ni Noe ket “nangikaskasaba iti kinalinteg” sakbay ti Layus. (2 Ped. 2:5) Ngem saanna nga ibaga a bayat nga ar-aramidenna ti nagdakkel a daong ket nakasabaanna met ti amin a tattao iti daga. No maipapan met kadagiti tattao iti Canaan, saantay nga ammo no ti amin a dakes a tattao ket naaddaan iti gundaway a mangam-ammo ken Jehova ken agbabawi.

8. Ania ti saantay nga ammo maipapan kadagiti taga-Sodoma ken Gomorra?

⁸ Dagiti ngay umili ti Sodoma ken Gomorra? Nagnaed ti nalinteg a lalaki a ni Lot iti Sodoma. Ngem masiguradotayo kadi a nakasabaan ni Lot ti amin nga umili? Saan. Agpayso a dakesda, ngem talaga kadi nga ammoda no ania ti umiso ken saan nga umiso? Agparang a saan. Panunotentayo laengen. Ibaga ti Biblia nga amin a lallaki ti siudad, “ubbing man wenno lallakay,” ket napan iti balay ni Lot ta kayatda a dennaan dagiti bisitana. (Gen. 19:4; 2 Ped. 2:7) Ngem masiguradotayo kadi nga awan man la kadakuada ti pagungarento ti naasi a Dios a ni Jehova? Agpayso nga imbaga ni Jehova ken Abraham nga awan man la uray sangapulo a nalinteg a tattao ti adda iti dayta a siudad. (Gen. 18:32) Nakilloda ngarud ken umiso laeng a dinadael ida ni Jehova gapu iti kinadakesda. Ngem masiguradotayo kadi nga awan  man la kadakuada ti karaman iti ‘panagungar dagiti nakillo’? Saantay a masigurado dayta!

9. Ania ti saantay nga ammo maipapan ken Solomon?

⁹ Adda met ibaga ti Biblia a nalinteg a tattao a nagbalin a nakillo. Maysa kadakuada ni Ari Solomon. Am-ammona ni Jehova. Ammona met ti panagdaydayaw nga anamongan ti Dios, isu a binendisionan ni Jehova iti kasta unay. Ngem idi agangay, nagdaydayaw kadagiti didiosen. Gapu iti dayta, nakapungtot ni Jehova ket sinagaba ti intero a nasion iti ginasut a tawen ti epekto ti basol ni Solomon. Agpayso nga ibagbaga ti Kasuratan a “naginana ni Solomon a kas kadagidi ammana,” kas iti matalek a ni Ari David. (1 Ar. 11:​5-9, 43; 2 Ar. 23:13) Ngem gapu kadi ta naitabon a kas kadagidi ammana ket garantisadon a mapagungarto? Saan nga ibaga ti Biblia. Ngem mabalin nga irason ti dadduma: “Ti natayen a tao ket naabsuelton iti basolna.” (Roma 6:7) Agpayso met dayta, ngem saanna a kayat a sawen nga amin a natay ket mapagungarto a kas man la adda kalinteganda a mapagbiag manen. Ti panagungar ket regalo ti naayat a Dios. Itedna dayta kadagidiay kayatna nga ikkan iti gundaway nga agserbi kenkuana iti agnanayon. (Job 14:​13, 14; Juan 6:44) Umawatto kadi ni Solomon iti kasta a sagut? Ammo ni Jehova ti sungbat; saantayo nga ammo. Ngem ti ammotayo? Aramidento ni Jehova ti umiso.

TI AMMOTAYO

10. No maipapan iti pannakadadael dagiti tattao, ania ti marikna ni Jehova? (Ezekiel 33:11) (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁰ Basaen ti Ezekiel 33:11. Ipakaammo kadatayo ni Jehova ti mariknana no maipapan iti panangukomna kadagiti tattao. Tinignayna ni apostol Pedro a mangisurat iti impaisuratna idin ken propeta Ezekiel: “Ni Jehova . . . saanna a kayat a madadael ti asinoman.” (2 Ped. 3:9) Makaliwliwa dagita a sasao. Ammotayo a saan a dagus a dadaelen ni Jehova dagiti tattao nga awanen ti namnamada a mapagungar, malaksid no adda nagsayaat a rason nga aramidenna dayta. Ngamin, aglaplapusanan ti asina ken ipakpakitana ti asi agingga a posible.

11. Siasino dagiti saan a mapagungar, ket kasano nga ammotayo dayta?

¹¹ Siasino dagiti ammotayo a saan a mapagungar? Adda sumagmamano a dinakamat ti Biblia. b Kas pagarigan, iti imbaga ni Jesus, maawatantayo a saan a mapagungar ni Judas Iscariote. (Mar. 14:21; kitaen met ti study note ti John 17:12.) Ammo idi ni Judas a ti aramidenna ket maikontra ken Jehova a Dios ken ni Jesus. Ngem inggagarana latta nga inaramid dayta. (Kitaen dagiti study note ti Mark 3:29.) Imbaga met ni Jesus a dadduma kadagiti lider ti relihion a bimmusor kenkuana ket matay nga awanen ti namnamada a mapagungar. (Mat. 23:33; kitaen ti “the man” nga study note ti John 19:11) Impakdaar met ni Pablo a saan a mapagungar dagiti di agbabbabawi nga apostata.—Heb. 6:​4-8; 10:29.

12. Ania ti ammotayo maipapan iti asi ni Jehova? Mangted kadagiti pagarigan.

¹² Ngem ania ti ammotayo maipapan iti asi ni Jehova? Kasanona nga impakita a “saanna a kayat a madadael ti asinoman”? Kitaentayo ti asina iti dadduma a nakaaramid iti nadagsen a basol. Agsasaruno dagiti inaramid ni Ari David a nakaro a basol, a pakairamanan ti pannakikamalala ken panangpapatay. Ngem nagbabawi ni David, isu a kinaasian ken pinakawan ni Jehova. (2 Sam. 12:​1-13) Nagadu ti nakadakdakes nga inaramid ni Ari Manases iti dandani intero a panagbiagna. Ngem uray nakadakdakes dagiti inaramid ni Manases, nagbabawi. Isu a kinaasian ken pinakawan  ni Jehova. (2 Cron. 33:​9-16) Ipalagip dagita a pagarigan nga ipakita ni Jehova ti asi no adda makitana a rason nga aramidenna dayta. Pagungarenna dagiti kasta a klase ti tattao gapu ta naamirisda a nakaaramidda kadagiti nadagsen a basol ken nagbabawida.

13. (a) Apay a kinaasian ni Jehova dagiti taga-Nineve? (b) Ania ti imbaga ni Jesus idi agangay maipapan kadagiti taga-Nineve?

¹³ Naammuantayo met a kinaasian ni Jehova dagiti taga-Nineve. Imbaga ti Dios ken Jonas: “Nakitak ti kinadakes[da].” Ngem idi nagbabawida, nakaim-imbag ni Jehova ta pinakawanna ida. Adayo a naas-asi ni Jehova ngem ni Jonas. Nakaunget ni propeta Jonas isu nga impalagip ti Dios kenkuana a ‘saan nga ammo’ dagiti taga-Nineve ti “nagdumaan ti naimbag ken dakes.” (Jon. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11) Idi agangay, inusar ni Jesus dayta a pasamak tapno isurona maipapan iti hustisia ken asi ni Jehova. Imbaga ni Jesus nga “inton Aldaw ti Panangukom, mapagungarto” dagiti agbabbabawi a taga-Nineve.—Mat. 12:41.

14. Maipapan kadagiti taga-Nineve, ania ti kayat a sawen ti “mapagungarda tapno maukom”?

¹⁴ Maipapan kadagiti taga-Nineve, ania ti kayat a sawen ti “mapagungarda tapno maukom?” Insuro ni Jesus nga iti masanguanan, addanto dagiti ‘mapagungar tapno maukom.’ (Juan 5:29) Tuktukoyenna ti Sangaribu a Tawen a Panagturayna. Bayat dayta a tiempo, mapagungarto “agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” (Ara. 24:15) Para kadagiti nakillo, “mapagungarda tapno maukom.” Kayatna a sawen, obserbaranto da Jehova ken Jesus ti kababalin dagita a tattao tapno makitada no agtulnogda iti maisuro kadakuada. No saanto a kayat ti maysa a taga-Nineve ti agdaydayaw ken Jehova, saanto a mapalubosan nga agtultuloy nga agbiag. (Isa. 65:20) Ngem para kadagiti amin a pilienda ti agdaydayaw ken Jehova a simamatalek, maaddaandanto iti namnama nga agbiag nga agnanayon!—Dan. 12:2.

15. (a) Apay a ditay koma ibagbaga nga awan ti mapagungar kadagiti nadadael a taga-Sodoma ken Gomorra? (b) Ania ti mabalin a kaipapanan ti Judas 7? (Kitaen ti kahon nga “ Ania ti Kayat a Sawen ni Judas?”)

¹⁵ Idi dinakamat ni Jesus ti maipapan kadagiti taga-Sodoma ken Gomorra, imbagana nga inton “Aldaw ti Panangukom,” nalaklakanto dayta para kadakuada ngem kadagiti saan a  namati kenkuana ken kadagiti pannursurona. (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luc. 10:12) Ania ti kayat a sawen ni Jesus? Baka mapanunottayo a saan a literal ti imbagana ken nagusar laeng iti hyperbole wenno nalabes a panangiladawan tapno maisurona ti maysa a punto. Ngem agparang a literal ti imbagana. Idi imbagana a dagiti taga-Nineve ket mapagungar inton “Aldaw ti Panangukom,” literal a mapasamakto dayta. Kadagita a dua a pasamak, maymaysa nga “Aldaw ti Panangukom” ti tuktukoyen ni Jesus. Dagiti taga-Sodoma ken Gomorra ket nagaramid met iti dakes a kas kadagiti taga-Nineve. Ngem saan a kas kadagiti taga-Nineve, awan ti gundaway dagiti taga-Sodoma ken Gomorra nga agbabawi. Laglagipentayo met ti imbaga ni Jesus maipapan kadagiti ‘mapagungar tapno maukom.’ Karaman kadakuada “dagidiay nagaramid iti dakes.” (Juan 5:29) Agparang ngarud a posible nga adda namnama ti dadduma a taga-Sodoma ken Gomorra. Posible a mapagungar ti dadduma kadakuada. Nalabit addanto pay gundawaytayo a mangisuro kadakuada maipapan kada Jehova ken Jesu-Kristo.

16. Ania ti ammotayo maipapan iti pamay-an ni Jehova a mangikeddeng no siasino dagiti pagungarenna? (Jeremias 17:10)

¹⁶ Basaen ti Jeremias 17:10. Ipakita dayta a bersikulo ti ammotayo maipapan iti pamay-an ni Jehova a mangukom: Kanayon a ‘suksukisokenna ti puso ken suksukimatenna ti kaunggan a pampanunot.’ No maipapan kadagiti pagungarenna iti masanguanan, sigurado a ‘supapakanna ti tunggal tao sigun iti kababalinna.’ Kanayon a suroten ni Jehova dagiti lintegna ngem mangngaasi no kasapulan. Ditay ngarud koma ipapan nga awanen ti namnama ti maysa a tao a mapagungar, malaksid no ammotayon a dayta ti nalawag nga ibagbaga ti Biblia!

“SIGURADO NGA UMISO TI ARAMIDEN TI UKOM TI INTERO A DAGA”

17. Anianto ti mapasamak kadagiti natay a tattao?

¹⁷ Nakikadua da Adan ken Eva ken Satanas idi nagrebelde isuna ken Jehova a Dios. Sipud idi, binilionen a tattao ti natay. Nakaad-adun ti nabiktima ti ‘kabusor a ni patay’! (1 Cor. 15:26) Anianto ti mapasamak kadakuada amin? Adda dagiti matalek a pasurot ni Kristo a mapagungar idiay langit kas immortal  nga espiritu. Ti bilangda ket 144,000. (Apoc. 14:1) Inton ‘panagungar dagiti nalinteg,’ mapagungar met ti nagadu a matalek a lallaki ken babbai a mangay-ayat ken Jehova. Agbiagdanto nga agnanayon ditoy daga no agtalinaedda a nalinteg bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo ken bayat ti maudi a pannubok. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Bayat met ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo, “dagiti nakillo”—agraman dagidiay pulos a di nagserbi ken Jehova wenno uray dagidiay “nagaramid iti dakes”—ket maikkanto iti gundaway nga agbalbaliw ken agbalin a matalek. (Luc. 23:​42, 43) Ngem adda dagiti inkeddeng ni Jehova a saanen a mapagungar. Siasinoda? Dagidiay nakadakdakes a tattao a talaga nga inggagarada ti nagrebelde maibusor ken Jehova ken kadagiti panggepna.—Luc. 12:​4, 5.

18-19. (a) Apay a makapagtalektayo iti panangukom ni Jehova kadagiti natayen? (Isaias 55:8, 9) (b) Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

¹⁸ Talaga kadi a masiguradotayo a no mangukom ni Jehova kanayon nga umiso ti desisionna? Wen! Kas iti nalawag a naawatan ni Abraham, ni Jehova ti perpekto ken kasisiriban nga “Ukom ti intero a daga.” Sinanayna ti Anakna ken intalekna kenkuana ti amin a panangukom. (Juan 5:22) Agpadpada a mabasa ni Jehova ken ni Jesus ti puso ti tunggal tao. (Mat. 9:4) Isu a no mangukomda, kanayon nga “umiso” ti aramidenda!

¹⁹ Agtalektayo koma a kanayon nga ammo ni Jehova ti kasayaatan. Isu ti ukom ket bigbigentayo a saantayo a kualipikado a mangukom! (Basaen ti Isaias 55:​8, 9.) Amin ngarud a panangukom ket ipabiangtayo kenkuana ken iti Anakna, ti Ari a perpekto a mangtultulad iti hustisia ken asi ni Amana. (Isa. 11:​3, 4) Ania ngarud ti makunatayo kadagiti panangukom da Jehova ken Jesus inton dakkel a rigat? Ania ti saantayo nga ammo? Ken ania ti ammotayon? Sungbatan dagita ti sumaruno nga artikulo.