1. Apay a kasapulantayo amin ti liwliwa?

KASAPULANTAYO amin ti liwliwa. Nalabit nagbalinen a paset ti biagtayo dagiti pakadanagan, pannakapaay, ken rigat. Baka madagdagsenan ti riknatayo gapu iti panaglakay, sakit, wenno ipapatay ti maysa a dungdungnguentayo. Dadduma kadatayo ti magurgura. Kumarkaro ti kinaranggas iti aglawlawtayo. Wen, kombinsidotayo a kadagitoy “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan,” talaga nga agbibiagtayon kadagiti “maudi nga aldaw” ken tunggal aldaw nga aglabas ket maysa nga addang nga as-asidegtayo iti baro a lubong. (2 Tim. 3:1) Ngem mabalin a nabayagen nga ur-urayentayo a matungpal dagiti kari ni Jehova, ket baka kumarkaro dagiti pakarigatantayo. Pakasarakantayo ngarud iti liwliwa?

2, 3. (a) Ania ti ammotayo maipapan ken Habakuk? (b) Apay a pagsasaritaantayo ti libro a Habakuk?

² Tapno maammuantayo ti sungbat, pagsasaritaantayo ti libro a Habakuk. Nupay saan a mangipaay ti Kasuratan kadagiti espesipiko a detalye maipapan iti biag ken inaramid ni Habakuk, makaparegta kadatayo ti libro a naipanagan kenkuana. Ti naganna ket mabalin a kaipapananna ti “Nasged a  Panangabrasa” wenno nabara nga arakup. Mabalin a tumukoy daytoy iti makaliwliwa nga arakup ni Jehova wenno iti nairut nga ikakapet kenkuana dagiti adipenna. Nakisarita ni Habakuk iti Dios, ket nagsalsaludsod. Kasla nagsalsaludsod para kadatayo, ta impaisurat ni Jehova ken Habakuk dayta a panagsaritada.​—Hab. 2:2.

³ Daytoy a pannakisarita ti marirriribukan nga adipen ti Dios ken ni Jehova ti kakaisuna a mabasa iti Kasuratan maipapan ken Habakuk. Ti librona ket paset ti “amin a bambanag a naisurat a nasaksakbay” ken nairaman dayta iti Sao ti Dios, ti Biblia, “tapno babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan maaddaantay koma iti namnama.” (Roma 15:4) Kasano a personal a magunggonaantayo iti libro a Habakuk? Matulongannatayo a mangtarus iti kaipapanan ti panagtalek ken Jehova. Kanayonanna, ipasigurado ti padto ni Habakuk a posible a maaddaan ken mataginayontayo ti kalmado a puso uray agrigat ken agproblematayo. Gapuna, pagsasaritaantayo ti ad-adu a detalye maipapan iti libro a Habakuk.

4. Apay a naladingitan ni Habakuk?

⁴ Basaen ti Habakuk 1:2, 3. Nagbiag ni Habakuk iti nakarigrigat a panawen. Naladingitan unay gapu ta dakes ken naranggas idi dagiti tattao iti aglawlawna. Kaanonto nga agpatingga ti kinadakesda? Apay a nagbayag nga agtignay ni Jehova? Puro di kinahustisia ken panangirurumen ti nakita ni Habakuk nga ar-aramiden dagiti kailianna. Nariknana nga awan maaramidanna. Isu a kadagidi a tiempo, nagpakaasi ken Jehova a bumallaet. Mabalin a napanunot ni Habakuk a saan a maseknan ni Jehova. Kasla saan pay nga agtignay ti Dios. Maawatam kadi ti rikna daytoy a maipatpateg nga adipen ti Dios?

5. Ania a nagpateg a leksion ti masarakan iti libro a Habakuk? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

⁵ Napukaw kadin ti panagtalek ni Habakuk ken ni Jehova? Awan kadin ti pammatina kadagiti kari ti Dios? Saan! Ti panangitalekna kadagiti problema ken pakaseknanna ken ni Jehova saan ket a kadagiti tattao ipakitana a saan a nagpaabak iti liday. Talaga a nariribukan ta dina maawatan no apay a palpalubosan ni Jehova dayta a nasaem a kasasaad wenno no kaano nga agtignay. Idi impaisurat ni Jehova ken Habakuk dagiti pakaseknanna, impaayannatayo iti nagpateg a leksion: Ditay agamak a mangibaga Kenkuana kadagiti pakaseknan wenno panagduaduatayo. Wen, aw-awisennatayo a mangibukbok iti linaon ti pusotayo kenkuana iti kararag. (Sal. 50:15; 62:8) Iparegta pay ti Proverbio 3:5 nga ‘agtalektayo ken Jehova buyogen ti isuamin a pusotayo’ ken saantayo nga ‘agkammatalek iti bukodtayo a pannakaawat.’ Mabalin nga ammo ken impapuso ni Habakuk dagitoy a sasao.

6. Apay a napateg ti kararag?

⁶ Immasideg ni Habakuk ken ni Jehova, ti pagtaltalkanna a Gayyem ken Ama. Dina impalubos nga agladladingit lattan ken agtalek iti bukodna a pannakaawat. Imbes ketdi, inkararagna ti rikrikna ken pakadanaganna, a nasayaat a tuladentayo. Kanayonanna, ni Jehova, ti Managdengngeg iti kararag, aw-awisennatayo nga agtalek kenkuana babaen ti panangikararagtayo kadagiti pakaseknantayo. (Sal. 65:2) Iti kasta, tulongannatayo ni Jehova a makarikna iti sungbatna​—ti nabara nga arakupna babaen ti naasi a panangiwanwanna. (Sal. 73:23, 24) Tulongannatayo a mangtarus iti kapanunotanna, aniaman ti pakarigatantayo. Ti naimpusuan a kararagtayo  ti maysa a mangipakita iti nabileg a panagtalektayo iti Dios.

7. Ania ti reaksion ni Jehova iti pakadanagan ni Habakuk?

⁷ Basaen ti Habakuk 1:5-7. Kalpasan nga intalek ni Habakuk dagiti pakadanagan ken pakaseknanna ken Jehova, mabalin a pinampanunotna no kasano nga agtignay ni Jehova. Kas mannakipagrikna ken mannakaawat nga Ama, saan a binabalaw ni Jehova ti naimpusuan a panagreklamo ni Habakuk. Maawatan ti Dios a daytoy ket ebkas ti napalaus a saem ken ladingit. Impakaammo ni Jehova kadagiti nasukir a Judio ti dandanin mapasamak kadakuada. Mabalin a ni Habakuk ti immuna a nangipakaammuan ni Jehova iti asidegen a panagpatingga dayta a naranggas a henerasion.

8. Apay a ti sungbat ni Jehova ket saan a kas iti ninamnama ni Habakuk?

⁸ Impakita ni Jehova ken Habakuk a nakasagana nga agtignay. Asideg idin a madusa dayta a naranggas ken dakes a henerasion. Babaen ti sasao nga “iti kaaldawanyo,” impakita ni Jehova a ti panangukomna ket sigurado a mapasamak iti tiempo ti propeta wenno dagiti kapanawenanna. Ti sungbat ni Jehova ket saan a kas iti ninamnama ni Habakuk. Daytoy kadi ti sungbat iti di makaanus a panagpakaasina? Ipakita ti imbaga ni Jehova a kumaro pay ti panagrigat ti intero a Juda. Dagiti Caldeo (Babilonio) ket awanan asi ken naulpit, a narangranggas ngem kadagiti kailian ni Habakuk a makaammo kadagiti pagalagadan ni Jehova. Apay koma nga usaren ni Jehova daytoy naulpit a pagano a nasion a mangdidigra kadagiti kailianna? Ania ngata ti reaksionmo no nangngegmo daytoy a sungbat ti Dios?

9. Ania dagiti mabalin nga insaludsod ni Habakuk?

⁹ Basaen ti Habakuk 1:12-14, 17. Naawatan ni Habakuk nga usaren ni Jehova ti Babilonia a mangdusa kadagiti managdakdakes nga adda iti aglawlawna, ngem mariribukan latta. Nupay kasta, sipapakumbaba nga inyebkasna a ni Jehova ti ‘Batona.’ (Deut. 32:4; Isa. 26:4) Siaanus a nagtultuloy a nagtalek ni Habakuk iti ayat ken kinamanangngaasi ti Dios. Gapu iti determinasion ti propeta, nagpakaasi manen ken Jehova. Apay a palubosan ti Dios a dumakes pay dagiti kasasaad iti Juda? Apay a di agtignay a dagus? Apay nga ipalubos ti Mannakabalin-amin a kumaro ti rigat? Apay nga ‘agulimek’ lattan iti iyaadu ti kinadakes? Isu ti ‘Santo’; “nasin-aw unay dagiti mata[na] tapno kumita iti dakes.”

10. No dadduma, ania ti mariknatayo a kas ken Habakuk?

¹⁰ No dadduma, mabalin a mariknatayo ti narikna ni Habakuk. Dumngegtayo ken Jehova. Naan-anay nga agtalektayo kenkuana, basaen ken adalentayo ti Saona, a mangipaay kadatayo iti namnama. Mangngegtayo dagiti karina babaen ti panangisuro ti organisasionna. Ngem mabalin a maisaludsodtay latta, ‘Kaano nga agpatingga ti panagrigattayo?’ Ania ti masursurotayo iti simmaruno nga inaramid ni Habakuk?

11. Ania ti determinasion ni Habakuk kalpasan a dimngeg ken Jehova?

¹¹ Basaen ti Habakuk 2:1. Naaddaan ni Habakuk iti kalmado a puso idi nakisarita ken Jehova. Isu a determinado nga agtultuloy nga aguray iti panagtignay ni Jehova. Saan a nadarasudos daytoy a reaksion, ta inulitna nga imbaga ti determinasionna nga ‘urayenna a siuulimek ti aldaw ti rigat.’ (Hab. 3:16) Dadduma pay a matalek nga adipen ti Dios ti mangipakpakita iti kasta a  naanus a panagtalek, a pakaparegtaantayo a saan a sumuko nga aguray iti panagtignay ni Jehova.​—Mik. 7:7; Sant. 5:7, 8.

12. Ania dagiti masursurotayo ken Habakuk?

¹² Ania ti masursurotayo iti determinasion ni Habakuk? Umuna, masapul a ditay agsardeng nga agkararag ken Jehova, aniaman ti pakarigatantayo. Maikadua, masapul nga ipangagtayo ti ibagbaga ni Jehova babaen ti Saona ken ti organisasionna. Maikatlo, siaanus koma nga aguraytayo ken Jehova, a naan-anay nga agtalektayo a pagpatinggaenna ti rigattayo iti tiempo nga inkeddengna. No itultuloytayo nga ibaga ken Jehova ti amin a pakaseknantayo, dumngegtayo kenkuana, ken aguraytayo kas ken Habakuk, maaddaantayo met iti kalmado a puso, a tumulong kadatayo nga agibtur. Ti namnamatayo ti mangpaatiddog iti panaganustayo, ket narag-otayo latta uray adda dagiti pakarigatantayo. Gapu iti namnama, agtalektayo nga agtignayto ti nailangitan nga Amatayo.​—Roma 12:12.

13. Ania a naasi a pammatalged ti ipaay ti Habakuk 2:3?

¹³ Basaen ti Habakuk 2:3. Naragsakan la ketdi ni Jehova iti desision ni Habakuk nga aguray. Ti Mannakabalin-amin ket sipapanunot iti naladingit a kasasaad ni Habakuk. Iti kasta, liniwliwa ti Dios babaen ti naayat ken naasi a panangipaayna iti pammatalged a masungbatanto dagiti saludsod ni Habakuk. Dandani idin agpatingga ti amin a pakadanaganna. Kasla ibagbaga ti Dios ken Habakuk: “Agan-anuska, agtalekka kaniak. Sumungbatak uray no kasla mabayag!” Impalagip ni Jehova a nangikeddeng iti tiempo a mangitungpal kadagiti karina. Binalakadanna ni Habakuk nga urayenna ti panangitungpalna kadagiti panggepna. Gapuna, saan a naupay ti propeta.

14. Ania koma ti determinasiontayo kadagiti narigat a tiempo?

¹⁴ No siaanus nga urayentayo ni Jehova ken imdengantayo a naimbag dagiti instruksionna, maaddaantayo iti panagtalek ken kalmado a puso uray adda dagiti pakarigatan. Impatalged ni Jesus a makapagtalektayo ken Jehova kas Naindaklan a Manangikeddeng iti Tiempo, a saantayo nga agpokus iti “tiempo wenno pampanawen” a di pay impakaammo ti Dios. (Ara. 1:7) Ditay koma ngarud sumuko no di ket aguraytayo nga addaan iti kinapakumbaba, pammati, ken kinaanus, nga usarentayo a naimbag ti panawentayo nga agserbi ken Jehova iti amin a kabaelantayo.​—Mar. 13:35-37; Gal. 6:9.

15, 16. (a) Ania a nagsasayaat a kari ti masarakantayo iti libro a Habakuk? (b) Ania ti isuro kadatayo dagitoy a kari?

¹⁵ Inkari ni Jehova iti nalinteg nga agtaltalek kenkuana: “Daydiay nalinteg, babaen ti kinamatalekna agtultuloyto nga agbiag,” ken “ti daga mapnonto iti pannakaammo iti dayag ni Jehova.” (Hab. 2:4, 14) Wen, magunggonaanto iti biag dagidiay naanus nga agur-uray ken agtaltalek iti Dios.

¹⁶ No damom a basaen ti kari iti Habakuk 2:4, mabalin a kasla gagangay laeng dagita a sasao. Ngem nabigbig ni apostol Pablo a nakapatpateg ti pammatalged ni Jehova nga uray la namitlo a dinakamatna dayta! (Roma 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Aniaman a pakarigatan ti mapasaran daydiay nalinteg, makitananto a matungpal dagiti panggep ti Dios gapu iti pammati ken panagtalekna. Ibagbaga ni Jehova nga agpokustayo iti masanguanan.

17. Ania dagiti ipasigurado kadatayo ti libro a Habakuk?

¹⁷ Ti libro a Habakuk ket mangipaay iti  napuersa a leksion kadatayo amin nga agbibiag iti maudi nga al-aldaw. Ipaay ni Jehova ti karina a biag iti asinoman a nalinteg a mangipakita iti pammati ken panagtalek Kenkuana. Ikagumaantayo a pabilgen ti pammati ken panagtalektayo iti Dios, aniaman ti pakarigatan ken pakadanagantayo. Babaen ken Habakuk, ipaspasigurado ni Jehova a suportaran ken isalakannatayo. Kidkiddawenna nga agtalektayo kenkuana ken siaanus nga aguraytayo iti tiempo nga inkeddengna inton agturayen ti Pagarian ti Dios. Mapnonton ti daga kadagiti naragsak ken naalumamay nga agdaydayaw kenkuana.​—Mat. 5:5; Heb. 10:36-39.

18. Ania ti epektona ken Habakuk dagiti sasao ni Jehova?

¹⁸ Basaen ti Habakuk 3:16-19. Ti sasao ni Jehova ket dakkel ti epektona ken Habakuk. Pinampanunotna dagiti inaramid ni Jehova a dadakkel a bambanag para iti ilina iti napalabas. Bimmileg manen ti panagtalekna ken Jehova. Sigurado ni Habakuk a dandani idin agtignay ni Jehova! Dayta ti nangliwliwa iti propeta, uray ammona nga agtultuloy ti panagrigatna iti sumagmamano a tiempo. Saanen nga agduadua no di ket natibkeren ti panagtalekna nga isalakan ni Jehova. Ti imbaga ni Habakuk ket mabalin a maysa kadagiti di malipatan nga ebkas ti panagtalek ti tao. Patien ti dadduma nga eskolar a ti literal a kaipapanan ti bersikulo 18 ket: “Aglagtoak gapu iti rag-ok iti Apo; Agtayyekak gapu iti ragsakko iti Dios.” Talaga a nagdakkel a pammasiguro dayta kadatayo! Saan laeng a nangikari ni Jehova kadagiti nakasaysayaat a namnama, impasiguradona pay nga agtigtignayen tapno matungpal dagiti inkarina.

19. Kasano a maliwliwatayo a kas ken Habakuk?

¹⁹ Ti nagpateg a mensahe ti libro a Habakuk ket ti panagtalek ken Jehova. (Hab. 2:4) Maaddaantayo iti kasta a panagtalek ken agtultuloy a maipakitatayo dayta no patibkerentayo ti relasiontayo ken Jehova babaen ti (1) kanayon a panagkararag, nga ibagatayo kenkuana ti amin a pagdandanagan ken pakaseknantayo; (2) panagtulnog iti Sao ni Jehova ken iti amin nga instruksion a maaw-awattayo babaen ti organisasionna; ken (3) simamatalek ken siaanus a panaguray ken Jehova. Kasta ti inaramid ni Habakuk. Nupay naladingit a nangirugi iti librona, inleppasna dayta a naparegta ken naragsak. Sapay koma ta tuladentayo ti inaramidna tapno mariknatayo met ti arakup ti amatayo a ni Jehova! Adda pay kadi sabali a makaited kadatayo iti nasaysayaat a liwliwa iti daytoy nasipnget a lubong?