1, 2. (a) Ania ti kapatgan a banag nga adda kadatayo? (b) Ania dagiti kinapudno nga ipatpategtayo, ken apay? (Kitaen dagiti ladawan iti rugi ti artikulo.)

ANIA ti kapatgan a banag nga adda kenka? Kayatmo kadi nga isukat dayta iti banag a nababbaba ti pategna? Simple laeng ti sungbat dagiti dedikado nga agdaydayaw ken Jehova. Ti kapatgan a banag nga adda kadatayo ket ti relasiontayo ken Jehova, ket saantayo a pulos nga isukat dayta iti aniaman. Ipatpategtayo met ti kinapudno iti Biblia, a mangyasideg kadatayo iti nailangitan nga Amatayo.​—Col. 1:9, 10.

² Panunotem laengen ti amin nga isursuro kadatayo ti Naindaklan a Mannursurotayo babaen ti Saona, ti Biblia! Impakaammona ti kinapudno maipapan iti kaipapanan ti naganna ken dagiti nagsasayaat a kualidadna. Imbagana ti naisangsangayan a probision ti subbot, a siaayat nga impaayna babaen ti Anakna, ni Jesus. Impakaammo met ni Jehova ti maipapan iti Mesianiko a Pagarian, ken impaayna ti nailangitan a namnama kadagiti napulotan ken ti namnama nga agbiag iti Paraiso a daga ti “sabsabali a karnero.” (Juan 10:16) Isurona no kasano ti rumbeng a panagtignaytayo.  Ipatpategtayo dagitoy a kinapudno ta iyasidegdatayo iti Namarsua. Pagbalinenda a makagunggona ti biagtayo.

3. Ania ti saan a kaipapanan ti pananggatang iti kinapudno?

³ Ni Jehova ket naparabur a Dios. Saanna nga ikedked ti naimbag kadagiti agbirbirok iti kinapudno. Impaay pay ketdi ni Jehova ti biag ti dungdungnguenna nga Anak kas libre a sagut. Saanna a kidkiddawen a bayadantayo ti kinapudno. Idi nangitukon iti kuarta ti lalaki nga agnagan Simon ken ni apostol Pedro para iti autoridad a mangipaay iti nasantuan nga espiritu, tinubngar ni Pedro ket kinunana: “Mapukaw koma ti pirakmo a maikanunong kenka, agsipud ta pinanunotmo a babaen iti kuarta matagikuam ti awan bayadna a sagut ti Dios.” (Ara. 8:18-20) Ania ngarud ti kaipapanan ti ‘pananggatang iti kinapudno’?

4. Iti daytoy nga artikulo, ania ti masursurotayo maipapan iti kinapudno?

⁴ Basaen ti Proverbio 23:23. Saantayo a mabirokan ti kinapudno iti Sao ti Dios no ditay agregget. Masapul a nakasaganatayo a mangisakripisio iti aniaman tapno magun-odtayo dayta. Kas kuna ti masirib a mannurat iti Proverbio, no ‘nagatangtayon,’ wenno addan kadatayo, ti “kinapudno,” masapul a ditay “ilako” wenno pukawen. Ammuentayo ti kaipapanan ti ‘pananggatang’ iti kinapudno ken no ania ti ibayadtayo iti dayta. Iti kasta, mapaunegtayo ti apresasiontayo iti kinapudno ken mapabilegtayo ti determinasiontayo a saan a pulos ‘mangilako’ iti dayta. Kas makitatayo, saan a sayang ti pananggatang iti kinapudno.

5, 6. (a) Kasanotayo a magatang ti kinapudno uray awan kuartatayo? Iyilustrar. (b) Kasano a magunggonaantayo iti kinapudno?

⁵ Uray no libre ti maysa a banag, adda latta aramidem tapno maalam. Ti Hebreo a sao a naipatarus a “gatangem” iti Proverbio 23:23 mabalin met a kaipapananna ti “gun-odem.” Agpada nga ipakita dagita a sao ti panagregget wenno panangisukat iti maysa a banag para iti napateg a banag. Mayilustrartayo ti pananggatang iti kinapudno iti kastoy a pamay-an. Ipapantayon a naipaskil idiay palengke ti “Libre a Saba.” Simimilagro kadi a mapan dagita a saba iti lamisaantayo? Saan. Masapul a mapantayo alaen. Libre kadi dagita a saba? Wen, ngem masapul nga usarentayo ti pigsa ken tiempotayo a mapan iti palengke. Kasta met, ditay kasapulan ti kuarta a panggatang iti kinapudno. Ngem masapul nga agreggettayo a manggun-od iti dayta.

⁶ Basaen ti Isaias 55:1-3. Ti sasao ni Jehova nga insurat ni Isaias adda pay ibagana a kaipapanan ti pananggatang iti kinapudno. Inyarig ditoy ni Jehova ti saona iti danum, gatas, ken arak. Kas iti nalamiis ken nalitnaw a danum, makapabang-ar ti kinapudno a sasao ti Dios. Kasta met, no kasano a mapabilegnatayo ti gatas ken matulonganna a dumakkel dagiti ubbing, mapabilegnatayo met ti makapasalun-at a sasao ni Jehova ken matulongannatayo a rumang-ay iti naespirituan. Kanayonanna, nayarig met ti sasao ni Jehova iti arak. Kasano? Iti Biblia, ti arak ket konektado iti panagrag-o. (Sal. 104:15) Isu nga idi imbaga ni Jehova iti ilina a ‘gumatangda iti arak,’ ipaspasiguradona a narag-otayo no surotentayo ti sasaona. (Sal. 19:8) Nagsayaat a panangyilustrar iti makagunggona nga epekto ti panagsursuro ken panangyaplikar iti kinapudno a sasao ti Dios! Ti panagreggettayo ti kasla ibaybayadtayo iti dayta. Ammuentayo ngarud ti lima a banag a mabalin a panggatangtayo iti kinapudno.

7, 8. (a) Apay a masapul nga usarentayo ti tiempotayo a manggatang iti kinapudno? (b) Kasano kadakkel ti sisasagana nga ibayad ti maysa nga agtutubo, ket ania ti resultana?

⁷ Tiempo. Daytoy ti masapul nga ibayad ti amin a gumatang iti kinapudno. Agkasapulan  iti tiempo ti panagdengngeg iti mensahe ti Pagarian, panagbasa iti Biblia ken naibatay-Biblia a literatura, personal a panagadal iti Biblia, ken panagsagana ken panagatender kadagiti gimong. Masapul a ‘gatangentayo,’ wenno alaentayo, dayta a tiempo kadagiti saan unay a napateg nga aktibidad. (Basaen ti Efeso 5:15, 16.) Kasano kabayag ti pananggun-odtayo iti umiso a pannakaammo kadagiti kangrunaan a kinapudno iti Biblia? Depende dayta iti situasiontayo. Awan ti limitasion dagiti masursurotayo maipapan iti sirib, pamay-an, ken aramid ni Jehova. (Roma 11:33) Ti umuna a ruar ti Watch Tower impadana ti kinapudno iti “bassit a sabong” ket kinunana: “Dikay koma makontento iti maysa a sabong ti kinapudno. No umanay koman ti maysa, awan koman ti dadduma. Itultuloyyo ti agala, agbirokkayo pay iti ad-adu.” Isaludsodtayo iti bagitayo, ‘Kasano kaadu ti sabong ti kinapudno nga adda kaniak?’ Kanayon latta nga adda masursurotayo maipapan ken Jehova uray iti agnanayon. Ngem ita, nakapatpateg nga usarentayo ti tiempotayo tapno gatangentayo ti adu a kinapudno sigun iti kabaelantayo. Kitaentayo ti kapadasan ti maysa nga agbirbirok iti kinapudno.

⁸ Ni Mariko, * a maysa nga agtutubo a babai a taga-Japan, ket napan nageskuela idiay New York City, U.S.A. Iti dayta a tiempo, miembron iti maysa a relihion idiay Japan a nangrugi iti maudi a paset ti dekada 1950. Naam-ammo ti maysa a payunir a sister ni Mariko iti panangasaba iti binalaybalay. Nakaragragsak idi addan maam-ammuanna a kinapudno iti Biblia, isu nga imbagana iti payunir a mamindua nga agadalda iti makalawas. Uray no adu ti ar-aramidenna iti eskuelaan ken adda part-time a trabahona, nakigimong a dagus ni Mariko. Saan nga agrelaks no dadduma tapno magatangna ti tiempo ket maammuanna ti kinapudno. Nakatulong dagita a sakripisiona iti napartak a panagrang-ayna iti naespirituan. Awan pay makatawen, nagpabautisaren. Idi 2006, kalpasan ti innem a bulan, nagpayunir ket agingga ita, payunir pay laeng.

9, 10. (a) Kasano a ti pananggatang iti kinapudno balbaliwanna ti panangmatmattayo iti material a bambanag? (b) Ania dagiti arapaap nga insakripisio ti maysa nga agtutubo a babai, ken ania ti panagriknana iti dayta?

⁹ Material a pagnam-ayan. Tapno magatangtayo ti kinapudno, mabalin nga isakripisiotayo ti nasayaat a trabaho wenno karera. Idi inawis ni Jesus nga agbalin a “dumadaklis iti tattao” da Pedro ken Andres, “binaybay-anda dagiti iket.” (Mat. 4:18-20) Siempre, kaaduan a nagadal iti kinapudno ita ti saan a basta pumanaw lattan iti trabahoda. Adda dagiti Nainkasuratan nga obligasionda. (1 Tim. 5:8) Ngem masansan a masapul a balbaliwanda ti panangmatmatda iti material a bambanag ken baliwanda dagiti prioridadda. Nalawag nga imbaga ni Jesus: “Isardengyo ti agurnong maipaay iti bagbagiyo kadagiti gameng iti daga . . . Imbes ketdi, agurnongkayo maipaay iti bagbagiyo kadagiti gameng idiay langit.” (Mat. 6:19, 20) Kitaentayo ti kapadasan ti maysa nga agtutubo a babai.

¹⁰ Ammon ni Maria ti agay-ayam iti golf sakbay pay a nageskuela. Intultuloyna a pinasayaat ti panagay-ayamna idi addan iti high school ket naikkan iti scholarship iti maysa nga unibersidad. Paseten ti biagna ti golf, ken kalatna ti agbalin a propesional iti dayta tapno nangatonto ti sueldona. Ngem nagadal iti Biblia ni Maria, ket impategna dagiti kinapudno a maad-adalna. Naragsakan kadagiti inaramidna a panagbalbaliw iti biagna iti tulong ti kinapudno. Imbagana: “Bayat a balbaliwak ti kababalin ken panagbiagko kas panangsurotko kadagiti pagalagadan ti Biblia, mas naragragsakak.” Nabigbig ni  Maria a narigat a paggiddanen a gun-oden ti naespirituan ken material a kinabaknang. (Mat. 6:24) Insakripisiona ti nabayagen nga arapaapna nga agbalin a propesional iti golf ken ti posibilidad nga agbalin a nabaknang ken sikat. Gapu ta ginatangna ti kinapudno, agserserbi itan kas payunir ken addaanen iti “kararagsakan, kasasayaatan a biag.”

11. No gatangentayo ti kinapudno, ania ti mabalin a mapasamak iti relasiontayo iti dadduma?

¹¹ Relasion iti dadduma. No pilientayo ti agbiag maitunos iti kinapudno iti Biblia, mabalin nga agbaliw ti relasiontayo kadagiti gagayyem ken kabagiantayo. Apay? Inkararag ni Jesus maipapan kadagiti pasurotna: “Santipikarem ida babaen iti kinapudno; ti saom ket kinapudno.” (Juan 17:17) Mabalin a ti kayat pay a sawen ti “santipikarem ida” ket “ilasinmo ida.” No awatentayo ti kinapudno, maisinatayo iti lubong ta saantayon a sursuroten ti ar-aramiden ti kaaduan. Sabalin ti panagkita dagiti tattao kadatayo ta nagbaliwen dagiti patpatientayo. Agbibiagtayon maitunos kadagiti pagalagadan ti Biblia. Uray ikagkagumaantayo a pagtalinaeden ti nasayaat a relasiontayo kadagiti gagayyem ken kapamiliatayo, mabalin a liklikandatayo ti dadduma wenno busorenda pay ketdi ti baro a pammatitayo. Saantayo a masdaaw iti dayta. Imbaga ni Jesus: “Pudno unay, dagiti kabusor ti maysa a tao isudanto dagiti tattao iti bukodna a sangakabbalayan.” (Mat. 10:36) Impasiguradona met nga ad-adu ti bendision a maawattayo ngem iti aniaman nga inggatangtayo iti kinapudno.​—Basaen ti Marcos 10:28-30.

12. Ania ti imbayad ti maysa a Judio iti kinapudno?

¹² Manipud kinaubing ti maysa a negosiante a Judio a ni Aaron, naisuron a saan a mabalin nga ibalikas ti nagan ti Dios. Ngem kayatna a maammuan ti kinapudno. Naayatan idi insuro ti maysa a Saksi a no maikkan iti bokales ti uppat a Hebreo a konsonante ti nagan ti Dios, mabalikas dayta kas “Jehova.” Nakaragragsak a napan idiay sinagoga tapno ibagana kadagiti rabbi ti nagsayaat a naammuanna. Ngem saan a kas iti pampanunoten ni Aaron ti reaksionda. Imbes a maragsakanda iti naammuanna a kinapudno maipapan iti nagan ti Dios, tinupraanda ken pinapanawda. Naapektaran ti relasionna iti pamiliana. Uray no kasta, intultuloyna a ginatang ti kinapudno ken nagbalin a natured a Saksi ni Jehova iti intero a panagbiagna. Kas ken Aaron, situtuloktayo a mangawat iti aniaman a panagbalbaliw iti biagtayo wenno iti relasiontayo iti pamiliatayo tapno maitultuloytayo ti magna iti kinapudno.

13, 14. Ania a panagbalbaliw iti panagpampanunot ken kababalintayo ti kasapulan tapno magatangtayo ti kinapudno? Mangted iti pagarigan.

¹³ Narugit a panagpampanunot ken naalas a kababalin. Masapul a situtuloktayo a mangbalbaliw iti panagpampanunot ken kababalintayo tapno maakseptartayo ti kinapudno ken makapagbiagtayo maitunos kadagiti pagalagadan ti Biblia iti moral. Insurat ni Pedro maipapan kadagita a panagbalbaliw: “Kas natulnog nga annak, sumardengkayo a maisuksukog maitunos kadagiti tarigagay a sigud nga adda kadakayo iti kinaignoranteyo, no di ket, . . . agbalinkayo met a nasantuan a mismo iti isuamin a kababalinyo.” (1 Ped. 1:14, 15) Para kadagiti tattao iti siudad ti Corinto a dakes ti moralidadna, ti pananggatang iti kinapudno kaipapananna ti panangaramid iti dadakkel a panagbalbaliw iti panagbiagda. (1 Cor. 6:9-11) Adu met ita ti nanggatang iti kinapudno babaen ti panangisardengda kadagiti naalas a kababalinda. Impalagip pay ni Pedro kadagiti Kristiano idi panawenna: “Ti tiempo a naglabas umdasen a panagaramidyo iti pagayatan dagiti nasion idi nagturongkayo kadagiti aramid ti nalulok a kababalin, dagiti kinaderrep, dagiti panaglablabes iti arak, dagiti naariwawa  a panagragragsak, dagiti salisal iti panaginum, ken dagiti maiparit nga idolatria.”​—1 Ped. 4:3.

¹⁴ Adu a tawen a mammartek da Devynn ken Jasmine. Uray nalaing ni Devynn a bookkeeper, saan a makabirok iti permanente a trabaho ta mangnginum. Pagaammo ni Jasmine a managpungpungtot ken naranggas. Maysa nga aldaw, bayat a magmagna ni Jasmine iti kalsada a nabartek, nasabatna ti dua a Saksi a misionero. Inyurnos dagiti misionero a mayadalan iti Biblia, ngem idi bimmisitada iti simmaruno a lawas iti balay ni Devynn, nasangpetanda a nabartek da Jasmine ken Devynn. Saanda nga ekspektaren a talaga a mapan dagiti misionero iti balayda. Ngem nagbaliw ti situasion iti simmaruno a panagbisita dagiti Saksi. Iti umuna pay laeng a panagadalda, nagbalinen a serioso da Jasmine ken Devynn nga agadal iti Biblia ken inyaplikardan dagiti naadalda. Iti uneg ti tallo a bulan, nagdesisionda nga isardengdan ti aginum sa nagkasarda idi agangay. Nagdinamag dagiti panagbalbaliw nga inaramidda, isu nga adu a kalugaranda ti natignay nga agadal iti Biblia.

15. Ania ti maysa kadagiti karirigatan nga ibayad iti kinapudno, ken apay?

¹⁵ Kostumbre ken kaugalian a saan a naibatay iti Biblia. Ti maysa a karigatan nga ibayad iti kinapudno ket ti panangisardeng kadagiti kostumbre ken kaugalian a saan a naibatay iti Biblia. Uray no nalaka nga awaten ti dadduma ti ibaga ti Biblia no apay nga isardeng dagita, marigatan ti dadduma gapu iti panangpilit dagiti kapamilia, katrabahuan, ken nadekket a gagayyem. Mabalin a nagrigat para iti dadduma nga isardeng dagiti kaugalian a kas iti panagdaydayaw kadagiti natayen a kabagianda. (Deut. 14:1) Ti kinatured ti dadduma ket makatulong kadatayo a mangaramid iti kasapulan a panagbalbaliw, kas iti inaramid ti dadduma a taga-Efeso idi umuna a siglo.

16. Ania ti inaramid ti dadduma a taga-Efeso tapno magatangda ti kinapudno?

¹⁶ Popular ti Efeso gapu iti arte ti panagsalamangka wenno mahika. Ania ti inaramid dagiti kabbaro a Kristiano a dati a salamangkero tapno matallikudanda dagita a saan a naibatay iti Biblia nga ar-aramid ket magatangda ti kinapudno? Ilawlawag ti Biblia: “Adu kadagidiay nangan-annurot kadagiti arte ti panagsalamangka inyegda a pinagkaykaysa dagiti libroda ket pinuoranda ida iti sanguanan ti isuamin. Ket pinattapattada a sangsangkamaysa dagiti gatadda ket nasarakanda nga agpategda iti limapulo ribu a kapisi ti pirak. Ngarud iti nabileg a pamay-an nagtultuloy a rimmang-ay ken nagballigi ti sao ni Jehova.” (Ara. 19:19, 20) Dakkel ti insakripisio dagiti matalek a Kristiano ngem saan a magatadan dagiti bendision a naawatda.

17. (a) Ania dagiti karaman iti ibayadtayo iti kinapudno? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo iti sumaruno nga artikulo?

¹⁷ Ania ti imbayadmo iti kinapudno? Amintayo ket nangbusbos iti tiempo nga agurnong kadagiti sabong ti kinapudno. Adda met dagiti nanggatang iti kinapudno babaen ti panangisakripisioda kadagiti material a pagnam-ayan ken inakseptarda dagiti panagbalbaliw ti relasionda iti dadduma. Adu met ti nangbalbaliw iti panagpampanunot ken kababalinda ken insardengda dagiti kostumbre ken kaugalian a saan a naibatay iti Biblia. Kasanoman kadakkel ti imbayadtayo, kombinsidotayo a saan a sayang ti aniaman nga imbayadtayo. Naaddaantayo iti kapatgan a banag, ti nasinged a relasiontayo ken Jehova. No panunotentayo dagiti bendisiontayo a nakaammo iti kinapudno, kasla nagrigat a patien nga adda mayat a mangilako iti dayta. Kasano a mapasamak dayta, ken kasanotayo a maliklikan nga aramiden ti kasta a dakkel a kamali? Usigentayo dagita iti sumaruno nga artikulo.