1. Ania ti reaksion ti adu ita iti nainsiriban a pammagbaga ti Biblia? (Proverbio 1:20, 21)

 ITI adu a pagilian, gagangay a makakitatayo kadagiti nararagsak a kakabsat a mangituktukon kadagiti publikasion kadagiti kalsada nga aduan iti tattao. Napadasam met kadin ti kasta? No wen, sigurado a malagipmo ti maysa nga ilustrasion iti libro a Proverbio​—ti sirib nga umaw-awag kadagiti tattao a mangipangag iti pammagbagana. (Basaen ti Proverbio 1:20, 21.) Ti Biblia ken dagiti publikasiontayo ket naglaon iti “pudno a sirib”​—ti sirib ni Jehova. Dayta nga impormasion ti kasapulan dagiti tattao tapno magun-odanda ti biag nga agnanayon. Maragragsakantayo no adda umawat iti maysa kadagiti publikasiontayo. Ngem saan nga amin ket kasta. Kaykayat ti dadduma ti agtalinaed nga ignorante kadagiti ibagbaga ti Biblia. Katkatawaandatayo pay ketdi ti dadduma ta para kadakuada ket lausen ti Biblia. Kritkritikaren met ti dadduma ti pannursuro ti Biblia maipapan iti moralidad, ken ibagbagada nga istrikto unay ken aginlilinteg dagidiay mangsursurot iti dayta. Ngem ay-ayaten ni Jehova ti amin a tattao isu a kayatna a maammuanda ti pudno a sirib. Kasano?

2. Pakasarakantayo ita iti pudno a sirib, ngem ania ti ar-aramiden ti kaaduan a tattao?

² Us-usaren ni Jehova ti Saona, ti Biblia, tapno ipakaammona kadatayo ti pudno a sirib. Dayta a libro ket mabasan ti dandani amin a tattao. Dagiti ngay publikasiontayo a naibatay iti Biblia? Gapu iti bendision ni Jehova, available dagitan iti nasurok a 1,000 a lengguahe. Magunggonaan dagidiay dumngeg, kayatna a sawen, dagiti mangbasa ken mangyaplikar kadagiti nasursuroda. Ngem saan a kayat ti kaaduan a tattao nga ipangag ti pudno a sirib. No agdesisionda, kaykayatda ti agtalek iti bagida, wenno  dumngeg iti padada a tao. Baka tagibassitendatayo pay ketdi gapu ta sursurotentayo ti ibagbaga ti Biblia. Ilawlawag daytoy nga artikulo no apay a kasta ti reaksion dagiti tattao. Ngem usigentayo nga umuna no kasanotayo a maaddaan iti sirib manipud ken Jehova.

3. Ania ti masapul nga aramidentayo tapno agbalintayo a pudno a masirib?

³ Ti sirib ket ti abilidad a mangusar iti ammotayo tapno makaaramidtayo kadagiti nasayaat a desision. Ngem saan la a dayta ti kaipapanan ti pudno a sirib. Kuna ti Biblia: “Ti panagbuteng ken Jehova ti pangrugian ti sirib, ken ti pannakaammo maipapan iti Daydiay Kasasantuan ket pannakaawat.” (Prov. 9:10) Isu a no mangaramidtayo iti napateg a desision, masapul a ti panagpampanunot ni Jehova​—ti “pannakaammo maipapan iti Daydiay Kasasantuan”​—ti pangibatayantayo iti desisiontayo. Maaramidtayo dayta no agkonsultatayo iti Biblia ken kadagiti publikasion a naibatay iti Biblia. No aramidentayo dayta, ipakpakitatayo ti pudno a sirib.​—Prov. 2:5-7.

4. Apay a ni Jehova laeng ti makaipaay kadatayo iti pudno a sirib?

⁴ Ni Jehova laeng ti makaipaay kadatayo iti pudno a sirib. (Roma 16:27) Apay nga isu ti Gubuayan ti sirib? Umuna, isu ti Namarsua. Ammona ti amin maipapan kadagiti pinarsuana. (Sal. 104:24) Maikadua, amin nga ar-aramiden ni Jehova ket pakakitaan ti sirib. (Roma 11:33) Maikatlo, dagiti nainsiriban a pammagbaga ni Jehova ket kanayon a pagsayaatan dagidiay mangyaplikar kadagita. (Prov. 2:10-12) No kayattayo ti agbalin a pudpudno a masirib, masapul nga akseptarentayo dagita a kinapudno ken usarentayo dagita a mangigiya kadagiti desision ken aramidentayo.

5. Ania ti resultana no saan a bigbigen dagiti tattao a ni Jehova ti Gubuayan ti pudno a sirib?

⁵ Patien ti adu a kaskasabaantayo a nagpintas ti pannakadisenio ti nakaparsuaan. Ngem ibagbagada met ngarud nga awan ti Namarsua ken timmaud dagiti bambanag gapu iti ebolusion. Adda met dagiti mamati nga adda Dios, ngem ibilangda a lausen dagiti pagalagadan ti Biblia ken ti laeng kaykayatda ti sursurotenda. Ania ti resultana? Simmayaat kadi ti lubong gapu ta agtaltalekda iti bukodda a sirib imbes nga iti Dios? Nagbalinda kadi a pudpudno a naragsak wenno naaddaanda ngata iti sigurado a namnama para iti masanguanan? Gapu kadagiti makitkitatayo, kombinsidotayo iti daytoy a kinapudno: “Awan ti sirib, wenno pannakatarus, wenno balakad nga agballigi maibusor ken Jehova.” (Prov. 21:30) Nagsayaat a rason dayta tapno kanayon nga agpannuraytayo ken Jehova para iti pudno a sirib! Ngem makapaladingit ta saan a kayat nga aramiden dayta ti kaaduan a tattao. Apay?

6. Sigun iti Proverbio 1:22-25, siasino dagiti saan a mangikankano iti pudno a sirib?

⁶ Adu ti saan a mangikankano iti pudno a sirib nga ‘umaw-awag iti kalsada.’ Sigun iti Biblia, adda tallo a grupo dagiti tattao a saanda a kayat ti sirib: dagiti “awanan kapadasan,” “nauyaw,” ken “maag.” (Basaen ti Proverbio 1:22-25.) Usigentayo a naimbag no apay a dida kayat ti sirib ti Dios, ken ammuentayo met dagiti aramidentayo tapno saantayo nga agbalin a kas kadakuada.

7. Apay a kaykayat ti dadduma ti agtalinaed nga “awanan kapadasan”?

⁷ Dagiti “awanan kapadasan” ket dagidiay nalaka a mayakar ti alipusposda, nalaka a mamatpati, wenno nalaka a maal-allilaw. (Prov. 14:15, ftn.) Masansan a dagita ti makasaritatayo  iti ministeriotayo. Kas pagarigan, minilion ti al-allilawen dagiti politiko wenno lider ti relihion. Dadduma ti makigtot no maammuanda a nabayagen nga al-allilawen ida dagiti kakasta a lider. Ngem dagidiay dinakamat ti Proverbio 1:22 kaykayatda ti agtalinaed nga awanan kapadasan. (Jer. 5:31) Ar-aramidenda latta ti kaykayatda ken dida kayat nga ammuen ti isursuro ti Biblia wenno dida kayat a suroten dagiti pagalagadanna. Kasda la iti maysa a relihiosa a taga-Quebec, Canada a nangibaga iti maysa a Saksi, “No loklokuennakami ti padimi, basolna daytan, saan a dakami!” Sigurado a ditay kayat a tuladen dagidiay igaggagarada ti agbalin nga ignorante!​—Prov. 1:32; 27:12.

8. Ania ti makatulong kadatayo nga agbalin a masirib bayat nga umad-adu ti kapadasantayo iti biag?

⁸ Adda nasayaat a rason nga iparparegta kadatayo ti Biblia a ditay agtalinaed nga awanan kapadasan no di ket ‘agbalintayo a nataengan no iti pannakatarustayo.’ (1 Cor. 14:20) Bayat nga umad-adu ti kapadasantayo iti biag, agbalintayo a masirib no iyaplikartayo dagiti prinsipio ti Biblia. In-inut a makitatayo no kasano a makatulong dagita a prinsipio tapno maliklikantayo dagiti problema ken makaaramidtayo kadagiti nainsiriban a desision. Nasayaat ngarud no panunotentayo dagiti naaramidtayon a desision. No nabayagen a makipagad-adaltayo iti Biblia ken makigimgimong, mabalin nga isaludsodtayo iti bagitayo no apay a saantayo pay a nagdedikar ken Jehova ken nagpabautisar. No bautisadotayo metten, rumangrang-ay kadi ti panangasaba ken panangisurotayo iti naimbag a damag? Makita kadi kadagiti desisiontayo nga agpapaiwanwantayo kadagiti prinsipio ti Biblia? Ipakpakitatayo kadi dagiti Nakristianuan a kualidad iti pannakilangentayo iti dadduma? No makitatayo nga adda pay dagiti masapul a parang-ayentayo, panunotentayo a naimbag ti pammalagip ni Jehova, ta “pagsiribenna daydiay awan kapadasanna.”​—Sal. 19:7.

9. Kasano nga ipakpakita dagiti “nauyaw” a dida kayat ti agbalin a masirib?

⁹ Ti maikadua a grupo dagiti tattao a dida kayat ti sirib ti Dios ket dagiti “nauyaw.” No dadduma, adda dagiti kasta a makasabaantayo. Magusgustuanda ti aguyaw. (Sal. 123:4) Impakpakauna ti Biblia nga iti maudi nga al-aldaw, umadu dagiti nauyaw. (2 Ped. 3:3, 4) Kas kadagidi agbalin a manugang ti nalinteg a ni Lot, saan nga ikankano ti dadduma a tattao ita dagiti pakdaar ti Dios. (Gen. 19:14) Katkatawaan ti adu dagidiay mangsursurot kadagiti prinsipio ti Biblia. Ar-aramiden dayta dagiti nauyaw gapu iti “dakes a tarigagayda.” (Jud. 7, 17, 18) Ti panangiladawan ti Biblia kadagiti nauyaw ket eksakto la unay kadagiti apostata ken iti dadduma a nangilaksid ken Jehova!

10. Sigun iti Salmo 1:1, kasanotayo a maliklikan ti agbalin a nauyaw?

¹⁰ Kasanotayo a masigurado a ditay agbalin a nauyaw? Ti maysa a pamay-an ket ditay makikadua kadagidiay manangkritikar. (Basaen ti Salmo 1:1.) Kayatna a sawen a saantayo a dumngeg wenno agbasa iti aniaman manipud kadagiti apostata. Ammotayo a no ditay agannad, nalakatayo laeng nga agbalin a manangkritikar ken mangrugi a pagduaduaantayo ni Jehova ken dagiti instruksion a maaw-awattayo babaen ti organisasionna. Tapno maliklikantayo dayta, isaludsodtayo iti bagitayo: ‘Kanayon kadi nga adda negatibo a maibagak no makaawattayo kadagiti baro nga instruksion wenno panangilawlawag? Ti la kadi pagkamalian dagiti mangidadaulo ti kitkitaek?’ No dagus nga isardengtayo dagita a tendensia, maragsakan ni Jehova kadatayo.​—Prov. 3:34, 35.

11. Kasano ti panangmatmat dagiti “maag” kadagiti pagalagadan ni Jehova iti moral?

 ¹¹ Ti maikatlo a grupo dagiti tattao a dida kayat ti agbalin a masirib ket dagiti “maag.” Maagda gapu ta dida kayat a suroten dagiti linteg ti Dios maipapan iti moral. Dagiti laeng pagarupda nga umiso ti ar-aramidenda. (Prov. 12:15) Laklaksidenda ni Jehova, ti Gubuayan ti sirib. (Sal. 53:1) No kasabaantayo ida, masansan a sobra ti panangkritikarda kadatayo ta sursurotentayo dagiti pagalagadan ti Biblia. Ngem awan met ngarud ti nasaysayaat a maipaayda kadatayo. Kuna ti Biblia: “Saan a magun-odan ti maag ti pudno a sirib; awan maibagana iti ruangan ti siudad.” (Prov. 24:7) Awan a pulos ti nasayaat wenno nainsiriban a pammagbaga a maipaay dagiti maag. Isu met la gayam nga ipakpakdaar ni Jehova nga ‘adaywantayo ti maag a tao’!​—Prov. 14:7.

12. Ania ti makatulong tapno ditay matulad dagiti maag?

¹² Ditay kayat ti agbalin a kas kadagidiay manggurgura iti pammagbaga ti Dios. Imbes ketdi, ipatpategtayo ti panagpampanunot ti Dios ken ti amin a pagalagadanna maipapan iti moral. Lallalo a maipategtayo dagita no pagkomparaentayo dagiti resulta ti panagtulnog ken panagsukir. Kitaem dagiti problema a mapaspasaran dagiti tattao gapu ta dida kayat a suroten dagiti nainsiriban a pammagbaga ni Jehova. Kalpasanna, panunotem no kasano nga adayo a nasaysayaat ti biagmo gapu ta agtultulnogka iti Dios.​—Sal. 32:8, 10.

13. Pilpilitennatayo kadi ni Jehova nga agtulnog kadagiti nainsiriban a pammagbagana?

¹³ Ipakpakaammo ni Jehova ti siribna iti amin. Ngem dina pilpiliten ti asinoman a mangakseptar iti dayta. Nupay kasta, ibagbagana dagiti mapasamak kadagiti saan a mangipangag iti dayta a sirib. (Prov. 1:29-32) Dagidiay dida kayat ti agtulnog ken Jehova “lak-amendanto ti resulta dagiti aramidda.” Di agbayag, agsagaba ken agproblemada gapu iti kabibiagda. Ket inton agangay, dadaelen ida ni Jehova. Ngem kastoy ti naikari kadagidiay mangipangag ken mangyaplikar iti nainsiriban a pammagbaga ni Jehova: “Natalgedto ti mangipangag kaniak ken awanto ti pagbutnganna a didigra.”​—Prov. 1:33.

14-15. Ania dagiti masursurotayo iti Proverbio 4:23?

¹⁴ Kanayon a pakagunggonaantayo no iyaplikartayo ti sirib ti Dios. Kas iti napagsasaritaantayon, nalaka laeng a mabirokan ti ipapaay ni Jehova a nainsiriban a pammagbaga. Kas pagarigan, iti intero a libro a Proverbio, nangipaay kadagiti pammagbaga a makatulong agingga ita a mangpasayaat iti biagtayo no iyaplikartayo. Usigentayo ti uppat kadagita a nainsiriban a pammagbaga.

¹⁵ Protektaram ti simboliko a pusom. Kuna ti Biblia: “Iti amin a saluadam, saluadam ta pusom, ta agtaud iti dayta dagiti ubbog ti biag.” (Prov. 4:23) Panunotentayo dagiti aramidentayo a mangprotektar iti literal a pusotayo.  Masapul a mangantayo iti nasustansia, agehersisiotayo, ken liklikantayo dagiti bisio. Umasping kadagita ti aramidentayo a mangprotektar iti simboliko a pusotayo. Inaldaw a mangantayo manipud iti Sao ti Dios. Agsagana ken umatendertayo kadagiti Nakristianuan a gimong, ken agkomentotayo kadagita a gimong. Agtalinaedtayo nga aktibo no regular a makiramantayo iti ministerio. Liklikantayo met dagiti dakes nga aramid babaen ti iyaadayotayo iti aniaman a mangdadael iti panagpampanunottayo, kas iti immoral a paglinglingayan ken dakes a kakadua.

16. Apay a makatulong unay kadatayo ita ti Proverbio 23:4, 5?

¹⁶ Agbalinka a kontento iti adda kenka. Imbalakad ti Biblia: “Dimo ibusen ti pigsam nga agbirok iti kinabaknang. . . . No kitaem dayta, awanen iti ayanna, ta sigurado nga agpayak a kas iti agila ket tumayab iti tangatang.” (Prov. 23:4, 5) Nalaka a mapukaw ti kuarta ken kinabaknang. Ngem sangkapanunot agpadpada dagiti baknang ken pobre no kasanoda a maaddaan iti kuarta. Gapu iti dayta, agaramidda kadagiti banag a mangdadael iti reputasionda, iti relasionda iti sabsabali, ken uray iti salun-atda. (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Ngem makatulong ti sirib tapno balanse ti panangmatmattayo iti kuarta. Iti kasta, maliklikantayo ti kinaagum ket agbalintayo a kontento ken naragsak.​—Ecl. 7:12.

17. Kasanotayo a maaddaan iti “dila dagiti masirib,” kas iti mabasa iti Proverbio 12:18?

¹⁷ Agpanunotka sakbay nga agsaoka. No ditay agannad, mabalin a makapasakit dagiti sasaotayo. Ibaga ti Biblia: “Ti di pinampanunot a sasao ket kas kadagiti duyok ti espada, ngem makapaimbag ti dila dagiti masirib.” (Prov. 12:18) Mapagtalinaedtayo dagiti nasayaat a relasion no saantayo nga itsismis dagiti pagkamkamalian ti dadduma. (Prov. 20:19) Tapno makaparegta ti panagsasaotayo imbes a makapasakit, masapul a punnuentayo ti pusotayo iti pannakaammo manipud iti Sao ti Dios. (Luc. 6:45) No utobentayo dagiti isursuro ti Biblia, dagiti sasaotayo ket agbalin a kas iti “ubbog ti sirib” a mangbang-ar iti sabsabali.​—Prov. 18:4.

18. Kasano a makatulong ti panangyaplikar iti Proverbio 24:6 tapno agballigitayo iti ministerio?

 ¹⁸ Agtulnogka kadagiti instruksion. Daytoy ti balakad ti Biblia tapno agballigitayo: “Kasapulam ti nainsiriban a panangiwanwan tapno mangabakka iti gubat, ket adda balligi no adu ti mamalbalakad.” (Prov. 24:6, ftn.) Kitaentayo no kasano a ti panangyaplikar iti daytoy a prinsipio ket makatulong tapno agballigi ti panangasaba ken panangisurotayo. Imbes a mangasabatayo iti bukodtayo a pamay-an, ikagumaantayo a suroten dagiti maaw-awattayo a suhestion. Kadagiti Nakristianuan a gimong, makaaw-awattayo kadagiti nainsiriban a panangiwanwan manipud kadagiti eksperiensiado a kakabsat a mangipapaay kadagiti palawag ken presentasion a naibatay iti Biblia a pakasursuruantayo. Mangipapaay met ti organisasion ni Jehova kadagiti makatulong nga alikamen​—dagiti publikasion ken video​—tapno maawatan dagiti tattao ti Biblia. Us-usarem kadi a naimbag dagita nga alikamen?

19. Ania ti mariknam maipapan iti sirib ni Jehova? (Proverbio 3:13-18)

¹⁹ Basaen ti Proverbio 3:13-18. Agyamantayo unay iti nainsiriban a balakad nga adda iti Sao ti Dios! Ania la koma ngatan ti biagtayo no awan dayta? Iti daytoy nga artikulo, napagsasaritaantayo dagiti pagarigan ti sirib a masarakan iti libro a Proverbio. Siempre, napno ti Biblia iti sirib ni Jehova. Determinadotayo ngarud koma a kanayon a mangsurot iti sirib ni Jehova. Saan a napateg kadatayo no ania ti makuna dagiti tattao iti lubong iti dayta a sirib ta kombinsidotayo a “maawaganto iti naragsak dagidiay mangpetpet iti [sirib].”