Salsaludsod Dagiti Agbasbasa
Adda kadi sabali pay a taraon idi dagiti Israelita iti let-ang malaksid iti manna ken pugo?
Manna ti kangrunaan a taraon dagiti Israelita bayat ti 40 a tawen a kaaddada iti let-ang. (Ex. 16:35) Namindua met nga inikkan ni Jehova ida kadagiti pugo. (Ex. 16:12, 13; Num. 11:31) Nupay kasta, adda met dadduma a taraon dagiti Israelita ngem limitado laeng.
Kas pagarigan, adda dagiti tiempo nga inturong ni Jehova ti ilina iti “lugar a paginanaanda” a pakaalaanda iti danum ken taraon a kasapulanda. (Num. 10:33) Maysa kadagita a lugar ket ti oasis iti Elim, “nga ayan ti 12 nga ubbog ti danum ken 70 a kayo a palma.” Mabalin a datiles a palma dagita. (Ex. 15:27) Kinuna ti libro a Plants of the Bible a dagiti datiles a palma a “masarakan iti adu a lugar, . . . ti kangrunaan a mula iti desierto a pagtaudan ti taraon, lana, ken paglinongan ti minilion a tattao.”
Posible a simmardeng met dagiti Israelita iti dakkel nga oasis a pagaammo itan kas Feiran, a paset ti Wadi Feiran. a Sigun iti libro a Discovering the World of the Bible, daytoy a wadi, wenno karayan (no matutudo), “ket 130 a kilometro [81 a milia] ti kaatiddogna. Maysa dayta kadagiti kaatiddogan, kapintasan, ken kalatakan a wadi iti Sinai Peninsula.” Imbaga pay ti libro: “Agarup 45 a kilometro [28 a milia] manipud iti sabangan ti wadi ti ayan ti Feiran Oasis. Nakapimpintas dayta ken aduan iti kayo a palma. Agarup 4.8 a kilometro [3 a milia] ti kaatiddogna, ken agarup 610 a metro [2,000 a pie] ti kangatona manipud iti patar wenno level ti baybay. Kasla hardin ti Eden dayta iti Sinai Peninsula. Sipud pay idi un-unana, adun ti napan nagyan iti dayta a lugar gapu iti rinibu a datiles a palma.”
Idi pimmanaw dagiti Israelita idiay Egipto, nangitugotda kadagiti namasa nga arina, pagmasmasaan iti tinapay, ken posible a bukbukel ken lana. Ngem siempre, saan a nagbayag dagita. Nangitugotda met iti ‘nakaad-adu a baka, karnero, ken kalding.’ (Ex. 12:34-39) Nupay kasta, saan a nasayaat ti kasasaad iti let-ang isu nga adu kadagita ti posible a natay. Dadduma ti sinda dagiti Israelita. Mabalin a naidaton ti dadduma nga animal, uray pay ketdi kadagiti didiosenda. b (Ara. 7:39-43) Ngem adda met dagiti Israelita a nagtaraken iti dadduma nga animal, kas makita kadagiti imbaga ni Jehova kadakuada idi impakitada ti nakaro a kinaawan pammati: “Agbalinto nga agpaspastor iti let-ang dagiti annakyo iti 40 a tawen.” (Num. 14:33) Isu a posible a dagita a tarakenda ti naggapuan ti gatas ken karne. Ngem saan nga immanay dagita a nangsustento iti agarup tallo a milion a tattao iti 40 a tawen. c
Nangalaan dagiti Israelita iti impakan ken impainumda kadagiti tarakenda nga animal? d Kadagidi a tiempo, masansan nga agtudo isu nga adu ti mula iti let-ang. Kuna ti Pannakatarus iti Kasuratan, Tomo 1, nga agarup 3,500 a tawenen ti napalabas, “medio nasaysayaat ti abasto ti danum idiay Arabia ngem iti agdama a tiempo. Ti kaadda ti adu a nauneg ken namaga a ginget, a sigud a lansad ti karayan, paneknekanna nga adda idi tiempo iti napalabas a ti panagtudo ket naruay ken namataud kadagiti baresbes ti danum.” Nupay kasta, ti let-ang ket natikag ken nakabutbuteng a lugar. (Deut. 8:14-16) No awan ti danum a simimilagro nga impaay ni Jehova, sigurado a natay dagiti Israelita ken dagiti tarakenda.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.
Imbaga ni Moises kadagiti Israelita a pinakan ida ni Jehova iti manna “tapno ipabigbigna [kadakuada] a saan laeng a tinapay ti pagbiag ti tao, no di ket ti tunggal sao nga aggapu ken Jehova.”—Deut. 8:3.
a Kitaen ti Mayo 1, 1992 a ruar Ti Pagwanawanan, p. 24-25.
b Adda dua a gundaway a dinakamat ti Biblia a naidaton dagiti animal para ken Jehova iti let-ang. Ti umuna ket idi naisaad ti kinapadi; ti maikadua ket iti Paskua. Agpada a napasamak dagita idi 1512 B.C.E., agarup iti maikadua a tawen kalpasan a pimmanaw dagiti Israelita idiay Egipto.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.
c Idi dandanin malpas ti 40 a tawen a kaadda dagiti Israelita iti let-ang, nakaalada iti ginasut a ribu nga animal kas samsam iti gubat. (Num. 31:32-34) Nupay kasta, nagtultuloy a nanganda iti manna agingga a simrekda iti Naikari a Daga.—Jos. 5:10-12.
d Makunatayo a saan a nangan dagiti animal iti manna, gapu ta naibilin kadagiti Israelita no kasano kaadu ti urnongen ti tunggal maysa a kanenna.—Ex. 16:15, 16.