1-2. (a) Ania ti kasasaad idi idiay Judea idi sinuratan ni apostol Pablo dagiti Hebreo? (b) Apay a maibagatayo a naintiempuan dayta nga impaisurat ti Dios kenkuana?

 KALPASAN a natay ni Jesus, nagrigat ti napadasan dagiti Kristiano nga agnanaed idiay Jerusalem ken Judea. Di nagbayag kalpasan unay a nabuangay ti kongregasion Kristiano, napadasanda ti nakaro a pannakaidadanes. (Ara. 8:1) Sa kalpasan ti agarup 20 a tawen, rimmigat ti biag dagiti pasurot ni Kristo a posible a gapu iti bisin a napasamak sakbay dayta. (Ara. 11:​27-30) Ngem idi agarup 61 C.E., napadasan dagiti Kristiano ti apagbiit a talna. Iti dayta a tiempo, nakaawatda iti surat manipud ken apostol Pablo. Dayta nga impaisurat ti Dios ket talaga a naintiempuan unay.

² Ti surat para kadagiti Hebreo ket naintiempuan unay. Ngamin, saan nga agbayag ti talna a mapadpadasan dagiti Kristiano sadiay. Nangted ni Pablo iti makatulong a balakad tapno makapagibturda iti rigat a dandanidan mapasaran. Dandani ngamin idin a madadael ti sistema ti bambanag dagiti Judio nga impakpakauna ni Jesus. (Luc. 21:20) Siempre, saan nga ammo ni Pablo wenno dagiti Kristiano idiay Judea no kaano nga eksakto a mapasamak dayta. Ngem mabalinda nga usaren ti nabatbati a tiempoda nga agsagana tapno makapagibturda ken bumileg ti pammatida.—Heb. 10:25; 12:​1, 2.

3. Apay a masapul a paginteresan dagiti Kristiano ita ti libro a Hebreo?

 ³ Dandanitayon mapadasan ti rigat a narigrigat nga amang ngem iti napadasan dagiti Hebreo a Kristiano. (Mat. 24:21; Apoc. 16:​14, 16) Usigentay ngarud ti dadduma a praktikal a balakad ni Jehova kadagiti Kristiano idi a makatulong met kadatayo ita.

“ITULTULOYTAYO TI RUMANG-AY ITI KINANATAENGAN”

4. Ania dagiti rigat a nakaipasanguan dagiti Judio a nagbalin a Kristiano? (Kitaen met ti ladawan.)

⁴ Adda nakaro a rigat a nakaipasanguan dagiti Judio a nagbalin a Kristiano. Adda idi tiempo a dagiti Judio ti pinili ni Jehova kas ilina. Iti adu a tawen, nakapatpateg ti Jerusalem ta sadiay a nagturay dagiti ari a nangirepresentar ken Jehova ken adda met sadiay ti templo a nagbalin a sentro ti nadalus a panagdaydayaw. Sinurot ti amin a matalek a Judio ti Mosaiko a Linteg kas insuro kadakuada dagiti lider ti relihionda. Dagita a pagannurotan ramanenna ti taraon, pannakakugit, ken uray ti pannakilangenda kadagiti saan a Judio. Ngem idi natayen ni Jesus, saanen nga inakseptar ni Jehova ti daton dagiti Judio. Isu a saan a nalaka para kadagiti Judio a nagbalin a Kristiano a balbaliwan ti nakairuamandan a panagdaydayaw. (Heb. 10:​1, 4, 10) Uray dagiti nataenganen a Kristiano a kas ken apostol Pedro ket narigatan met a mangakseptar iti dadduma kadagita a panagbalbaliw. (Ara. 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Gapu iti baro a patpatien dagidiay a Kristiano, indadanes ida dagiti Judio a lider ti relihion.

5. Ania ti masapul a pagannadan idi dagiti Kristiano?

⁵ Adda dua a grupo a bumusbusor idi kadagiti Hebreo a Kristiano. Umuna, dagiti Judio a lider ti relihion trinatoda ida kas apostata. Maikadua, adda met dagiti agkunkuna a Kristiano idi nga ipappapilitda a masapul a suroten latta dagiti pasurot ni Kristo ti Mosaiko a Linteg, nalabit tapno maliklikanda ti pannakaidadanes. (Gal. 6:12) Ania ti makatulong kadagidiay a matalek a Kristiano tapno agtalinaedda latta iti kinapudno?

6. Ania ti imparegta ni Pablo nga aramiden dagiti kapammatianna? (Hebreo 5:14–6:1)

 ⁶ Iti surat ni Pablo para kadagiti Hebreo, pinaregtana dagiti kapammatianna nga adalen ken utobenda a naimbag ti Sao ti Dios. (Basaen ti Hebreo 5:14–6:1.) Inusar ni Pablo ti Hebreo a Kasuratan tapno ipakitana kadakuada nga adayo a nasaysayaat ti panagdaydayaw dagiti Kristiano ngem kadagiti Judio. a Ammo ni Pablo a no ad-adu ti pannakaammo ken naun-uneg ti pannakaawatda iti kinapudno, nalaklakada a mailasin ken mailaksid dagiti saan nga umiso a panagrasrason. Iti kasta, saanda a maallilaw.

7. Ania dagiti pakarigatan a pakaipaspasanguantayo ita?

⁷ Kas kadagiti Hebreo a Kristiano, maipaspasangotayo met kadagiti impormasion ken panagrasrason a maikontra kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova. Dagiti bumusbusor masansan a kritikarenda dagiti naibatay iti Biblia a patpatientayo maipapan iti moralidad. Ibagbagada a naulpit ken manangidumdumatayo kano. Dagiti kababalin ken opinion dagiti tattao iti kaaldawantayo ket ad-adda itan a maikontra iti perpekto a panangmatmat ti Dios. (Prov. 17:15) Masapul ngarud a patadementayo ti abilidadtayo a mangilasin ken mangliklik kadagiti ideya nga us-usaren dagiti bumusbusor kadatayo tapno upayen ken iyaw-awandatayo.—Heb. 13:9.

8. Ania ti aramidentayo tapno agmataengantayo iti naespirituan?

⁸ Kas iti imbaga ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano, masapul nga itultuloytayo ti rumang-ay iti naespirituan. Kaipapanan dayta a paunegentayo ti pannakaammotayo iti kinapudno ken tuladentayo ti panagpampanunot ni Jehova. Masapul nga agtultuloy nga aramidentayo dayta uray dedikado ken bautisadotayon. Kasanoman kabayagtayon iti kinapudno, masapul a regular a basaen ken adalen ti tunggal maysa kadatayo ti Sao ti Dios. (Sal. 1:2) Makatulong ti regular a panagadaltayo iti Biblia tapno mapabilegtayo ti pammatitayo—ti kualidad nga impaganetget ni Pablo iti suratna kadagiti Hebreo.—Heb. 11:​1, 6.

“ADDAAN PAMMATI TAPNO MATAGINAYON TI BIAGTAYO”

9. Apay a masapul a nabileg idi ti pammati dagiti Hebreo a Kristiano?

⁹ Kasapulan dagiti Hebreo a Kristiano ti nabileg a pammati tapno malasatanda ti dandani idin mapasamak a rigat iti Judea. (Heb. 10:​37-39) Pinakdaaran ni Jesus dagiti pasurotna a no makitadan a napalikmutan ti Jerusalem kadagiti nagkampo a soldado, masapul a pumanawdan ket agkamangda iti kabambantayan. Dayta a balakadna ket agaplikar iti amin a Kristiano, addada man iti uneg wenno ruar ti siudad. (Luc. 21:​20-24) No adda rumaut nga armada, dagiti taga-away ket gagangay nga agkamangda kadagiti napaderan a siudad tapno natalgedda. Isu a kasla saan a nainsiriban ti imbilin ni Jesus nga agkamangda iti kabambantayan. Kasapulanda ngarud ti nabileg a pammati.

10. Ania ti sigurado nga aramiden dagiti Kristiano no nabileg ti pammatida? (Hebreo 13:17)

¹⁰ Kasapulan met dagiti Hebreo a Kristiano ti agtulnog kadagiti us-usaren ni Jesus a mangidaulo iti kongregasion. Posible a nangted dagiti mangidadaulo kadakuada iti espesipiko nga instruksion no kaanoda a pumanaw ken no kasanoda nga aramiden dayta. (Basaen ti Hebreo 13:17.) Ti Griego a sao a nausar iti Hebreo 13:17 para iti “agtulnog” ipakitana a nakombinsir ti maysa nga agtulnog gapu ta agtaltalek iti nangted iti instruksion. Isu a saan  laeng a panagtulnog dayta gapu ta adda autoridad ti nangted iti instruksion. Sakbay pay ngarud a dumteng ti rigat, masapulen a nabileg ti panagtalek dagiti Hebreo a Kristiano kadagiti mangidadaulo kadakuada. No agtultulnogen dagiti Kristiano kadagiti instruksion dagiti mangidadaulo kadakuada bayat ti tiempo ti talna, nalaklakanton para kadakuada ti agtulnog iti tiempo ti rigat.

11. Apay a kasapulan ita dagiti Kristiano ti nabileg a pammati?

¹¹ Kas kadagiti Hebreo a Kristiano idi, masapul met nga adda pammatitayo. Kaaduan a tattao ita ti saan a mamati—ken um-umsienda pay ketdi—ti pakdaar ti Biblia nga agpatingga daytoy a sistema ti bambanag. (2 Ped. 3:​3, 4) Kasta met, nupay impakaammo ti Biblia ti adu a detalye maipapan iti dakkel a rigat, adu pay ti saantayo nga ammo. Masapul ngarud a nabileg ti pammatitayo nga agpatingga daytoy a sistema ti bambanag iti umiso a tiempo ken kombinsidotayo nga aywanannatayto ni Jehova.—Hab. 2:3.

12. Ania ti makatulong kadatayo tapno maisalakantayo iti dakkel a rigat?

¹² Masapul met a pabilgentayo ti pammatitayo iti us-usaren ni Jehova ita a mangigiya kadatayo—“ti matalek ken masirib nga adipen.” (Mat. 24:45) Inton mangrugi ti dakkel a rigat, mabalin a makaawattayo kadagiti espesipiko ken makaisalakan nga instruksion kas iti posible a naawat idi dagiti Hebreo a Kristiano idi immay ti armada ti Roma. Itan ti tiempo a pabilgentayo ti panagtalek ken kompiansatayo kadagiti instruksion a maaw-awattayo manipud kadagiti mangidadaulo iti organisasion ni Jehova. Ngamin, no ita pay laeng ket marigatantayon a mangsurot kadagiti instruksionda, lallalo inton dakkel a rigat.

13. Apay a nagpateg ti balakad iti Hebreo 13:5?

¹³ Bayat nga ur-urayen dagiti Hebreo a Kristiano ti instruksion a pumanawda, masapul met a pagtalinaedenda a simple ti biagda ken dida “ayaten ti kuarta.” (Basaen ti Hebreo 13:5.) Dadduma kadakuada ti nakapadas idin iti bisin ken kinarigat iti biag. (Heb. 10:​32-34) Ngem nupay situtulokda idi a mangibtur iti pakarigatan para iti naimbag a damag, dadduma kadakuada ti mabalin a nagpokus a maaddaan iti ad-adu a kuarta tapno saanda manen a mapadasan ti rigat a napasaranda. Ngem idi nadadael ti siudad, saan ida a naisalakan ti kuartada, kasanoman kaadu dayta. (Sant. 5:3) Kinapudnona, asinoman a nangayat kadagiti material a bambanag ket posible a narigatan a nangpanaw ken nangibati iti balayna ken kadagiti sanikuana.

14. Kasano a makatulong ti nabileg a pammati no agdesdesisiontayo maipapan kadagiti material a bambanag?

¹⁴ No nabileg ti pammatitayo nga asidegen a dadaelen ni Jehova daytoy dakes a sistema ti bambanag, saantayo nga agbalin a materialistiko. Bayat ti dakkel a rigat, awanton ti serserbi ti kuarta. Kuna ti Biblia a dagiti tattao “ipuruakdanto ti pirakda iti kalsada” ta maamirisda a “saanto a maisalakan ida ti pirak wenno balitokda iti aldaw ti pungtot ni Jehova.” (Ezek. 7:19) Isu nga imbes nga ikagumaantayo ti agurnong iti adu a kuarta, masapul a mangaramidtayo kadagiti desision a makatulong kadatayo nga agbiag a simple bayat nga agserserbitayo ken Jehova. Karaman iti dayta ti panangliklik iti di kasapulan a panagutang wenno saantayo nga ibusen ti adu nga oras a mangasikaso iti adu a material a bambanag. Agannadtay met ta baka sobran ti panangipategtayo kadagiti sanikuatayo. (Mat. 6:​19, 24) Bayat nga umas-asidegtayo iti panungpalan daytoy a sistema, masapul nga agpilitayo no ti pagtalkantayo ket ni Jehova wenno dagiti sanikuatayo.

 “MASAPUL NGA AGIBTURKAYO”

15. Apay a kasapulan unay dagiti Hebreo a Kristiano ti agibtur?

¹⁵ Masapul nga ibturan dagiti Hebreo a Kristiano dagiti pannubok ti pammatida bayat a kumarkaro ti kasasaad idiay Judea. (Heb. 10:36) Uray no napadasan idin ti dadduma kadakuada ti nakaro a pannakaidadanes, adu pay ti saan. Isu a pinalagipan ida ni Pablo a masapul a saganaanda ti nakarkaro pay a pannakaidadanes ken masapul a determinadoda nga agtalinaed a matalek agingga ken patay a kas ken Jesus. (Heb. 12:4) Gapu ta agtultuloy nga umad-adu dagiti Kristiano, lallalo met a nakapungtot dagiti bumusbusor a Judio. Sumagmamano a tawen sakbayna, adda grupo dagiti manangriribuk a nangdarup ken Pablo bayat a mangaskasaba idiay Jerusalem. Nasurok a 40 a Judio ti “nagkukumplot . . . ken nagsapatada a mailunodda no mangan wenno uminumda a saanda pay a napapatay ni Pablo.” (Ara. 22:22; 23:​12-14) Uray no magurgura ken maidaddadanes idi dagiti Kristiano, masapul nga itultuloyda ti agkakadua nga agdaydayaw, ikasaba ti naimbag a damag, ken pagtalinaeden a nabileg ti pammatida.

16. Kasano a makatulong kadatayo ti surat kadagiti Hebreo tapno umiso ti panangmatmattayo iti pannakaidadanes? (Hebreo 12:7)

¹⁶ Ania ti makatulong kadagiti Hebreo a Kristiano a mangibtur iti pannakaidadanes a pakaipaspasanguanda? Ammo ni Pablo a masapul nga umiso ti panangmatmatda kadagiti pakasuotanda. Inlawlawagna ngarud a mabalin nga ipalubos ti Dios a masubok ti pammatida kas paset ti pannakasanayda. (Basaen ti Hebreo 12:7.) Ti kasta a pannakasanay ket makatulong tapno masursuro ken mapasayaatda dagiti kualidad a mangparagsak ken Jehova. No agpokus dagiti Hebreo a Kristiano iti nasayaat a resulta dagiti pakasuotanda, nalaklakada nga agibtur.—Heb. 12:11.

17. Ania ti nasursuro ni Pablo maipapan iti panangibtur iti pannakaidadanes?

¹⁷ Pinaregta ni Pablo dagiti Hebreo a Kristiano  a papigsaenda ti pakinakemda ken saanda a sumuko a mangsango kadagiti pakasuotanda. Ammo unay ni Pablo ti ibagbagana maipapan iti daytoy a banag. Kas dati a manangidadanes kadagiti Kristiano, ammona no kasano karigat ti mapaspasaranda. Ammona met no kasano nga ibturan ti pannakaidadanes. Ngamin, napasaranna a mismo ti agduduma a kita ti ibubusor idi nagbalin a Kristiano. (2 Cor. 11:​23-25) Ammo unay ni Pablo ti kasapulanda tapno makapagibturda. Impalagipna kadagidiay a Kristiano a no agib-ibturda iti pakasuotan, masapul nga agpannurayda ken Jehova, saan nga iti bagida. Situtured nga imbagana: “Ni Jehova ti tumultulong kaniak; saanakto nga agbuteng.”—Heb. 13:6.

18. Ania ti mapasamakto kadatayo amin, isu nga ania ti masapul nga aramidentayo itan?

¹⁸ Adda dagiti kakabsat nga agib-ibtur ita iti pannakaidadanes. Ti maysa a pamay-an a matulongantayo ida ket no ikararagantayo ida. Mabalintayo met a tulongan ida iti praktikal a pamay-an. (Heb. 10:33) Ngem nalawag nga ibaga ti Biblia: “Maidadanesto met ti amin nga agtarigagay nga agbiag maitunos iti debosionda iti Dios kas adalan ni Kristo Jesus.” (2 Tim. 3:12) Gapu iti dayta, masapul nga amintayo ket agsagana iti mapasamak iti masanguanan. Itultuloytayo ngarud ti naan-anay nga agpannuray ken Jehova, nga agtalektayo a tulongannatayto a mangibtur iti aniaman a pakasuotan a mabalin a pakaipasanguantayo. Dumtengto ti tiempo a bang-aranna ti amin a matalek nga agdaydayaw kenkuana.—2 Tes. 1:​7, 8.

19. Ania ti mabalin nga aramidentayo tapno masaganaantayo ti dakkel a rigat? (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁹ Ti surat ni Pablo kadagiti Hebreo ket sigurado a nakatulong kadagiti Kristiano idi umuna a siglo nga agsagana iti rigat a pakaipasanguanda. Pinaregta ni Pablo dagiti kakabsat a paaduenda ti pannakaammoda ken paunegenda ti pannakaawatda iti Kasuratan. No aramidenda dayta, nalaklakada a mailasin ken mailaksid dagiti pannursuro a mabalin a mangpakapuy iti pammatida. Pinaregtana ida a pabilgenda ti pammatida tapno dagus a masurotda dagiti instruksion ni Jesus ken dagiti mangidadaulo iti kongregasion. Tinulonganna met dagiti Kristiano nga agibtur kadagiti pakasuotanda. Inlawlawagna a masapul a maaddaanda iti umiso a panangmatmat kadagita, nga ibilangda dagita kas panangsanay ti naayat nga Amada. Sapay koma ta iyaplikartay met dayta a balakad ti Biblia. Iti kasta, makapagibturtayo a simamatalek agingga iti panungpalan.—Heb. 3:14.