Dagiti Tampok iti Libro a Numeros
Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro a Numeros
IDI nakaruardan manipud Egipto, naorganisar dagiti Israelita kas maysa a nasion. Di nagbayag kalpasanna, mabalin koma a nakastrekda iti Naikari a Daga. Ngem imbes a kasta, nagalla-allada iti agarup uppat a dekada iti “dakkel ken nakaam-amak a let-ang.” (Deuteronomio 8:15) Apay? Ti historikal a salaysay iti libro ti Biblia a Numeros ibagana no ania ti napasamak. Iyukuokna koma kadatayo ti kinanasken ti panagtulnog ken ni Jehova a Dios ken panangraem kadagiti pannakabagina.
Ti libro a Numeros, nga insurat ni Moises iti let-ang ken kadagiti Tanap ti Moab, saklawenna ti kapaut a 38 a tawen ken 9 a bulan—manipud 1512 K.K.P. agingga 1473 K.K.P. (Numeros 1:1; Deuteronomio 1:3) Numeros ti nagan dayta a libro agsipud ta tukoyenna ti dua a sensus dagiti Israelita, a naaramid agarup 38 a tawen ti baetda. (Kapitulo 1-4, 26) Nabingay iti tallo a benneg ti salaysay. Ti umuna a paset isalaysayna dagiti pasamak iti Bantay Sinai. Ti maikadua saklawenna ti napasamak bayat ti panagalla-alla ti Israel iti let-ang. Ken ti maudi a benneg isalaysayna dagiti pasamak kadagiti Tanap ti Moab. Bayat a basaem daytoy a salaysay, nasayaat no iyimtuodmo iti bagim: ‘Ania ti maadalko kadagitoy a pasamak? Addada kadi prinsipio iti daytoy a libro a pakasursuruak ita?’
ITI BANTAY SINAI
Ti umuna kadagiti dua a sensus ket naaramid bayat nga adda pay laeng dagiti Israelita iti sakaanan ti Bantay Sinai. Dagiti lallaki nga agtawen iti 20 ken nasursurok, malaksid kadagiti Levita, ket agdagup iti 603,550. Nalawag a namilitariaan ti panggep ti sensus. Ti intero a kampo, agraman dagiti babbai, ubbing, ken dagiti Levita, ket mabalin nga agdagup iti nasurok a tallo a milion.
Kalpasan ti sensus, adda dagiti naibilin kadagiti Israelita mainaig iti urnos ti panagmartsa, detalye mainaig kadagiti annongen dagiti Levita ken serbisio iti tabernakulo, bilbilin maipapan iti panangiputong, ken linlinteg mainaig kadagiti kaso ti panagapal ken panagsapata dagiti Nazareo. Naglaon ti kapitulo 7 kadagiti impormasion maipapan iti panagdaton dagiti pannakaulo dagiti tribu mainaig iti inagurasion ti altar, ken ti kapitulo 9 isalaysayna ti panangngilin iti Paskua. Ti ili ket naipaayan met kadagiti bilin maipapan iti panagpakarso ken panagrubbuat.
Dagiti Nainkasuratan a Saludsod a Nasungbatan:
2:1, 2—Ania dagiti “pagilasinan” no agpakarso iti let-ang dagiti tallo a tribu a dibision? Saan nga ibaga ti Biblia no ania dagitoy a pagilasinan. Nupay kasta, saanda a namatmatan kas sagrado a simbolo wenno addaan iti narelihiosuan a kaipapananna. Adda praktikal a panggep a nakausaran dagiti pagilasinan—tapno tulongan ti maysa a tao a mangsapul iti umiso a lugarna iti kampo.
5:27—Ania ti kayat a sawen ti ‘kumbet a luppo’ ti asawa a babai a nakabasol iti pannakikamalala? Ti sao a “luppo” tukoyenna dagiti organo iti aanakan. (Genesis 46:26) Ti ‘panagkebbet’ dayta ipasimudaagna ti panagkapuy dagitoy nga organo, a mamagbalin nga imposible ti panagsikog.
Dagiti Masursurotayo:
6:1-7. Dagiti Nazareo masapul nga adaywanda ti arak ken amin a makabartek nga inumen, nga agkalikagum iti saan a panangpabus-oy iti bagi. Masapul a bay-anda nga umatiddog dagiti buokda—a pagilasinan ti panagpasakup ken ni Jehova, no kasano a dagiti babbai agpasakupda kadagiti assawada wenno ammada. Masapul nga agtalinaed a nadalus dagiti Nazareo babaen ti iyaadayoda kadagiti bangkay, uray ti bangkay ti asideg a kabagianda. Dagiti amin-tiempo nga adipen ita ipakitada ti kinamanagsakripisio no maipapan iti di panangpabus-oy iti bagi ken panagpasakup ken ni Jehova ken iti urnosna. Dadduma nga annongen mabalin nga iramanna ti ipapan iti adayo a disso, a mabalin pay ketdi a narigat wenno imposible ti agawid tapno makipamumpon iti natay a kapamilia.
8:25, 26. Tapno agtultuloy ti nasayaat a serbisio dagiti Levita, ken kas panangikabilangan iti edadda, naibilin ti panagretiro dagiti nataengan a lallaki manipud iti inkapilitan a panagserbi. Nupay kasta, mabalin nga agboluntarioda a tumulong kadagiti Levita. Nupay awan ti panagretiro ita manipud iti panagbalin a managibumbunannag iti Pagarian, adda napateg a leksion nga isuro ti prinsipio daytoy a linteg. No adda dagiti obligasion a saan a maitungpal ti maysa a Kristiano gapu iti kinalakay wenno kinabaket, mabalinna ti makiraman iti kita ti serbisio a kabaelanna.
PANAGAKAR-AKAR ITI LET-ANG
Idi nagpangato ti ulep iti ngatuen ti tabernakulo, inrugin dagiti Israelita ti panagmartsada a mangiturong kadakuada kadagiti desierto a tanap ti Moab kalpasan ti 38 a tawen ken maysa wenno dua a bulan. Nasayaat no kitaem dayta a ruta iti mapa iti panid 9 ti broshur a ‘Kitaem ti Nasayaat a Daga,’ nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.
Iti dalanda nga agturong iti Cades, iti Let-ang ti Paran, adda di kumurang a tallo a reklamoda. Nagsardeng ti umuna a reklamo idi tinalipupos ni Jehova ti dadduma kadagiti umili babaen ti apuy. Kalpasanna, intanabutob dagiti Israelita a maaddaanda iti karne, ket nangyeg ni Jehova kadagiti pugo. Simmaganad ti panagreklamo da Miriam ken Aaron maibusor ken ni Moises a nagresulta iti temporario a panagkukutel ni Miriam.
Bayat ti panagpakarsoda iti Cades, nangibaon ni Moises iti 12 a lallaki nga agsimisim iti Naikari a Daga. Nagsublida kalpasan ti 40 nga aldaw. Gapu ta namati dagiti tattao iti impadamag ti sangapulo kadagiti nagsimisim, kayatda nga uboren da Moises, Aaron, ken dagiti matalek nga espia a da Josue ken Caleb. Pinanggep ni Jehova a kabilen ti ili iti angol, ngem bimmalaet ni Moises, ket impakaammo ti Dios nga agalla-allada iti let-ang iti las-ud ti 40 a tawen—agingga a matay dagiti nairaman iti sensus.
Nangted ni Jehova kadagiti kanayonan a regulasion. Nagrebelde da Kore ken ti dadduma maibusor kada Moises ken Aaron, ngem linamut ida ti apuy wenno inalun-on ida ti daga. Kinabigatanna, nagtanabutob ti intero nga ummong maibusor ken ni Moises ken Aaron. Kas resultana, 14,700 ti natay iti pannaplit ni Jehova. Tapno maipakaammo no siasino ti pinilina a nangato a padi, pinagsaringit ti Dios ti sarukod ni Aaron. Kalpasanna, nangted ni Jehova kadagiti kanayonan a linteg mainaig kadagiti obligasion dagiti Levita ken iti panangdalus kadagiti tattao. Ti panangusar iti dapo ti nalabaga a baka iladawanna ti pannakadalus babaen ti daton ni Jesus.—Hebreo 9:13, 14.
Dagiti annak ti Israel nagsublida idiay Cades, ket sadiay a natay ni Miriam. Nagreklamo manen ti ummong maibusor kada Moises ken Aaron. Ti makagapu? Kaawan ti danum. Gapu ta saan a sinantipikar da Moises ken Aaron ti nagan ni Jehova idi simimilagro a nangipaayda iti danum, napukawda ti gundaway a makastrek iti Naikari a Daga. Nagrubbuat ti Israel manipud Cades, ket natay ni Aaron iti Bantay Hor. Bayat ti pananglikmutda iti Horeb, nautoyan dagiti Israelita ket nagsaoda maibusor iti Dios ken ni Moises. Nangibaon ni Jehova kadagiti nagita nga uleg a mangdusa kadakuada. Bimmallaet manen ni Moises, ket imbilin kenkuana ti Dios a mangaramid iti gambang a serpiente ken ikabilna iti maysa a teddek tapno umimbag dagiti kumita iti dayta. Ti serpiente iladawanna ti pannakailansa ni Jesu-Kristo agpaay iti agnanayon a pagimbagantayo. (Juan 3:14, 15) Pinarmek ti Israel dagiti ari dagiti Amorita a da Sihon ken Og ket tinagikuada ti dagada.
Dagiti Nainkasuratan a Saludsod a Nasungbatan:
12:1—Apay a nagreklamo da Miriam ken Aaron maibusor ken ni Moises? Ti talaga a makagapu a nagreklamoda ket nalawag a ti panagtarigagay ni Miriam iti dakdakkel a kinaturay. Idi a ni Zipora nga asawa ni Moises simmurot manen kenkuana iti let-ang, posible a nagamak ni Miriam a saanto nga isuna ti mamatmatan kas katan-okan a babai iti pakarso.—Exodo 18:1-5.
12:9-11—Apay a ni laeng Miriam ti nagkukutel? Posible nga isu ti nangisungsong iti panagreklamo ken nangallukoy ken ni Aaron a makikadua kenkuana. Nangipakita ni Aaron iti nasayaat a kababalin idi impudnona ti basolna.
21:14, 15—Ania ti libro a nadakamat ditoy? Tuktukoyen ti Kasuratan dagiti nagduduma a libro nga inusar dagiti mannurat ti Biblia kas reperensia. (Josue 10:12, 13; 1 Ar-ari 11:41; 14:19, 29) Maysa a pagarigan ti kasta a reperensia isu ti “libro ti Gubgubat ni Jehova.” Naglaon dayta iti historikal a salaysay maipapan kadagiti pannakigubat ti ili ni Jehova.
Dagiti Masursurotayo:
11:27-29. Nagsayaat ti inyulidan ni Moises maipapan iti rumbeng a reaksiontayo no adda dagiti umawat kadagiti pribilehio iti panagserbi ken ni Jehova. Imbes nga umapal ket ipadayagna ti bagina, naragsakan ni Moises idi nagtignay kas propeta da Eldad ken Medad.
12:2, 9, 10; 16:1-3, 12-14, 31-35, 41, 46-50. Namnamaen ni Jehova a dagiti agdaydayaw kenkuana raemenda ti autoridad dagiti dinutokanna.
14:24. Ti nagpateg a pamay-an tapno masaranget dagiti nailubongan nga impluensia nga agaramid iti dakes isu ti panangsukay iti “naiduma nga espiritu,” wenno mental a kababalin. Nasken a naiduma dayta iti lubong.
15:37-41. Ti naisangsangayan a barayubay ti kawes dagiti Israelita ket nairanta a mangipalagip kadakuada a maysada nga ili a napili tapno agdayaw iti Dios ken tapno agtulnog kadagiti bilinna. Saan kadi a masapul met nga agbiagtayo maitunos kadagiti pagalagadan ti Dios ken madlaw a naiduma iti lubong?
KADAGITI TANAP TI MOAB
Bayat ti panagpakarso dagiti annak ti Israel kadagiti desierto a tanap ti Moab, naaliaw kadakuada dagiti Moabita. Gapu iti dayta, ti ari ti Moab a ni Balak nakitinnulag ken ni Balaam a mangilunod kadagiti Israelita. Ngem ni Jehova pinilitna ni Balaam a mangbendision kadakuada. Kalpasanna, nausar dagiti Moabita ken Midianita a babbai a mangsulisog kadagiti Israelita a lallaki nga agaramid iti imoralidad ken agdayaw kadagiti didiosenda. Kas resultana, tinalipupos ni Jehova ti 24,000 a managbasol. Nagsardeng ti saplit kalpasan nga impakita ni Finehas a saanna nga itulok nga adda karibal ni Jehova.
Ipalgak ti maikadua a sensus nga awanen ti sibibiag kadagiti lallaki a naibilang iti umuna a sensus, malaksid kada Josue ken Caleb. Naautorisaran ni Josue kas kasukat ni Moises. Naipaulog kadagiti Israelita dagiti pagannurotan mainaig iti agduduma a panagdaton ken bilbilin mainaig iti panagsapata. Nagibales met dagiti Israelita maibusor kadagiti Midianita. Dagiti tribu da Ruben, Gad, ken ti kagudua iti tribu ni Manases nagnaedda iti daya ti Karayan Jordan. Naipaayan ti Israel kadagiti bilin mainaig iti panangballasiwda iti Jordan ken panangikut iti daga. Nadeskribir dagiti detalye dagiti pagbeddengan ti daga. Nabingbingay ti tawid babaen ti binnunot. Naipaayan dagiti Levita iti 48 a siudad, ket 6 kadagitoy ti agserbi kas siudad a pagkamangan.
Dagiti Nainkasuratan a Saludsod a Nasungbatan:
22:20-22—Apay a gimmil-ayab ti unget ni Jehova maibusor ken ni Balaam? Imbaga ni Jehova ken ni propeta Balaam a saanna a rumbeng nga ilunod dagiti Israelita. (Numeros 22:12) Ngem simmurot ti propeta kadagiti lallaki nga imbaon ni Balak buyogen ti determinasion a mangilunod iti Israel. Kayat ni Balaam nga ay-aywen ti Moabita nga ari tapno umawat iti gunggona manipud kenkuana. (2 Pedro 2:15, 16; Judas 11) Uray napilitan ni Balaam a mangbendision imbes a mangilunod iti Israel, ginun-odna ti anamong ti ari babaen ti panangisingasingna iti ari nga usarenna dagiti babbai nga agdaydayaw ken ni Baal tapno sulisogenda dagiti Israelita a lallaki. (Numeros 31:15, 16) Gapuna, nagunget ti Dios ken ni Balaam gapu iti nasikap a kinaagum ti propeta.
30:6-8—Ti kadi maysa a Kristiano a lalaki mabalinna a waswasen ti sinapataan ti asawana? No maipapan kadagiti sapata, indibidual ti panangtrato ni Jehova kadagiti agdaydayaw kenkuana. Kas pagarigan, personal a sapata ti panagdedikar ken ni Jehova. (Galacia 6:5) Awan ti autoridad ti asawa a lalaki a mangwaswas iti kasta a sapata. Nupay kasta, ti asawa a babai masapul a saan a mangaramid iti panagsapata a maikontra iti Sao ti Dios wenno iti pagrebbenganna iti asawana.
Dagiti Masursurotayo:
25:11. Anian a regta iti panagdayaw ken ni Jehova ti inyulidan kadatayo ni Finehas! Saan aya a ti tarigagay a mangtaginayon iti kinadalus iti kongregasion ti rumbeng a mangtignay kadatayo a mangidanon kadagiti Kristiano a panglakayen ti aniaman a maammuantayo nga imoralidad?
35:9-29. Ti impormasion a ti maysa a di inggagara a nakapapatay masapul a panawanna ti pagtaenganna ket agturong iti siudad a pagkamangan iti sumagmamano a tiempo isurona kadatayo a ti biag ket sagrado isu a masapul a raementayo dayta.
35:33. Ti laeng dara dagidiay mammapatay ti makaabbong iti daga a narugitan iti naibuyat a dara ti inosente a tao. Anian a maitutop a dadaelen ni Jehova dagiti nadangkes sakbay a mapagbalin ti daga kas paraiso!—Proverbio 2:21, 22; Daniel 2:44.
Nabileg ti Sao ti Dios
Masapul a pagraemantayo ni Jehova ken dagiti dinutokanna nga agannong iti ilina. Dayta a kinapudno ti ibatad ti libro a Numeros. Anian a nagpateg a leksion iti panangtaginayon iti talna ken panagkaykaysa iti kongregasion ita!
Dagiti pagteng a naisalaysay iti Numeros ipakitana no kasano a dagiti mangbaybay-a iti espiritualidadda naglakada a matinnag iti basol, kas iti panagtanabutob, imoralidad, ken idolatria. Dadduma kadagiti pagarigan ken leksion iti daytoy a libro ti Biblia ti mabalin a mairaman iti lokal a kasapulan a paset iti Gimong ti Serbisio kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Pudno, “ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna” iti biagtayo.—Hebreo 4:12.
[Ladawan iti panid 24, 25]
Babaen ti milagro nga ulep iti ngatuen ti tabernakulo, imbilin ni Jehova ti panagpakarso ken panagrubbuat dagiti Israelita
[Dagiti Ladawan iti panid 26]
Maikari ni Jehova a pagtulnogantayo ken namnamaenna a raementayo dagiti pannakabagina