Ipalgak ni Jehova ti Dayagna Kadagidiay Napakumbaba

“Ti bunga ti kinapakumbaba ken ti panagbuteng ken Jehova ket kinabaknang ken dayag ken biag.”​—PROVERBIO 22:4.

1, 2. (a) Kasano nga ipakita ti libro nga Aramid a ni Esteban ket “maysa a lalaki a napno iti pammati ken nasantuan nga espiritu”? (b) Ania ti pammaneknek a napakumbaba ni Esteban?

NI Esteban ket “maysa a lalaki a napno iti pammati ken nasantuan nga espiritu.” Isu ket ‘napno pay iti kinaparabur ken pannakabalin.’ Kas maysa kadagiti nagkauna nga adalan ni Jesus, nagaramid kadagiti datdatlag ken nangipadto iti tengnga dagiti tattao. Naminsan, adda dagiti nakisupiat kenkuana, “kaskasdi a saanda a madaeran ti sirib ken ti espiritu a babaen iti dayta isu agsasao.” (Aramid 6:5, 8-10) Nalawag a siaanep nga inadal ni Esteban ti Sao ti Dios, ken sisisigo nga indepensana dayta iti imatang dagiti narelihiosuan a panguluen dagiti Judio idi kaaldawanna. Ti detaliado a testimoniana, a nairekord iti Aramid kapitulo 7, paneknekanna ti nasged nga interesna iti pannakaipalgak ti panggep ti Dios.

² Napakumbaba ni Esteban, saan a kas kadagidi a panguluen ti relihion, nga intan-okda ti bagbagida kadagiti ordinario a tattao gapu iti saad ken pannakaammoda. (Mateo 23:2-7; Juan 7:49) Nupay nalaing iti Kasuratan, pagragsakan ni Esteban ti umawat iti annongen a ‘mangiwaras iti taraon kadagiti lamisaan’ tapno maipamaysa dagiti apostol ti bagbagida “iti panagkararag ken iti ministerio ti sao.” Nasayaat ti pakadamdamagan ni Esteban kadagiti kakabsat isut’ gapuna a napili kas maysa kadagiti pito a kualipikado a lallaki a mangimaton iti inaldaw a pannakaibunong ti taraon. Sipapakumbaba nga inawatna ti annongen.​—Aramid 6:1-6.

3. Ania a nakaskasdaaw a parangarang ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios ti napasaran ni Esteban?

³ Ammo ni Jehova ti kinapakumbaba ni Esteban, agraman ti espiritualidad ken kinasungdona. Idi nangasaba ni Esteban kadagiti nasabrak a Judio a papangulo a kameng ti Sanhedrin, dagiti kabusorna “nakitada a ti rupana ket kasla rupa ti maysa nga anghel.” (Aramid 6:15) Ti langana ket kas iti maysa a mensahero ti Dios, buyogen ti talna a naggubuay iti Dios ti dayag, ni Jehova. Kalpasan a situtured a kinasabaanna dagiti kameng ti Sanhedrin, napasaran ni Esteban ti nakaskasdaaw a parangarang ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios. “Isu, yantangay napnuan iti nasantuan nga espiritu, minatmatanna ti langit ket nakitana ti dayag ti Dios ken ni Jesus nga agtaktakder iti makannawan ti Dios.” (Aramid 7:55) Para ken ni Esteban, dayta a naisangsangayan a sirmata pinatalgedanna ti saad ni Jesus kas ti Anak ti Dios ken Mesias. Ti sirmata pinabilegna ni Esteban ken nagserbi dayta a pammatalged a naay-ayo kenkuana ni Jehova.

4. Kadagiti siasino nga ipalgak ni Jehova ti dayagna?

⁴ Kas ipakita ti sirmata ni Esteban, ipalgak ni Jehova ti dayagna ken ti panggepna kadagiti managbuteng-Dios nga indibidual a napakumbaba ken mangipatpateg iti relasionda kenkuana. “Ti bunga ti kinapakumbaba ken ti panagbuteng ken Jehova ket kinabaknang ken dayag ken biag,” kuna ti Biblia. (Proverbio 22:4) Napateg ngarud a maawatantayo no ania ti pudno a kinapakumbaba, no kasano a masukaytayo dayta a napateg a galad, ken no kasano a makagunggona ti panagbalin a napakumbaba iti amin nga aspeto ti biagtayo.

Kinapakumbaba​—Nadiosan a Galad

5, 6. (a) Ania ti kinapakumbaba? (b) Kasano nga impakita ni Jehova ti kinapakumbaba? (c) Ania koma ti epektona kadatayo ti kinapakumbaba ni Jehova?

⁵ Mabalin a masdaaw ti dadduma ta ni Jehova a Dios ti kasayaatan nga ulidan ti kinapakumbaba idinto ta isu ti kangatuan ken kadadayagan iti uniberso. Kinuna ni Ari David ken ni Jehova: “Itedmonto kaniak ti mangisalakan a kalasagmo, ket ti mismo a makannawan nga imam saranayennakto, ket ti mismo a kinapakumbabam pagbalinennakto a naindaklan.” (Salmo 18:35) Idi kunana a napakumbaba ni Jehova, inusar ni David ti maysa a Hebreo a sao a ti kaipapananna “agrukob.” Nainaig met iti dayta a sao dagiti sasao a kas iti “kinanumo” ken “kinaemma.” Gapuna, nagpakumbaba ni Jehova idi nakilangen iti imperpekto a tao a ni David ket inusarna kas ari a mangibagi Kenkuana. Kas ipakita ti superskripsion ti Salmo 18, ni David ket sinalakniban ken sinaranay ni Jehova, nga inispalna manipud “iti dakulap dagiti amin a kabusorna ken iti ima ni Saul.” Ammo ni David nga aniaman a kinatan-ok wenno dayag a nasagrapna kas ari, maigapu dayta iti sipapakumbaba a panagtignay ni Jehova maipaay kenkuana. Dayta a pannakaammo ti timmulong ken ni David nga agtalinaed a napakumbaba.

⁶ Komustatayo met? Insuro kadatayo ni Jehova ti kinapudno, ken mabalin nga intalekna kadatayo ti sumagmamano a naisangsangayan a pribilehio iti serbisio babaen ti organisasionna, wenno nalabit us-usarennatayo iti dadduma a pamay-an a mangibanag iti pagayatanna. Kasano koma ti panangmatmattayo kadagita? Dinatay kadi pagpakumbabaen dagita? Saantay kadi nga agyaman iti kinapakumbaba ni Jehova ken liklikan nga itan-ok ti bagitayo, a sigurado nga agturong iti didigra?​—Proverbio 16:18; 29:23.

7, 8. (a) Kasano a naipakita ti kinapakumbaba ni Jehova iti pannakilangenna ken ni Manases? (b) Iti ania a pamay-an a ni Jehova, agraman ni Manases, ket mapagwadan no maipapan iti panangipakita iti kinapakumbaba?

⁷ Saan laeng nga impakita ni Jehova ti naindaklan a kinapakumbaba babaen ti pannakilangenna kadagiti imperpekto a tattao no di pay ket babaen ti sidadaan a panangipakitana iti asi kadagidiay nanumo, nga ibangonna pay wenno itan-okna dagidiay napakumbaba. (Salmo 113:4-7) Alaentayo a pagarigan ti napasamak ken ni Ari Manases iti Juda. Inabusona ti natan-ok a saadna kas ari tapno itandudona ti ulbod a panagdayaw ken “inaramidna iti naindaklan a rukod no ania ti dakes kadagiti mata ni Jehova, tapno pagrurodenna.” (2 Cronicas 33:6) Kamaudiananna, ni Jehova dinusana ni Manases babaen ti panangipalubosna iti ari ti Asiria a mangikkat kenkuana iti tronona kas ari. Iti pagbaludan,  “pinalukneng [ni Manases] ti rupa ni Jehova a Diosna ket impakpakumbabana ti bagina iti kasta unay,” isu nga insaad manen ni Jehova kas ari idiay Jerusalem, ket “naammuan ni Manases a ni Jehova ti pudno a Dios.” (2 Cronicas 33:11-13) Wen, naay-ayo ni Jehova iti panagpakumbaba ni Manases idi agangay. Kas resultana, nagpakumbaba ti Dios babaen ti panangpakawanna kenkuana ken panangisublina kenkuana kas ari.

⁸ Ti sidadaan a panangpakawan ni Jehova ken ti panagbabawi ni Manases ket mangisuro kadatayo kadagiti napateg a leksion maipapan iti kinapakumbaba. Kanayon koma a laglagipentayo a ti wagas ti panangtratotayo kadagidiay mabalin a nakabasol kadatayo ken ti kababalin nga iparangarangtayo no makabasoltayo ket makaapektar iti wagas ti panangtrato kadatayo ni Jehova. No sidadaan a pakawanentayo dagiti nakabasol kadatayo ken sipapakumbaba a bigbigentayo ti nagkamaliantayo, manamnamatayo ti asi ni Jehova.​—Mateo 5:23, 24; 6:12.

Naipalgak ti Dayag ti Dios Kadagidiay Napakumbaba

9. Maysa kadi a pagkapuyan ti kinapakumbaba? Ilawlawagyo.

⁹ Ngem ti kinapakumbaba ken dagiti mainaig a galad ket saan a rumbeng a mamatmatan a kinakapuy wenno pagannayasan a mangpanuynoy iti dakes. Kas ipakita ti Nasantuan a Kasuratan, napakumbaba ni Jehova, ngem iwayatna ti nalinteg a pungtotna ken nakaskasdaaw a pannakabalinna no kasapulan. Gapu iti kinapakumbabana, ipaayan ni Jehova iti paborable nga atension, wenno naisangsangayan a konsiderasion, dagidiay napakumbaba ngem adaywanna dagidiay natangsit. (Salmo 138:6) Kasano nga impakita ni Jehova ti naisangsangayan a konsiderasion kadagiti napakumbaba nga adipenna?

10. Ania ti ipalgak ni Jehova kadagidiay napakumbaba, kas ipamatmat ti 1 Corinto 2:6-10?

¹⁰ Iti inkeddengna a tiempo ken babaen ti pinilina a kalasugan ti komunikasion, impalgak ni Jehova kadagiti napakumbaba a tattao dagiti detalye maipapan iti pannakatungpal ti panggepna. Dagita a nadayag a detalye ket nagtalinaed a palimed kadagidiay sitatangsit nga agpannuray, wenno sisusubeg a mangsalsalimetmet, iti natauan a sirib wenno panagpampanunot. (1 Corinto 2:6-10) Ngem dagidiay napakumbaba, a naparaburan iti umiso a pannakaawat iti panggep ni Jehova, matignayda a mangitan-ok ken ni Jehova gapu ta ad-adda nga ipategda ti nakaskasdaaw a dayagna.

11. Idi umuna a siglo, kasano nga impakita ti dadduma ti kinatangsitda, ken kasano a nagdaksanda dayta?

¹¹ Idi umuna a siglo, adu ti saan a nangipakita iti kinapakumbaba, agraman ti dadduma nga agkunkuna a Kristianoda, ken naitibkolda idi impalgak kadakuada ni apostol Pablo ti panggep ti Dios. Nagbalin ni Pablo a ‘maysa nga apostol iti nasnasion,’ ngem saan a maigapu iti nasionalidad, edukasion, edad, wenno napaut a panagserbina. (Roma 11:13) Masansan a dagitoy ti matmatan dagiti nainlasagan ti panagpampanunotda a tattao kas kualipikasion a mangikeddeng no siasino ti rumbeng nga usaren ni Jehova kas instrumentona. (1 Corinto 1:26-29; 3:1; Colosas 2:18) Ngem ni Pablo ti pinili ni Jehova, maitunos iti naayat a kinamanangngaasi ken nalinteg a panggep ni Jehova. (1 Corinto 15:8-10) Dagidiay tinukoy ni Pablo kas ‘nalabes ti laingda nga apostol,’ agraman ti dadduma pay a bumusbusor, dida maakseptar ni Pablo ken ti argumentona a naibatay iti Kasuratan. Ti kinatangsitda ti nanglapped kadakuada a gumun-od iti pannakaammo ken pannakaawat iti nadayag a wagas ni Jehova a mangibanag iti panggepna. Ditay koma pulos tagibassiten  wenno ukomen a dagus dagidiay pinili ni Jehova a mangitungpal iti pagayatanna.​—2 Corinto 11:4-6.

12. Kasano a ti kapadasan ni Moises ipakitana a maay-ayo ni Jehova kadagiti napakumbaba?

¹² Iti sabali a bangir, adu ti pagarigan iti Biblia a mangipakita no kasano a dagiti napakumbaba a tattao naparaburanda a masaripatpatan ti dayag ti Dios. Ni Moises, daydiay ‘kaemmaan idi’ kadagiti amin a tattao, nakitana ti dayag ti Dios ken tinagiragsakna ti nasinged a relasion kenkuana. (Numeros 12:3) Ti Namarsua ket naay-ayo iti adu a wagas iti daytoy a napakumbaba a lalaki, a nangbusbos iti 40 a tawen kas nanumo a pastor, nalabit iti Arabian Peninsula. (Exodo 6:12, 30) Kas dinutokan ni Jehova, ni Moises ti nagbalin a pannakangiwat ken mamangulo nga organisador iti nasion ti Israel. Nakasaritana ti Dios. Babaen ti sirmata, nakitana “ti langa ni Jehova.” (Numeros 12:7, 8; Exodo 24:10, 11) Nabendisionan met dagidiay nangbigbig iti daytoy napakumbaba nga adipen ken pannakabagi ti Dios. Umasping iti dayta, mabendisionantayo no bigbigen ken agtulnogtayo ken ni Jesus, ti propeta a dakdakkel ngem ni Moises, agraman ‘iti matalek ken masirib nga adipen’ a dinutokanna.​—Mateo 24:45, 46; Aramid 3:22.

13. Kasano a naipalgak ti dayag ti Dios kadagiti napakumbaba a papastor idi umuna a siglo?

¹³ Kadagiti siasino a ‘nagsilnag ti dayag ni Jehova’ idi impakaammo dagiti anghel ti naimbag a damag ti pannakayanak ti “maysa a Manangisalakan, nga isu ti Kristo nga Apo”? Saan a kadagiti napasindayag a papangulo ti relihion wenno kadagiti nangato ti saadda a tattao no di ket kadagiti nanumo a pastor “nga aggigian iti ruar ken agbambantay iti rabii kadagiti arbanda.” (Lucas 2:8-11) Saanda a tattao a maitantan-ok gapu kadagiti paglaingan wenno gapuananda. Ngem isuda ti pinili ni Jehova nga umuna a pakaammuanna maipapan iti pannakayanak ti Mesias. Wen, ipalgak ni Jehova ti dayagna kadagiti tattao a napakumbaba ken managbuteng iti Dios.

14. Aniada a bendision ti iyeg ti Dios kadagiti napakumbaba?

¹⁴ Ania ti isuro kadatayo dagita a pagarigan? Ipakitada a makaay-ayo ken ni Jehova dagiti napakumbaba ken ipalgakna kadakuada ti pannakaammo ken pannakaawat maipapan iti panggepna. Pilienna dagiti indibidual a kasla saan a kualipikado iti panangmatmat ti sumagmamano a tattao ket usarenna ida a mangipakaammo iti nadayag a panggepna. Daytoy koma ti mangtignay kadatayo nga agtultuloy nga agpaiwanwan ken ni Jehova, iti naimpadtuan a Saona, ken iti organisasionna. Manamnamatayo nga itultuloy a pakaammuan ni Jehova dagiti napakumbaba nga adipenna maipapan iti pannakaipalgak ti nadayag a panggepna. Kinuna ni propeta Amos: “Ti Soberano nga Apo Jehova saanto nga agaramid iti maysa a banag malaksid no impalgakna ti kompidensial a banagna kadagiti adipenna a mammadto.”​—Amos 3:7.

Sukayen ti Kinapakumbaba ket Tagiragsaken ti Anamong ti Dios

15. Apay a nasken nga ikagumaantayo a salimetmetan ti kinapakumbaba, ken kasano a naipakita dayta iti napasamak ken ni Ari Saul iti Israel?

¹⁵ Tapno matagiragsak ti manayon nga anamong ti Dios, nasken nga agtalinaedtayo a napakumbaba. Ngem posible a mapukaw ti maysa ti kinapakumbabana ket agbalin a natangsit ken napangato, nga agturong iti kinadursok ken didigra. Kasta ti napasamak ken ni Saul, ti umuna a napulotan nga ari ti Israel. Idi damo, minatmatanna ti bagina a kasla ‘bassit iti bukodna a mata.’ (1 Samuel 15:17) Ngem kalpasan ti dua laeng a tawen a panagturayna, timmangsit ni Saul. Dina ikabkabilangan dagiti urnos ni Jehova maipapan iti panagdaton babaen ken ni propeta a Samuel, ket inkalinteganna ti panangannongna iti saanna a trabaho. (1 Samuel 13:1, 8-14) Dayta ti nangrugian ti nagsasaruno a pasamak a nangipakita iti kinapalangguadna. Nagbanag dayta iti pannakapukawna iti espiritu ken anamong ti Dios, a nagresulta iti nakababain nga ipapatayna. (1 Samuel 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) Nalawag ti leksion: Nasken nga ikagumaantayo a salimetmetan ti kinapakumbaba ken kinamanagpasakup ket liklikan ti rikna a kasla nakangatngatotayo. Iti kasta, saantay a makaaramid iti aniaman a kinadursok a mangikkat iti anamong ni Jehova.

16. Apay a ti panangutob iti relasiontayo ken ni Jehova ken kadagiti padatayo a tattao makatulongda iti panangsukaytayo iti kinapakumbaba?

 ¹⁶ Nupay saan a nairaman ti kinapakumbaba iti listaan dagiti bunga ti espiritu ti Dios, maysa dayta a nadiosan a galad a nasken a patanoren. (Galacia 5:22, 23; Colosas 3:10, 12) Gapu ta nainaig dayta iti kasasaad ti isip​—kayatna a sawen, no kasano ti panangmatmattayo iti bagitayo ken kadagiti dadduma​—masapul a pagreggetantayo a sukayen ti kinapakumbaba. Makatulong iti panagtalinaedtayo a napakumbaba ti panangsukimat ken panangusig iti relasiontayo ken ni Jehova ken kadagiti padatayo a tattao. Iti imatang ti Dios, amin nga imperpekto a tattao ket mayarig iti berde a ruot a dumakkel sa magango inton agangay. Dagiti tattao ket kasla laeng dudon iti kataltalonan. (Isaias 40:6, 7, 22) Adda kadi maipagpannakkel ti maysa a ruot gapu laeng ta at-attiddog dayta ngem iti dadduma a ruot? Mabalin ngata nga agtangsit ti maysa a dudon gapu ta ad-adayo ti malagtona ngem kadagiti dadduma a dudon? Nakakatkatawa uray panunoten laeng dayta. Gapuna, pinalagipan ni apostol Pablo dagiti padana a Kristiano: “Siasino ti mamagbalin kenka a naiduma iti sabali? Kinapudnona, ania ti adda kenka a dika inawat? No, ita, pudno nga inawatmo dayta, apay nga agpasindayagka a kasla dika inawat dayta?” (1 Corinto 4:7) Makatulong ti panangutob kadagiti kasta a teksto tapno masukay ken maiparangarangtayo ti kinapakumbaba.

17. Ania ti timmulong ken ni propeta a Daniel a mangsukay iti kinapakumbaba, ket ania ti makatulong kadatayo a mangaramid met iti kasta?

¹⁷ Ti Hebreo a propeta a ni Daniel ket naibilang a “makaay-ayo unay a lalaki” iti imatang ti Dios gapu iti ‘panagpakumbabana.’ (Daniel 10:11, 12) Ania ti timmulong ken ni Daniel tapno masukayna ti kinapakumbaba? Umuna iti amin, naan-anay a nagtalek ken ni Jehova, a regular a nagkararag iti Dios. (Daniel 6:10, 11) Maysa pay, naanep ken umiso ti motibo ti panagadalna iti Sao ti Dios, a nakatulong tapno maipamaysa ti atensionna iti nadayag a panggep ti Dios. Sidadaan met a binigbigna dagiti pagkuranganna, saan laeng a dagiti pagkurangan dagiti kailianna. Ken pudno nga interesado a mangitandudo  iti kinalinteg ti Dios, saan nga iti bagina. (Daniel 9:2, 5, 7) Matuladtayo kadi ti nagsayaat nga ulidan ni Daniel ken ikagumaantayo a sukayen ken iparangarang ti kinapakumbaba iti amin nga aspeto ti biagtayo?

18. Ania a kinadayag ti agur-uray kadagidiay mangiparangarang ita iti kinapakumbaba?

¹⁸ “Ti bunga ti kinapakumbaba ken ti panagbuteng ken Jehova ket kinabaknang ken dayag ken biag,” kuna ti Proverbio 22:4. Wen, maay-ayo ni Jehova kadagiti napakumbaba, ket mangyeg dayta iti dayag ken biag. Kalpasan a gistay simmuko iti panagserbina iti Dios ken kalpasan nga aturen ni Jehova ti panagpampanunotna, sipapakumbaba a binigbig ni salmista nga Asaf: “Babaen iti pammatigmaanmo idalannakto, ket kalpasanna ipannakto iti mismo a kinadayag.” (Salmo 73:24) Komusta met ita? Ania a kinadayag ti agur-uray kadagidiay mangiparangarang iti kinapakumbaba? Malaksid iti panangtagiragsakda iti naanamongan ken naparaburan a relasion ken ni Jehova, manamnamada a makitada ti pannakatungpal ti naipaltiing a sasao ni Ari David: “Dagidiay naemma tagikuaendanto ti daga, ket pudno a maragsakandanto iti napalalo iti kinaruay ti talna.” Anian a nadayag a masanguanan!​—Salmo 37:11.

Malagipyo Kadi?

• Kasano a ni Esteban ket maysa nga ulidan ti napakumbaba a tao a nangipalgakan ni Jehova iti dayagna?

• Kadagiti ania a pamay-an nga imparangarang ni Jehova a Dios ti kinapakumbabana?

• Aniada a pagarigan ti mangipakita nga ipalgak ni Jehova ti dayagna kadagidiay napakumbaba?

• Kasano a ti ulidan ni Daniel matulongannatayo a mangsukay iti kinapakumbaba?

[Salsaludsod]

[Kahon iti panid 12]

Natibker Ngem Napakumbaba

Idi 1919 iti kombension dagiti Estudiante ti Biblia (pagaammo ita kas dagiti Saksi ni Jehova) idiay Cedar Point, Ohio, E.U.A., ti agtawen iti 50 a ni J. F. Rutherford, ti mangimatmaton idi iti trabaho, ket siraragsak a nagboluntario kas kargador kadagiti bagahe ken kinuyogna dagiti kombensionista kadagiti siledda. Iti maudi nga aldaw ti kombension, pinaggagarna dagiti 7,000 nga agdengdengngeg babaen dagitoy a sasao: “Dakayo dagiti embahador ti Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti apo, a mangipakpakaammo kadagiti tattao . . . maipapan iti nadayag a pagarian ti Apotayo.” Malaksid a di maisin ti pammati ni Kabsat Rutherford, nga agdindinamag gapu iti kinaprangkana ken ti dina panangikompromiso iti patienna a kinapudno, isu ket pudpudno a napakumbaba iti imatang ti Dios, a masansan nga agminar kadagiti kararagna kadagiti panagteksto iti agsapa iti Bethel.

 [Ladawan iti panid 9]

Ni Esteban, a nalaing iti Kasuratan, sipapakumbaba a nangibunong iti taraon

[Ladawan iti panid 10]

Naay-ayo ni Jehova iti panagpakumbaba ni Manases

[Ladawan iti panid 12]

Ania ti namagbalin ken ni Daniel a “matarigagayan unay a lalaki”?