Panangammo iti Daldalan ni Jehova

“Ipakaammom kaniak . . . ti daldalanmo, iti kasta maam-ammoka.”​—EXODO 33:13.

1, 2. (a) Apay a pinatay ni Moises ti Egipcio idi nakitana ti panangmaltrato daytoy iti maysa a Hebreo? (b) Tapno maikari nga agserbi ken ni Jehova, ania ti nasken a sursuruen ni Moises?

Moises iti sangakabbalayan ni Faraon ken nasursuruan iti kinasirib dagiti agtuturay iti Egipto. Ngem ammo ni Moises nga isu ket saan nga Egipcio. Hebreo dagiti nagannak kenkuana. Idi agtawen iti 40, pinaliiwna dagiti kakabsatna, dagiti annak ti Israel. Idi nakitana ti maysa nga Egipcio a mangmalmaltrato iti maysa a Hebreo, naasian ni Moises. Pinapatayna ti Egipcio. Dimmasig ni Moises iti ili ni Jehova ken pinanunotna nga isut’ us-usaren ti Dios a mangispal kadagiti kakabsatna. (Aramid 7:21-25; Hebreo 11:24, 25) Idi naibutaktak dayta a pasamak, imbilang ti pagarian ti Egipto a maysa a rebelde ni Moises, isu a nagtalaw tapno maispalna ti biagna. (Exodo 2:11-15) Tapno ti Dios mausarna ni Moises, masapul a masursurona a naimbag dagiti daldalan ni Jehova. Nalaka ngata nga agpaisuro ni Moises?​—Salmo 25:9.

² Iti simmaruno nga 40 a tawen, nagbiag ni Moises kas maysa a napagtalaw ken pastor. Imbes nga agsakit ti nakemna gapu ta agparang nga awan ti panangipateg kenkuana dagiti Hebreo a kakabsatna, nagpasakup ni Moises aniaman ti impalubos ti Dios a mapasamak. Nupay limmabas ti adu a tawen a kasla awan ti nangtagipateg kenkuana, nagpasukog ni Moises ken ni Jehova. Idi agangay insuratna, saan a maibatay iti bukodna a rikna, no di ket babaen ti panangipaltiing ti nasantuan nga espiritu ti Dios: “Ti lalaki a ni Moises isu idi ti kaemmaan pay laeng iti amin a tattao nga adda iti rabaw ti daga.” (Numeros 12:3) Isu ket inusar ni Jehova kadagiti naisangsangayan a pamay-an. No ikagumaantayo met ti agbalin a naemma, bendisionannatayo ni Jehova.​—Sofonias 2:3.

Naikkan iti Annongen

3, 4. (a) Ania ti impaannong ni Jehova ken ni Moises? (b) Ania a tulong ti naipaay ken ni Moises?

³ Maysa nga aldaw, maysa nga anghel a pannakabagi ni Jehova ti nakisarita ken ni Moises iti asideg ti Bantay Horeb iti peninsula ti Sinai. Naibaga ken ni Moises: “Di mapagduaduaan a nakitak ti pannakaparigat ti ilik nga adda idiay Egipto, ket nangngegko ti ikkisda kas imbunga dagidiay mangdagdagdag kadakuada nga agtrabaho; agsipud ta ammok unay dagiti rigat a sagsagabaenda. Ket bumabaak tapno ispalek ida iti ima dagiti Egipcio ken tapno aonek ida iti dayta a daga nga ipan iti maysa a daga a nasayaat ken nalawa, iti maysa a daga a pagay-ayusan ti gatas ken diro.” (Exodo 3:2, 7, 8) Mainaig iti dayta, adda ipaaramid ti Dios ken ni Moises, ngem nasken nga aramidenna dayta iti pamay-an a kayat ni Jehova.

⁴ Intuloy ti anghel ni Jehova: “Ita umayka ket ibaonka ken Faraon, ket iruarmo ti ilik nga annak ti Israel manipud Egipto.” Nagpangadua ni Moises. Iti panagriknana, isu ket saan a maikari, a pudno met no agpannuray laeng iti bagina. Ngem impanamnama kenkuana ni Jehova: “Addaakto kenka.” (Exodo 3:10-12) Ni Jehova inikkanna ni Moises iti pannakabalin a mangaramid kadagiti milagro kas pammaneknek nga isu ti pudno nga imbaon ti Dios. Ni Aaron a kabsatna ti kumuyog kenkuana kas pannakangiwatna. Ni Jehova ti mangisuro kadakuada no ania ti sawen ken aramidenda. (Exodo 4:1-17) Simamatalek kadi nga itungpal ni Moises dayta nga annongen?

5. Apay a nangted iti parikut ken ni Moises ti kababalin dagiti Israelita?

⁵ Idi damo, dagiti lallakay ti Israel namatida kada Moises ken Aaron. (Exodo 4:29-31) Ngem di nagbayag, “dagiti opisial ti annak ti Israel” pinabasolda  ni Moises ken ti kabsatna gapu ta pinagbalinda ida a ‘makapasugkar iti panagangot’ ni Faraon ken dagiti adipenna. (Exodo 5:19-21; 6:9) Bayat ti iruruarda iti Egipto, nagdanag dagiti Israelita idi makitada dagiti kumamkamat a nakakaruahe nga Egipcio. Gapu ta adda ti Nalabaga a Baybay iti sanguananda ken dagiti karuahe a pakigubat iti likudanda, kasla napupokda iti panagriknada ket ni Moises ti pabasolenda iti dayta. Ania ti aramidenyo no dakayo ti adda iti kasta a situasion? Nupay awanan kadagiti bilog dagiti Israelita, indagadag ni Moises nga agrubuatda kas imbilin ni Jehova. Kalpasanna, binisngay ti Dios ti Nalabaga a Baybay agingga a naatianan ti lansad ti baybay isu a nakaballasiw ti Israel.​—Exodo 14:1-22.

Isyu a Napatpateg Ngem iti Pannakaispal

6. Ania ti impaganetget ni Jehova idi binilinna ni Moises?

⁶ Idi binilinna ni Moises, impaganetget ni Jehova ti kinapateg ti nadibinuan a nagan. Napateg ti panangraem iti dayta a nagan ken iti Daydiay makinnagan. Idi nayimtuod ti maipapan iti naganna, kinuna ni Jehova ken ni Moises: “Agbalinakto no anianto ti pagbalinak.” Kanayonanna, nasken nga ibaga ni Moises kadagiti annak ti Israel: “Ni Jehova a Dios dagidi ammayo, ti Dios ni Abraham, ti Dios ni Isaac ken ti Dios ni Jacob, imbaonnak kadakayo.” Innayon ni Jehova: “Daytoy ti naganko agingga iti tiempo a di nakedngan, ket daytoy ti pakalaglagipan kaniak iti kinapkaputotan.” (Exodo 3:13-15) Agingga ita, Jehova ti nagan ti Dios a pagaammo dagiti adipenna iti intero a lubong.​—Isaias 12:4, 5; 43:10-12.

7. Ania ti imbilin ti Dios nga aramiden ni Moises iti laksid ti kinatangsit ni Faraon?

⁷ Iti saklang ni Faraon, impakaammo da Moises ken Aaron ti mensahe iti nagan ni Jehova. Ngem sitatangsit a kinuna ni Faraon: “Siasino ni Jehova, tapno pagtulnogak ti timekna a palubosak ti Israel? Diak a pulos am-ammo ni Jehova ken, maysa pay, saankonto a palubosan ti Israel.” (Exodo 5:1, 2) Pinaneknekan ni Faraon a natangken ti pusona ken manangallilaw, ngem kaskasdi nga imbilin ni Jehova a masapul a maulit-ulit nga ipakaammo kenkuana ni Moises ti mensahe. (Exodo 7:14-16, 20-23; 8:1, 2, 20) Ammo ni Moises a maruroden ni Faraon. Adda pay kadi pagnaanna ti pannakisarita manen kenkuana? Magagaran ti Israel a mawayawayaan. Impatangken ni Faraon a dina wayawayaan ti Israel. Ania ti aramidenyo no dakayo ni Moises?

8. Ania a gunggona ti inyeg ti wagas ti panangtaming ni Jehova iti kasasaad a nakainaigan ni Faraon, ken ania koma ti rumbeng nga epektona kadatayo dagidi a pasamak?

⁸ Impakaammo ni Moises ti sabali pay a mensahe, a kunkunana: “Daytoy ti kinuna ni Jehova a Dios dagiti Hebreo: ‘Palubosam ti ilik tapno makapagserbida kaniak.’” Kinuna pay ti Dios: “Ta ita inyunnatko koman ti imak tapno makabilka ken dagiti umilim babaen iti angol ken tapno mapunaska iti daga. Ngem, iti kinapudnona, gapu itoy pinagtalinaedka, maipagapu iti panangipakitak kenka ti pannakabalinko ken tapno maideklara ti naganko iti intero a daga.” (Exodo 9:13-16) Babaen ti panangukomna iti nasubeg a ni Faraon, panggep ni Jehova nga iparangarang ti pannakabalinna kas ballaag kadagiti amin a mangsupring kenkuana. Karaman iti dayta ni Satanas a Diablo, ti inawagan ni Jesu-Kristo kas “ti agturay iti lubong.” (Juan 14:30; Roma 9:17-24) Kas naipadto, naipakaammo ti nagan ni Jehova iti intero a daga. Gapu iti nabayag a panagan-anus ti Dios, naitalimeng ti biag dagiti Israelita ken ti maysa a dakkel a bunggoy ti nagduduma a puli a nakitimpuyog kadakuada iti  panagdayaw iti Dios. (Exodo 9:20, 21; 12:37, 38) Sipud idin, nagunggonaan ti dadduma pay a minilion nga immawat iti pudno a panagdayaw gapu iti pannakaiwaragawag ti nagan ni Jehova.

Pannakilangen iti Maysa a Nasubeg nga Ili

9. Kasano nga impakita dagiti mismo a kailian ni Moises nga awan panagraemda ken ni Jehova?

⁹ Ammo dagiti Hebreo ti nagan ti Dios. Inusar ni Moises dayta a nagan no kasarsaritana ida, ngem saanda a kanayon a nangipakita iti umiso a panagraem iti Makinnagan iti dayta. Di nagbayag kalpasan a simimilagro nga inispal ni Jehova dagiti Israelita manipud Egipto, ania ti napasamak idi awan ti insigida a nasarakanda a mainum a danum? Nagtanabutobda maibusor ken ni Moises. Kalpasanna, nagreklamoda gapu iti taraon. Pinakdaaran ida ni Moises di la ket ta agtantanabutobda saan laeng a maibusor kadakuada ken ni Aaron no di ket maibusor pay ken ni Jehova. (Exodo 15:22-24; 16:2-12) Iti Bantay Sinai, inted ni Jehova ti Linteg kadagiti Israelita, ken nabuyogan dayta kadagiti karkarna a pasamak. Ngem dagiti tattao sisusukir a nagaramidda iti sinan-urbon a baka a balitok a pagdayawanda sada kinuna a mangang-angayda iti maysa a “piesta ken Jehova.”​—Exodo 32:1-9.

10. Apay a ti kiddaw ni Moises a nairekord iti Exodo 33:13 pakaseknan unay dagiti Kristiano a manangaywan ita?

¹⁰ Kasano a pakilangenan ni Moises ti ili a tinukoy a mismo ni Jehova kas tattao a natangken ti lengngesda? Impakaasi ni Moises ken ni Jehova: “Pangngaasim, no nakasarakak iti pabor kadagiti matam, ipakaammom kaniak, pangngaasim, ti daldalanmo, iti kasta maam-ammoka, tapno makasarakak iti pabor kadagita matam.” (Exodo 33:13) Napakpakumbaba nga amang ti arban dagiti moderno-aldaw a Saksi ni Jehova nga ipaspastoran dagiti manangaywan a Kristiano ita. Kaskasdi nga ikarkararagda met ti inyararaw idi ni Moises: “Ipakaammom kaniak dagiti bukodmo a dalan, O Jehova; isurom kaniak dagiti bukodmo a dana.” (Salmo 25:4) Ti panangammo iti daldalan ni Jehova tulonganna dagiti manangaywan tapno matamingda dagiti kasasaad iti pamay-an a maitunos iti Sao ti Dios ken iti personalidadna.

No Ania ti Namnamaen ni Jehova Kadagiti Adipenna

11. Ania dagiti pagannurotan nga impaay ni Jehova ken ni Moises, ken apay a paginteresantayo dagita?

¹¹ Imbaga idi ni Jehova idiay Bantay Sinai no ania ti namnamaenna kadagiti adipenna. Idi agangay, immawat ni Moises iti dua a tapi a bato a nakailanadan ti Sangapulo a Bilin. Apaman a nakasalog iti bantay, nakitana dagiti Israelita nga agdaydayawda iti sinukog a sinan-urbon a baka isu a sipupungtot nga intupakna dagiti tapi a bato ket naburak dagitoy. Gapuna, inlanad manen ni Jehova ti Sangapulo a Bilin kadagiti tapi a bato a tinikap ni Moises. (Exodo 32:19; 34:1) Saan a nagbaliw dagita a bilin sipud idi damo a naipaulogda. Masapul nga agtignay ni Moises maitunos kadagita. Silalawag met nga inyam-ammo ti Dios ti kinasiasinona ken ni Moises, iti kasta insurona no kasano a rumbeng nga agtignay ni Moises kas pannakabagi ni Jehova. Awan dagiti Kristiano iti sidong ti Mosaiko a Linteg, ngem ti insuro ni Jehova ken ni Moises naglaonda iti adu a pagdamdamuan a prinsipio a saan a nagbalbaliw ken agtultuloy nga agaplikar kadagiti amin nga agdaydayaw ken ni Jehova. (Roma 6:14; 13:8-10) Usigentayo ti dadduma kadagita.

12. Ania koma ti epektona iti Israel ti kalkalikaguman ni Jehova a naipamaysa a debosion?

¹² Ipaaymo ken ni Jehova ti naipamaysa a debosion. Presente ti nasion ti Israel idi impakaammo ni Jehova a kalikagumanna ti naipamaysa a debosion. (Exodo 20:2-5) Nakita dagiti Israelita ti adu a pammaneknek a ni Jehova ti pudno a Dios. (Deuteronomio 4:33-35) Imbatad ni Jehova nga aniaman ti ar-aramiden ti dadduma a nasion, masapul a saan a makiraman dagiti adipenna iti aniaman a kita ti idolatria wenno espiritismo. Saan a rumbeng a parparawpaw ti debosionda kenkuana. Masapul nga ayatenda ni Jehova iti amin a puso, kararua, ken pigsada. (Deuteronomio 6:5, 6) Karaman iti dayta ti panagsasao ken panagtigtignayda​—kinapudnona, ti amin nga aspeto ti biagda. (Levitico 20:27; 24:15, 16; 26:1) Nalawag nga impakita met ni Jesu-Kristo a kalikaguman ni Jehova ti naipamaysa a debosion.​—Marcos 12:28-30; Lucas 4:8.

13. Apay a maikari ti Dios iti naan-anay a panagtulnog ti Israel, ken ania ti nasken a mangtignay kadatayo nga agtulnog kenkuana? (Eclesiastes 12:13)

 ¹³ Naan-anay nga agtulnog kadagiti bilin ni Jehova. Nasken a maipalagip kadagiti Israelita nga idi nakitulagda ken ni Jehova, inkarida a naan-anay nga agtulnogda kenkuana. Tinagiragsakda ti dakkel a wayawaya, ngem nasken a naan-anay nga agtulnogda no maipapan kadagiti bambanag nga imbilin ni Jehova. No aramidenda dayta, pampaneknekanda nga ay-ayatenda ti Dios ken mangyeg dayta iti gunggona kadakuada ken kadagiti annakda yantangay pagimbaganda ti amin a bilin ni Jehova.​—Exodo 19:5-8; Deuteronomio 5:27-33; 11:22, 23.

14. Kasano nga impaganetget ti Dios kadagiti Israelita ti kinapateg ti panangipangpangruna kadagiti naespirituan a kalat?

¹⁴ Ipangpangruna dagiti naespirituan a bambanag. Masapul a ti nasion ti Israel liklikanna ti mangipaay iti nalabes nga atension kadagiti material a kasapulanna tapno saanna a mabaybay-an dagiti naespirituan nga aktibidadna. Saan a rumbeng nga ipamaysa dagiti Israelita ti panagbiagda kadagiti saan unay a napateg a kalat. Nangituding ni Jehova iti sagrado a tiempo kada lawas, a mausar laeng iti aktibidad mainaig iti panagdayaw iti pudno a Dios. (Exodo 35:1-3; Numeros 15:32-36) Kada tawen, adda dagiti kanayonan a tiempo a nairanta para kadagiti espesipiko a nasantuan a kombension. (Levitico 23:4-44) Mangted dagita kadagiti gundaway tapno mapagsasaritaanda dagiti nakaskasdaaw nga aramid ti pannakabalin ni Jehova, mapalagipanda kadagiti daldalanna, ken mayebkasda kenkuana ti panagyamanda kadagiti amin a kinaimbagna. Bayat nga iyeb-ebkas dagiti tattao ti debosionda ken ni Jehova, rumayray ti panagbuteng ken panagayatda iti Dios ken makatulong dayta kadakuada a magna kadagiti daldalanna. (Deuteronomio 10:12, 13) Dagiti makaay-ayo a prinsipio a nairaman kadagita nga instruksion ket makagunggona kadagiti agdama nga adipen ni Jehova.​—Hebreo 10:24, 25.

Panangapresiar Kadagiti Galad ni Jehova

15. (a) Apay a makagunggona ken ni Moises ti panangapresiar kadagiti galad ni Jehova? (b) Aniada a salsaludsod ti makatulong kadatayo a mangutob a naimbag iti tunggal galad ni Jehova?

¹⁵ Ti panangapresiar ni Moises kadagiti galad ni Jehova ket makatulong met iti pannakilangenna kadagiti tattao. Sigun iti Exodo 34:5-7, limmabas ti Dios iti sanguanan ni Moises ket kinunana: “Jehova, Jehova, maysa a Dios a naasi ken managparabur [wenno, naimbag], nabannayat nga agunget ken naruay iti naayat a kinamanangngaasi ken kinapudno, mangsalsalimetmet iti naayat a kinamanangngaasi maipaay iti rinibu, mamakpakawan iti biddut ken salungasing ken basol, ngem nikaanoman saanto a mangipaay iti pannakailaksid iti dusa, a gapu iti biddut ti amma mangyeg iti pannusa iti annak ken iti appoko, iti maikatlo a kaputotan ken iti maikapat a kaputotan.” Utobenyo koma a naimbag dagita a sasao. Imtuodenyo iti bagiyo: ‘Ania ti kaipapanan ti tunggal galad a nadakamat? Kasano nga iparparangarang dayta ni Jehova? Kasano a dagiti Kristiano a manangaywan maiparangarangda dayta a galad? Ania ti nasken nga epektona iti tignay ti tunggal maysa kadatayo?’ Usigentayo ti sumagmamano a pagarigan.

16. Kasanotay a maparayray ti apresasiontayo iti asi ti Dios, ken apay a napateg ti panangaramid iti dayta?

 ¹⁶ Ni Jehova ket “maysa a Dios a naasi ken managparabur.” No adda kadakayo ti reperensia nga Insight on the Scriptures, apay a diyo basaen ti linaon ti material iti sidong ti “Mercy” (Asi)? Wenno agsukimat maipapan iti dayta a suheto babaen ti Watch Tower Publications Index wenno ti programa iti kompiuter a Watchtower Library (CD-ROM). * Mangusar iti konkordansia a pakasarakan kadagiti teksto maipapan iti asi. Makitayo a ti kinamanangngaasi ni Jehova iramanna ti panangipalubosna a mapalag-an ti dusa no dadduma ken ti nadungngo a pannakipagriknana. Dayta ti mangtigtignay iti Dios tapno mangyeg iti bang-ar kadagiti adipenna. Kas pammaneknek iti dayta, impaay ni Jehova agpadpada ti material ken naespirituan a kasapulan dagiti Israelita bayat ti panagdaliasatda agturong iti Naikari a Daga. (Deuteronomio 1:30-33; 8:4) Siaasi a mangpakawan ni Jehova no adda agbasol. Nangiparangarang iti asi kadagiti nagkauna nga adipenna. Anian nga ad-adda a rumbeng nga iparangarang dagiti moderno-aldaw nga adipenna ti pannakipagrikna iti tunggal maysa!​—Mateo 9:13; 18:21-35.

17. Kasano a ti pannakaawattayo iti kinaimbag ni Jehova itandudona ti pudno a panagdayaw?

¹⁷ Saan laeng a naasi ni Jehova no di ket naimbag pay. Ania ti pannakaawatyo iti sao a “naimbag”? Idiligyo dayta kadagiti teksto nga agkuna a naimbag ni Jehova. Ipakita ti Biblia a paset ti kinaimbag ni Jehova ti naayat a panangisakitna kadagiti daksanggasat nga ad-adipenna. (Exodo 22:26, 27) Iti aniaman a pagilian, mabalin a nakakaasi ti kasasaad dagiti ganggannaet ken ti sabsabali. Idi insurona kadagiti adipenna a saanda koma a mangidumduma ken agbalinda a naasi kadagiti ganggannaet, ipalpalagip kadakuada ni Jehova a nagbalinda met idi a ganggannaet​—idiay Egipto. (Deuteronomio 24:17-22) Komustatayo met ita kas ad-adipen ti Dios? Ti kinaimbag nga iparparangarangtayo ket makatulong iti panagkaykaysatayo ken manggutugot kadagiti dadduma nga agdayaw met ken ni Jehova.​—Aramid 10:34, 35; Apocalipsis 7:9, 10.

18. Ania ti maadaltayo kadagiti insuro ni Jehova kadagiti Israelita mainaig kadagiti kaparangetda a nasion?

¹⁸ Ngem ti naayat a pannakaseknan ti Israel kadagiti ganggannaet dina rumbeng a ringbawan ti panagayatda ken ni Jehova ken kadagiti pagalagadanna iti moral. Gapuna, naisuro kadagiti Israelita a dida suroten ti dana dagiti kaparangetda a nasion, a dida tuladen dagiti narelihiosuan a kostumbre ken imoral nga estilo ti panagbiagda. (Exodo 34:11-16; Deuteronomio 7:1-4) Agaplikar met dayta kadatayo ita. Rumbeng nga agtalinaedtayo a nasantuan nga ili, no kasano a nasantuan ti Diostayo, ni Jehova.​—1 Pedro 1:15, 16.

19. Kasano a proteksion kadagiti adipen ni Jehova no maawatanda ti panangmatmatna iti basol?

¹⁹ Tapno sigurado a matarusan ni Moises ti daldalan  ti Dios, inlawlawag ni Jehova a nupay dina panuynoyan ti basol, isu ket nabannayat nga agunget. Ikkanna dagiti tattao iti gundaway a mangadal kadagiti pagalagadanna ken mangtungpal kadagita. Pakawanen ni Jehova ti maysa a nagbasol no agbabawi, ngem dina ikkaten dagiti maiparbeng a pannusa kadagiti nadagsen a basol. Pinakdaaranna ni Moises nga aniaman ti aramiden dagiti Israelita, makaapektar dayta kadagiti masanguanan a kaputotanda, iti nasayaat man wenno dakes a wagas. Ti panangapresiar kadagiti daldalan ni Jehova saluadanna dagiti adipenna tapno dida pabasolen ti Dios kadagiti situasion nga isuda a mismo ti nangpataud wenno tapno dida panunoten a nabuntog nga agtignay ti Dios.

20. Ania ti makatulong kadatayo a makilangen a siuumiso kadagiti kakabsat ken kadagidiay makasabaantayo? (Salmo 86:11)

²⁰ No kayatyo a palawaen ti pannakaammoyo maipapan ken ni Jehova ken kadagiti daldalanna, itultuloyyo ti agsirarak ken agmennamenna no basaenyo ti Biblia. Sukimatenyo a naimbag ti nadumaduma nga aspeto ti kinasiasino ni Jehova. Sikakararag nga usigenyo no kasanoyo a matulad ti Dios ken naan-anay nga itunosyo ti panagbiagyo kadagiti panggepna. Dayta ti tumulong kadakayo a mangliklik kadagiti silo, makilangen a siuumiso kadagiti kakabsat, ken tumulong kadagiti dadduma a mangam-ammo ken mangayat iti natan-ok a Diostayo.

[Footnote]

Ania ti Naadalyo?

• Apay a nasken nga agbalin a naemma ni Moises, ken apay a napateg met dayta kadatayo?

• Ania ti nagsayaatan ti maulit-ulit a panangipakaammo ni Moises iti mensahe ni Jehova ken ni Faraon?

• Ania ti sumagmamano a nagsayaat a prinsipio a naisuro ken ni Moises nga agaplikar met kadatayo?

• Kasanotayo a mapauneg ti pannakaawattayo kadagiti galad ni Jehova?

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 21]

Simamatalek nga impakaammo ni Moises ti mensahe ni Jehova ken ni Faraon

[Ladawan iti panid 23]

Impakaammo ni Jehova dagiti pagalagadanna ken ni Moises

[Ladawan iti panid 24, 25]

Utobenyo dagiti galad ni Jehova