Dagiti Tampok iti Libro nga Ezequiel—I
Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro nga Ezequiel—I
TAWEN 613 K.K.P. idi. Adda idi ni mammadto a Jeremias idiay Juda a situtured a mangiwarwaragawag iti umadani a pannakadadael ti Jerusalem ken ti pannakalangalang ti daga ti Juda. Nagadu a Judio ti kinautibo ni Ari Nabucodonosor idiay Babilonia. Karaman da agtutubo a Daniel ken dagiti tallo a kakaduana, nga agserserbi idi iti sangakabbalayan ti ari idiay Caldea. Kaaduan kadagiti nakautibo a Judio ti adda iti igid ti karayan Kebar “iti daga dagiti Caldeo.” (Ezequiel 1:1-3) Saan a baybay-an ni Jehova nga awanan iti mensahero dagidiay a nakautibo. Dinutokanna kas mammadto ti agtawen iti 30 a ni Ezequiel.
Nakompleto ti libro nga Ezequiel idi 591 K.K.P. ket saklawenna ti 22 a tawen. Nakaan-annad ni Ezequiel iti panagsuratna. Inrekordna ti petsa dagiti padtona, ket dinakamatna pay ti aldaw, bulan, ken tawen ti panagsuratna. Naipamaysa ti umuna a paset ti mensahe ni Ezequiel iti pannakatnag ken pannakadadael ti Jerusalem. Ti maikadua a paset ket naglaon kadagiti panangukom kadagiti nasion iti aglikmut ti Jerusalem, bayat a ti maudi a paset dayta mainaig iti pannakaisubli ti panagdayaw kenni Jehova. Isalaysay daytoy nga artikulo dagiti tampok iti Ezequiel 1:1–24:27, a mangsaklaw kadagiti sirmata, padto, ken panangipabuya no anianto ti mapasamak iti Jerusalem.
“INARAMIDKA A MANAGWANAWAN”
Kalpasan a naited kenkuana ti makapasiddaaw a sirmata maipapan iti trono ni Jehova, inawat ni Ezequiel ti annongenna. Imbaga ni Jehova kenkuana: “Inaramidka a managwanawan iti balay ti Israel, ket masapul a dumngegka iti sasao manipud ngiwatko ket masapul a pakdaaram ida manipud kaniak.” (Ezequiel 3:17) Tapno ipadtona ti pannakalakub ti Jerusalem ken dagiti epektona, nabilin ni Ezequiel nga ipabuyana no anianto ti mapasamak. Iti panangtukoyna iti daga ti Juda, ni Jehova kinunana ken Ezequiel: “Adtoyak! Mangyegak kadakayo iti kampilan, ket sigurado a dadaelekto dagiti nangato a dissoyo.” (Ezequiel 6:3) Kinunana kadagiti agnaed iti daga: “Ti arkos a balangat [a didigra] dumtengto kenka.”—Ezequiel 7:7.
Idi 612 K.K.P., maysa a sirmata ti nangipan ken Ezequiel idiay Jerusalem. Ania dagiti nakitana a makarimon a bambanag a mapaspasamak iti templo ti Dios! Inton ibaon ni Jehova ti nailangitan a mangpapatay a puersana (nga inladawan dagiti “innem a lallaki”) a mangibanag iti pungtotna kadagiti apostata, dagidiay laeng addaan iti ‘marka iti mugingda’ ti maispal. (Ezequiel 9:2-6) Ngem, dagiti “beggang ti apuy”—dagiti umap-apuy a mensahe ti Dios maipapan iti pannakadadael—umuna pay a maipuruak iti siudad. (Ezequiel 10:2) Nupay ‘iyegto ni Jehova iti rabaw ti ulo dagiti nadangkes ti bukodda a dalan,’ inkarina nga ummongennanto dagiti naiwarawara nga annak ti Israel.—Ezequiel 11:17-21.
Ti espiritu ti Dios insublina ni Ezequiel idiay Caldea. Naipabuya ti panagtalaw ni Ari Zedekias ken dagiti umili manipud iti Jerusalem. Nababalaw dagiti palso a mammadto. Nailaksid dagiti agdaydayaw kadagiti didiosen. Naipadis ti Juda iti awan serserbina nga ubas. Maysa a burburtia maipapan iti ubas ken ti agila ti mangipakita a napait ti imbunga ti panangkiddaw ti Jerusalem iti tulong ti Egipto. Nagpatingga ti burburtia iti kari a ‘ni Jehova iyakarna nga imula ti naganus a saringit iti rabaw ti nangato a bantay.’ (Ezequiel 17:22) Ngem iti Juda, “awan setro a maipaay iti panagturay.”—Ezequiel 19:14.
Dagiti Nainkasuratan a Saludsod a Nasungbatan:
1:4-28—Ania ti iladladawan ti nailangitan a karuahe? Ti karuahe iladladawanna ti nailangitan a paset ti organisasion ni Jehova a buklen dagiti matalek nga espiritu a parsua. Ti nasantuan nga espiritu ni Jehova ti gubuayan ti bilegna. Di mailadawan ti kinadaeg ti Nakasakay iti karuahe a mangiladladawan ken Jehova. Nailadawan ti kinakalmana babaen ti nagpintas a bullalayaw.
1:5-11—Siasino dagiti uppat a sibibiag a parsua? Iti maikadua a sirmata ni Ezequiel maipapan iti karuahe, nabigbigna a kerubin dagiti uppat a sibibiag a parsua. (Ezequiel 10:1-11; 11:22) Iti naud-udi a panangiladawanna, tinukoyna ti rupa ti turo a “rupa ti kerubin.” (Ezequiel 10:14) Maitutop daytoy agsipud ta ti turo ket simbolo ti pannakabalin ken bileg, ket dagiti kerubin mannakabalinda a naespirituan a parparsua.
2:6—Apay a ni Ezequiel maulit-ulit a natukoy kas “anak ti tao”? Kastoy ti panangtukoy ni Jehova ken ni Ezequiel tapno ipalagipna iti mammadto nga isu ket maysa a tao, iti kasta maipaganetget a ti tao a mensahero naiduma unay iti Dios a Nagtaudan ti mensahe. Kadagiti Ebanghelio, agarup 80 a daras a nayaplikar dayta a titulo ken ni Jesu-Kristo. Silalawag nga ipakita dayta a ti Anak ti Dios immay kas tao, saan a kas naglasag nga espiritu a parsua.
2:9–3:3—Apay a nasam-it ken Ezequiel dagiti lukot ti dung-aw ken asug? Nasam-it kenkuana dagiti lukot ti dung-aw ken asug gapu ta apresiaren ni Ezequiel ti annongenna. Kayatna ti agserbi ken ni Jehova kas mammadto.
4:1-17—Talaga kadi nga impabuya ni Ezequiel dagiti pasamak a mangiladawan iti umad-adani a pannakalakub ti Jerusalem? Ti panangkiddaw ni Ezequiel a mabaliwan ti pagsungrodna ken idi pinatgan ni Jehova dayta a kiddawna, ipamatmatna a talaga nga impabuya ti mammadto ti pasamak. Ti panagiddana iti makannigid a sikiganna ket agpaay iti 390 a tawen a panagbasol ti sangapulo a tribu ti pagarian, manipud idi 997 K.K.P. agingga iti pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Agidda iti makannawan a sikiganna agpaay iti basol ti Juda iti 40 a tawen, manipud iti pannakadutok ni Jeremias kas mammadto idi 647 K.K.P. agingga iti 607 K.K.P. Bayat ti 430 nga aldaw, bassit laeng ti abasto a taraon ken danum ni Ezequiel, a mangipamatmat nga addanto bisin bayat ti pannakalakub ti Jerusalem.
5:1-3—Ania ti ipamatmat ti panangala ni Ezequiel iti sumagmamano a buok manipud iti iwarisna iti angin ken bungonenna dayta iti pandilingna? Ipakita daytoy nga addanto natda nga agsubli iti Juda tapno isublidanto ti pudno a panagdayaw kalpasan ti 70 a tawen a pannakalangalang.—Ezequiel 11:17-20.
17:1-24—Asino dagiti dua a dadakkel nga agila, kasano a nakettel dagiti naganus a saringit ti sedro, ken asino ti “naganus” a saringit nga inyakar ni Jehova nga immula? Ti dua nga agila iladladawanda dagiti agturay iti Babilonia ken Egipto. Ti umuna nga agila dimteng iti tuktok ti kayo a sedro, a dayta ti agturay iti gobierno iti naarian a linia ni David. Daytoy nga agila kinettelna ti murdong ti saringit idi insukatna ni Zedekias iti ari ti Juda a ni Jehoiaquin. Nupay nagsapata ni Zedekias nga agbalin a nasungdo, nagpatulong ni Zedekias iti sabali nga agila, ti agturay iti Egipto, ngem awan ti serbi daytoy. Isu ket makautibo ken matay idiay Babilonia. Kinettel met ni Jehova daydiay “maysa a naganus,” ti Mesianiko nga Ari. Daytoy Daydiay nayakar a naimula iti “natayag ken nangato a bantay,” iti nailangitan a Bantay Sion, ket agbalinto a “nadaeg a sedro,” a gubuayan dagiti napaypayso a bendision agpaay iti daga.—Apocalipsis 14:1.
Dagiti Masursurotayo:
2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Saantayo koma a mabuteng iti nadangkes wenno agsardeng a mangiwaragawag iti mensahe ti Dios, a pakairamanan ti pakdaar kadakuada. No iyaleng-aleng wenno busorendatayo, masapul nga agbalintayo a natangken a kas iti diamante. Nupay kasta, saantayo koma nga agbalin a naranggas, di mannakipagrikna, wenno naulpit. Naasian ni Jesus kadagiti tattao a kinasabaanna, isu a matignaytayo met koma a mangasaba gapu iti asi kadagiti sabsabali.—Mateo 9:36.
3:15. Kalpasan nga inawat ni Ezequiel ti annongenna, nagnaed idiay Tel-abib a ‘naikuleng iti pito nga aldaw,’ ket pinampanunotna a naimbag ti mensahe nga iwaragawagna. Saan kadi a rumbeng nga iwayaantayo ti agadal ken agmennamenna tapno maawatantayo dagiti nauneg a naespirituan a kinapudno?
4:1–5:4. Talaga a kasapulan ti kinapakumbaba ken kinatured ni Ezequiel tapno maipakitana dagiti dua a naimpadtuan a pabuya. Rumbeng met a napakumbaba ken naturedtayo a mangibanag iti aniaman nga inted ti Dios a trabahotayo.
7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. Saan a masapul a maasiantayo kadagidiay dadaelen ti Dios.
7:19. Inton dadaelen ni Jehova daytoy a sistema ti bambanag, awanton ti aniaman a pateg ti kuarta.
8:5-18. Ti apostasia dadaelenna ti relasion ti tao iti Dios. “Babaen iti ngiwatna dadaelen ti apostata ti padana a tao.” (Proverbio 11:9) Masiribtayo no liklikantayo uray ti panangpanunot laeng nga umimdeng kadagiti apostata.
9:3-6. Nakapatpateg ti pananggun-od iti tanda—ti pakakitaan a dedikado, bautisadotayo nga ad-adipen ti Dios ken addaan iti Nakristianuan a personalidad—tapno makalasattayo iti “dakkel a rigat.” (Mateo 24:21) Dagiti napulotan a Kristiano, nga inladawan ti lalaki nga addaan iti tintero ti sekretario, ti mangidadaulo iti panagmarka, a dayta ti trabaho a panangikasaba iti Pagarian ken panagaramid iti adalan. No kayattayo a mataginayon ti markatayo, masapul a sireregta a tulongantayo ida iti daytoy a trabaho.
12:26-28. Uray pay kadagidiay manguy-uyaw iti mensahena, masapul nga ibaga ni Ezequiel: ‘Awanton a pulos ti panangitantan no maipapan iti aniaman a sasao ni Jehova.’ Masapul nga aramidentayo ti amin a kabaelantayo a mangtulong kadagiti sabsabali nga agtalek ken ni Jehova sakbay nga iyegna ti panungpalan daytoy a sistema ti bambanag.
14:12-23. Personal a rebbengentayo ti manggun-od iti pannakaisalakan. Awan ti sabali a makaaramid iti dayta para kadatayo.—Roma 14:12.
18:1-29. Sungsungbatantayo ti pagbanagan dagiti tignaytayo.
“REBBEK, REBBEK, REBBEK TI PANGARAMIDAKTO ITI DAYTA”
Iti maikapito a tawen ti pannakakautibo, idi 611 K.K.P., dagiti lallakay iti Israel napanda ken ni Ezequiel “tapno agimtuodda ken Jehova.” Nangngegda ti nabayagen a pakasaritaan ti iyaalsa ken ti pakdaar nga ‘iruarto ni Jehova ti kampilanna’ a maibusor kadakuada. (Ezequiel 20:1; 21:3) Iti pannakisaona iti pangulo ti Israel a ni Zedekias, kinuna ni Jehova: “Ikkatem ti turbante, ket uksotem ti korona. Saanton a kastoy daytoy. Ipangatom ti mismo a nababa, ket ipababam ti mismo a nangato. Rebbek, rebbek, rebbek ti pangaramidakto iti dayta. No maipapan met iti daytoy, sigurado nga awanto ti agtagikua iti dayta agingga nga umay daydiay addaan iti legal a kalintegan [a ni Jesu-Kristo], ket itedkonto dayta kenkuana.”—Ezequiel 21:26, 27.
Nakabasol ti Jerusalem. Naibutaktak ti biddut ni Ohola (ti Israel) ken ni Oholiba (ti Juda). Nayawaten ni Ohola “iti ima dagidiay sidederrep a mangay-ayat kenkuana, iti ima ti annak ti Asiria.” (Ezequiel 23:9) Asidegen ti pannakalangalang ni Oholiba. Idi 609 K.K.P., nangrugin ti 18 a bulan a pannakalakub ti Jerusalem. Idi nakautibo ti siudad, naklaat dagiti Judio. Saanen a sawen ni Ezequiel ti mensahe ti Dios kadagiti nakautibo agingga a madamagna ti pannakadadael ti siudad manipud kadagidiay “nakatalaw.”—Ezequiel 24:26, 27.
Dagiti Nainkasuratan a Saludsod a Nasungbatan:
21:3—Ania ti ‘kampilan’ nga iruar ni Jehova manipud iti kalubanna? Ti ‘kampilan’ nga usaren ni Jehova a mangukom iti Jerusalem ken Juda nalawag a ni Ari Nabucodonosor iti Babilonia ken ti buyotna. Mabalin met a ramanenna ti nailangitan a paset ti organisasion ti Dios a buklen dagiti mannakabalin nga espiritu a parsua.
24:6-14—Ania ti iladladawan ti lati iti paglutuan a banga? Ti nalakub a Jerusalem naipada iti nalawa ti ngarabna a paglutuan a banga. Dagiti latina iladladawanda ti moral a kinarugit ti siudad—ti kinalulok, ken ti panangibukbok iti dara a nakabasolanna. Nakarugrugit ta uray pay ti awan kargana a paglutuan a banga a naiparabaw kadagiti beggang a mangpabara iti dayta saanna a maikkat ti latina.
Dagiti Masursurotayo:
20:1, 49. Ti sungbat dagiti lallakay iti Israel ipakitana a saanda a namati iti imbaga ni Ezequiel. Sapay koma ta ditay pulos agduadua kadagiti nadiosan a pakdaar.
21:18-22. Nupay nagusar ni Nabucodonosor iti panagpadles, sinigurado ni Jehova nga umay ti pagano nga agturay a maibusor iti Jerusalem. Daytoy ipakitana nga uray dagiti demonio saanda a malapdan dagiti mangdadael nga ahente ni Jehova a mangibanag iti panggepna.
22:6-16. Saan a kayat ni Jehova ti panangpardaya, kinalulok, panangabuso iti autoridad, ken ti panangpasuksok. Masapul a sititibker a liklikantayo dagita a basol.
23:5-49. Ti napolitikaan a pannakialiansa ti Israel ken Juda kadagiti sabali a nasion ti nangituggod kadakuada a mangawat iti palso a panagdayaw dagiti kaaliansada. Agannadtayo iti pannakitimpuyog kadagiti tattao iti lubong a mabalin a mangdadael iti pammatitayo.—Santiago 4:4.
Nabiag ken Nabileg a Mensahe
Anian a nagsayaat dagiti nasursurotayo manipud iti umuna a 24 a kapitulo ti Ezequiel a libro ti Biblia! Ipakita dagiti prinsipio a nailanad sadiay no ania ti pakaigapuan ti pannakaikkat iti anamong ti Dios, no kasano nga awatentayo ti asina, ken no apay a rumbeng a pakdaarantayo ti nadangkes. Ti padto maipapan iti pannakadadael ti Jerusalem nalawag nga iladladawanna ni Jehova kas Dios a ‘mangipangngeg iti ilina kadagiti baro a bambanag sakbay a mangrugida a tumanor.’—Isaias 42:9.
Dagiti padto a kas kadagidiay nailanad iti Ezequiel 17:22-24 ken 21:26, 27 ipatuldoda ti pannakaipasdek ti Mesianiko a Pagarian idiay langit. Din agbayag, dayta a turay ti mangibanagto iti pagayatan ti Dios ditoy daga. (Mateo 6:9, 10) Buyogen ti nabileg a pammati ken panagtalek, namnamaentayo dagiti bendision nga itden ti Pagarian. Wen, “ti sao ti Dios nabiag ken adda bilegna.”—Hebreo 4:12.
[Ladawan iti panid 12]
Ania ti iladladawan ti nailangitan a karuahe?
[Ladawan iti panid 14]
Ti sireregta a pannakiraman iti trabaho a panangasaba ket tumulong kadatayo a mangtaginayon iti ‘markatayo’