Babbai, Apay a Rumbeng a Managpasakupkayo?

“Ti ulo ti babai isu ti lalaki.”​—1 COR. 11:3.

1, 2. (a) Ania ti insurat ni apostol Pablo maipapan iti urnos ni Jehova mainaig iti kinaulo ken panagpasakup? (b) Ania dagiti saludsod a mausig iti daytoy nga artikulo?

NI Jehova ti nangipasdek iti urnos a dinakamat ni apostol Pablo idi insuratna a “ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo” ken “ti ulo ti Kristo isu ti Dios.” (1 Cor. 11:3) Sigun iti immuna nga artikulo, imbilang ni Jesus a maysa a pribilehio ken rag-o ti agpasakup iti Ulona, ni Jehova a Dios, ket ni Kristo met ti ulo dagiti Kristiano a lallaki. Ni Kristo ket naasi, nadungngo, mannakipagrikna, ken saan a managimbubukodan iti pannakilangenna kadagiti tattao. Kasta koma dagiti Kristiano a lallaki no makilangenda kadagiti sabsabali, nangruna iti assawada.

² Ngem komusta met dagiti babbai? Asino ti uloda? “Ti ulo ti babai isu ti lalaki,” insurat ni Pablo. Kasano koma ti panangmatmat dagiti babbai iti daytoy a naipaltiing a sasao? Agaplikar kadi dayta a prinsipio no saan a manamati ti asawa a lalaki? Ti kadi panagpasakup iti kinaulo ti lalaki kaipapananna nga agulimek lattan ti babai no adda dagiti maaramid a desision? Kasano a magun-od ti babai ti panagraem ti sabsabali?

 “Mangaramidak iti Katulongan Maipaay Kenkuana”

3, 4. Apay a makagunggona kadagiti agassawa ti urnos ti kinaulo?

³ Ti Dios ti nangipasdek iti urnos ti kinaulo. Kalpasan a naparsua ni Adan, kinuna ni Jehova a Dios: “Saan a nasayaat iti tao nga agtultuloy nga is-isuna. Mangaramidak iti katulongan maipaay kenkuana, kas maysa a komplimentona.” Kalpasan a naparsua ni Eva, kasta unay ti ragsak ni Adan a naaddaan iti kadua ken katulongan nga uray la a nayebkasna: “Daytoy iti kamaudiananna ti tulang dagiti tulangko ken lasag ti lasagko.” (Gen. 2:18-24) Nagsayaat ti gundaway nga agur-uray idi kada Adan ken Eva​—ti panagbalinda kas ama ken ina dagiti perpekto a tattao, a siraragsak nga agbiag nga agnanayon iti maysa a sangalubongan a paraiso.

⁴ Gapu iti iyaalsa ti immuna a nagannaktayo iti hardin ti Eden, saanen a naan-anay a maan-annurot ti urnos ti kinaulo. (Basaen ti Roma 5:12.) Ngem di nagbalbaliw ti urnos ti Dios mainaig iti kinaulo. No masurot a naimbag, mangyeg dayta iti dakkel a gunggona ken ragsak iti relasion ti agassawa. Mapasaranda ti narikna ni Jesus a resulta ti panagpasakupna iti Ulona a ni Jehova. Uray sakbay a nagbiag kas tao, ‘maragragsakan ni Jesus iti sanguanan ni Jehova iti isuamin a tiempo.’ (Prov. 8:30) Gapu iti kinaimperpekto, saanen a kabaelan dagiti lallaki ti agbalin a perpekto nga ulo, ken saan metten a naan-anay a makapagpasakup dagiti babbai. Ngem no itultuloy dagiti agassawa nga aramiden ti amin a kabaelanda, ti urnos ti kinaulo ket mangyeg iti kadakkelan a posible a pannakapnek iti relasionda iti daytoy a tiempo.

5. Apay a nasken nga ipapuso dagiti agassawa ti balakad ti Roma 12:10?

⁵ Tapno agballigi ti relasionda, nasken nga iyaplikar dagiti agassawa daytoy a Nainkasuratan a balakad kadagiti amin a Kristiano: “Iti nainkabsatan nga ayat maaddaankayo iti kinalailo iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.” (Roma 12:10) Malaksid iti dayta, masapul nga ikagumaan ti agassawa ti ‘agbalin a manangngaasi iti maysa ken maysa, nadungngo a mannakipagrikna, a sibubulos a pakawanenda ti maysa ken maysa.’​—Efe. 4:32.

No Saan a Manamati ti Asawa

6, 7. Ania ti mabalin a resultana no agpaspasakup ti Kristiano a babai iti saan a manamati nga asawana?

⁶ Kasano no saan nga agdaydayaw ken Jehova ti asawayo? Masansan a ti asawa a lalaki ti saan a manamati. No kasta ti kasasaad, kasano ti rumbeng a panangtrato kenkuana ti asawa a babai? Sumungbat ti Biblia: “Dakayo nga assawa a babbai, agpasakupkayo kadagiti bukodyo nga assawa, tapno iti kasta, no ti asinoman saan a natulnog iti sao, mabalin a magun-od ida nga awan ti sao babaen iti kababalin dagiti assawada a babbai, agsipud ta nasaksianda ti nadalus a kababalinyo agraman ti nauneg a panagraem.”​—1 Ped. 3:1, 2.

⁷ Sigun iti Sao ti Dios, masapul nga agtultuloy nga agpasakup ti babai iti saan a manamati nga asawana. Ti nasayaat a konduktana ti mabalin a mamagpanunot ken lakayna no apay a salsalimetmetanna ti kasta a mapagwadan a kababalin. Nalabit a dayta ti mangituggod iti lalaki a mangsukimat kadagiti patpatien ti Kristiano nga asawana ken awatennanto a mismo ti kinapudno.

8, 9. Ania ti mabalin nga aramiden ti Kristiano a babai no saan a mangipakita iti interes ti di manamati nga asawana iti laksid ti nasayaat a kababalinna?

 ⁸ Ngem kasanon no agtultuloy a di mangipakita iti interes iti kinapudno ti saan a manamati nga asawa a lalaki? Ti Kasuratan paregtaenna ti manamati nga asawa a babai nga itultuloyna nga iparangarang dagiti Nakristianuan a galad, kasano man karigat dayta. Kas pagarigan, mabasatayo iti 1 Corinto 13:4: “Ti ayat mabayag-panagituredna.” Gapuna, nasayaat no ti Kristiano a babai itultuloyna ti agtignay “buyogen ti naan-anay a kinapakumbaba iti panagpampanunot ken kinaalumamay, agraman ti mabayag a panagitured,” nga an-anusanna ti kasasaadna buyogen ti ayat. (Efe. 4:2) Iti tulong ti aktibo a puersa ti Dios​—ti nasantuan nga espirituna​—posible a maiparangarang dagiti Nakristianuan a galad uray kadagiti narigat a kasasaad.

⁹ “Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangmangted kaniak iti pannakabalin,” insurat ni Pablo. (Fil. 4:13) Babaen ti espiritu ti Dios, maaramid ti Kristiano nga asawa ti adu a bambanag a dina koma kabaelan no iti bukodna. Kas pagarigan, ti naulpit a panangtrato ti asawa ti mabalin a mangituggod iti maysa nga agibales. Nupay kasta, ibaga ti Biblia iti amin a Kristiano: “Dikay subadan ti dakes iti dakes iti asinoman. . . . Ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’” (Roma 12:17-19) Umasping iti dayta, balakadannatayo ti 1 Tesalonica 5:15: “Kitaenyo nga awan ti mangisupapak iti asinoman ti panangdangran iti panangdangran, no di ket kankanayon a surotenyo ti naimbag maipaay iti maysa ken maysa ken iti amin a sabsabali pay.” Babaen ti tulong ti nasantuan nga espiritu ni Jehova, maaramidtayo ti banag a ditay koma kabaelan no iti bukodtayo a pigsa. Anian a maitutop nga ikararagtayo ti nasantuan nga espiritu ti Dios tapno punnuanna ti pagkurangantayo!

10. Ania ti reaksion ni Jesus kadagiti di makaay-ayo a sasao wenno tigtignay dagiti sabsabali?

¹⁰ Pudno a mapagwadan ti pannakilangen ni Jesus kadagidiay nangisawang wenno nagaramid kenkuana iti di makaay-ayo a bambanag. Kuna ti 1 Pedro 2:23: “Idi narabrabngis, saanna a sinubadan iti panangrabngis. Idi agsagsagaba, saan a nagipangpangta, no di ket intultuloyna nga intalek ti bagina iti daydiay mangukom a sililinteg.” Maidagadag a tuladentayo ti nagsayaat nga ulidanna. Ditay koma masair iti di umiso a tignay ti sabsabali. Kas naibalakad iti amin a Kristiano, agbalintayo koma a “nadungngo a mannakipagrikna, napakumbaba iti panagpampanunot, a saan nga isupapak ti panangdangran iti panangdangran wenno panangrabngis iti panangrabngis.”​—1 Ped. 3:8, 9.

Agulimekda Kadi Lattan?

11. Ania a dakkel a pribilehio ti pakiramananto ti dadduma a Kristiano a babbai?

¹¹ Ti kadi panagpasakup iti kinaulo ti lalaki kaipapananna nga agulimek lattan ti babai no adda maaramid a desision mainaig iti pamiliada wenno iti dadduma pay a banag? Saan. Agpadpada nga inikkan ni Jehova iti adu a pribilehio dagiti lallaki ken babbai. Panunotenyo laengen ti dakkel a pribilehio a tagiragsaken ti 144,000 nga indibidual kas ar-ari ken papadi idiay langit iti sidong ni Kristo inton iturayanna daytoy daga! Karaman dagiti babbai iti dayta a bilang. (Gal. 3:26-29) Nalawag a ni Jehova inikkanna dagiti babbai iti akem mainaig iti urnosna.

12, 13. Mangted iti pagarigan a mangipakita a nagipadto dagiti babbai.

¹² Idi panawen ti Biblia, kas pagarigan, adda dagiti babbai a nagipadto. Kuna ti Joel 2:28, 29: “Iparukpokko ti espirituk iti tunggal kita ti lasag, ket ti annakyo a lallaki ken ti annakyo a babbai sigurado nga agipadtodanto. . . . Uray kadagiti adipen a lallaki ken kadagiti adipen a babbai kadagidiay nga aldaw iparukpokkonto ti espirituk.”

¹³ Idi aldaw ti Pentecostes 33 K.P., karaman dagiti babbai kadagiti agarup 120 nga adalan ni Jesus a naguummong iti makinngato a siled idiay Jerusalem. Naiparukpok ti espiritu ti Dios iti dayta nga intero a grupo. Gapuna, inulit ni Pedro ti impadto ni propeta Joel ket inyaplikarna dayta agpadpada kadagiti lallaki ken babbai. Kinuna ni Pedro: “Daytoy ti naikuna babaen ken mammadto a Joel, ‘Ket kadagiti maudi nga aldaw,’ kuna ti Dios, ‘mangiparukpokakto iti espirituk iti tunggal kita ti lasag, ket ti annakyo a lallaki ken ti  annakyo a babbai agipadtodanto . . . ; ket uray kadagiti lallaki nga adipenko ken kadagiti babbai nga adipenko mangiparukpokakto iti espirituk kadagidiay nga aldaw, ket agipadtodanto.’”​—Ara. 2:16-18.

14. Ania ti paset dagiti babbai iti pannakaisaknap ti Kristianidad idi umuna a siglo?

¹⁴ Idi umuna a siglo, dakkel ti naaramidan dagiti babbai iti pannakaisaknap ti Kristianidad. Inkasabada ti Pagarian ti Dios ken inaramidda ti dadduma pay a banag mainaig iti dayta a trabaho. (Luc. 8:1-3) Kas pagarigan, ni apostol Pablo inawaganna ni Febe kas “maysa a ministro iti kongregasion nga adda sadiay Cencrea.” Uray idi impaw-it ni Pablo ti kablaawna kadagiti kapammatianna, dinakamatna ti sumagmamano a matalek a babbai, kas kada “Trifena ken Trifosa, babbai nga agtartrabaho a sipipinget iti Apo.” Tinukoyna met ni “Persida a dungdungnguentayo, ta adu a panagbannog iti Apo ti nagapuananna.”​—Roma 16:1, 12.

15. Ania ti paset dagiti babbai iti pannakaisaknap ti Kristianidad iti kaaldawantayo?

¹⁵ Iti kaaldawantayo, dagiti babbai a nagduduma ti edadda ti mangbukel iti dakkel a paset ti nasurok a pito a milion a mangikaskasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios iti intero a lubong. (Mat. 24:14) Adu kadakuada ti payunir, misionera, ken kameng ti pamilia ti Bethel. Inkanta ni salmista a David: “Ni met laeng Jehova ipaayna ti sasao; dagiti babbai a mangibagbaga iti naimbag a damag ket dakkel a buyot.” (Sal. 68:11) Napaneknekan a pudno dagita a sasao! Ipatpateg ni Jehova ti magapgapuanan dagiti babbai a mangiwarwaragawag iti naimbag a damag ken mangitungtungpal kadagiti panggepna. Sigurado a ti bilinna nga agpasakup dagiti Kristiano a babbai dina kaipapanan a sumursurotda lattan.

Dua a Babbai a Nangyebkas iti Kapanunotanda

16, 17. Kasano nga ipakita ti kapadasan ni Sara a mabalin nga iyebkas dagiti assawa a babbai ti kapanunotanda?

¹⁶ No adu a pribilehio ti intalek ni Jehova kadagiti babbai, saan kadi a maiparbeng laeng a kiddawen ti asawa a lalaki ti opinion ni baketna sakbay a mangaramid kadagiti nadagsen a desision? Masiribda no aramidenda dayta. Dakamaten ti Kasuratan ti sumagmamano a pasamak a dagiti babbai ket nagtignay wenno inyebkasda ti kapanunotanda uray no saan a kiniddaw dayta dagiti assawada. Usigentayo ti dua a pagarigan.

¹⁷ Kanayon idi a rengrengen ni Sara ti patriarka nga asawana a ni Abraham tapno pagtalawenna ti maikadua nga asawana ken ti anakna gapu iti kinaawan panagraemda. “Makaparurod unay dayta idi ken Abraham,” ngem saan a kasta ti panangmatmat ti Dios. Ni Jehova kinunana ken Abraham: “Dika palubosan a makaparurod kenka ti aniaman a banag a sasawen kenka ni Sara maipapan iti ubing ken maipapan iti adipenmo a babai. Imdengam ti timekna.” (Gen. 21:8-12) Nagtulnog ni Abraham iti kinuna ni Jehova ket inaramidna ti kiddaw ni Sara.

18. Ania ti inaramid ni Abigail a dina inyuman ken lakayna?

¹⁸ Panunotenyo met ni Abigail nga asawa ni Nabal. Tapno malibasan idi ni David ti agim-imon a ni Ari Saul, isu ket nagkampo iti asideg dagiti arban ni Nabal. Imbes nga agala da David ken ti kakaduana iti aniaman kadagiti adu a kinabaknang daytoy a lalaki, sinalaknibanda ketdi ti sanikuana. Nupay kasta, ‘nagubsang ken dakes ti ar-aramid’ ni Nabal ken “nangibugkaw kadagiti  pammabalaw” kadagiti kakadua ni David. Isu ket “awan kaes-eskanna a tao,” ken “adda kenkuana ti kinakuneng.” Idi sidadayaw a nagkiddaw ti kakadua ni David iti sumagmamano a taraon, nagkedked ni Nabal. Ania ti inaramid ni Abigail idi nangngegna ti napasamak? Sililimed a “nagganat ni Abigail ket nangala iti dua gasut a tinapay ken dua a dadakkel a karamba nga arak ken lima a karnero a naparti ken lima a sea a sukat ti kinirog a bukel ken sangagasut a bibingka a pasas ken dua gasut a bibingka ti pinilpil a higos” ket intedna dagita ken ni David ken iti kakaduana. Umiso kadi ti inaramid ni Abigail? Wen, kas ipakita ti dadduma a simmaganad a napasamak. “Kinabil ni Jehova ni Nabal,” kuna ti Biblia, “iti kasta natay.” Idi agangay, ni David inasawana ni Abigail.​—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.

‘Ti Babai a Makagun-od iti Dayaw’

19, 20. Ania ti mamagbalin iti babai a maikari iti pammadayaw?

¹⁹ Ti Kasuratan komendaranna ti asawa a babai a mangar-aramid iti bambanag maitunos iti pamay-an ni Jehova. Ti libro ti Biblia a Proverbio padayawanna “ti makabael nga asawa a babai,” a kunkunana: “Ti pategna adayo nga ad-adda ngem iti pateg dagiti korales. Ti puso ti makinkukua kenkuana nangikabil kenkuana iti panagtalek, ket saan nga agkurang ti gunggona. Isu ginunggonaanna iti naimbag, ket saan a dakes, iti amin nga al-aldaw ti panagbiagna.” Malaksid iti dayta, “ti ngiwatna linuktanna buyogen ti kinasirib, ket ti linteg ti naayat a kinamanangngaasi adda iti dilana. Ay-aywananna ti ar-aramid ti sangakabbalayanna, ket ti tinapay ti kinasadut saanna a kanen. Bimmangon ti annakna ket kinunada nga isu naragsak; ti makinkukua kenkuana bumangon, ket isu idaydayawna.”​—Prov. 31:10-12, 26-28.

²⁰ Ania ti mamagbalin iti babai a maikari iti pammadayaw? “Ti kayaw mabalin nga ulbod, ken ti kinalibnos mabalin nga ubbaw,” kuna ti Proverbio 31:30, “ngem ti babai nga agbuteng ken Jehova isu ti makagun-od iti dayaw maipaay iti bagina.” Ti panagbuteng ken Jehova ramanenna ti situtulok a panagpasakup iti urnos ti Dios mainaig iti kinaulo. “Ti ulo ti babai isu ti lalaki,” no kasano a “ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo,” ken “ti ulo ti Kristo isu ti Dios.”​—1 Cor. 11:3.

Agyamankayo iti Sagut ti Dios

21, 22. (a) Ania dagiti rason a pagyamanan dagiti agassawa a Kristiano ti sagut ti Dios a panagasawa? (b) Apay a nasken a raementayo dagiti urnos ni Jehova mainaig iti autoridad ken kinaulo? (Kitaen ti kahon iti panid 17.)

²¹ Dagiti agassawa a Kristiano ket addaan iti adu a rason nga agyaman iti Dios! Mabalinda ti agbinnulig kas naragsak nga agassawa. Nangruna a pagyamananda ti sagut ti Dios a panagasawa yantangay nangted dayta kadakuada iti gundaway nga agbalin kas maymaysa a lasag ken makipagna ken ni Jehova. (Ruth 1:9; Mik. 6:8) Ti Dios​—ti Namunganay iti panagasawa​—naan-anay nga ammona no ania ti mangyeg iti kinaragsak iti panagasawa. Kanayon nga aramidenyo ti bambanag sigun iti pamay-an ni Jehova, ket ‘ti rag-ona isunto ti salindegyo,’ uray iti tengnga daytoy nariribuk a lubong.​—Neh. 8:10.

²² No ti Kristiano a lalaki ay-ayatenna ti asawana a kas iti bagina, masapul nga usarenna ti kinaulona iti nadungngo ken nakonsiderasion a pamay-an. Iti kasta, agbalin a pudno a makaay-ayo ti nadiosan nga asawana gapu iti pannakitinnulongna ken iti panangipakitana ken lakayna iti dakkel a panagraem. Kangrunaan iti amin, ti mapagwadan a relasionda kas agassawa ket pakaitan-okan ti madaydayaw a Diostayo a ni Jehova.

Malagipyo Kadi?

• Ania ti urnos ni Jehova mainaig iti kinaulo ken panagpasakup?

• Apay a nasken a padayawan dagiti agassawa ti maysa ken maysa?

• Kasano ti rumbeng a panangtrato ti manamati a babai iti saan a manamati nga asawana?

• Apay a nasken a kiddawen dagiti lallaki ti opinion dagiti assawada sakbay a mangaramidda kadagiti nadagsen a desision?

[Salsaludsod]

 [Kahon iti panid 17]

Apay a Raemen ti Autoridad?

Ni Jehova ti nangipasdek kadagiti urnos mainaig iti autoridad ken kinaulo a masapul a bigbigen dagiti intelihente a parsuana. Naaramid dayta nga agpaay a pagimbagan dagiti tattao ken espiritu a parsuana. Nangted dayta kadakuada kadagiti gundaway a mangusar iti wayawayada nga agpili ken mangidaydayaw iti Dios babaen ti nagkaykaysa ken naannayas a panagserbida kenkuana.​—Sal. 133:1.

Ti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano bigbigenda ti autoridad ken kinaulo ni Jesu-Kristo. (Efe. 1:22, 23) Kas panangbigbig iti autoridad ni Jehova, “ti Anak a mismo ipasakupnanto met ti bagina iti Daydiay a nangipasakup iti amin a bambanag kenkuana, tapno ti Dios agbalinto nga amin a bambanag iti tunggal maysa.” (1 Cor. 15:27, 28) Anian a maitutop ngarud a dagiti tattao a dedikado iti Dios agpasakupda iti urnos ti kinaulo iti uneg ti kongregasion ken pamilia! (1 Cor. 11:3; Heb. 13:17) Pagimbagantayo no aramidentayo dayta yantangay magun-odtayo ti anamong ken pamendision ni Jehova.​—Isa. 48:17.

[Ladawan iti panid 13]

Ti kararag tulonganna ti Kristiano nga asawa a babai a mangiparangarang kadagiti nadiosan a galad

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Ipatpateg ni Jehova ti magapgapuanan dagiti babbai a mangidur-as kadagiti interes ti Pagarian