Adu a Naimbag a Bambanag ti Nasagrapko

Kas Insalaysay ni Arthur Bonno

TAWEN 1951 idi. Timmabunokami ken baketko nga Edith iti maysa a kombension distrito. Sadiay a nangngegmi ti pakaammo nga adda maangay a miting para kadagiti interesado nga agmisionero.

“Inta makimiting!” kinunak.

“Art, saan a para kadata dayta!” insungbat ni Edith.

“Inta ketdin Edie, agdengngegta laeng.”

Kalpasan ti miting, nagiwarasda iti aplikasion para iti panageskuela iti Gilead.

“Suratanta,” kinunak.

“Ngem Art, kasanon ti pamiliata?”

Agarup makatawen ket kagudua kalpasan dayta a kombension, nageskuelakami iti Gilead ken naidestinokami idiay Ecuador iti South America.

Kas makitayo iti panagsaritami ken baketko iti daydi a kombension, naturtured ti pakinakemko ken pampanunotek a kabaelanmi nga aramiden ti aniaman nga inkeddengmi. Nupay kasta, naalumamay ken nasingpet ni Edith. Isu ket dimmakkel iti bassit nga ili ti Elizabeth, Pennsylvania, U.S.A., ken saan pay nga immad-adayo iti pagtaenganda wenno nakisarsarita iti ganggannaet. Narigat para kenkuana ti umadayo iti pamiliana. Nupay kasta, naimpusuan nga inawatna ti annongen nga agserbi iti sabali a pagilian. Simmangpetkami ditoy Ecuador idi 1954, ken sipud idin ditoyen ti nagserbianmi kas misionero. Bayat dagitoy a tawtawen, adu a naimbag a bambanag ti nasagrapmi. Kayatyo kadi a maammuan ti dadduma kadagita?

Nakallalagip a Kapadasan

Ti damo a nakaidestinuanmi ket ti kabesera a siudad ti Quito, agarup 2,850 a metro ti kangatona iti Andes Mountain. Dua nga aldaw nga agbiahekami babaen ti tren ken trak manipud siudad ti Guayaquil nga adda iti igid ti baybay​—30 a minuto a daliasaten itan babaen ti eroplano! Siraragsak a nagserbikami idiay Quito iti uppat a tawen. Kalpasanna, idi 1958 adda sabali pay a naimbag a banag a napasamak: Nadutokanak nga agserbi kas manangaywan iti sirkito.

 Idi a tiempo, adda laeng dua a babassit a sirkito iti intero a pagilian. Gapuna, malaksid iti panagbisitami kadagiti kongregasion, adu a lawas iti kada tawen ti busbosenmi a mangasaba kadagiti awanan iti Saksi a babassit nga ili dagiti Indian. Dagiti pagdagusan kadagita nga ili ket masansan a bassit, awan tawa ti kuartona, ken katre laeng ti adda. Nangitugotkami iti lakasa a naglaon iti kosinilia, pariok, platplato, palanggana, ul-ules, moskitero, badbado, daan a diario, ken dadduma pay. Inusarmi dagiti diario a pagpullat kadagiti abut tapno medio marigatan dagiti bao a sumrek.

Nupay kasla naliday dagita a kuarto, addaankami kadagiti naragsak a kapadasan iti rinabii a panagsarsaritami bayat a situtugawkami iti katre ken mangrabrabiikami iti simple a taraon. Gapu ta nadarasudosak, masansan a makaisawangak iti bambanag a diak pinanunot nga umuna, ket usaren ni baketko dagita a kanito a mangibaga a sitataktika no kasano a mapasayaatko ti pannakisaritak kadagiti kakabsat a bisbisitaenmi. Tinungpalko ti singasingna isu a nagbalin nga ad-adda a makaparegta ti panagbisitami. Kasta met, no makaibagaak iti saan a nasayaat iti maysa, dina kayat ti makiraman iti saritaan. Iti kasta, nasursurok a taginayonen ti positibo a panangmatmat kadagiti kakabsat. Ngem kaaduanna a ti pagsaritaanmi iti rabii ket dagiti naadalmi kadagiti artikulo iti Ti Pagwanawanan ken dagiti kapadasanmi iti nagmalem a panangasabami. Anian a makaparagsak dagita a kapadasan!

No Kasano a Nasarakanmi ni Carlos

Iti ili ti Jipijapa iti makinlaud nga Ecuador, adda naited kadakami a nagan ti interesado a tao​—ni Carlos Mejía, ngem awan ti adresna. Idi pimmanawkami iti dagusmi iti daydi nga agsapa, dimi ammo no pangbirokanmi kenkuana isu a basta rinugianmi ti nagna. Limmasatkami kadagiti nalubo ken likkalikkaong a kalsada gapu ta napigsa ti tudo iti napalabas a rabii. Sarsarunnuennak ni baketko idi apaman a nangngegko ti riawna. Idi tumaliawak, nakitak a nailumlom agingga iti tumengna. Nakakatkatawa a kitaen ngem gapu ta makasangsangiten, tineppelak ti nagkatawa.

Nayaonko ngem nabati iti lubo dagiti sapatosna. Adda ubbing a mangbuybuya kadakami isu nga imbagak kadakuada, “Tangdanankayo no mayaonyo dagiti sapatos.” Nagpartak a nayaonda dagiti sapatos ngem kasapulan ni Edie ti lugar a pagbugguanna. Buybuyaennakami gayam ti ina dagiti ubbing isu a pinastreknakami. Tinulonganna ni baketko a nangbuggo iti sakana bayat a daldalusan met dagiti ubbing dagiti narugit a sapatos. Sakbay a pumanawkami, adda nagsayaat a napasamak. Dinamagko iti babai no adda am-ammona nga agnagan iti Carlos Mejía. Masmasdaaw a kinunana, “Isu ti asawak.” Nairugi ti panagadal iti Biblia ket idi agangay, nabautisaran ti amin a miembro dayta a pamilia. Sumagmamano a tawen kalpasanna, ni Carlos, ti asawana, ken dua kadagiti annakda ti nagbalin nga special pioneer.

Narigat a Panagdaliasat​—Naimpusuan a Kinamanagpadagus

Maysa a karit ti panagdaliasat a mangbisita kadagiti kongregasion. Nagduduma ti naglugananmi​—bus, tren, trak, barangay, ken babassit nga eroplano. Naminsan, ti manangaywan iti distrito a ni John McLenachan ken ni baketna a ni Dorothy, kinaduadakami a nangasaba iti purok dagiti mangngalap iti asideg ti beddeng ti Colombia. Naglugankami iti de motor a barangay. Adda dagiti aglalangoy a pating iti asidegmi a kasla barangay ti kadakkelda! Uray dagiti kakaduami nga eksperto nga aglaylayag ket maamakda iti kadadakkel dagiti pating isu a nagdardarasda a nangiturong iti barangay iti medio ababaw.

Uray naipasangokami iti adu a karit iti panagserbimi iti sirkito, dakkel met ti nagunggonami. Naam-ammomi dagiti nagsasayaat  ken managpadagus a kakabsat. Namin-adu a dagiti pamilia a nagdagusanmi ipilitda a mangankami iti mamitlo iti kada aldaw, idinto ta maminsanda laeng a mangan. Wenno paturogendakami iti kakaisuna a katreda, idinto ta maturogda iti datar. Masansan a kunaen ni baketko, “Dagitoy a nadungngo a kakabsat tinulongandak a mangbigbig a sumagmamano laeng a banag ti kasapulan tapno agbiag.”

“Dimi Kayat ti Agkedked”

Adda manen nagsayaat a napasamak kadakami idi 1960​—naawiskami nga agserbi iti sanga nga opisina ti Guayaquil. Bayat nga agtartrabahoak iti opisina, mapan mangasaba ni Edith iti teritoria ti maysa a kongregasion iti asideg ti opisina. Diak pulos pinanunot a maikariak nga agopisina ken mariknak a saanak a kualipikado ngem ipakita ti Hebreo 13:21 a ti Dios kabalannatayo ‘iti tunggal naimbag a banag tapno maaramidtayo ti pagayatanna.’ Dua a tawen kalpasanna, naawisak a tumabuno iti sangapulo a bulan a panageskuela iti Gilead a maangay iti Bethel iti Brooklyn, New York. Kadagidi a tiempo, mabati dagiti assawa a babbai kadagiti destinoda. Adda surat a naawat ni baketko manipud Brooklyn. Kuna ti surat a panunotenna a naimbag no sidadaan a mangawat iti sangapulo a bulan a kaawanko.

Kastoy ti subalit ni Edith: “Ammok a saan a nalaka nga aramiden daytoy, ngem ammomi a sigurado a tulongannakami ni Jehova iti aniaman a tumaud a pakarigatan. . . . Dimi kayat ti agkedked iti aniaman a pribilehio a maited kadakami wenno iti aniaman nga oportunidad a mamagbalin kadakami nga ad-adda a kualipikado a mangitungpal kadagiti annongenmi.” Bayat ti kaaddak idiay Brooklyn, linawas a makaawatak iti surat manipud ken baketko.

Panagserbi a Kadua Dagiti Matalek a Kapammatian

Gapu iti parikut iti salun-at, nagsublikami ken Edith idiay Quito idi 1966. Sadiay nga intultuloymi ti panagmisioneromi a kadua dagiti lumugar a kakabsat. Anian a nagsayaat a kitaen ti panangsalimetmetda iti kinatarnawda!

Adda matalek a kabsat a babai a masansan a kabkabilen ti di manamati nga asawana. Maysa nga aldaw, iti alas sais ti bigat, adda nangibaga kadakami a kabkabilen manen ni lakayna. Nagdardarasak a napan iti balay ti kabsat. Kalsa diak mamati idi nakitak ti kabsat. Nakaidda iti katre a limlimteg ken adu ti sugat iti bagina. Kinabkabil ni lakayna iti putan ti sagad agingga a natukkol dayta. Kamalmanna, nadanonko iti balayda ti asawa ti kabsat ket kinunak kenkuana a kinatakrot ti inaramidna. Napalalo ti panagpadispensarna.

Idi rugrugi ti dekada 1970, simmayaat ti salun-atko isu nga intultuloymi ti agbisita kadagiti kongregasion. Karaman iti sirkitomi ti siudad ti Ibarra. Idi binisitami dayta a siudad iti arinunos ti dekada 1950, adda laeng dua a Saksi sadiay​—maysa a misionero ken maysa a lumugar a kabsat. Gapuna, magagarankami a makakita iti adu a kabbaro a kakabsat a naikameng iti kongregasion.

 Iti damo a pannakigimongmi sadiay, imparang ni Kabsat Rodrigo Vaca ti pasetna nga adda pannakipartisipar ti tallaong. Tunggal agsaludsod, agpukkaw dagiti kakabsat iti “Yo, yo!” (Siak, siak) imbes nga itayagda ti imada. Masmasdaawkami a nagkinnita ken Edith. ‘Ania ti mapaspasamak ditoy?’ kinunak. Naammuak kalpasanna, a bulsek gayam ni Kabsat Vaca ngem mabigbigna ti boses dagiti kakongregasionna no agpukkawda. Isu ket maysa a pastor a makaam-ammo iti arbanna! Impalagip dayta kadakami ti sasao ni Jesus iti Juan 10:3, 4, 14 maipapan iti nasinged a relasion ti Nasayaat a Pastor ken dagiti karnerona. Adda itan innem a kongregasion sadiay nga Espaniol ti lenguaheda, maysa a Quichua, ken maysa a sign-language. Agingga ita, simamatalek nga agserserbi ni Kabsat Vaca kas panglakayen ken special pioneer. a

Agyamankami iti Kinaimbag ni Jehova

Idi 1974, nakaawatkami iti sabali pay nga ebkas ti kinaimbag ni Jehova idi naawiskami manen nga agserbi iti Bethel. Nadutokanak iti trabaho a panangaywan sa idi agangay kas miembro ti Branch Committee. Idi damo, nagtrabaho ni Edith iti kosina sa nayakar iti opisina kas mail clerk agingga ita.

Iti panaglabas ti tawtawen, maragsakankami a nangabrasa iti ginasut a misionero a nasanay iti Gilead. Makatulong dayta tapno agmataengan ken rumegta dagiti kongregasion a pagserbianda. Naparegtakami met iti ulidan ti rinibu a kakabsat a naggapu iti nasurok a 30 a pagilian nga umay agserbi ditoy. Napalalo ti panangapresiarmi iti kinamanagsakripisioda! Dadduma kadakuada ti nangilako iti balay ken negosioda tapno makaumayda ditoy ken agserbi kadagiti lugar nga agkasapulan iti ad-adu a manangikasaba iti Pagarian. Gimmatangda iti lugan tapno makakasabada kadagiti nasulinek a rehion, makaipasdekda kadagiti baro a kongregasion, ken makatulongda a mangibangon kadagiti Kingdom Hall. Adu a kakabsat a babbalasang manipud sabali a pagilian ti immay ditoy tapno agpayunir​—ken anian a kinaregta ken kinaresponsableda a trabahador!

Wen, adu a naimbag a bambanag ti nasagrapko iti adu a tawen a panagserbik iti Dios. Kangrunaan kadagitoy ket ti relasionko ken Jehova. Agyamanak met ken Jehova ta impaayannak iti maysa a “katulongan.” (Gen. 2:18) No lagipek ti 69 a tawen a panagkaduami kas agassawa, mapanunotko ti kuna ti Proverbio 18:22: “Nakasarak kadi ti maysa iti naimbag nga asawa a babai? Isu nakasarak iti naimbag a banag.” Makaparagsak ti panagkaduami ken Edith. Nagadu ti naitulongna kaniak. Pinaneknekanna nga isu ket nadungngo nga anak ken ni nanangna. Sipud idi simmangpetkami ditoy Ecuador, linawas a suratanna ni nanangna agingga a natay idi 1990 iti edad a 97.

Agtawenak itan iti 90 ken 89 metten ni Edith. Ibilangmi a rag-o ti panangtulongmi iti agarup 70 a tattao a nangammo ken Jehova. Talaga a maragsakankami ta sinuratanmi ti aplikasion para iti Gilead, 60 a tawenen ti napalabas. Dayta a desision ti nangyeg kadakami iti biag a napno iti naimbag a bambanag.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 29]

Iti Yankee Stadium idiay New York idi 1958, kaduami dagiti padami a misionero iti klase ti Gilead

[Ladawan iti panid 31]

Iti isasarungkarmi iti maysa a pamilia a Saksi bayat ti panagbisitami idi 1959

[Ladawan iti panid 32]

Iti sanga nga opisina ti Ecuador idi 2002