Surotem Kadi ti Naayat a Panangiwanwan ni Jehova?

“Tunggal ulbod a dana ginurak.”​—SAL. 119:128.

1, 2. (a) No agpaiwanwanka iti maysa a gayyem, ania a pakdaar ti pagragsakam nga awaten, ken apay? (b) Ania ti pakdaar kadatayo ni Jehova, ken apay?

 IPAPANTAYO nga agdaliasatka a mapan iti maysa a lugar. Gapu ta dimo ammo ti dalan, nagpatulongka iti maysa a mapagtalkan a gayyem. Imbagana ti pagnaam ken aramidem tapno maliklikam dagiti peggad. Pinakdaarannaka nga adda makariro a karatula iti dalan. Adu ti nangsurot iti dayta isu a nayaw-awanda. Dika kadi maragsakan a mangipangag iti pakdaarna? Umasping iti dayta, agdaldaliasattayo nga agturong iti agnanayon a biag. Ni Jehova ti gayyem a mangiwanwanwan kadatayo. Pakpakdaarannatayo kadagiti peggad a mangyaw-awan kadatayo.​—Deut. 5:32; Isa. 30:21.

² Pagsasaritaantayo ita ken iti sumaganad nga artikulo ti sumagmamano kadagita a peggad. Laglagipentayo a pakpakdaarannatayo ti gayyemtayo a ni Jehova a Dios gapu ta ay-ayatennatayo ken kayatna nga agbiagtayo nga agnanayon. Maladingitan no di umiso ti desision dagiti tattao ken agsardengda nga agserbi kenkuana. (Ezeq. 33:11) Pagsasaritaantayo iti daytoy nga artikulo ti tallo a peggad. Ti umuna, agtaud iti sabsabali. Ti maikadua, agtaud a mismo kadatayo. Ti maikatlo, agtaud iti banag a saan nga agpaypayso. Masapul nga ammuentayo dagita a peggad ken no kasanonatayo a tulongan ni Jehova a mangliklik kadagita. Maysa a napaltiingan a salmista ti nagkuna ken Jehova: “Tunggal ulbod a dana ginurak.” (Sal. 119:128) Kasta met kadi ti mariknam? Pagsasaritaantayo no kasano a mapabileg ti determinasiontayo a mangliklik iti tunggal “ulbod a dana.”

Dika Sumurot “iti Bunggoy”

3. (a) Apay a napeggad ti sumurot lattan iti bunggoy no ditay sigurado ti pagnaantayo? (b) Ania a nagpateg a prinsipio ti masarakantayo iti Exodo 23:2?

³ Bayat nga agdaldaliasatka, ania ti aramidem no dika sigurado iti dalan a pagnaam? Mabalin a maallukoyka a sumurot iti dadduma nga agdaldaliasat​—nangruna no aduda. Napeggad dayta ngamin mabalin a sabali ti papananda, wenno nayaw-awanda met. Maitunos iti dayta, usigentayo ti prinsipio a nakaibatayan ti maysa kadagiti linteg a naited iti nagkauna nga Israel. Dagiti ukom wenno testigo napakdaaranda a dida ‘sumurot iti bunggoy.’ (Basaen ti Exodo 23:2.) Naglaka laeng para iti maysa nga imperpekto a tumulok iti impluensia ti kakadua. Ngem ti prinsipio a “dika sumurot iti bunggoy” ket saan laeng nga agaplikar kadagiti ukom ken testigo iti kaso.

4, 5. Kasano a naipasango da Josue ken Caleb iti impluensia a sumurot iti bunggoy? Ania ti nakatulong kadakuada a nangsaranget iti dayta?

⁴ Mabalin a maipasangotayo iti peggad a sumurot iti bunggoy iti dandani amin nga aspeto ti biagtayo. Mapasamak dagita iti aniaman a gundaway ken mabalin a nagrigat a sarangten. Alaentayo a pagarigan ti napasamak kada Josue ken Caleb. Karamanda iti 12 a lallaki a nagespia iti Naikari a Daga. Idi agsublida, negatibo ken makaupay ti impadamag ti sangapulo a kakaduada. Kunada  a higante ti dadduma nga agnanaed iti dayta a daga ken kaputotan ida dagiti Nefilim, nga annak dagiti rebelde nga anghel. (Gen. 6:4) Imposible dayta gapu ta natay amin a Nefilim iti Layus idi kaaldawan ni Noe sangagasut a tawen sakbayna, ken awan ti kaputotanda. Ngem pinati dayta dagiti Israelita gapu ta nakapuy ti pammatida. Kas resultana, napalalo ti buteng dagiti tattao. Di nagbayag, impapan ti kaaduan nga Israelita a kamali ti bilin ni Jehova nga iseserrek iti Naikari a Daga. Ania ti inaramid da Josue ken Caleb iti dayta a narigat a situasion?​—Num. 13:25-33.

⁵ Dida simmurot iti bunggoy. Nupay saan a kayat dagiti Israelita a denggen ti kinapudno, imbaga latta da Josue ken Caleb​—uray no kaipapananna ti pannakauborda agingga ken patay! Ania ti gubuayan ti kinaturedda? Ti pammatida ken Jehova. No adda nabileg a pammati ti maysa, patienna ti kunaen ni Jehova saan a dagiti ulbod nga ideya dagiti tattao. Idi agangay, inyebkas da Josue ken Caleb ti pammatida a tungpalen ni Jehova ti amin a karina. (Basaen ti Josue 14:6, 8; 23:2, 14.) Ay-ayatenda ni Jehova ken agtalekda kenkuana isu a dida kayat ti mangaramid iti aniaman a mangpaladingit kenkuana tapno laeng maay-ayoda ti sabsabali. Gapuna, dida sinurot ti bunggoy isu a nagsayaatda nga ulidan kadatayo.​—Num. 14:1-10.

6. Kadagiti ania a kasasaad a maipasangotayo iti impluensia a sumurot iti bunggoy?

⁶ Adda kadi tiempo a kayatmo ti sumurot iti bunggoy? Kaaduan ti awan panagraemna ken ni Jehova ken ibilangda a kinamaag ti ibagana a naimbag ken dakes. Adda bukodda a kapanunotan no ania ti naimbag ken dakes ken kombinsirendatayo a mamati kadagita. Ibagada nga awan dakesna ti imoralidad, kinaranggas, ken espiritismo a nakasaksaknap kadagiti programa ti TV, pelikula, ken video game. (2 Tim. 3:1-5) No agpilika iti paglinglingayam wenno paglinglingayan ti pamiliam, ibataymo kadi dayta iti kunaen ti dadduma nga umiso ken di umiso? No kasta ti aramidem, saan ngata a sursurotem ti bunggoy?

7, 8. (a) Kasano a masanay ti abilidadtayo nga agpanunot, ken apay a nasaysayaat dayta ngem iti panangsurot kadagiti naisurat a pagannurotan? (b) Apay a makaparegta kenka ti ulidan ti adu a Kristiano nga agtutubo?

⁷ Inikkannatayo ni Jehova iti nagpateg a sagut a makatulong kadatayo nga agdesision​—ti ‘pannakabalin ti pannakaawattayo’ wenno abilidadtayo nga agpanunot tapno makita no ania ti umiso ken di umiso. Ngem  masapul a masanay dayta “babaen iti panangusar.” (Heb. 5:14) No tuladentayo ti ar-aramiden ti bunggoy wenno agpannuraytayo iti ibagada nga aramidentayo, saan a masanay dayta a sagut. Dayta ti makagapu a dinatay inikkan ni Jehova iti listaan dagiti pelikula, libro, ken site iti Internet a liklikantayo. Gapu ta napartak nga agbaliw ti lubong, alisto met nga agpaso dagita. (1 Cor. 7:31) Nakarkaro pay, ditay mausar ti abilidadtayo a mangusig a naimbag kadagiti prinsipio ti Biblia ken ditay makapagdesision maibatay kadagita.​—Efe. 5:10.

⁸ Saan nga amin ket maragsakan no agdesisiontayo maitunos iti Biblia. Mabalin a maipasango iti karit dagiti agtutubo iti eskuelaan ta kanayon a piliten ida ti dadduma a mangtulad iti ar-aramiden ti kaaduan. (1 Ped. 4:4) Gapuna, makaparagsak a makita dagiti agtutubo ken nataengan a mangtultulad iti pammati da Josue ken Caleb, a nagkedked a sumurot iti bunggoy.

Dimo Suroten ‘ti Puso ken Matam’

9. (a) No agdaliasatka, apay a napeggad ti basta panangsurot iti kayatmo? (b) Apay a masapul a suroten dagiti Israelita ti linteg iti Numeros 15:37-39?

⁹ Ti maikadua a peggad ket ti agtaud a mismo kadatayo. Kas panangyilustrar: No mapanka iti lugar a dimo kabesado, saan kadi a nasaysayaat a kitaem ti mapam imbes a surotem lattan ti kayatmo a dalan nga ipapanmo nga addaan kadagiti napintas a buya? No kasta, dika makagteng iti papanam. Maitunos iti dayta, usigentayo ti sabali pay a linteg nga inted ni Jehova iti nagkauna nga Israel. Adu a tattao ita ti saan a makaawat no apay nga adda linteg maipapan kadagiti paraypay ken asul a linas. (Basaen ti Numeros 15:37-39.) Ammom kadi no apay a napateg dagita? Tapno maiduma ti ili ti Dios kadagiti kabangibangda a nasion. Ken tapno magun-od ken mataginayonda ti anamong ni Jehova. (Lev. 18:24, 25) Ngem ipakita dayta a linteg ti sabali pay a peggad a mabalin a mangisiasi kadatayo iti dalan nga agturong iti agnanayon a biag.

10. Ania ti mangipakita a pagaammo ni Jehova dagiti tattao?

¹⁰ Daytoy ti rason nga inted ni Jehova dayta a linteg kadagiti adipenna: “Dikay suroten dagiti pusoyo ken dagiti matayo, a sursurotenyo iti imoral a pannakidenna.” Pagaammo ni Jehova dagiti tattao. Ammona a nalaka laeng a tarigagayan ti piguratibo a pusotayo dagiti bambanag a makitatayo. Gapuna, pakdaarannatayo ti Biblia: “Ti puso nagulgulib ngem iti aniaman a banag ket desperado. Siasino ti makaammo iti dayta?” (Jer. 17:9) Nakitam kadi a maitutop unay ti pakdaar ni Jehova kadagiti Israelita? Ammo ni Jehova a mabalin a maguyugoy dagiti Israelita no kitaenda dagiti saan nga agdaydayaw kenkuana. Mabalin a kayatda a tuladen ti panaglanglanga, panagpampanunot, ken panagtigtignayda.​—Prov. 13:20.

11. Kaano a mabalin nga agpeggadtayo a mangsurot iti puso ken matatayo?

¹¹ Nalaklaka pay ita a tarigagayan ti nagulib a pusotayo dagiti makita ti matatayo. Gapu iti lubong a pagbibiagantayo, naglakatayo laeng a tumulok iti dakes a tarigagay. Kasanotayo ngarud a mayaplikar ti Numeros 15:39? Usigem daytoy: Posible kadi a maimpluensiaanka no makagargari ti panagkawkawes dagiti kaeskuelaam, katrabahuam, wenno kalugaram? Gapu ta kanayonmo ida a makita, pumigsa ti tarigagaymo a mangtulad kadakuada. Inton agangay, tulademon ti panagkawkawesda.​—Roma 12:1, 2.

12, 13. (a) Ania ti rumbeng nga aramidentayo no masulisogtayo a kumita iti dakes? (b) Apay a rumbeng a liklikantayo ti agaramid iti bambanag a mangsulisog iti sabsabali nga agaramid iti dakes?

¹² Nagpateg a kontrolentayo ti tarigagaytayo. Masapul nga isardengtayo a kitaen ti dakes.  Makatulong ti ulidan ti matalek a ni Job a nakitulag iti matana. Determinado a saan a kumita a sidederrep iti dina asawa. (Job 31:1) Kasta met ti determinasion ni Ari David. Kinunana: “Saankonto nga isaad iti sanguanan dagiti matak ti aniaman a banag nga awan kaes-eskanna.” (Sal. 101:3) Kas ken David, masapul a ditay kitaen ti aniaman a banag nga “awan kaes-eskanna” a mabalin a mangdadael iti relasiontayo ken Jehova. Ramanen dayta ti aniaman a banag a manggargari iti pusotayo nga agaramid iti di umiso.

¹³ Para iti dadduma, posible nga agbalintayo nga “awan kaes-eskanna” no agaramidtayo iti bambanag a mangsulisog kadakuada nga agaramid iti dakes. Gapuna, iyaplikartayo ti balakad ti Biblia nga agkawes iti nadalimanek ken nanakman. (1 Tim. 2:9) No nanakman ti panagkawkawestayo, saan laeng a ti kayattayo ti sursurotentayo no di ket ikabilangantayo ti sabsabali. Ad-adda koma a ti sabsabali ti pagustuantayo ngem iti bagitayo. (Roma 15:1, 2) Mapagwadan ti panagkawkawes ti adu nga agtutubo iti kongregasion Kristiano. Maragsakantayo ta saanda a sursuroten ti puso ken matada. Kaykayatda a paragsaken ni Jehova iti amin nga aramidenda.

Dika Sumurot Kadagiti “Di Kinapudno”

14. Ania ti impakdaar ni Samuel maipapan iti panangsurot kadagiti “di kinapudno”?

¹⁴ Ipapanmo nga agdaldaliasatka iti naglawa a desierto. Idi kuan, kasla adda nakitam a danum. Ania ti mapasamak no sumiasika iti dalan tapno mapanka iti ipagarupmo a danum? Mabalin a mayaw-awan ken matayka iti desierto. Umasping iti dayta, ammo ni Jehova a napeggad ti agtalek iti banag a saan nga agpaypayso. Usigentayo ti maysa a pagarigan. Kayat dagiti Israelita ti maaddaan iti natauan nga ari a mangituray kadakuada a kas kadagiti kabangibangda a nasion. Ngem dakkel a basol dayta ta kaipapananna a linaksidda ni Jehova kas Arida. Nupay impalubos ni Jehova a maaddaanda iti ari, pinakdaaranna ida babaen ken propeta Samuel maipapan iti peggad ti panangsurot kadagiti “di kinapudno.”​—Basaen ti 1 Samuel 12:21.

15. Kadagiti ania a pamay-an a sinurot dagiti Israelita ti saan nga agpaypayso?

¹⁵ Mabalin a pampanunoten dagiti Israelita nga ad-adda a mapagtalkanda ti tao nga agturay ngem ni Jehova. Pammaneknek dayta a sursurotenda ti saan nga agpaypayso! No kasta ti aramidenda, nalakada la a patien ti dadduma a saan nga agpaypayso a banag  a patpatauden ni Satanas. Kas pagarigan, mabalin nga ituggod ida ti natauan nga ari a makiraman iti idolatria. Ipapan dagiti agdaydayaw iti idolo a makapagtalekda kadagiti didiosen a naaramid iti kayo wenno bato gapu ta makita ken maiggamanda dagitoy. Dida agtalek iti di makita a Dios a ni Jehova, ti nangparsua iti amin a bambanag. Ngem kinuna ni apostol Pablo a dagiti idolo ket “awan kapapay-anna.” (1 Cor. 8:4) Dida makakita, makangngeg, makasao, wenno makagaraw. Makita ken maiggamam ida ngem no dayawem, kaipapananna a sursurotem dagiti saan nga agpaypayso a mangituggod laeng kenka iti pannakadidigra.​—Sal. 115:4-8.

16. (a) Ania ti ar-aramiden ita ni Satanas tapno suroten dagiti tattao ti saan nga agpaypayso? (b) Apay a maikunatayo a saan nga agpaypayso ti material a bambanag, nangruna no idilig ken Jehova a Dios?

¹⁶ Nakasiksikap ni Satanas, ken maal-allilawna pay laeng dagiti tattao a sumurot iti saan nga agpaypayso. Kas pagarigan, adu ti naallukoyna a mamati a ti kuarta, sanikua, ken nasayaat a trabahoda ti mangipaay iti kinatalged ken mangsolbar iti amin a parikut. Ngem ania ti maaramidan ti material a bambanag no agsakitda, no agsuek ti ekonomia, wenno dumteng ti didigra? Matulonganda kadi dagiti tattao no nalidayda, no awan ti panggep ti biagda, ken no saan a masungbatan dagiti saludsodda iti biag? Adda kadi maaramidanda no dandanin matay ti maysa? Mapaaytayo laeng no agpannuraytayo iti material a bambanag. Saanda a maipaay ti kasapulantayo tapno agbalintayo a naragsak, ken didatay maispal manipud sakit ken ipapatay. Saanda nga agpaypayso. (Prov. 23:4, 5) Ngem agpaypayso ni Jehova gapu ta isu ti pudpudno a Dios! Matagiragsaktayo laeng ti pudno a kinatalged no addaantayo iti nabileg a relasion kenkuana. Anian a nagdakkel a bendision dayta! Ditay koma pulos isukat ni Jehova kadagiti saan nga agpaypayso.

17. Ania ti determinasionmo maipapan kadagiti peggad a nagsasaritaantayo?

¹⁷ Maragsakantayo ta gayyemtayo ni Jehova ken iwanwanwannatayo bayat nga agdaldaliasattayo. No itultuloytayo nga ipangag dagiti naayat a pakdaarna maipapan iti tallo a peggad​—ti bunggoy, ti pusotayo, ken ti saan nga agpaypayso​—sigurado a makadanontayo iti destinasiontayo, ti agnanayon a biag. Usigentayo iti sumaganad nga artikulo ti tallo pay a pakdaar ni Jehova a mangtulong kadatayo a manggura ken mangliklik kadagiti di umiso a dalan a nangyaw-awan iti adu a tattao.​—Sal. 119:128.

Ania ti Makunayo?

Kasanoyo a mayaplikar dagiti prinsipio kadagiti sumaganad a teksto?

• Exodo 23:2

• Numeros 15:37-39

• 1 Samuel 12:21

• Salmo 119:128

[Salsaludsod]

[Ladawan iti panid 11]

Adda kadi gundaway a kayatmo a suroten ti kaaduan?

[Ladawan iti panid 13]

Apay a napeggad a suroten ti ipapanmo nga umiso?

[Ladawan iti panid 14]

Sursurotem kadi dagiti saan nga agpaypayso?