Usaren a Nainsiriban ti Internet

NAGADU nga impormasion ti ipapaay ti Internet iti dandani amin a banag, iti sadinoman, ken iti aniaman a tiempo. Dayta ti makagapu a nagbalin ti Internet nga instrumento iti pannakikomunikar iti intero a lubong!

Ti abilidad a makikomunikar ket nagsayaat a regalo manipud iti Namarsua. Babaen iti dayta, makapagririnnanudtayo kadagiti ideya ken impormasion iti sabsabali. Ni Jehova ti immuna a nakikomunikar iti tao. Nangted iti nalawag nga impormasion no kasano nga agbalin a makagunggona ti biag. (Gen. 1:28-30) Ngem mabalin a saan nga umiso ti pannakausar dayta a regalo kas ipakita ti napasamak iti rugrugi ti pakasaritaan ti tao. Ulbod ti impormasion nga inyallatiw ni Satanas ken ni Eva. Pinatina dayta sa imbagana ken Adan a nagresulta iti panagsagaba ti sangatauan.​—Gen. 3:1-6; Roma 5:12.

Ti ngay panagusar iti Internet? Nupay mangipaay dayta kadagiti napateg nga impormasion, makainut iti oras, ken adu ti pakausaranna, mangted met iti ulbod nga impormasion, mangibus iti oras, ken dadaelenna ti moralidadtayo. Usigentayo no kasanotayo nga usaren a nainsiriban ti Internet.

Impormasion​—Mapagtalkan Wenno Saan?

Diyo pulos ipapan a naimbag ti amin nga impormasion iti Internet. Dagiti search engine ti Internet ket mayarig kadagiti tattao nga awan sardayna nga agal-ala iti amin a kita ti uong​—masida ken makasabidong​—a paglalaokenda iti maymaysa a pagkargaan sada iluto tapno kanentayo. Manganka kadi lattan a dimo saggaysaen a sukimaten dagita? Siempre, saan! Nagadu a kompiuter ti usaren dagiti search engine ti Internet a mangala kadagiti naimbag ken dakes nga impormasion iti binilion a Web page. Kasapulantayo ti pannakatarus a mangilasin kadagiti naimbag ken dakes tapno saan a masabidongan ti isiptayo kadagiti dakes nga impormasion.

Idi 1993, adda nalatak a magasin a nangiladawan iti dua nga aso iti sango ti kompiuter. Kuna ti maysa nga aso: “Iti Internet, awan ti makaammo a maysaka nga aso.” Idi un-unana, nagusar ni Satanas iti uleg a “naki-chat” ken Eva nga imbagana a posible nga agbalin a kas iti Dios. Asinoman nga aginternet ita ket mapagparangna ti bagina nga eksperto iti maysa a banag, uray no dina ibagbaga ti kinasiasinona. Ken uray asino  mabalinna ti mangikabil kadagiti ideya, impormasion, ladawan, ken singasing.

No aginternettayo, saantay koma a kas ken Eva a nalaka a mamatpati. Naannadtayo koma kadagiti impormasion. Sakbay a patientayo, isaludsodtayo: (1) Asino ti nangikabil iti dayta? Ania dagiti kredensialna? (2) Apay nga inkabilna dayta? Ania ti motibona? Adda kadi dasdasiganna? (3) Nangalaanna iti impormasion? Adda kadi inkabilna a reperensia a mabalin a sukimaten? (4) Baro kadi ti impormasion? Idi umuna a siglo, nangted ni Pablo iti balakad ken Timoteo nga agaplikar met ita. Insuratna: “Saluadam ti naitalek kenka, nga adaywam dagiti ubbaw a panagsasao a sumalungasing iti nasantuan ken dagiti di panagtutunos ti barengbareng pannakaawagna kas ‘pannakaammo.’”​—1 Tim. 6:20.

Makainut Wenno Mangibus iti Tiempo?

No usarentayo a nainsiriban ti Internet sigurado a makainuttayo iti tiempo, pigsa, ken kuarta. Alistotayo a makagatang iti kasapulantayo uray addatayo iti pagtaengantayo. Makabiroktayo iti kasayaatan a presio. Imbes a mapan dagiti tattao iti banko, mabalindan ti agbayad iti utang, agi-transfer iti kuarta, ken dadduma pay a banag uray no addada iti pagtaenganda. Babaen ti Internet, makagatangtayo a dagus iti tiket ken alistotayo a mayeskediul ti planotayo a pagpasiaran. Nalakatayo laeng a mabirokan dagiti numero ti telepono, adres, ken direksion ti papanantayo. Iti intero a lubong, dagiti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova us-usarenda ti adu kadagita a serbisio tapno makainutda iti tiempo, trabahador, ken kuarta.

Ngem adda met dakes nga epektona a rumbeng nga ikabilangan. Mainaig dayta iti kaadu ti tiempo nga aginternet. Ibilang ti dadduma a makaparagsak nga ay-ayam imbes a makatulong nga instrumento. Adu a tiempo ti usarenda nga agay-ayam, ag-shopping, maki-chat, ag-e-mail, agsukisok, ken ag-surf. Inton agangay, mabaybay-andan dagiti napatpateg a bambanag​—ti pamilia, gagayyem, ken kakongregasionda. Mabalin nga adiktodanton iti Internet. Kas pagarigan, sigun iti maysa a pattapatta a naipablaak idi 2010, adda 18.4 a porsiento nga agtutubo a Koreano ti adikto iti Internet. Kuna dagiti managsirarak nga Aleman nga “umad-adu a babbai ti mangirekreklamo iti pannakaadikto dagiti assawada.” Kuna ti maysa a babai a gapu iti pannakaadikto iti Internet, nagdakkel ti nagbaliwan ni lakayna agingga a nadadael ti panagasawada.

Adda surat a naawat ti maysa a sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova manipud iti maysa nga adikto iti Internet. No dadduma, agarup sangapulo nga oras nga aginternet. Kunana nga “idi damo kasla awan dakesna dayta, ngem idi agangay, manmanoakon a makigimong ken saanakon nga agkarkararag.” No makigimong, saan a nakasagana ken kayatnan ti agawid tapno makainternet. Makaparagsak ta naamirisna ti kinadagsen ti parikutna isu nga inkagumaanna ti nagbalbaliw.  Ditay koma ipalubos nga agbalintayo nga adikto iti Internet.

Ania nga Impormasion ti Kitkitaenyo?

Kuna ti 1 Tesalonica 5:21, 22: “Siguraduenyo dagiti amin a banag; kumpetkayo a siiirut iti nasayaat. Adaywanyo ti tunggal langa ti kinadangkes.” Masapul a tingitingentayo no ti impormasion iti Internet ket anamongan ti Dios ken maitunos iti nangato a pagalagadanna. Saan a kuestionable ken maitutop iti maysa a Kristiano. Nasaknap ti pornograpia iti Internet isu a no ditay agannad, nalakatayo la a masiluan.

Nasayaat nga isaludsodtayo iti bagitayo, ‘Ti kadi buybuyaek iti iskrin ket ilemmengko a dagus iti asawak, nagannakko, wenno kadagiti kakabsat no sumrekda iti kuartok?’ No wen, nasayaat nga aginternettayo laeng no adda kaduatayo. Pudno a binalbaliwan ti Internet ti wagas ti pannakikomunikar ken panaggatangtayo. Ngem nangyam-ammo met ti baro a pamay-an ti ‘pannakikamalala iti puso.’​—Mat. 5:27, 28.

Ipasa Wenno Saan?

No aginternettayo, makaala ken makaipasatayo kadagiti impormasion. Nupay nawayatayo a mangaramid iti dayta, responsabilidadtayo a siguraduen no umiso wenno kuestionable ti impormasion. Masiguradotayo kadi nga umiso ti isurat wenno ipasatayo nga impormasion? Napalubosantayo kadi a mangipasa iti dayta? a Makagunggona ken makapabileg kadi dayta? Ania ti motibotayo a mangipasa? Tapno kadi agbilib ti sabsabali?

Dakkel a tulong ti e-mail no umiso ti pannakausarna ngem gabsuonannatayo met kadagiti di napateg nga impormasion. Pasaantayo latta kadin dagiti am-ammotayo kadagiti kabaruan wenno saan a napateg a damag, a nalabit mangibus iti tiempoda? Saan kadi a rumbeng nga usigentayo ti motibotayo sakbay nga ipasatayo dagita? Ania a talaga ti rason nga agipasatayo? Masansan nga agsurat idi dagiti tattao tapno ibagada kadagiti kapamilia ken gagayyemda ti mapaspasamak iti biagda ken dagiti kapadasanda. Saan kadi a dayta met ti panggeptayo nga agipasa iti e-mail? Apay ngarud nga agipasatayo iti impormasion a ditay masigurado?

Gapuna, ania ti rumbeng nga aramidentayo no maipapan iti Internet? Liklikantayo a mamimpinsan? Mabalin a kasta iti dadduma a kasasaad. Kasta ti inaramid ti nadakamat itay nga adikto iti Internet tapno maisardengna ti pannakaadiktona. Iti kasumbangirna, makagunggona ti Internet no usarentayo ti ‘pannakabael nga agpanunot a mangaywan kadatayo ken ti panangilasin a mangsaluad kadatayo.’​—Prov. 2:10, 11.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 4]

Kasanom a maliklikan ti mabiktima kadagiti ulbod nga impormasion?

[Ladawan iti panid 5]

Ania ti rumbeng a panunotem sakbay nga ipasam ti impormasion?