Salsaludsod Dagiti Agbasbasa

Posible kadi a maammuan ti eksakto nga oras a pannakailansa ni Jesu-Kristo?

Timmaud dayta a saludsod gapu ta kasla agduma ti naipaltiing a salaysay da Marcos ken apostol Juan maipapan iti ipapatay ni Jesus. Kuna ni Marcos: ‘Maikatlo nga oras itan, ket inlansa dagiti soldado.’ (Mar. 15:25) Sigun ken Juan, “agarup maikanem nga oras” idi a ni Pilato inyawatna ni Jesus kadagiti Judio tapno mailansa. (Juan 19:14-16) Nagduduma ti panangilawlawag dagiti komentarista ti Biblia tapno laeng mapagtunosda dayta. Ngem awan ti umdas nga impormasion iti Kasuratan a mangilawlawag iti panagduma ti dua a salaysay. Kaskasdi, makatulong ti panangusig iti pamay-an ti panagoras dagiti tattao idi a tiempo.

Idi umuna a siglo C.E., bingaybingayen dagiti Judio ti agmalem iti 12 nga oras, a mangrugi iti isisingising ti init. (Juan 11:9) Gapuna, ti “maikatlo nga oras” ket manipud alas otso agingga iti alas nuebe ti bigat ken agpatingga ti “maikanem nga oras” iti agarup agmatuon. Siempre, nagduduma ti oras nga isisingising ken ilelennek ti init isu a nagduduma met ti kapaut ti agmalem depende iti panawen. Kasta met, kalkularenda ti oras sigun iti posision ti init. Gapuna, saan nga eksakto ti panagoras idi. Ti Kristiano a Griego a Kasuratan gagangay a tukoyenna dagiti pagteng a napasamak iti maikatlo, maikanem, wenno maikasiam nga oras​—a masansan a kaipapananna agarup iti dayta nga oras. (Mat. 20:3, 5; Ara. 10:3, 9, 30) Agusar laeng dayta kadagiti espesipiko nga oras kas iti “maikapito nga oras,” no kasapulan ti eksakto nga oras ti pasamak a naisalaysay.​—Juan 4:52.

Dagiti salaysay iti Ebanghelio agtutunosda no iti tiempo a pannakapasamak ti bambanag bayat ti maudi nga aldaw ni Jesus ditoy daga. Impasimudaagda amin a nagtataripnong dagiti papadi ken lallakay iti agsapa sada impan ni Jesus iti Romano a gobernador a ni Poncio Pilato. (Mat. 27:1; Mar. 15:1; Luc. 22:66; Juan 18:28) Imbaga da Mateo, Marcos, ken Lucas a manipud iti maikanem nga oras, idi nailansan ni Jesus, simmipnget ti intero a daga “agingga iti maikasiam nga oras.”​—Mat. 27:45, 46; Mar. 15:33, 34; Luc. 23:44.

Ti maysa pay a mabalin a makatulong no ania nga oras a nailansa ni Jesus ket daytoy: Ti pannakasapsaplit ket maibilang a paset ti proseso a pannakailansa. No dadduma, nakaro ti pannakasaplit nga uray la ipatay dayta ti biktima. Iti kaso ni Jesus, nakaro la ketdi ti pannakasapsaplitna ta saannan a kabaelan nga awiten ti kayo a pagtutuokan isu a kasapulanen nga adda sabali a mangawit iti dayta. (Luc. 23:26; Juan 19:17) No maibilang ti pannakasaplit kas rugi ti proseso a pannakailansa, sumagmamano pay nga oras ti aglabas sakbay a nailansa ni Jesus iti kayo a pagtutuokan. Mabalin a nagduduma nga oras ti ibaga ti nagduduma a tattao a pannakapasamak ti pannakailansa depende iti nakitada a paset ti proseso.

Insurat ni apostol Juan ti salaysayna sumagmamano a dekada kalpasan a naisurat ti dadduma nga Ebanghelio. Nalawag ngarud a nabasana dagita. Pudno, insurat ni Juan ti oras a kasla naiduma iti dinakamat ni Marcos. Ngem nalawag a pammaneknek dayta a saanna laeng a kinopia ti salaysay ni Marcos. Agpadada a pinaltiingan ti Dios. Nupay awan ti umdas a Nainkasuratan nga impormasion a mangilawlawag no apay nga agdumada, mapagtalkantayo dagiti salaysay iti Ebanghelio.