“[Addaankayo iti] balabala iti pannakaammo ken iti kinapudno nga adda iti Linteg.”​—ROMA 2:20.

1. Apay a rumbeng a matarusantayo ti kinapateg ti Mosaiko a Linteg?

NO SAAN a gapu kadagiti naipaltiing a surat ni apostol Pablo, ditay koma matarusan ti kinapateg ti adu nga aspeto ti Mosaiko a Linteg. Kas pagarigan, iti suratna kadagiti Hebreo inlawlawagna a ni Jesus ket “matalek a nangato a padi” a namimpinsan a nangidaton iti “pangikappia a sakripisio” tapno dagidiay mangipakita iti pammati magun-odda ti “agnanayon a pannakaispal.” (Heb. 2:17; 9:11, 12) Inlawlawagna pay a ti tabernakulo ket “anniniwan [laeng] ti nailangitan a bambanag” ket ni Jesus ti Mangibabaet iti ‘tulag a nasaysayaat’ ngem iti Linteg ni Moises. (Heb. 7:22; 8:1-5) Kas idi kaaldawan ni Pablo, nagpateg met kadagiti Kristiano ita dagiti kasta a pannakailawlawag ti Linteg. Tulongannatayo dagita nga ad-adda a mangipateg kadagiti inaramid ti Dios para kadatayo.

2. Ania ti bentaha dagiti Judio a Kristiano no idilig kadagiti Gentil?

² Ti dadduma a linaon ti surat ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma ket agpaay kadagiti Judio a Kristiano nga agnanaed sadiay ken nasursuruan iti Mosaiko a Linteg. Kinunana a yantangay ammoda ti Linteg, adda bentahada ta addaandan iti “balabala iti pannakaammo ken iti kinapudno” maipapan ken ni Jehova ken kadagiti nalinteg a prinsipiona. Matarusan ken ipatpategda ti ‘balabala ti kinapudno. Isu a kas kadagiti nagkauna a matalek a Judio, maiwanwan ken maisuroda dagidiay awanan pannakaammo iti Linteg nga inted ni Jehova iti ilina.​—Basaen ti Roma 2:17-20.

 DAGITI MANGILADAWAN ITI DATON NI JESUS

3. Ania ti magunggonatayo no adalentayo ti maipapan kadagiti sakripisio dagiti Judio?

³ Tapno matarusantayo dagiti panggep ni Jehova, kasapulantayo ti balabala ti kinapudno a tinukoy ni Pablo. Napateg pay laeng agingga ita dagiti prinsipio iti Mosaiko a Linteg. Ammuentayo ngarud ti maysa nga aspeto dayta a Linteg​—no kasano a dagiti nagduduma a sakripisio ken daton inturongna dagiti napakumbaba a Judio ken ni Kristo ken tinulonganna ida a mangtarus kadagiti inkalikagum ti Dios. Ken gapu ta saan a pulos a nagbaliw dagiti kangrunaan a kalikaguman ni Jehova kadagiti adipenna, ammuentayo met no kasano a dagiti linteg nga intedna kadagiti Israelita mainaig kadagiti sakripisio ken daton tulongannatayo a mangsukimat iti kalidad ti sagrado a panagserbitayo.​—Mal. 3:6.

4, 5. (a) Ania ti impalagip ti Mosaiko a Linteg iti ili ti Dios? (b) Ania ti iladladawan dagiti sakripisio nga impaannurot ti linteg ti Dios?

⁴ Adu nga aspeto ti Mosaiko a Linteg ti mangipalagip kadagiti nagkauna a Judio a managbasolda. Kas pagarigan, asinoman a mangsagid iti bangkay ti tao masapul a dalusanna ti bagina. Tapno maaramid dayta, maysa a nasalun-at a nalabaga a baka ti maparti ken mapuoran. Mausar ti naurnong a dapona para iti “danum a pangdalus.” Iti maikatlo ken maikapito nga aldaw kalpasan a nagbalin a narugit ti maysa, maiwarsi kenkuana dayta a danum tapno madalusan. (Num. 19:1-13) Naipalagip met kadagiti Judio nga amin ket nayanak nga imperpekto ken addaan basol gapu ta ti babai a nagpasngay ket maibilang a narugit iti sumagmamano nga aldaw. Kalpasanna, masapul nga agidaton para iti pannakapakawan ti basol.​—Lev. 12:1-8.

⁵ Iti dadduma a kasasaad, masapul nga agidaton dagiti Judio kadagiti animal tapno mapakawan dagiti basolda. Ammoda man wenno saan, dagiti sakripisio a naidaton iti tabernakulo, ken idi agangay, iti templo ket “anniniwan” ti perpekto a daton ni Jesus.​—Heb. 10:1-10.

UMISO A KABABALIN ITI PANAGIDATON

6, 7. (a) Ania ti masapul a laglagipen dagiti Israelita no agidatonda? Ania ti iladawan ti makaay-ayo a sakripisio? (b) Ania dagiti mabalin nga isaludsodtayo iti bagitayo?

⁶ Inkalikagum ni Jehova kadagiti Israelita nga agidatonda laeng kadagiti animal a “nasalun-at”​—saan a bulsek, nadangran, masakit, wenno awan depektona. (Lev. 22:20-22) No agidatonda kadagiti bunga wenno bukbukel para ken Jehova, masapul nga ‘umuna a bungbunga,’ ti “kasayaatan” kadagiti apitda. (Num. 18:12, 29) Saan nga awaten ni Jehova dagiti tedtedda a daton. Ti kasayaatan a daton nga animal dagiti Israelita iladladawanna ti awan pakapilawanna ken di namulitan a sakripisio, ken ti panangisakripisio ni Jehova iti kasayaatan ken kapatgan kenkuana tapno mawayawayaan ti sangatauan manipud basol ken ipapatay.​—1 Ped. 1:18, 19.

⁷ No ti maysa nga agidaton ket naimpusuan nga agyaman ken Jehova gapu iti kinaimbagna, saan kadi a maragsakan a mangipaay iti kasayaatan nga  adda kenkuana? Nakadepende iti maysa ti kalidad ti datonna. Ngem ammona a saan a maay-ayo ti Dios iti daton nga adda depektona ta ipamatmat dayta nga ibilangna a pormalidad laeng wenno makapadagsen pay ketdi ti panagdatonna. (Basaen ti Malakias 1:6-8, 13.) Dayta ti mangtignay kadatayo a mangutob iti panagserbitayo iti Dios: ‘Apay nga agserserbiak ken Jehova? Masapul kadi a balbaliwak ti pamay-an a panagserbik? Ipapaayko kadi kenkuana ti kasayaatan?’

8, 9. Ania ti maadaltayo iti kababalin dagiti Israelita nga agidaton?

⁸ Mabalin a boluntario nga agidaton ti maysa nga Israelita kas panagyaman ken Jehova wenno boluntario a mangipaay iti daton a mapuoran tapno magun-od ti anamongna. Kadagita a kasasaad, saan a nadagsen ti riknana a mangidaton ken Jehova iti kasayaatan nga animal. Saantayo a mangipapaay ita kadagiti literal a daton nga impaannurot ti Mosaiko a Linteg ngem adda sabali a daton nga ipapaaytayo. Us-usarentayo ti tiempo, pigsa, ken sanikuatayo nga agserbi ken Jehova. Tinukoy ni apostol Pablo ti “publiko a panangideklara” iti namnamatayo ken ti “panagaramid iti naimbag ken ti panangiranud iti bambanag iti sabsabali” kas daton a makaay-ayo iti Dios. (Heb. 13:15, 16) Ti kababalin, wenno riknatayo, nga agserserbi ipakitana no kasano kadakkel ti panagyamantayo ken Jehova gapu iti amin nga impaayna kadatayo. Isu a kas kadagiti Israelita, masapul a sukimatentayo ti kababalin ken motibotayo nga agserserbi iti Dios.

⁹ Iti dadduma a situasion, ikalikagum ti Mosaiko a Linteg iti maysa a nakabasol a mangidatag iti daton gapu iti basol wenno salungasing. Gapu ta maikalikagum dagita, adda ngata gundaway a mapilitan laeng nga agidaton? (Lev. 4:27, 28) Saan no talaga a kayatna a taginayonen ti nasayaat a relasionna ken Jehova.

10. Ania a “sakripisio” ti mabalin nga aramiden dagiti Kristiano tapno maisubli ti nadadael a relasion?

¹⁰ Umasping iti dayta, mabalin a masairtayo ti maysa a kabsat a ditay mapupuotan wenno gapu ta ditay naannad. Mabalin nga ibaga ti konsiensiatayo a nagkamalitayo. No talaga a kayattayo a maparagsak ni Jehova, ditay kadi aramiden ti amin a kabaelantayo a mangilinteg iti kamalitayo? Kaipapanan dayta ti naimpusuan a panagpadispensar iti nasairtayo wenno panagpatulong kadagiti naayat a panglakayen no nakaaramidtayo iti nadagsen a basol. (Mat. 5:23, 24; Sant. 5:14, 15) Gapuna, masapul nga agtignaytayo a mangilinteg iti basoltayo iti kabsattayo wenno iti Dios. Kasla panangaramid dayta iti “sakripisio.” Ngem no situtuloktayo a mangaramid iti dayta, mapasublitayo ti nasayaat a relasion ken ni Jehova  ken iti kabsattayo, ken maaddaantayo iti nadalus a konsiensia. Dagita ti mangipatalged kadatayo a ti pamay-an ni Jehova ti kasayaatan.

11, 12. (a) Ania dagiti pakikaykaysa a sakripisio? (b) Ania ti maadaltayo kadagiti pakikaykaysa a sakripisio?

¹¹ Maibilang a pakikaykaysa a daton ti dadduma a sakripisio nga ipaannurot ti Mosaiko a Linteg. Iladawan dayta ti pannakikappia ken Jehova. Daydiay agidaton ken ti pamiliana kanenda ti karne ti naidaton nga animal, nalabit iti maysa kadagiti siled a panganan iti templo. Adda bingay ti padi a mangidaton iti animal ken ti dadduma pay a padi nga agserserbi iti templo. (Lev. 3:1; 7:31-33) Agidaton ti maysa gapu ta kayatna ti maaddaan iti nasayaat a relasion iti Dios. Arigna agsasango a mangan a siraragsak ken sitatalna ti nagidaton, ti pamiliana, dagiti papadi, ken ni Jehova a mismo.

¹² Adda pay kadi dakdakkel a pribilehio ngem iti arigna panangawis ken Jehova iti maysa a pannangan sa patganna dayta? Gagangay laeng nga idasar ti nagsangaili ti kasayaatan iti madaydayaw a sangailina. Dagiti pakikaykaysa a sakripisio ket paset ti balabala ti kinapudno nga adda iti Linteg. Ipakita dagita a babaen ti dakdakkel a sakripisio ni Jesus, posible a maaddaan iti nasayaat a relasion iti Namarsua dagidiay agtarigagay iti dayta. Matagiragsaktayo met ita ti nasayaat a relasion ken Jehova no boluntario nga usarentayo ti sanikua ken pigsatayo nga agserbi.

DAGITI SAKRIPISO A SAAN NGA AWATEN TI DIOS

13, 14. Apay a saan nga inawat ni Jehova dagiti idaton koma ni Ari Saul?

¹³ Siempre, masapul nga umiso ti motibo ti agidaton tapno awaten ni Jehova dagiti sakripisiona nga impaannurot ti Mosaiko a Linteg. Ngem naglaon ti Biblia kadagiti pagarigan dagiti sakripisio a saan nga awaten ti Dios. Apay a dina inawat dagita? Usigentayo ti dua a pagarigan.

¹⁴ Imbaga ni propeta Samuel ken Ari Saul a tiempon a dadaelen ni Jehova dagiti Amalekita. Masapul ngarud nga ikisapna ida agraman dagiti dinguenda. Ngem idi nangabak ni Saul iti gubat, impalubosna a saan a patayen dagiti soldadona ti ari dagiti Amalekita a ni Agag. Dina met pinapatay dagiti kasayaatan a dinguenda tapno idatonna kano dagita ken Jehova. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Ania ti reaksion ni Jehova? Inlaksidna ni Saul gapu iti panagsukirna. (Basaen ti 1 Samuel 15:22, 23.) Ania ti maadaltayo iti dayta? Tapno awaten ti Dios ti sakripisiotayo, masapul nga agtulnogtayo kadagiti bilinna.

15. Ania ti ipakita ti dakes a kababalin ti dadduma nga Israelita nga agidatdaton idi kaaldawan ni Isaias?

 ¹⁵ Adda sabali pay a pagarigan iti libro nga Isaias. Idi kaaldawan ni Isaias, agidatdaton dagiti Israelita ken ni Jehova tapno mapakawan dagiti basolda. Ngem agar-aramidda met latta iti dakes isu nga awan serserbi dagiti datonda. “Ania ti pagimbagan kaniak ti kinaadu dagiti sakripisioyo?” insaludsod ni Jehova. “Huston kaniak dagiti sibubukel a daton a mapuoran a kalakian a karkarnero ken ti taba dagiti napalukmeg nga animal; ket iti dara dagiti urbon a toro ken dagiti kalakian a kordero ken dagiti kalakian a kalding saanak a naragsakan. . . . Isardengyon ti mangyeg iti ad-adu pay nga awanan pateg a datdaton a bukbukel. Insienso​—nakarimrimon dayta kaniak.” Ania ti problema? Kinuna kadakuada ti Dios: “Uray no mamin-adu nga agkararagkayo, saanak nga umimdeng; dagiti mismo nga imayo napnoda iti panagibukbok iti dara. Bugguanyo ti bagbagiyo; dalusanyo ti bagbagiyo; ikkatenyo ti kinadakes dagiti pannakilangenyo manipud sanguanan dagiti matak; sumardengkayo nga agaramid iti dakes.”​—Isa. 1:11-16.

16. Ania a sakripisio ti pakaragsakan ni Jehova?

¹⁶ Saan a maragsakan ni Jehova kadagiti daton dagiti di agbabbabawi a managbasol. Ngem maragsakan kadagiti kararag ken daton dagidiay sipapasnek nga agtulnog kadagiti bilinna. Ti balabala ti kinapudno nga adda iti Linteg ipakitana kadagiti Israelita a managbasolda ken kasapulanda ti pammakawan. (Gal. 3:19) No bigbigenda dayta a kinapudno, matignayda nga agbabawi. Masapul a bigbigentayo met ita a babaen laeng iti sakripisio ni Kristo a mapakawan dagiti basoltayo. No matarusan ken ipategtayo dayta, ‘maragsakan’ ni Jehova iti panagserbitayo kenkuana.​—Basaen ti Salmo 51:17, 19.

MANGIPAKITA ITI PAMMATI ITI DATON NI JESUS!

17-19. (a) Kasanotayo a maipakita ti panagyamantayo ken Jehova gapu iti pangsubbot a daton ni Jesus? (b) Ania ti mailawlawag iti sumaganad nga artikulo?

¹⁷ “Anniniwan” laeng dagiti panggep ti Dios ti nakita dagiti Israelita ngem datayo nakitatayo ti kaitungpalan dagita. (Heb. 10:1) Dagiti linteg maipapan kadagiti daton isurona kadagiti Judio no kasanoda a maaddaan iti nasayaat a relasion iti Dios​—naimpusuan nga agyamanda kenkuana, tarigagayanda nga ipaay ti kasayaatan, ken bigbigenda a kasapulanda ti pammakawanna. Gapu iti Kristiano a Griego a Kasuratan, matarusantayo a babaen iti subbot naan-anay nga ikkatento ni Jehova dagiti epekto ti basol ken uray pay itan maaddaantayo iti nadalus a konsiensia. Anian a nagsayaat a probision ti pangsubbot a daton ni Jesus!​—Gal. 3:13; Heb. 9:9, 14.

¹⁸ Siempre, tapno magunggonaantayo iti pangsubbot a daton, saan laeng a basta matarusantayo dayta. “Ti Linteg nagbalin a manangisurotayo a mangiturong ken Kristo, tapno maideklaratayo a nalinteg gapu iti pammati,” insurat ni Pablo. (Gal. 3:24) Ti kasta a pammati ket masapul a mapakuyogan iti aramid. (Sant. 2:26) Pinaregta ngarud ni Pablo dagiti Kristiano idi umuna a siglo nga iyaplikarda dagiti nasursuroda iti balabala ti kinapudno a linaon ti Linteg. Iti kasta, maitunosda ti konduktada iti kinapudno nga isursuroda.​—Basaen ti Roma 2:21-23.

¹⁹ Saanen a maikalikagum kadagiti Kristiano ita nga alagadenda ti Mosaiko a Linteg. Kaskasdi, masapul a mangidatagda kadagiti sakripisio a makaay-ayo iti Dios. Mailawlawag iti sumaganad nga artikulo no kasanotayo nga aramiden dayta.

[Salsaludsod]

[Blurb iti panid 17]

Saan a pulos nagbaliw dagiti kangrunaan a kalikaguman ni Jehova kadagiti adipenna

[Ladawan iti panid 18]

Ania kadagitoy nga animal ti idatonmo ken Jehova?

[Ladawan iti panid 19]

Dagidiay mangidaton kadagiti makaay-ayo a sakripisio ken Jehova magun-odda ti anamongna