“Adda Gunggona Maipaay iti Aramidyo”

AGDARDARAS ni Ari Asa ken ti buyotna a sumalog iti ginget ti kabambantayan ti Juda. Agturongda iti tanap ti igid ti baybay. Idi nakadanondan iti pangakabaan ti ginget, nagsardeng ni Asa ket immanges iti nauneg. Masarsaripatpatanna iti baba ti nagdakkelan a buyot dagiti kabusor! Awan duadua a sangamilion ti bilang daytoy a buyot dagiti Etiope ngem nasurok laeng a kagudua dayta ti buyot ni Asa.

Ania ngata ti pampanunoten ni Asa ita ta sanguennan dagiti kalaban? Ti kadi ibilinna kadagiti heneralna? Ti panangpabilegna iti buyotna? Wenno ti isuratna para iti pamiliana? Saan! Imbes ketdi, nagkararag ni Asa.

Sakbay nga usigentayo dayta a kararag ken ti napasamak iti daydi a gundaway, kitaentayo no ania a kita ti tao ni Asa. Apay a kasta ti nagbalin a tignayna? Nainkalintegan laeng kadi nga agpatulong iti Dios? Ania ti maadaltayo ken Asa no maipapan iti panangbendision ni Jehova iti ar-aramid dagiti adipenna?

NAARAMIDAN NI ASA

Bayat ti 20 a tawen kalpasan a nabingay ti Israel iti dua a pagarian, naigameren ti Juda iti napaganuan nga ar-aramid. Nagbalin ni Asa nga ari idi 977 B.C.E. ket namulitan idin uray ti naarian a palasio gapu iti panagdayaw iti Canaanita a didiosen ti kinabunga. Ngem kuna ti naipaltiing a rekord ti panagturay ni Asa nga “inaramid[na] no ania ti naimbag ken umiso kadagiti mata ni Jehova a Diosna.” Isu nga “inikkatna dagiti ganggannaet nga altar ken dagiti nangato a disso ket rinumekna dagiti sagrado a munmon ket pinukanna dagiti sagrado a teddek.” (2 Cron. 14:2, 3) Inikkat met ni Asa manipud iti pagarian ti Juda dagiti “lallaki a balangkantis iti templo,” a nakidenna iti padada a lallaki kas paset ti ulbod a panagdayawda. Ngem saan laeng a dagitoy ti inikkat ni Asa. Indagadagna pay kadagiti umili a “birokenda ni Jehova a Dios dagidi ammada ken tungpalenda ti linteg ken ti bilin” ti Dios.​—1 Ar. 15:12, 13; 2 Cron. 14:4.

Naay-ayo ni Jehova iti regta ni Asa iti pudno a panagdayaw, ket ginunggonaanna iti adu a tawen a natalna a panagturay. Isu a naibaga ti ari: “Biniroktayo ni Jehova a Diostayo. Biniroktayo, ket ipaayannatayo iti inana iti intero nga aglikmut.” Ginundawayan dagiti umili daytoy a kasasaad ket pinatibkerda dagiti siudad iti pagarian ti Juda. “Nagbangonda ken nagballigida,” kuna ti salaysay ti Biblia.​—2 Cron. 14:1, 6, 7.

ITI PAGGUGUBATAN

Kadagita a naaramidan ni Asa, ditay pakasdaawan a nagkararag idi naipasango iti kadakkelan pay laeng a buyot ti tao a nadakamat iti Kasuratan. Ammo ni Asa a gunggonaan ti Dios ti ar-aramid dagidiay natibker ti pammatida. Iti dayta a kararagna, inyararawna ti tulong ni Jehova. Nabigbig ni Asa a no agpannuray iti tulong ti Dios, awan kaimudingan ti dakkel a bilang wenno bileg dagiti kabusor. Nainaig ti nagan ni Jehova iti daytoy a dangadang, isu nga inyararaw ni Asa: “Tulongannakami, O Jehova a Diosmi, ta agkammatalekkami kenka, ket iti naganmo immaykami a bumusor itoy a bunggoy. O Jehova, sika ti Diosmi. Dika bay-an a ti mortal a tao maaddaan iti bileg maibusor kenka.” (2 Cron. 14:11) Kasla ibagbagana: ‘O Jehova, maibusor kenka ti iraraut dagiti Etiope. Saanmo koma a bay-an a malais ti naganmo babaen ti panangipalubosmo  kadagiti nakapuy a tattao a mangparmek kadagidiay mangaw-awit iti naganmo.’ Ngarud, “inabak ni Jehova dagiti Etiope iti sanguanan ni Asa ken iti sanguanan ti Juda, ket nagtalaw dagiti Etiope.”​—2 Cron. 14:12.

Maipaspasango met ita dagiti adipen ni Jehova iti adu a nabileg a kabusor. Saantayo a maparmek ida babaen iti pisikal nga armas iti literal a paggugubatan. Ngem manamnamatayo a pagballigien ni Jehova ti amin a matalek a tattao a makidangadang iti naespirituan maipagapu iti naganna. Dagiti personal a pannakigubattayo mabalin a ramanenna ti panangsaranget iti agraraira a kinalulok iti moral, panangparmek kadagiti pagkapuyantayo, wenno ti panangsalaknib iti pamiliatayo iti makadadael nga impluensia. Ngem aniaman ti pakaipasanguantayo, maparegtatayo iti kararag ni Asa. Ti balligina ket balligi ni Jehova. Ipakita ti kararagna no ania ti ekspektaren ti amin nga agpannuray iti Dios. Awan natauan a bileg a makadaer ken Jehova.

PAMMAREGTA KEN PAKDAAR

Idi nagawid ni Asa kalpasan ti gubat, simmabat kenkuana ni propeta Azarias. Nangipaay daytoy a lalaki iti pammaregta ken pakdaar: “Denggendak, O Asa ken isuamin a Juda ken Benjamin! Adda kadakayo ni Jehova agingga nga addakayo kenkuana; ket no isu birokenyo, ipalubosnanto nga isu masarakanyo, ngem no baybay-anyo baybay-annakayto. . . . Bumilegkayo ket dikay bay-an nga agsalupaypay dagiti imayo, agsipud ta adda gunggona maipaay iti aramidyo.”​—2 Cron. 15:1, 2, 7.

Makapabileg iti pammati dagitoy a sasao. Ipakitada nga adda ni Jehova kadatayo no la ket matalektayo nga agserbi kenkuana. No agpatulongtayo kenkuana, agtalektayo a denggennatayo. “Bumilegkayo,” kuna ni Azarias. Gagangay a kasapulan ti tured tapno maaramid ti umiso, ngem ammotayo a kabaelantay dayta iti tulong ni Jehova.

Gapu ta nangaramid ni apongna a Maaca iti “nakaal-alingget nga idolo iti sagrado a teddek,” inikkatna iti saadna kas ‘ina a reyna,’ nupay narigat koma para ken Asa. Pinuoranna met ti didiosen ni apongna. (1 Ar. 15:13) Nabendisionan ni Asa gapu iti tured ken determinasionna. Masapul met nga itultuloytayo ti agmatalek ken Jehova ken salimetmetantayo dagiti nalinteg a pagalagadanna, nasungdo man wenno saan dagiti kabagiantayo. Mainanamatayo a gunggonaanto ni Jehova ti kinamatalektayo.

Karaman iti gunggona ni Asa ti pannakakitana nga immay iti Juda ti adu nga Israelita manipud iti makin-amianan a pagarian idi nakitada nga adda kenkuana ni Jehova. Impategda unay ti nasin-aw a panagdayaw nga uray la pinanawanda dagiti pagtaenganda tapno makipagnaedda kadagiti adipen ni Jehova. Gapu iti dayta, nagrag-o ni Asa ken ti intero a Juda ket nangaramidda iti ‘tulag a birokenda ni Jehova a Dios dagidi ammada buyogen ti isuamin a puso ken kararuada.’ Ania ti resultana? ‘Impalubos ni Jehova nga isu masarakanda, ket intuloyna ida nga impaayan iti inana iti intero nga aglikmut.’ (2 Cron. 15:9-15) Anian a rag-otayo no dagiti managayat iti kinalinteg annurotenda ti nasin-aw a panagdayaw ken Jehova!

Ngem adda met impakdaar ni propeta Azarias: “No baybay-anyo [ni Jehova] baybay-annakayto.” Ditay koma pulos aramiden dayta ta nakalkaldaang ti pagbanaganna! (2 Ped. 2:20-22) Saan nga  ibaga ti Kasuratan no apay nga inted ni Jehova daytoy a pakdaar ken Asa, ngem nakalkaldaang ta saan a nangipangag ti ari.

“NAGTIGNAYKA A SIMAMAAG”

Idi maika-36 a tawen ti panagturay ni Asa iti Juda, bimmusor kenkuana ni Ari Baasa ti Israel. Nalabit tapno malapdan ni Baasa dagiti iturayanna a sumuporta ken Asa ken iti nasin-aw a panagdayaw, rinugianna a sarikedkedan ti siudad ti Rama a beddeng ti pagarianna, 8 kilometro iti amianan ti Jerusalem. Ngem imbes nga agpatulong ni Asa iti Dios kas idi simmango iti buyot dagiti Etiope, nagpatulong ketdi iti tao. Nangipatulod iti sagut iti ari ti Siria ken kiniddawna kenkuana a gubatenna ti makin-amianan a pagarian ti Israel. Kalpasan ti sumagmamano nga iraraut dagiti Sirio, pinanawan ni Baasa ti Rama.​—2 Cron. 16:1-5.

Saan a naragsakan ni Jehova iti inaramid ni Asa isu nga imbaonna ni propeta Hanani a mangibaga iti dayta. Gapu ta ammo ni Asa ti inaramid ti Dios kadagiti Etiope, linaglagipna koma nga “agsublisubli dagiti mata [ni Jehova] iti intero a daga tapno ipakitana ti pigsana maigapu kadagidiay a ti pusoda naan-anay kenkuana.” Ngem mabalin nga adda di umiso a balakad a nangngeg ni Asa wenno imbilangna a saan a dakkel a pangta ni Baasa ken ti buyotna isu nga impagarupna a nalakana laeng a solusionan dayta. Aniaman ti makagapu, nagpannuray ni Asa iti natauan a panagrasrason imbes a ken Jehova. “Nagtignayka a simamaag maipapan itoy,” kuna ni Hanani, isu a “manipuden ita addanto gubgubat a maibusor kenka.”​—2 Cron. 16:7-9.

Narurod ni Asa iti dayta ket impaibaludna ni propeta Hanani. (2 Cron. 16:10) Nalabit nga inrasonna, ‘Kasapulan pay la kadi a matubngarak idinto ta adun a tawtawen nga agserserbiak a matalek? Napukawna ngatan ti umiso a panagrasrasonna gapu iti kinalakayna? Awan ti ibaga ti Biblia maipapan iti dayta.

Iti maika-39 a tawen ti panagari ni Asa, naidalit gapu iti nakaro a sakit iti sakana. Kuna ti salaysay: “Ket uray iti panagsakitna binirokna saan a ni Jehova no di ket dagiti manangpaimbag.” Iti daydi a gundaway, agparang a nabaybay-anen ni Asa ti espiritualidadna. Nalabit kasta ti kasasaadna ken panagpampanunotna agingga a natay iti maika-41 a tawen ti panagturayna.​—2 Cron. 16:12-14.

Nupay kasta, ad-adda a malaglagip dagiti naimbag a kababalin ken kinaregta ni Asa ngem kadagiti nagkamalianna. Saan a simmardeng a nagdayaw ken Jehova. (1 Ar. 15:14) Ania ngarud ti maadaltayo iti pakasaritaanna? Masapul a laglagipentayo no kasano a tinulongannatayo ni Jehova iti napalabas tapno matignaytayo nga umararaw iti Dios no maipasangotay iti pakasuotan. Ngem ditay koma ipapan a saantayon a kasapulan ti Nainkasuratan a balakad gapu ta nabayagen nga agserserbitayo a matalek ken Jehova. Aniaman ti naaramidantayo, tubngarennatayo ni Jehova no nagbasoltayo. Sipapakumbaba koma nga awatentayo ti kasta a panangilinteg tapno magunggonaantayo. Kangrunaan ti amin, kanayon nga adda kadatayo ti nailangitan nga Amatayo no agtalinaedtayo a matalek kenkuana. Suksukimaten ni Jehova ti intero a daga tapno birokenna dagidiay matalek kenkuana. Gunggonaanna ida babaen ti panangaramatna iti pannakabalinna agpaay kadakuada. Aramiden met dayta ni Jehova kadatayo, kas inaramidna ken Asa.

[Blurb iti panid 9]

Gunggonaan ni Jehova ti matalek nga ad-adipenna a makidangdangadang iti naespirituan

[Blurb iti panid 10]

Kasapulan ti tured tapno maaramid ti umiso iti imatang ni Jehova