1, 2. (a) Apay a kayattayo dagiti nasungdo ken manangpakawan a gagayyem? (b) Ania dagiti saludsod a sungbatantayo?

ANIA ti ibilangmo a pudno a gayyem? “Para kaniak, ti pudno a gayyem ket daydiay kanayon nga adda para kenka ken pakawanennaka no agkamalika,” kuna ti Kristiano a babai nga agnagan Ashley. Kayattayo amin dagiti nasungdo ken manangpakawan a gagayyem. Tulongandatayo a makarikna iti kinatalged ken ayat.—Prov. 17:17.

² Ni Jehova pay laeng ti kasusungduan a Gayyem ken manangpakawan unay. Isu a kuna ti salmista: “Sika, O Jehova, naimbagka ken sisasagana a mamakawan; ket ti naayat a kinamanangngaasi [wenno, “nasungdo nga ayat”] kadagidiay amin nga umaw-awag kenka naruay.” (Sal. 86:5) Ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nasungdo ken manangpakawan? Kasano nga ipakpakita ni Jehova dagita a nagsasayaat a kualidad? Ken kasanotayo a matulad ti ulidanna? Ti sungbat kadagitoy ti mangpauneg iti panagayattayo iti kasingedan a Gayyemtayo, ni Jehova. Matulongandatay met a mangpatibker iti pannakigayyemtayo kadagiti kakabsattayo.—1 Juan 4:7, 8.

3. Ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nasungdo?

³ Ti kinasungdo ket makaay-ayo a kualidad. Ramanenna ti debosion, kinamatalek, ken di maisin a suporta. Saan nga agbaliwbaliw ti panunot ti nasungdo a tao. Imbes ketdi, saan a suminsina iti maysa a persona (wenno banag) a nakaisinggalutanna uray iti narigat a kasasaad. Wen, ni Jehova isu “Daydiay nasungdo.” Awanen ti umartap iti kinasungdona.—Apoc. 16:5.

4, 5. (a) Kasano nga ipakpakita ni Jehova ti kinasungdona? (b) Kasanotayo a maparegta no mennamennaentayo ti kinasungdo ti Dios?

⁴ Kasano nga ipakpakita ni Jehova ti kinasungdona?  Saanna a pulos baybay-an dagiti matalek nga agdaydayaw kenkuana. Napaneknekan dayta ni Ari David. (Basaen ti 2 Samuel 22:26.) Bayat dagiti suot a napasaran ni David, sisusungdo nga inwanwan, sinalakniban, ken inispal ni Jehova. (2 Sam. 22:1) Napaneknekan ni David a saan laeng nga ibagbaga ni Jehova nga isu ket nasungdo, ipakpakitana a mismo dayta. Apay a nagtignay a sisusungdo ni Jehova maipaay ken David? “Nasungdo” ngamin ni David. Tagipatgen ni Jehova ti kinasungdo dagiti agdaydayaw kenkuana, ket supapakanna dayta babaen ti panagbalinna a nasungdo kadakuada.—Prov. 2:6-8.

⁵ Maparegtatayo no panunotentayo ti kinasungdo ni Jehova kadagiti adipenna. “Makatulong kaniak no basaek ti panangsaranay ni Jehova ken David bayat dagiti narigat a kasasaad,” kuna ti matalek a kabsat a lalaki nga agnagan Reed. “Uray idi aglemlemmeng ni David, a nagkamang kadagiti kueba, kanayon a tinulongan ni Jehova. Maparparegtaak unay iti dayta! Ipalagipna kaniak nga aniaman ti kasasaad, agparang man nga awanen ti solusion ti parikutko, tulongannak ni Jehova no la ket ta nasungdoak kenkuana.” Awan duadua a mariknam met ti kasta.—Roma 8:38, 39.

6. Ania pay ti dadduma a pamay-an nga ipakpakita ni Jehova ti kinasungdona, ken kasano a magunggonaan iti dayta dagiti adipenna?

⁶ Kadagiti ania pay a pamay-an nga ipakpakita ni Jehova ti kinasungdona? Kanayon a surotenna dagiti inaramidna a pagalagadan. “Uray iti kinalakay ti maysa siak met laeng Daydiay,” impasiguradona. (Isa. 46:4) Kanayon nga ibatayna dagiti desisionna kadagiti di agbaliw a pagalagadanna maipapan iti umiso ken di umiso. (Mal. 3:6) Ipakita met ni Jehova ti kinasungdona babaen ti panangtungpalna iti karina. (Isa. 55:11) Magunggonaan ngarud iti dayta ti amin a matalek nga adipen ni Jehova. Kasano? No aramidentayo ti amin a kabaelantayo a mangsurot kadagiti pagalagadan ni Jehova, makapagtalektayo a tungpalenna ti karina a mangbendision kadatayo.—Isa. 48:17, 18.

7. Ania ti maysa a pamay-an a matuladtayo ti kinasungdo ti Dios?

 ⁷ Kasanotayo a matulad ti kinasungdo ni Jehova? Ti maysa a pamay-an ket ti panangtulong kadagidiay adda iti narigat a kasasaad. (Prov. 3:27) Kas pagarigan, adda kadi ammom a kabsat a maup-upay, nalabit gapu iti sakit, ibubusor ti pamiliana, wenno kadagiti kamalina? Maparegtam dayta a tao no mangyebkaska iti “naimbag a sasao, makaliwliwa a sasao.” (Zac. 1:13) * No kasta ti aramidem, ipakpakitam a maysaka a nasungdo ken pudpudno a gayyem, a “nasingsinged ngem iti maysa a kabsat.”—Prov. 18:24.

8. Kasanotayo a matulad ti kinasungdo ni Jehova, kas pagarigan, iti panagasawa?

⁸ Matuladtayo met ti kinasungdo ni Jehova no agtalinaedtayo a napudno kadagidiay ipatpategtayo. Kas pagarigan, ammotayo a masapul nga agmatalektayo iti asawatayo. (Prov. 5:15-18) Isu a saantayo laeng a liklikan ti pannakikamalala no di pay ket ti aniaman a banag a mangituggod iti dayta. (Mat. 5:28) Maipakitatayo met a nasungdotayo kadagiti kapammatiantayo no saantayo ida nga itsistsismis wenno padpadaksen, ken ditay pay ketdi kayat a denggen dagita a sasao.—Prov. 12:18.

9, 10. (a) Asino koma ti kangrunaan a pagtalinaedantayo a nasungdo? (b) Apay a saan a kanayon a nalaka ti agtulnog ken Jehova?

⁹ Kangrunaan iti amin, kayattayo ti agtalinaed a nasungdo ken Jehova. Kasano? Babaen ti panangikagumaantayo a mangmatmat iti bambanag sigun iti panangmatmat ni Jehova—ayatentayo ti ayatenna ken guraentayo ti kagurana—sa agbiagtayo iti pamay-an  a makaay-ayo kenkuana. (Basaen ti Salmo 97:10.) No ikagkagumaantayo a matmatan dagiti bambanag sigun iti panangmatmatna, ad-adda met a matignaytayo nga agtulnog kadagiti bilinna.—Sal. 119:104.

¹⁰ Siempre, saan a kanayon a nalaka ti agtulnog kadagiti bilin ni Jehova. Nalabit kasapulan ti panagregget tapno makapagtalinaedtayo a nasungdo. Kas pagarigan, mabalin a kayat ti maysa a Kristiano a babai ti makiasawa, ngem awan pay ti nakitana a kabsat a mayanatup para kenkuana. (1 Cor. 7:39) Nalabit kanayon nga adda ireto kenkuana dagiti di manamati a katrabahuanna. Mabalin a malmalday, ngem ikagkagumaanna ti agbalin a natarnaw ken Jehova. Saan kadi a maikari nga apresiaren ti kasta a nagsayaat nga ulidan ti kinasungdo? Sigurado a gunggonaan ni Jehova ti amin a matalek kenkuana nga agpaspasar kadagiti pakarigatan.—Heb. 11:6.

11. Ania ti kaipapanan ti panangpakawan?

¹¹ Ti maysa kadagiti nagsayaat a kualidad ni Jehova ket ti kinamasindadaanna a mamakawan. Ania ti kayat a sawen ti panangpakawan? Kaipapananna ti panangpalabas iti nagkamalian ti sabali no adda pakaibatayan ti panangaramid iti kasta. Saanna a kayat a sawen a panuynoyam ti kamali wenno ipapanmo lattan a kasla awan ti napasamak. Imbes ketdi, ti tao a manangpakawan ket saan nga agimulmula iti sakit ti nakem. Kuna ti Biblia a ni Jehova ket “sisasagana a mamakawan” kadagidiay pudpudno nga agbabbabawi.—Sal. 86:5.

12. (a) Kasano nga ipakpakita ni Jehova nga isu ket manangpakawan? (b) Ania ti kaipapananna no “mapunas” ti basol ti maysa a tao?

¹² Kasano nga ipakpakita ni Jehova nga isu ket manangpakawan? No mangpakawan ni Jehova, naan-anay ken permanente dayta. (Isa. 55:7) Kasanotay nga ammo a naan-anay a mangpakawan ni Jehova? Usigentayo ti pammasiguro a nailanad iti Aramid 3:19. (Basaen.) Imparegta ni apostol Pedro kadagiti managbasol nga ‘agbabawi ken agbaw-ingda.’ No naimpusuan nga agbabbabawi ti maysa a managbasol, pagladingitanna  ti naaramidanna. Ikagumaanna met a dinan uliten dayta. (2 Cor. 7:10, 11) Kasta met, ‘agbaw-ing’ ti managbasol a pudno nga agbabbabawi, kayatna a sawen, isardengnan ti dakes nga ar-aramidenna ket ikagumaanna nga ay-aywen ti Dios. Ania ti resultana no naimpusuan nga agbabawi dagiti agdengdengngeg idi ken Pedro? Kinuna ni Pedro a “mapunas” dagiti basolda. Dayta a sao ket nagtaud iti Griego a sao a kaipapananna ti “buraen.” Isu a no mamakawan ni Jehova, naan-anay a punasenna ti basol.—Heb. 10:22; 1 Juan 1:7.

13. Ania ti ipasigurado kadatayo ti sasao a ti “basolda saankonton a lagipen”?

¹³ Kasanotayo nga ammo a permanente ti panangpakawan ni Jehova? Kitaentayo ti padto ni Jeremias maipapan iti baro a tulag a para kadagiti napulotan a Kristiano, a mamagbalin a posible iti pannakapakawan dagidiay mamati iti subbot. (Basaen ti Jeremias 31:34.) Kuna ni Jehova: “Pakawanekto ti biddutda, ket ti basolda saankonton a lagipen.” Ipasigurado kadatayo ni Jehova a no mangpakawan, saannanto nga isidir kadatayo dagiti nagbasolantayo. Saanna nga ungkaten dagiti basoltayo tapno akusarannatayo wenno maulit-ulit a dusaennatayo. Imbes ketdi, pakawanen ni Jehova dagidiay a basol ket permanente a lipatenna dagita.—Roma 4:7, 8.

14. Kasano a maliwliwatayo no mennamennaentayo ti kinamanangpakawan ni Jehova? Mangted iti pagarigan.

¹⁴ Mabalin a maliwliwatayo no mennamennaentayo ti kinamanangpakawan ni Jehova. Alaentay a pagarigan ti napasamak iti kabsat a babai nga agnagan iti Elaine. Nailaksid ngem naisubli sumagmamano a tawen kalpasanna. “Nupay imbagak iti bagik ken iti sabsabali a natalged ti riknak a pinakawannakon ni Jehova,” inamin ni Elaine, “masansan latta a mariknak a kasla adayo isuna kaniak ket nasingsinged kenkuana ti dadduma ken ad-adda a pudpudno isuna kadakuada.” Nupay kasta, naliwliwa ni Elaine iti panangbasa ken panangmennamennana iti sumagmamano a panangiladawan ti Biblia iti kinamanangpakawan ni Jehova. “Mariknak itan ti ayat ken dungngo ni Jehova iti nagpaiduma a pamay-an,” innayon ni Elaine. Nangnangruna a natukay ti riknana iti kastoy a nabasana: “No pakawanen ni Jehova dagiti basoltayo, saantayo nga ipapan nga awitentayo ti mansa dagita a basol iti unos ti panagbiagtayo.” * Kuna ni Elaine: “Nabigbigko a saanak gayam idi a kombinsido a naan-anay a napakawannak ni Jehova, ket impagarupko a tungpal-biag nga awitek daytoy a dadagsen. Ammok a saan a kaskarina dayta, ngem mariknak itan a mabalinko ti suminged pay ken Jehova, ket mariknak a kasla adda naikkat a nadagsen nga awitko.” Talaga a naayat ken manangpakawan ti Dios a pagserserbiantayo!—Sal. 103:9.

15. Kasanotayo a matulad ti kinamanangpakawan ni Jehova?

¹⁵ Matuladtayo ti kinamanangpakawan ni Jehova babaen ti panagbalintayo a manangpakawan no adda pangibatayantayo iti dayta. (Basaen ti Lucas 17:3, 4.) Laglagipentayo a no mamakawan ni Jehova, lipatennan dagiti basoltayo ket saannanto nga isingir dagita. No pakawanentayo ti sabsabali, mabalin met a lipatentayo ti naaramidanda ket saantayton nga ungkaten dagita.

16. (a) Ti kadi panagbalin a manangpakawan kaipapananna a panuynoyantayo ti inaramid ti sabsabali wenno ipalubostayo a gundawayandatayo lattan? Ilawlawagmo. (b) Ania ti masapul nga aramidentayo tapno mapakawannatayo ti Dios?

 ¹⁶ No manangpakawantayo, saanna a kaipapanan a panuynoyantayo ti inaramid ti sabsabali wenno ipalubostayo a gundawayandatayo lattan. Kaipapananna a ditay agimula iti sakit ti nakem. Laglagipentayo koma a tapno mapakawannatayo ni Jehova, masapul met a pakawanentayo ti sabsabali.  (Mat. 6:14, 15) Gapu iti empatia ni Jehova, “laglagipenna a tapoktayo.” (Sal. 103:14) No kasta, saan kadi a rumbeng laeng nga ipakitatay met ti empatia iti sabsabali ken palabsentayo dagiti pagkurkuranganda, ket naan-anay a pakawanentayo ida?—Efe. 4:32; Col. 3:13.

17. Ania ti makatulong kadatayo a mangpakawan no adda kapammatiantayo a nangpasakit kadatayo?

 ¹⁷ Siempre, saan a kanayon a nalaka ti mamakawan. Uray ti sumagmamano a napulotan a Kristiano idi umuna a siglo nalawag a narigatanda a mangrisut kadagiti saanda a pagkikinnaawatan. (Fil. 4:2) Ania ti makatulong kadatayo tapno mapakawantayo ti kabsat a nakapasakit kadatayo? Usigentayo ti inaramid ni Job. Nasaktan unay kadagiti awan nakaibatayanna a pammabasol dagiti ‘gagayyemna,’ a da Elifaz, Bildad, ken Zofar. (Job 10:1; 19:2) Idi agangay, tinubngar ni Jehova dagitoy nga ulbod a manangakusar. Imbilin ni Jehova a mapanda ken Job ket mangidatagda iti daton para kadagiti basolda. (Job 42:7-9) Ngem adda met kinalikaguman ni Jehova nga aramiden ni Job. Ania dayta? Imbilin ni Jehova nga ikararagan ni Job dagitoy a nangakusar kenkuana. Inaramid ni Job no ania ti imbaga ni Jehova, ket binendisionan ti Dios gapu iti panangpakawanna kadakuada. (Basaen ti Job 42:10, 12, 16, 17.) Ania ti maadaltayo? No ikararagantayo daydiay nakapasakit kadatayo, nalaklakatay a maiwaksi ti sakit ti nakemtayo.

18, 19. Kasano a maitultuloytayo a mapauneg ti panangtagipategtayo kadagiti kualidad ni Jehova?

¹⁸ Talaga a nagunggonaantayo iti panangusigtayo iti nadumaduma nga aspeto ti naayat a personalidad ni Jehova. Naadaltayo nga isu ket nalaka a maas-asitgan, di mangidumduma, naparabur, nainkalintegan, nasungdo, ken manangpakawan. Siempre, adu pay ti masapul nga ammuentayo maipapan ken Jehova, ket maaramidantayo dayta iti agnanayon iti asidegen a masanguanan. (Ecl. 3:11) Umanamongtayo ken apostol Pablo, a nagsurat: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios”—agramanen ti ayat ken ti innem a kualidad nga inusigtayo.—Roma 11:33.

¹⁹ Itultuloytay koma a paunegen ti panangtagipateg iti nadumaduma a kualidad ni Jehova. Maaramidantayo dayta babaen ti panangadal kadagiti kualidadna, panangmennamenna kadagita, sa yaplikartayo dagita iti biagtayo. (Efe. 5:1) Bayat nga ar-aramidentayo dayta, ad-addanto nga umanamongtayo iti inkanta ti salmista: “No maipapan kaniak, ti iyaadani iti Dios naimbag kaniak.”—Sal. 73:28.