1. (a) Ania ti nadumaduma a reaksion dagiti tattao mainaig kadagiti pammalagip, ken apay? (b) Ania ti reaksion ti napannakkel a tao iti balakad?

NAGDUDUMA ti reaksion dagiti tattao iti maysa nga instruksion. Mabalin a nalaka nga akseptaren dayta no naggapu iti maysa nga addaan iti autoridad, idinto ta mabalin a di maikankano no impaay ti maysa laeng a kapatadan wenno nababbaba ti saadna. Nagduduma met ti reaksion dagiti tattao iti disiplina ken balakad. Adda dagidiay saan a maragsakan, maupay, wenno mabainan. Ngem adda met dagidiay maparegta, matignay, ken mangikagumaan nga agbalbaliw. Apay a nagduduma ti reaksion dagiti tattao? Ti maysa a makagapu ket kinapannakkel. Wen, ti kinapannakkel kullaapanna ti panangmatmat ti maysa a tao isu a dina ikankano ti balakad ken saan a magunggonaan iti napateg nga instruksion.—Prov. 16:18.

2. Apay a napateg kadagiti pudno a Kristiano ti balakad manipud iti Sao ti Dios?

² Ngem naiduma dagiti pudno a Kristiano. Apresiarentayo ti makatulong a balakad, nangruna no naibatay dayta iti Sao ti Dios. Dagiti pammalagip ni Jehova tulongannatayo a mangammo iti dakes a pagbanagan ti di umiso nga aramid. Kas pagarigan, tulongannatayo a mangliklik kadagiti silo, kas iti materialismo, seksual nga immoralidad, ken panangabuso iti droga wenno arak. (Prov. 20:1; 2 Cor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Kasta met, addaantayo iti “nasayaat a kasasaad ti puso” gapu ta agtultulnogtayo kadagiti pammalagip ti Dios.—Isa. 65:14.

3. Ania a kababalin ti salmista ti nasayaat a tuladentayo?

³ Tapno masaluadantayo ti napateg a relasiontayo iti nailangitan nga Amatayo, masapul nga itultuloytayo a yaplikar ti nainsiriban nga instruksion ni Jehova. Maaddaantay koma iti panangmatmat a kas iti salmista a nangisurat: “Innalak dagiti pammalagipmo kas sanikua agingga  iti tiempo a di nakedngan, ta isuda ti pagrag-oan ti pusok”! (Sal. 119:111) Maragsakantayo met kadi nga agtulnog kadagiti bilin ni Jehova, wenno ibilangtay no dadduma dagita kas makapadagsen? Ditay koma maupay no adda dagiti gundaway a marigatantayo a mangakseptar iti maysa a balakad. Kabaelantayo a patanoren ti di maisin a panagtalek kadagiti nainsiriban a bilbilin ti Dios! Usigentayo ti tallo a pamay-an no kasano a maaramidantayo dayta.

4. Ania ti saan a pulos nagbalbaliw ken David?

⁴ Agpada a napadasan ni Ari David ti naragsak ken nariribuk a biag, ngem adda banag a saan a pulos nagbalbaliw kenkuana—ti naan-anay a panagtalekna iti Namarsua. Kinunana: “Kenka, O Jehova, itangadko ti mismo a kararuak. O Diosko, kenka inkabilko ti panagtalekko.” (Sal. 25:1, 2) Ania ti nakatulong ken David a maaddaan iti kasta a panagtalek iti nailangitan nga Amana?

5, 6. Ania ti ibaga kadatayo ti Sao ti Dios maipapan iti relasion ni David ken Jehova?

⁵ Adu a tattao ti sa la agkararag iti Dios no agrigatda. Ania ti makunam no sa la umasideg kenka ti maysa a gayyem wenno kabagiam no kasapulanna ti kuarta wenno adda kiddawenna? Inton agangay, amangan no pagduaduaamon ti motibona. Ngem saan a kasta ti relasion ni David ken Jehova. Iti intero a panagbiagna, nasayaat man wenno dakes ti kasasaad, impakita dagiti kararagna a pudpudno ti panagayat ken panagtalekna ken Jehova.—Sal. 40:8.

⁶ Paliiwem dagiti sasao ni David kas panangidayaw ken panagyamanna ken Jehova: “O Jehova nga Apomi, anian a nagdaeg ti naganmo iti intero a daga, sika a ti kinatan-okna maibinsabinsa iti ngatuen ti langlangit!” (Sal. 8:1) Madlawmo kadi ti nasinged a relasion ni David iti nailangitan nga Amana? Gapu iti panagamanga ni David iti kinatan-ok ken kinangayed ti Dios, natignay a mangidayaw ken Jehova iti “intero nga agmalem.”—Sal. 35:28.

7. Kasanotayo a magunggonaan no umadanitayo iti Dios babaen ti kararag?

⁷ Kas ken David, kasapulan a regular a makisaritatayo ken Jehova tapno bumileg ti panagtalektayo kenkuana. Kuna ti Biblia: “Umadanikayo iti Dios, ket isu umadaninto kadakayo.” (Sant. 4:8) Ti yaadani iti Dios babaen ti kararag ket nagpateg met a pamay-an a magun-odantayo ti nasantuan nga espiritu.—Basaen ti 1 Juan 3:22.

8. Apay a liklikantayo nga usaren ti isu met la a sasao wenno balikas tunggal agkararagtayo?

⁸ Masansan kadi nga isu met la a sasao wenno balikas ti ibagbagam tunggal agkararagka? No kasta, sakbay nga agkararagka, panunotem nga umuna ti kayatmo nga ibaga. Maragsakan ngata ti maysa a gayyem wenno kabagiantayo no isu la nga isu ti ibagbagatayo tunggal makisaritatayo kenkuana? Mabalin a dinatayton ikaskaso. Siempre, dinto pulos aramiden ni Jehova dayta kadagiti nasungdo nga adipenna a naimpusuan nga agkarkararag kenkuana. Ngem ikagumaantay koma a saan nga isu met la nga isu ti ibagbagatayo tunggal agkararagtayo.

9, 10. (a) Ania ti mabalin nga iramantayo kadagiti kararagtayo? (b) Ania ti makatulong tapno agbalin a naimpusuan dagiti kararagtayo?

⁹ Siempre, no kayattayo a nasingedtayo iti Dios, saan koma a parparawpaw dagiti kararagtayo. No ipeksatayo ken Jehova ti linaon ti pusotayo, ad-adda a suminged ken agtalektayo kenkuana. Ania ngarud ti masapul nga iramantayo kadagiti kararagtayo? Kuna ti Sao ti Dios: “Iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios.” (Fil. 4:6) Wen, maitutop nga ikararagtayo ti aniaman a banag a mangapektar iti relasiontayo iti Dios wenno iti biagtayo kas adipenna.

¹⁰ Adu ti masursurotayo iti karkararag dagiti matalek a lallaki ken babbai a nairekord iti Biblia. (1 Sam. 1:10, 11; Ara. 4:24-31)  Naglaon ti libro a Salmo iti koleksion dagiti naimpusuan a kararag ken kankanta ken Jehova a pakakitaan iti nagduduma a rikna, a kas iti panagleddaang ken panagrag-o. Ti panangutob kadagita a kararag dagiti nasungdo tulongannatayo a mangpasayaat iti kalidad dagiti kararagtayo ken Jehova.

11. Apay a masapul a mennamennaentayo ti balakad ti Biblia?

¹¹ Inyebkas ni David: “Ti pammalagip ni Jehova mapagpiaran, mamagsirib iti daydiay awanan kapadasan.” (Sal. 19:7) Wen, uray kurang ti kapadasantayo, agbalintayo a masirib no agtulnogtayo kadagiti bilin ti Dios. Ngem adda dagiti balakad ti Kasuratan a masapul a mennamennaentayo tapno naan-anay a masurottayo. Masapul nga aramidentayo dayta tapno makapagtalinaedtayo a nasungdo no masuottayo iti eskuelaan wenno pagtrabahuan, no pilitendatayo a mangsalungasing iti pagalagadan ti Dios mainaig iti dara wenno mangikompromiso iti neutral a takdertayo, ken no ikagkagumaantayo a suroten dagiti prinsipio ti Biblia mainaig iti panagkawkawes ken panaglanglanga. Ti panangmennamenna iti balakad ti Biblia mainaig kadagitoy a banag matulongannatayo nga agsagana. Iti kasta, maikeddengtayo ti aramidentayo sakbay pay a tumaud dagita a situasion. Kas resultana, maliklikantayo dagiti nasaem a bunga ti panagkamali.—Prov. 15:28.

12. Aniada a saludsod ti nasken a panunotentayo tapno masalimetmetantayo dagiti pammalagip ti Dios?

¹² Bayat nga ur-urayentayo a matungpal ti kari ti Dios, ipakpakita kadi ti panagbiagtayo nga agtaltalinaedtayo a siririing iti naespirituan? Kas pagarigan, talaga kadi a patientayo nga asidegen a madadael ti Babilonia a Dakkel? Dagiti kadi bendision iti masanguanan, kas iti agnanayon a biag iti paraiso a daga, ket napaypayso pay laeng kadatayo kas idi damo a naammuantayo dagita? Naregtatayo pay la kadi iti ministerio ken saantayo a yun-una dagiti personal a pakaseknantayo? Napateg pay laeng kadi kadatayo ti namnama a panagungar, ti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova, ken ti pannakaalangon ti kinasoberanona? Ti panangmennamenna kadagiti kasta a saludsod matulongannatayo a mangsalimetmet kadagiti “pammalagip [ti Dios] kas sanikua agingga iti tiempo a di nakedngan.”—Sal. 119:111.

13. Apay nga adda sumagmamano a banag a narigat idi a matarusan dagiti nagkauna a Kristiano? Mangted iti pagarigan.

¹³ Mabalin nga adda bambanag a nadakamat iti Biblia a ditay naan-anay a maawatan ita gapu ta saan pay a tiempo a lawlawagan dagita ni Jehova. Maulit-ulit idi nga imbaga ni Jesus kadagiti apostolna a masapul nga agsagaba ken mapapatay. (Basaen ti Mateo 12:40; 16:21.) Ngem saanda a naawatan ti kayatna a sawen. Sada la natarusan dayta kalpasan a napagungar, nagpakita kadagiti adalanna, ken idi “linuktanna a naan-anay ti pampanunotda tapno matarusanda ti kaipapanan dagiti Kasuratan.” (Luc. 24:44-46; Ara. 1:3) Kasta met, idi laeng naiparukpok kadakuada ti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes 33 C.E. a naawatan dagiti pasurot ni Kristo a ti Pagarian ti Dios ket maipasdek idiay langit.—Ara. 1:6-8.

14. Ania ti nagsayaat nga ulidan ti adu a kakabsat iti rugi ti maika-20 a siglo?

¹⁴ Umasping met iti dayta ti kasasaad dagiti pudno a Kristiano idi rugi ti maika-20 a siglo. Adda sumagmamano a di umiso a ninamnamada maipapan iti ‘maudi nga al-aldaw.’ (2 Tim. 3:1) Kas pagarigan, idi tawen 1914, adda dagiti nangipagarup nga asidegen nga agpalangitda. Idi saan a napasamak ti ninamnamada, sipapasnek manen nga inusigda ti Kasuratan ket naawatanda nga adda naindaklan a trabaho a panangasaba a masapul pay a maibanag. (Mar. 13:10) Gapuna idi 1922, ni J. F. Rutherford, a mangidadaulo  idi iti trabaho a panangasaba, imbagana kadagidiay timmabuno iti internasional a kombension iti Cedar Point, Ohio, U.S.A.: “Adtoy, agturturayen ti Ari! Dakayo dagiti ahentena a mangiwaragawag. Ngarud iwaragawagyo, iwaragawagyo, iwaragawagyo, ti Ari ken ti pagarianna.” Nanipud idin, ti pannakaiwaragawag ti “naimbag a damag ti pagarian” ti nagbalin a pakabigbigan dagiti adipen ni Jehova iti moderno a panawen.—Mat. 4:23; 24:14.

15. Apay a nasayaat a mennamennaentayo ti panangibanag ti Dios kadagiti karina iti ilina?

¹⁵ Nasayaat a mennamennaentayo ti nakaskasdaaw a panangibanag ni Jehova kadagiti karina iti ilina, idi ken ita. Dayta ti tumulong kadatayo nga ad-adda nga agtalek nga ibanagna ti pagayatan ken panggepna iti masanguanan. Dagiti pammalagip ti Dios paggagarennatayo met a manguray iti kaitungpalan dagiti padtona ken pabilgenna ti panagtalektayo kadagiti karina.

16. Ania dagiti bendision iti panagtalinaedtayo nga aktibo iti ministerio?

¹⁶ Ti Diostayo a ni Jehova ket mannakabalin ken aktibo a Dios. “Siasino ti nakired a kas kenka, O Jah?” insaludsod ti salmista. Innayonna: “Ti imam napigsa, ti makannawan nga imam natan-ok.” (Sal. 89:8, 13) Maitunos iti dayta, ap-apresiaren ken bembendisionan ni Jehova ti panagreggettayo a mangitandudo kadagiti interes ti Pagarian. Siguraduenna nga amin nga adipenna—lallaki man wenno babbai, ubbing wenno natataengan—ket saan a ‘mangmangan iti tinapay ti kinasadut.’ Sigagaget nga agtrabtrabahoda. (Prov. 31:27) Tultuladentayo ti Namarsua no okupadotayo kadagiti nateokratikuan nga aktibidad. No naimpusuan nga agserserbitayo iti Dios, agbalintayo a naragsak ken maay-ayotayo ni Jehova.—Basaen ti Salmo 62:12.

17, 18. Kasano a mapabileg ti panagtalektayo ken Jehova no surotentayo dagiti instruksionna? Mangted iti pagarigan.

 ¹⁷ Kasano a bumileg ti panagtalektayo ken Jehova no sisusungdo nga aramidentayo ti annongentayo? Usigem ti salaysay ti Kasuratan maipapan iti iseserrek ti Israel iti Naikari a Daga. Imbilin ni Jehova kadagiti padi a mangaw-awit iti lakasa ti tulag a lumasatda iti mismo a Karayan Jordan. Ngem bayat nga umas-asideg dagiti Israelita iti karayan, makitada nga agliplipias ti danum gapu iti naladaw a tudo iti Abril. Ania ngata ti aramidenda? Agkampoda ngata iti igid ti karayan sa urayenda nga ages-es ti danum kalpasan ti sumagmamano a lawas wenno nasursurok pay? Saan, naan-anay a nagtalekda ken Jehova ket sinurotda dagiti instruksionna. Ania ti resultana? Kunaen ti salaysay: “Iti kanito a . . . ti saksaka ti papadi a mangaw-awit iti Lakasa naitapogda iti igid ti dandanum . . . nangrugi nga agintek ti dandanum a sumalsalog manipud surong. . . . Bimmallasiw dagiti umili iti sanguanan ti Jerico. Kabayatanna ti papadi a mangaw-awit iti lakasa ti tulag ni Jehova nagtalinaedda a sitatakder a di aggargaraw iti namaga a daga iti tengnga ti Jordan bayat a bumalballasiw idi ti intero nga Israel iti namaga a daga.” (Jos. 3:12-17) Panunotem ti kasta unay a siddaaw dagiti Israelita idi nakitada a nagsardeng ti panagayus ti naapres a dandanum! Wen, napabileg ti pammatida ken Jehova gapu ta nagtalekda kadagiti instruksionna.

¹⁸ Pudno, saan a mangar-aramid ni Jehova iti kakasta a milagro para iti ilina ita, ngem bembendisionanna ti kinamatalekda. Pabpabilgenna ida babaen ti aktibo a puersana tapno maikasabada ti mensahe ti Pagarian iti intero a lubong. Ni napagungar a Kristo Jesus, kas kangrunaan a Saksi ni Jehova, impasiguradona kadagiti adalanna a tarabayenna ida iti daytoy nagpateg a trabaho. Kinunana: “Inkayo ngarud ket mangaramidkayo iti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasion . . . Addaak kadakayo iti amin nga al-aldaw agingga iti panungpalan ti sistema ti bambanag.” (Mat. 28:19, 20) Personal a maibaga ti adu a managbabain a Saksi a ti nasantuan nga espiritu ti Dios ti nangpatured kadakuada a mangasaba kadagiti tattao a dida am-ammo.—Basaen ti Salmo 119:46; 2 Corinto 4:7.

19. Ania ti masiguradotayo iti laksid dagiti limitasiontayo?

¹⁹ Limitado ti maar-aramidan ti sumagmamano a kakabsat gapu iti sakit wenno panaglakay. Ngem masiguradoda a “ti Ama dagiti nadungngo nga asi ken ti Dios ti amin a liwliwa” matarusanna ti kasasaad ti tunggal pudno a Kristiano. (2 Cor. 1:3) Apresiarenna ti amin nga ar-aramidentayo a mangsuporta kadagiti interes ti Pagarian. Ngem laglagipentayo koma a ti pannakaisalakantayo ket nangnangruna nga agpannuray iti pammatitayo iti daton a subbot ni Kristo.—Heb. 10:39.

20, 21. Ania ti sumagmamano a pamay-an a maipakitatayo ti panagtalektayo ken Jehova?

²⁰ Karaman iti panagdayawtayo iti Dios ti naan-anay a panangusartayo iti panawen, pigsa, ken sanikuatayo. Wen, kayattayo a naimpusuan nga ‘aramiden ti trabaho ti managebanghelio.’ (2 Tim. 4:5) Kinapudnona, maragsakantayo a tumulong iti sabsabali a maaddaan iti “umiso a pannakaammo iti kinapudno.” (1 Tim. 2:4) Nalawag a ti panangidayaw ken Jehova ti mamagbalin kadatayo a nabaknang iti naespirituan. (Prov. 10:22) Dayta met ti tumulong kadatayo a mangpatanor iti di maisin a panagtalektayo iti Namarsua.—Roma 8:35-39.

²¹ Kas nausigtayon, kasapulan ti panagregget tapno makapagtalektayo iti nainsiriban a panangiwanwan ni Jehova. Isu a pabilgentayo ti panagtalektayo ken Jehova babaen ti kararag. Mennamennaentayo no kasano ti panangibanagna iti pagayatanna iti napalabas kasta met iti masanguanan. Ken itultuloytayo a pabilgen ti panagtalektayo kenkuana babaen ti panagbalintayo nga aktibo iti trabaho ti Pagarian. Wen, agtalinaed iti agnanayon dagiti pammalagip ni Jehova. Ket agtalinaedka met iti agnanayon no ipangagmo dagita!