Sigurado nga umanamongka a ni Jesus ti katan-okan a Mannursuro a nagbiag ditoy daga. Mabalin a pinadasmon ti dadduma a wagas ti panangisurona, kas iti panagaramat iti saludsod ken ilustrasion. Ngem napaliiwmo kadin a masansan met a nagusar iti panamagduma?

Adu a tattao ti agusar iti panamagduma no agsasaoda. Nalabit dimo madmadlaw a masansan met nga agus-usarka iti kasta. Mabalin a naikunam, “Kunada a naluom amin dagitoy a prutas, ngem naata pay met ti dadduma.” Wenno, “Managbabain isuna idi ubing, ngem mannakigayyem itan.”

No agaramatka iti panamagduma, umuna a mangidatagka iti maysa nga idea; kalpasanna, dakamatem ti kasunganina babaen ti panagusarmo iti sao a ngem, nupay kasta, imbes ketdi, no di ket, wenno iti sabali a bangir. Wenno mabalin a manginayonka iti sasao tapno maipaganetget dayta nga idea. No kasta ti aramidem, mas natural a denggen ken nalaklaka a matarusan ti puntom.

Iti dadduma a lengguahe wenno kultura, saan a maus-usar ti panamagduma. Ngem nasayaat no ammotayo ti pateg dagita. Apay? Gapu ta adu kadagita ti mabasatayo iti naipaltiing a Sao ti Dios. Masansan nga inaramat dagita ni Jesus. Kas pagarigan kinunana: “Gangtan ti tattao ti maysa a pagsilawan ket ikabilda dayta, saan nga iti sirok ti pagsukat a labba, no di ket iti pagsaadan ti silaw.” “Immayak, saan a tapno mangdadael [iti Linteg], no di ket tapno mangtungpal.” “Nangngegyo a naikuna, ‘Dika makikamalala.’ Ngem kunak kadakayo a ti tunggal maysa nga agtultuloy a mangmatmat iti maysa a babai . . . ” “Naikuna, ‘Mata iti mata ken ngipen iti ngipen.’ Nupay kasta, kunak kadakayo: Dikay busoren daydiay nadangkes; no di ket siasinoman a mangtungpa kenka iti makannawan a pingpingmo, iparangmo pay kenkuana ti bangir.”—Mat. 5:15, 17, 27, 28, 38, 39.

Addada pay umasping a panamagduma a nadakamat iti dadduma a libro ti Biblia. Makatulong dagita tapno matarusam ti maysa a punto wenno maipaganetgetmo ti nasaysayaat a panangaramid iti maysa a banag. No maysaka a nagannak, utobem daytoy a panamagduma: “Dakayo, nga amma, dikay ruroden ti annakyo, no di ket itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efe. 6:4) No ti laeng insurat ni apostol Pablo ket rumbeng a padakkelen ti maysa nga ama (wenno ina) ti anakna iti disiplina ti Dios, umiso ken nainkalintegan koma met latta dayta. Ngem nalawlawag a nayallatiw ti idea gapu ta naaramat ti panamagduma a ‘dikay ruroden ida no di ket padakkelenyo ida iti panangiturong-panunot ni Jehova.’

Iti bersikulo 12 iti dayta met la a kapitulo, insurat ni Pablo: “Addaantayo iti pannakigubal, saan a maibusor iti dara ken lasag, no di ket maibusor . . . kadagiti nadangkes nga espiritu a puersa kadagiti nailangitan a disso.” (Efe. 6:12) Nalabit matulongannaka dayta a panamagduma a mangbigbig iti kinaserioso ti  pannakidangadangmo. Saan a tattao ti pakidangadangam, no di ket dagiti nadangkes nga espiritu.

Iti met laeng libro ti Efeso, adu pay a bersikulo ti nangusaran ni Pablo iti panamagduma. No utobentayo dagitoy, matarusantayo ti punto ni Pablo ken nalawlawag kadatayo no ania ti rumbeng nga aramidentayo.

Mabalin a maragsakan ken magunggonaanka a mangusig iti naipakuyog a tsart. Makita iti dayta ti sumagmamano a panamagduma a masarakan iti Efeso kapitulo 4 ken 5. Bayat a basbasaem ti tunggal panamagduma, isaludsodmo iti bagim, ‘Ania a talaga ti kababalinko? Ania ti reaksionko iti daytoy wenno iti sabali pay a situasion? Ania ti pampanunoten ti dadduma maipapan kaniak, ti kadi negatibo wenno ti positibo a dasig ti panamagduma?’ No makitam nga adda masapul a parang-ayem, ikagumaam nga aramiden dayta. Bay-am a magunggonaanka iti kasta a panamagduma.

Wenno mabalin nga usarem ti tsart para iti Panagdaydayaw ti Pamiliayo. Umuna, mabalin nga agsisinnublatkayo a mangbasa kadagiti nailista a panamagduma. Kalpasanna, maysa kadakayo ti mangdakamat iti umuna a paset ti panamagduma sa ibaga met ti sabali ti malagipna a punto iti maikadua a paset. Iti kasta a pamay-an, agbalin a narayray ti panagsasaritayo no kasano a naan-anay a mayaplikaryo ti maikadua a paset. Wen, ti panangusig kadagiti kasta a panamagduma ket makatulong kadagiti ubbing ken natataengan a mangipakita iti Nakristianuan a kababalin iti uneg ti pamilia ken iti sadinoman.

Bayat a mabigbigmo ti pateg dagiti panamagduma, nalaklakamton a mailasin dagita iti Biblia, ket makitamto a dakkel ti maitulong dagita iti ministeriom. Kas pagarigan, mabalin nga ibagam iti bumalay: “Adu a tattao ti agkuna nga addaantayo amin iti immortal a kararua, ngem kastoy man ti kunaen ti Sao ti Dios.” Wenno isaludsodmo iti yad-adalam iti Biblia: “Patien ti kaaduan ditoy lugartayo a ti Dios ken ni Jesus ket maymaysa a persona; ngem ania ti naammuanta a kunaen ti Biblia? Ania met ti makunam?”

Wen, naglaon ti Kasuratan iti adu a makaisuro a panamagduma a makatulong kadatayo a magna iti dalan ti Dios. Ken mabalintayo nga usaren dagita a pangtulong iti sabsabali a mangammo iti kinapudno iti Biblia.