1-3. (a) Ania ti pinansial a kasasaad ti adu a pamilia ita, ken kasano nga ikagkagumaanda a risuten dayta? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Ania ti tumaud a parikut mainaig iti panangpadakkel iti anak?

“INALDAW a nabambannog ni lakayko a James no aggapu iti trabahona, ngem umanay laeng ti sueldona para iti inaldaw a kasapulanmi,” kinuna ni Marilyn. * “Kayatko koma a mapalag-anan ni lakayko ken kayatko met nga igatangan ti anakmi a ni Jimmy iti nasayaat a bambanag a kas iti adda kadagiti kaeskuelaanna.” Kayat met ni Marilyn ti makatulong kadagiti kabagianda ken makaurnong para iti masakbayanda. Adu a gagayyemna ti agtrabtrabaho iti sabali a pagilian tapno agbirokda iti ad-adu a kuarta. Ngem agduduma ti sumiplot iti panunotna a mabalin a mapasamak no agabrod. Apay?

² Madanagan ni Marilyn a mangpanaw iti patpatgenna a pamilia ken iti mapasamak iti naespirituan a rutinada. Ngem pampanunotenna nga adda met dagiti nagabrod a nagtultuloy latta a nasayaat ti espiritualidadda. Iti sabali a bangir, pampanunotenna no kasanonto a maisurona ti anakna. Mapadakkelnanto ngata iti “disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova” babaen laeng ti Internet?—Efe. 6:4.

³ Nagpabalakad ni Marilyn. Saan koma a kayat ni lakayna a pumanaw, ngem saanna met nga igawgawid. Imbalakad dagiti panglakayen ken ti dadduma pay a kakabsat a saan koma a pumampanaw ni Marilyn, ngem pinaregta ti sumagmamano a kakabsat a babbai nga agabrod. “No talaga nga ay-ayatem ti pamiliam, agabrodka,”  imbagada. “Makapagserbika met latta ken Jehova.” Nupay kasla agpangadua ni Marilyn, napan latta iti ballasiw-taaw. Inagkanna da James ken Jimmy sa nagpakadan. “Dikay agdanag, mabiitak laeng,” inkarina.

4. Apay nga adu ti agab-abrod? Siasino ti masansan nga agaywan kadagiti annakda?

⁴ Saan a kayat ni Jehova nga agbisin dagiti adipenna. Dagiti adipenna idi un-unana umakarda iti sabali a lugar tapno makalung-awda iti rigat. (Sal. 37:25; Prov. 30:8) Imbaon idi ni patriarka Jacob dagiti annakna a gumatang iti taraon idiay Egipto tapno saanda nga agbisin. * (Gen. 42:1, 2) Ngem kaaduan nga umak-akar ita ket saan a gapu iti panagbisin. Mabalin a nailumlomda iti adu nga utang. Adda met dagiti pamilia nga agtarigagay iti nanamnam-ay a biag. Gapu iti narigat nga ekonomia, adu ti umadayo iti pamiliada tapno gun-odenda dagiti arapaapda, mabalin nga iti uneg wenno iti ruar ti pagilianda. Masansan nga ipaaywanda lattan ti ubing pay nga anakda iti asawada, in-inauna nga anakda, lolo ken lola ti ubing, dadduma pay a kakabagian, wenno gagayyem. Nupay maladingitanda a mangpanaw iti asawa wenno annakda, marikna ti adu nga agab-abrod a kasla dayta ti kakaisuna a solusion ti problemada.

5, 6. (a) Ania ti insuro ni Jesus maipapan iti kinaragsak ken kinatalged? (b) Ania a material a bambanag ti insuro ni Jesus nga ikararag dagiti pasurotna? (c) Kasanonatayo a bembendisionan ni Jehova?

⁵ Idi kaaldawan ni Jesus, adu met dagiti napanglaw ken nakurapay, ket nariknada a kasla naragragsak ken nataltalged ti biagda no ad-adu ti kuartada. (Mar. 14:7) Ngem saan a kayat ni Jesus nga agtalekda iti temporario a bambanag. Kayatna nga agtalekda iti Gubuayan ti manayon a kinabaknang—ni Jehova. Iti Sermonna iti Bantay, inlawlawag ni Jesus a ti pudpudno a kinaragsak ken kinatalged ket saan nga agpannuray iti material a bambanag, wenno iti bukodtayo a panagregget, no di ket iti relasiontayo iti nailangitan nga Amatayo.

⁶ Iti modelo a kararag ni Jesus, saanna nga insuro nga ikararagtayo ti pinansial a kinatalged no di ket ti inaldaw a kasapulantayo, “ti tinapay[tayo] nga agpaay itoy nga aldaw.” Impaganetgetna kadagiti dumdumngeg kenkuana: “Isardengyo ti agurnong maipaay iti bagbagiyo kadagiti gameng iti daga . . . Imbes ketdi, agurnongkayo maipaay iti bagbagiyo kadagiti gameng idiay langit.” (Mat. 6:9, 11, 19, 20) Makapagtalektayo ken Jehova a bendisionannatayo kas inkarina. Ti bendision ti Dios ket saan laeng a ti anamongna kadatayo, no di ket ti patinayon a panangipaayna iti talaga a kasapulantayo. Wen, ti kakaisuna a pamay-an a magun-odtayo ti pudpudno a kinaragsak ken kinatalged ket ti panagtalektayo iti naayat nga Amatayo imbes nga iti kuarta.—Basaen ti Mateo 6:24, 25, 31-34.

7. (a) Siasino ti nangtedan ni Jehova iti responsabilidad a mangpadakkel kadagiti annak? (b) Apay a masapul nga agpada nga ibaklay dayta dagiti nagannak?

⁷ ‘Ti panangbirok nga umuna iti kinalinteg ti Dios’ ramanenna ti panangitungpal iti obligasion iti pamilia sigun iti panangmatmat ni Jehova. Ti Linteg ni Moises ket naglaon iti kastoy a prinsipio a masapul met a suroten dagiti Kristiano: Dagiti nagannak masapul a sanayenda iti naespirituan dagiti annakda. (Basaen ti Deuteronomio 6:6, 7.) Inted ti Dios daytoy a responsabilidad kadagiti nagannak, saan a kadagiti lolo ken lola wenno iti asinoman. Kinuna ni Ari Solomon: “Umimdengka, anakko, iti disiplina ni amam, ket saanmo a baybay-an ti linteg ni inam.” (Prov. 1:8) Impabaklay ni Jehova kadagiti nagannak ti responsabilidad a mangiwanwan ken mangisuro kadagiti annakda. (Prov. 31:10, 27, 28) No inaldaw nga isarsarita dagiti nagannak ti maipapan ken Jehova ken inaldaw a mangipakitada iti nasayaat nga ulidan, mabalin a tuladen dayta dagiti ubbing.

8, 9. (a) Ania ti masansan a mapasamak no mayadayo ti maysa a nagannak iti pamiliana? (b) Ania dagiti di nasayaat nga epekto ti saan a panagkakadua dagiti nagannak ken dagiti annak?

⁸ Nalabit pampanunoten dagiti agabrod no anianto dagiti peggad ken sakripisio a sanguenda, ngem manmano laeng kadakuada ti makakita iti amin nga epekto ti panangpanawda iti pamiliada. (Prov. 22:3) * Di nagbayag kalpasan a nakapanaw ni Marilyn, napalalo ti iliwna iti pamiliana. Ket kasta met ti narikna ti asawa ken anakna. Kanayon nga isaludsod ti anakna, “Apay a pinanawannak?” Ti sumagmamano a bulan nga implano ni Marilyn a kaawanna ket nagbalin a sumagmamano a tawen, ket nadlawna nga adda nagbaliwan ti pamiliana. Saanen a kas iti dati ni Jimmy ken in-inuten nga immadayo ti riknana ken nanangna. Silaladingit a kuna ni Marilyn, “Saannakon nga ipatpateg ti anakko.”

⁹ Ti saan a panagkakadua dagiti nagannak ken annak ket mabalin nga agresulta iti nadumaduma a problema. * No naub-ubing dagiti annak a mapanawan ken no napapaut ti pannakaisinada, nakarkaro ti mabalin nga epektona. Inlawlawag ni Marilyn ken Jimmy a para kenkuana ti panagsaksakripisiona. Ngem iti panagrikna ni Jimmy, binaybay-an isuna ni nanangna. Idi damo, pagbabbabawyan ni Marilyn no apay nga immadayo. Ngem idi nagbakasion, agbabbabawi no apay a simmangpet. Kas gagangay kadagiti mapampanawan nga annak, narikna ni Jimmy a saanen a maikari ni nanangna nga ayaten ken pagtulnoganna.—Basaen ti Proverbio 29:15.

10. (a) Ania ti epektona kadagiti annak no regregaluan latta idan dagiti nagannakda kas sukat ti kaawanda? (b) Ania ti saan a maaramidan ti nagannak no adayo kadagiti annakna?

¹⁰ Nupay inkagumaan ni Marilyn a punnuan ti kaawanna babaen ti panagipatulodna iti kuarta ken regregalo, madlawna nga iyad-adayona ti rikna ti anakna kenkuana ken dina mapupuotan a sansanayenna gayamen nga ad-adda a mangtagipateg iti material a bambanag imbes nga iti naespirituan a bambanag ken iti relasionna iti pamiliada. (Prov. 22:6) “Dika agaw-awiden,” kuna ni Jimmy. “Patulodannak lattan iti regalo.” Nabigbig ni Marilyn a dina maaywanan ti anakna babaen iti surat, tawag iti telepono, wenno rupanrupa a pannakisarita iti Internet. Inlawlawagna, “Dimo maarakup wenno mabisong ti anakmo iti Internet sakbay a maturog.”

11. (a) Ania ti epekto ti panaginnaddayo dagiti agassawa gapu iti sekular a trabaho? (b) Kasano a nabigbig ti maysa a kabsat a masapul nga agsubli iti pamiliana?

¹¹ Maap-apektaran met ti relasion ni  Marilyn ken Jehova kasta met iti asawana a ni James. Maysa nga aldaw laengen iti makalawas wenno nakurkurang pay ti pannakitimpuyogna kadagiti kakabsat ken ti pannakiramanna iti ministerio. Masapul met nga agannad iti amona nga agtarigagay a makidenna kenkuana. Gapu ta awan ti pangibagaan da Marilyn ken James kadagiti personal a problemada, sabali a tao ti nangipeksaanda iti dayta ket agpadada a gistay nakaaramid iti seksual nga immoralidad. Nabigbig ni Marilyn nga uray dida met nakikamalala a dua, kaskasdi a saanda a naannurot ti bilin ti Biblia nga ipaayda ti emosional ken seksual a kasapulan ti tunggal maysa gapu ta saanda met nga agdendenna. Gapu ta aginnaddayoda, saanda a maited ti pribado a tiempo ken atension a rumbeng a tagiragsaken ti agassawa—kas iti nasam-it nga isem, nalailo nga apros, nairut nga arakup, ‘ebkas ti pammateg,’ wenno ti ‘karbengan’ dagiti agassawa. (Sol. 1:2; 1 Cor. 7:3, 5) Ken saanda a makapagkadua nga agdaydayaw ken Jehova a kaduada ti anakda. “Idi naipalawag iti maysa a kombension a nagpateg ti regular a panagdaydayaw ti pamilia tapno maisalakan ti pamiliami iti naindaklan nga aldaw ni Jehova, nabigbigko a masapul nga agawidakon,” malagip ni Marilyn. “Nasken a bangonek manen ti pamiliak ken ti espiritualidadko.”

12. Ania a Nainkasuratan a balakad ti mabalin nga ipaay kadagidiay nangpanaw iti pamiliada gapu iti trabaho?

¹² Nagduduma ti reaksion dagiti am-ammo ni Marilyn idi inkeddengna ti agawid. Kinomendaran dagiti panglakayen iti kongregasionna iti abrod gapu iti nabileg a pammati ken determinasionna. Ngem saan nga inapresiar dayta ti dadduma a padana nga adda iti abrod a nangpanaw iti asawa ken pamiliada. Imbes a tuladenda ti nasayaat nga ulidanna, pinadasda pay ketdi nga upayen iti panagawidna. “Uray kitaem, agsublikanto met laeng ditoy,” kunada. “Kasano ngarud a maipaaymo ti kasapulan ti pamiliam no agawidka?” Imbes a mangipaay iti kasta a makapaupay a komento, ibalakad koma dagiti Kristiano a kakabsat kadagiti “agtutubo a babbai . . . nga ayatenda dagiti assawada, nga ayatenda ti annakda, a . . . managtrabaho[da] iti pagtaengan,”—ti bukodda a pagtaengan, “tapno ti sao ti Dios saan koma a mapagbassawangan.”—Basaen ti Tito 2:3-5.

13, 14. Apay a kasapulan ti nabileg a pammati tapno mayun-una ni Jehova imbes a dagiti namnamaen ti pamilia? Mangted iti pagarigan.

¹³ Adu nga agab-abrod ti dimmakkel iti kultura a mangyun-una iti pamiliada, nangnangruna kadagiti nagannakda. Kasapulan ti maysa a Kristiano ti nabileg a pammati tapno maay-ayona ni Jehova imbes a pagustuanna ti kayat dagiti kapamiliana.

 ¹⁴ Usigem ti kapadasan ni Carin: “Idi inyanakko ni Don, addakam ken lakayko iti abrod, ken nabiit pay idi nga inrugik ti makipagadal iti Biblia. Ekspektaren dagiti kabagiak nga ipaaywanmi ni Don kadagiti nagannakko agingga a makaurnongkami iti ad-adu a kuarta.” Idi inkeddeng ni Carin nga isu laengen ti mangpadakkel ken Don, imbaga dagiti kabagianna agraman ni lakayna nga isu ket sadut ken kinatkatawaanda. “Iti daydi a tiempo, diak pay unay naan-anay a maawatan no apay a di umiso nga ipaaywanko ni Don kadagiti nagannakko iti uray sumagmamano laeng a tawen,” kuna ni Carin. “Ngem ammok nga inted ni Jehova kadakami a nagannak ti responsabilidad a mangpadakkel iti anakmi.” Idi nagsikog manen ni Carin, impilit ti di manamati nga asawana nga agparegreg. Gapu ta nasayaat ti imbunga ti immuna a desisionna, napabileg ti pammati ni Carin ket nangaramid iti sabali pay a desision a makaay-ayo ken Jehova. Ita, siraragsak nga agkakabbalayda a sangapamiliaan. No impaaywanna koma dagiti annakna, mabalin a naiduma ti kasasaadda ita.

15, 16. (a) Isalaysaymo ti kapadasan ti maysa a kabsat a naipaaywan ken lolana idi ubing pay. (b) Apay nga inkeddengna a saan nga ipaaywan ken nanangna ti anakna?

¹⁵ Kuna ti maysa a Saksi nga agnagan Vicky: “Ni lolak ti nangaywan kaniak iti sumagmamano a tawen, idinto ta ti adingko a babai ket pinadakkel dagiti nagannakko. Idi naisubliak iti poder dagiti dadakkelko, nagbaliwen ti riknak kadakuada. Nawaya ni adingko a mangyebkas iti riknana, nawaya nga umarakup, ken nasinged kadakuada. Ngem adayo ti riknak kadagiti nagannakko, ket uray idi adultoakon, marigatanak latta a mangyebkas iti pudpudno a riknak kadakuada. Impasiguradomi nga agkabsat nga aywananminto ida inton lakay ken baketdan. Ngem aramidek laeng dayta gapu ta responsabilidadko, idinto ta kayat ni adingko nga aramiden dayta gapu ta patpatgenna ida.

¹⁶ “Ita, kayat ni Nanang nga isu ti mangpadakkel iti anakko, no kasano nga impaaywannak idi ken lola. Siraraem a nagkedkedak,” kuna ni Vicky. “Kayatmi ken lakayko nga isuro ti anakmi iti daldalan ni Jehova. Ket diak kayat a madadaelto ti relasionko iti balasangko.” Nasursuro ni Vicky a ti kakaisuna a pamay-an tapno agballigi ket ti ad-adda a panangayatna ken Jehova agraman kadagiti nadiosan a prinsipiona, imbes a ti panagpabaknang ken panangpagusto iti namnamaen ti pamiliana. Nabatad a kinuna ni Jesus: “Awan ti makabalin nga agpaadipen iti dua nga appo”—iti Dios ken iti Kinabaknang.—Mat. 6:24; Ex. 23:2.

17, 18. (a) Ania dagiti kari a kanayon a mapagpannurayan dagiti pudno a Kristiano? (b) Aniada a saludsod ti mausig iti sumaruno nga artikulo?

¹⁷ Inkari ni Jehova nga Amatayo a tulongannatayo a maaddaan iti bambanag a talaga a kasapulantayo no iyun-unatayo ti Pagarian ken ti kinalintegna. (Mat. 6:33) Inkarina met a mangipaay iti “dalan a pagruaran” tapno saantayo a maikompromiso dagiti prinsipio ti Biblia, aniaman a karit ti pakaipasanguantayo. (Basaen ti 1 Corinto 10:13.) Kasano? No agkararagtayo ken agtulnogtayo ken Jehova, ipakpakitatayo nga agtaltalektayo kenkuana. (Sal. 37:5, 7) Makitana dagiti panagreggettayo ket ‘pagballigienna’ dagita babaen ti panangipaayna iti amin a kasapulantayo.—Idilig ti Genesis 39:3.

¹⁸ Ania ti mabalin nga aramiden tapno marisut dagiti di nasayaat a resulta ti panaginnaddayo? Ania dagiti praktikal nga aramidentayo tapno maipaaytayo ti kasapulan ti pamiliatayo a ditayon umadayo kadakuada? Ken kasanotayo a siaayat a matulongan ti sabsabali tapno makaaramidda iti umiso a desision iti daytoy a banag? Mausig dagita a saludsod iti sumaruno nga artikulo.