1, 2. (a) Ania dagiti sagut nga inted ti Dios ken Adan? (b) Apay nga inikkan ti Dios ni Adan iti asawa? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

ADDA panggep ni Jehova no apay a pinarsuana ti daga. ‘Binukelna dayta tapno mapagnaedan.’ (Isa. 45:18) Ti umuna a tao a pinarsuana a ni Adan ket perpekto, ken impaayanna iti nagpintas a pagtaengan—ti minuyongan ti Eden. Natagiragsak la ketdi ni Adan a buyaen ti dadakkel a kaykayo, agay-ayus a dandanum, ken agaayam nga an-animal! Ngem adda nakapatpateg a banag a kurang. Imbaga dayta ni Jehova idi kinunana: “Saan a nasayaat iti tao nga agtultuloy nga is-isuna. Mangaramidak iti katulongan maipaay kenkuana, kas maysa a komplimentona.” Kalpasanna, ti Dios pinaturogna ni Adan, nangala iti maysa a paragpagna, sa “binukelna a babai.” Anian a ragsak ni Adan idi nakariing! Kinunana: “Daytoy iti kamaudiananna ti tulang dagiti tulangko ken lasag ti lasagko. Daytoy ket maawaganto iti Babai, agsipud ta iti lalaki ti nakaalaan daytoy.”—Gen. 2:18-23.

² Ti babai ket naisangsangayan a sagut ti Dios ken Adan gapu ta isu ti agserbi a perpekto a katulonganna. Addaan met iti naisangsangayan a pribilehio a mangipasngay iti annak. Kinapudnona, “pinanaganan ni Adan ti asawana iti Eva, agsipud ta isu ti agbalin nga ina ti isuamin a sibibiag.” (Gen. 3:20) Anian a nagpaiduma dayta a sagut ti Dios iti umuna a pagassawaan! Kabaelanda ti agpataud  iti dadduma pay a perpekto a tattao. Babaen iti dayta, agbalin ti daga inton agangay a paraiso a pagnaedan dagiti perpekto a tattao a mangituray iti dadduma pay a sibibiag a parsua.—Gen. 1:27, 28.

3. (a) Ania ti masapul nga aramiden da Adan ken Eva tapno bendisionan ida ti Dios, ngem ania ti napasamak? (b) Ania dagiti saludsod nga usigentayo?

³ Tapno sagrapen da Adan ken Eva dagiti bendision a naisagana para kadakuada, masapul nga agtulnogda ken Jehova ken bigbigenda ti panangiturayna. (Gen. 2:15-17) Iti kasta, maitungpalda ti panggep ti Dios para kadakuada. Ngem nakalkaldaang ta nagpaimpluensiada iti “kadaanan a serpiente,” ni Satanas, ket nagbasolda iti Dios. (Apoc. 12:9; Gen. 3:1-6) Ania ti epektona kadagiti babbai daytoy a panagrebelde? Ania ti naaramidan dagiti nagkauna a nadiosan a babbai? Apay a maibaga kas “dakkel a buyot” dagiti Kristiano a babbai ita?—Sal. 68:11.

4. Asino ti manungsungbat iti basol ti umuna a pagassawaan?

⁴ Idi sinaludsod ti Dios ken Adan no apay a nagsukir, kastoy ti narabaw a rasonna: “Ti babai nga intedmo a kaduak, inikkannak iti bunga manipud iti kayo ket ngarud nanganak.” (Gen. 3:12) Saan nga inadmitir ni Adan ti basolna no di ket pinabasolna ti babai ken ti naayat a Dios a nangipaay iti dayta! Agpada a nagbasol da Adan ken Eva, ngem ni Adan ti manungsungbat iti dayta. Isu nga insurat ni apostol Pablo a “babaen iti maysa a tao [ni Adan] simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol.”—Roma 5:12.

5. Ania ti napaneknekan iti panangipalubos ti Dios iti temporario a panagtultuloy ti panagturay a naisina kenkuana?

⁵ Namati ti umuna a pagassawaan a saanda a kasapulan ni Jehova kas Agturay kadakuada. Gapuna, timmaud daytoy a napateg nga isyu: Asino ti addaan iti kalintegan a mangituray? Tapno naan-anay a masungbatan dayta, temporario nga impalubos ti Dios nga agtultuloy nga iturayan ti tao ti bagbagida. Ammona a mapaneknekanto a di agballigi dayta. Iti panaglabas ti ginasut a tawtawen, ti kasta a panagturay ti nakaigapuan ti agsasaruno a didigra a napasaran ti tao. Iti laeng napalabas a 100 a tawen, agarup 100 a milion a tattao ti natay gapu iti gubat—a pakairamanan ti minilion nga inosente a lallaki, babbai, ken ubbing. Paneknekan laeng dayta a “saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.” (Jer. 10:23) Isu a dagiti pudno a Kristiano bigbigenda ni Jehova kas Agturay kadakuada.—Basaen ti Proverbio 3:5, 6.

6. Kasano ti pannakatrato dagiti babbai iti adu a luglugar?

⁶ Agpada a makapaspasar iti kinaranggas dagiti lallaki ken babbai iti daytoy a lubong a kontrolado ni Satanas. (Ecl. 8:9; 1 Juan 5:19) Karaman kadagiti kadaksan a kinaranggas ket ti pannakaabuso dagiti babbai. Inreport ti agarup 30 a porsiento kadagiti babbai iti intero a lubong a rangranggasan ida dagiti assawada wenno dagiti lallaki a karelasionda. Mapabpaboran dagiti lallaki iti dadduma a lugar gapu ta maibagbaga nga isudanto kano ti mangitultuloy iti nagan ti pamiliada ken mangaywan kadagiti nataenganen a nagannakda ken appongda. Adda met dagiti lugar a saanda a kaykayat dagiti annak a babbai, ken ad-adu a maladaga a babbai ti maiparparegreg ngem kadagiti maladaga a lallaki.

7. Ania a kita ti biag ti agpada nga inted ti Dios kadagiti lallaki ken babbai?

⁷ Sigurado a saan a maay-ayo ti Dios iti pannakamaltrato dagiti babbai. Nainkalintegan ken nadayaw ti panangtratona kadakuada. Makita dayta iti panangparsuana ken Eva kas perpekto a tao nga addaan kadagiti kualidad a mamagbalin kenkuana kas nasayaat a kakomplimento ni Adan, imbes a maysa nga adipen. Dayta ti makagapu nga iti ngudo ti maikanem nga aldaw a panamarsua, “nakita ti Dios ti isuamin nga  inaramidna ket, adtoy! nasayaat unay.” (Gen. 1:31) Wen, “isuamin” nga inaramid ni Jehova ket “nasayaat unay.” Agpada nga inikkanna dagiti lallaki ken babbai iti nakasaysayaat a pangrugian!

8. (a) Iladawam ti kababalin ti kaaduan a tattao. (b) Iti intero a pakasaritaan ti tao, siasino dagiti an-anamongan ti Dios?

⁸ Dimmakes ti kababalin ti kaaduan a lallaki ken babbai kalpasan ti panagrebelde idiay Eden, ken ad-adda pay a kimmaro iti napalabas a siglo. Impadto ti Biblia nga agrairanto ti dakes a kababalin iti ‘maudi nga al-aldaw.’ Nakasaksaknap itan ti dakes nga ar-aramid ti tao a mangpaneknek nga agbibiagtayon kadagiti “napeggad a tiempo.” (2 Tim. 3:1-5) Ngem iti intero a pakasaritaan ti tao, an-anamongan ti “Soberano nga Apo Jehova” dagiti lallaki ken babbai nga agtaltalek kenkuana, agtungtungpal iti linlintegna, ken agpaspasakup kenkuana kas Agturay.—Basaen ti Salmo 71:5.

9. Mano a tattao ti nakalasat idi Layus, ken apay?

⁹ Idi dinadael ti Dios ti naranggas a lubong babaen ti Layus idi kaaldawan ni Noe, manmano laeng a tattao ti nakalasat. No sibibiag pay idi a tiempo dagiti kakabsat ni Noe, sigurado a karamanda kadagiti natay iti dayta a layus. (Gen. 5:30) Ngem agpada ti bilang dagiti babbai ken lallaki a nakalasat iti Layus—ni Noe, ti asawana, ti tallo nga annakda a lallaki, ken dagiti assawada. Naispalda gapu ta nagbutengda iti Dios ken inaramidda ti pagayatanna. Amin a tattao a sibibiag ita ket nagtaud kadagidiay a walo nga indibidual nga inanamongan ni Jehova.—Gen. 7:7; 1 Ped. 3:20.

10. Apay nga inanamongan ni Jehova dagiti nadiosan nga assawa dagiti matalek a patriarka?

¹⁰ Kalpasan ti adu a tawen, inanamongan met ti Dios dagiti managbuteng kenkuana nga assawa dagiti matalek a patriarka. Saan koma a kasta ti nagbanaganda no managreklamoda. (Jud. 16) Sigurado a saan a nagrekreklamo ti managraem nga asawa ni Abraham a ni Sara idi pinanawanda ti nanam-ay a biagda idiay Ur ken nagnaedda kadagiti tolda iti sabali a daga. Imbes ketdi, ‘nagtulnog ni Sara ken ni Abraham, nga inawaganna iti “apo.”’ (1 Ped. 3:6) Usigentayo met ni Rebecca, a maysa a naimbag a sagut manipud ken Jehova ken nagbalin a nagsayaat nga asawa. Di pakasdaawan a “nagayat kenkuana [ni Isaac], ket . . . nakasarak iti liwliwa kalpasan ti ipupusay ni inana.” (Gen. 24:67) Makaparagsak ta adda ita iti nagbabaetantayo dagiti nadiosan a babbai a kas kada Sara ken Rebecca!

11. Kasano nga impakita dagiti dua a Hebreo a partera ti kinatured?

¹¹ Immadu iti kasta unay dagiti Israelita kabayatan ti adu a tawtawen a pannakaadipenda idiay Egipto, iti kasta imbilin ni Faraon a mapapatay ti amin a maladaga a lallaki nga ipasngay dagiti Hebreo. Ngem usigentayo ti ulidan dagiti Hebreo a partera a da Sifra ken Pua, a nalabit nangidaulo iti panagpaanak. Situtured a nagkedkedda a mangpapatay kadagiti maladaga gapu iti panagbutengda ken Jehova. Kas gunggona, impaayan ida ti Dios iti bukodda a pampamilia.—Ex. 1:15-21.

12. Ania ti naisangsangayan a naaramidan da Debora ken Jael?

¹² Idi kaaldawan dagiti ukom iti Israel, maysa ni propeta Debora kadagiti babbai nga inanamongan ti Dios. Pinaregtana ni Ukom Barak ken dakkel ti naitulongna kadagiti Israelita tapno makalapsutda iti pannakairurumen. Ngem impadtona a saanto a ni Barak ti mapadayawan iti pannakaabak dagiti Canaanita. Iyawatto ti Dios iti “ima ti maysa a babai” ti panguluen ti buyot dagiti Canaanita a ni Sisera. Kasta ti napasamak idi pinatay isuna ti maysa a saan nga Israelita a babai nga agnagan Jael.—Uk. 4:4-9, 17-22.

13. Ania ti ibaga kadatayo ti Biblia maipapan ken Abigail?

¹³ Maysa met ni Abigail a matalek a babai  a nagbiag agarup 1,100 a tawen sakbay ni Kristo. Isu ket masirib, ngem ni lakayna a Nabal ket nagubsang, awan kaes-eskanna, ken maag. (1 Sam. 25:2, 3, 25) Sinalsalakniban idi ni David ken dagiti lallakina dagiti sanikua ni Nabal, ngem idi nagkiddawda iti taraon, “nangibugkaw [ni Nabal] kadagiti pammabalaw kadakuada” ket awan pulos intedna. Nakapungtot unay ni David ket implanona a papatayen ni Nabal ken dagiti lallakina. Idi nangngeg daytoy ni Abigail, nangala iti taraon ken inumen ket intedna dagita ken David ken kadagiti kakaduana, iti kasta naliklikan ti pannakaibukbok ti dara. (1 Sam. 25:8-18) Idi agangay, imbaga kenkuana ni David: “Bendito koma ni Jehova a Dios ti Israel, a nangibaon kenka itoy nga aldaw a sumabet kaniak!” (1 Sam. 25:32) Idi natayen ni Nabal, innala ni David ni Abigail kas asawana.—1 Sam. 25:37-42.

14. Ania a trabaho ti timmulongan dagiti annak a babbai ni Sallum? Kasano a kasta met ti ar-aramiden ita dagiti Kristiano a babbai?

¹⁴ Adu a lallaki, babbai, ken ubbing ti natay idi dinadael dagiti Babilonio ti Jerusalem ken ti templona idi 607 B.C.E. Natarimaan dagiti pader ti siudad idi 455 B.C.E. iti panangiwanwan ni Nehemias. Karaman kadagidiay timmulong iti pannakatarimaan dagiti pader ket dagiti annak a babbai ni Sallum, maysa a prinsipe ti kagudua ti distrito ti Jerusalem. (Neh. 3:12) Situtulokda a nangaramid iti nanumo a trabaho uray annak ida ti maysa a prinsipe. Apresiarentayo unay ti adu a Kristiano a babbai a siraragsak a mangsupsuporta iti nadumaduma a pamay-an kadagiti proyekto a panagbangon!

15. Ania a pribilehio ti intalek ti Dios ken Maria?

¹⁵ Sakbay ken kabayatan ti umuna a siglo C.E., adu a babbai ti nangitalkan ni Jehova iti nagsayaat a pribilehio. Maysa kadakuada ti birhen nga agnagan Maria. Nupay naitulagen a mayasawa ken Jose, simimilagro a nagsikog babaen ti nasantuan nga espiritu. Apay nga isu ti pinili ti Dios nga agbalin nga ina ni Jesus? Addaan la ketdi ni Maria kadagiti naespirituan a kualidad a makatulong iti panangpadakkelna iti perpekto nga anakna. Anian a nagdakkel a pribilehio ti agbalin nga ina ti katan-okan a tao a nagbiag pay laeng ditoy daga!—Mat. 1:18-25.

16. Mangted iti pagarigan no kasano a trinato ni Jesus dagiti babbai.

¹⁶ Siaasi a trinato ni Jesus dagiti babbai. Kas pagarigan, usigentayo ti inaramidna iti maysa a babai a 12 a tawenen nga agpadpadara. Immasideg daytoy a babai iti likudan ni Jesus nga adda iti tengnga ti bunggoy ket sinagidna ti kawesna. Imbes a tubngaren ni Jesus, siaasi a kinunana: “Anak, ti pammatim pinaimbagnaka. Mapanka a sitatalna, ket sumalun-atka koma iti nadagsen a sakitmo.”—Mar. 5:25-34.

17. Ania a milagro ti napasamak idi Pentecostes 33 C.E.?

¹⁷ Sumagmamano a babbai nga adalan ni Jesus ti nagserbi kenkuana ken kadagiti apostolna. (Luc. 8:1-3) Ket idi Pentecostes 33 C.E., agarup 120 a lallaki ken babbai ti immawat iti espiritu ti Dios iti naisangsangayan a pamay-an. (Basaen ti Aramid 2:1-4.) Dayta a pannakaiparukpok ti nasantuan nga espiritu ket naipadto iti daytoy a sasao ni Jehova: “Iparukpokko ti espirituk iti tunggal kita ti lasag, ket ti annakyo a lallaki ken ti annakyo a babbai sigurado nga agipadtodanto . . . Ket uray kadagiti adipen[ko] a lallaki ken kadagiti adipen[ko] a babbai kadagidiay nga aldaw iparukpokkonto ti espirituk.” (Joel 2:28, 29) Babaen iti dayta a milagro idi aldaw ti Pentecostes, impakita ti Dios nga inikkatnan ti anamongna iti apostata nga Israel ket intedna dayta iti “Israel ti Dios,” a buklen dagiti lallaki ken babbai. (Gal. 3:28; 6:15, 16) Karaman kadagiti Kristiano a babbai a nakiraman iti ministerio idi umuna a siglo ket ti uppat a babbalasang ni Felipe nga ebanghelisador.—Ara. 21:8, 9.

18, 19. (a) Maipapan iti pudno a panagdayaw, ania a pribilehio ti intalek ti Dios kadagiti lallaki ken babbai? (b) Ania ti kinuna ti salmista maipapan kadagiti babbai a mangiwarwaragawag iti naimbag a damag?

¹⁸ Idi dekada 1870, adda sumagmamano a lallaki ken babbai a nangipakita iti nasged nga interes iti pudno a panagdayaw. Isuda ti immuna a nakipaset iti kaitungpalan daytoy a padto ni Jesus: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.”—Mat. 24:14.

¹⁹ Daydi a bassit a grupo dagiti Estudiante ti Biblia ket nagbalin itan nga agarup 8,000,000 a Saksi ni Jehova. Nasurok a 11,000,000 a dadduma pay ti nangipakita iti interes iti Biblia ken iti trabahotayo babaen ti itatabunoda iti tinawen a Pananglaglagip iti ipapatay ni Jesus. Iti adu a daga, babbai ti kaaduan kadagitoy a timmabuno. Kasta met, babbai ti kaaduan kadagiti nasurok a 1,000,000 nga amin-tiempo a manangiwaragawag iti Pagarian iti intero a lubong. Talaga nga inikkan ti Dios dagiti matalek a babbai iti pribilehio a makiraman iti kaitungpalan ti kinuna ti salmista: “Ni met laeng Jehova ipaayna ti sasao; dagiti babbai a mangibagbaga iti naimbag a damag ket dakkel a buyot.”—Sal. 68:11.

20. Ania dagiti nagsayaat nga iramantayo iti panagadaltayo?

²⁰ Saantayo a madakamat amin dagiti matalek a babbai iti Biblia. Ngem mabalintayo a basaen ti maipapan kadakuada iti Sao ti Dios ken kadagiti literaturatayo. Kas pagarigan, mabalintayo nga utoben ti kinasungdo ni Ruth. (Ruth 1:16, 17) Mapabileg met ti pammatitayo no basaentayo ti maipapan ken Reyna Ester iti libro ti Biblia a naipanagan kenkuana ken kadagiti artikulo a maipapan kenkuana. Makagunggona met no kastoy ti aramidentayo iti Panagdaydayaw ti Pamiliatayo. No awan kaduatayo, mabalintay nga adalen dagiti kasta a topiko iti personal a panagadaltayo.

21. Kasano nga impakita dagiti nadiosan a babbai ti kinamatalekda ken Jehova kadagiti narigat a kasasaad?

²¹ Nalawag a bembendisionan ni Jehova ti trabaho a panangasaba dagiti Kristiano a babbai ken supsuportaranna ida kadagiti narigat a kasasaad. Kas pagarigan, idi tiempo ti panagturay dagiti Nazi ken Komunista, adu a nadiosan a babbai ti naparparigat ken dadduma ti natay pay ketdi gapu iti panagtulnogda iti Dios. Ngem nakapagtalinaedda a matalek iti tulong ni Jehova. (Ara. 5:29) Kas iti napalabas, supsuportaran met ita dagiti kakabsattayo a babbai ken lallaki ti panagturay ti Dios. Kas iti kasasaad dagidi nagkauna nga Israelita, arigna ig-iggaman met ni Jehova ti makannawan nga imada ken ibagbagana: “Dika agbuteng. Siak tulongankanto.”—Isa. 41:10-13.

22. Ania dagiti segseggaantayo a pribilehio iti masanguanan?

²² Iti asidegen a masanguanan, dagiti nadiosan a lallaki ken babbai pagbalinendanto daytoy daga a paraiso ken tulonganda ti minilion a mapagungar a mangammo iti nadayag a panggep ni Jehova. Bayat nga ur-urayentayo dayta, datayo man ket lalaki wenno babai, ipategtayo koma ti pribilehiotayo nga agserbi kenkuana iti “abagan-abaga.”—Sof. 3:9.