1, 2. (a) Apay a napateg kadagiti Kristiano ti agmatalek iti Dios, ken kasano a nainaig dayta iti panagbalin a neutral? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Pangipakpakitaan dagiti tattao iti kinamatalekda, ket ania ti mabalin a resulta dayta?

KANAYON nga isyu ti kinamatalek ken neutralidad para kadagiti pudno a Kristiano saan laeng nga iti panawen ti gubat. Apay? Gapu ta amin a nagdedikar ken Jehova inkarida nga ayaten, agmatalek, ken agtulnogda kenkuana. (1 Juan 5:3) Kayattayo ti agtulnog kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova, sadinoman ti ayantayo ken aniaman ti nasion, puli, ken kulturatayo. Ti kinamatalektayo ken Jehova ken iti Pagarianna ket napatpateg ngem iti aniaman a relasiontayo iti sabsabali. (Mat. 6:33) Kalikaguman dayta nga agtalinaed a neutral dagiti Kristiano kadagiti panagbibinnusor ken panagririri iti daytoy a lubong.—Isa. 2:4; basaen ti Juan 17:11, 15, 16.

² Marikna dagiti saantayo a kapammatian a masapul a matalekda iti nasion, tribu, kultura wenno uray kadagiti mangibagi iti pagilianda iti isports. Nagresulta dayta iti kompetision ken panagririri, ken iti nakaro a kasasaad, panagpipinnatay ken panagiinnibus iti puli. Iti panangikagumaan ti tao a mangsolbar kadagita  nga isyu, mabalin a maapektarantayo wenno uray ti pamiliatayo gapu ta kamengnatayo ti kagimongan. Pinarsua ti Dios ti tao a makailasin iti naimbag ken dakes, isu a mabalin nga adda dagiti desision ti gobierno ti tao a mangapektar iti panangilasintayo iti umiso ken nainkalintegan. (Gen. 1:27; Deut. 32:4) Ania ti aramidentayo kadagita a kasasaad? Nalaka laeng ti makiraman kadagiti pakaseknan ti lubong ken mairaman kadagiti panagbibinnusor.

3, 4. (a) Apay nga agtalinaed a neutral dagiti Kristiano kadagiti isyu iti daytoy a lubong? (b) Ania ti mausig iti daytoy nga artikulo?

³ Dagiti institusion a mangtartarawidwid iti kagimongan ti tao mabalin a diktaranda dagiti tattao a makiraman kadagiti tumaud a panagbibinnusor. Ngem kas pudno a Kristiano, saantayo a makiraman kadagiti napolitikaan a panagbibinnusor iti lubong wenno uray agawit iti armas. (Mat. 26:52) Saantayo nga agpaisurot a makiraman iti panangitan-ok iti maysa a paset ti lubong ni Satanas iti sabali. (2 Cor. 2:11) Gapu ta saantayo a paset ti lubong, saantayo ngarud a makiraman kadagiti isyu wenno panagbibinnusor iti lubong.—Basaen ti Juan 15:18, 19.

⁴ Gapu ta imperpektotayo, dadduma ti mabalin a marigatan pay laeng a mangikkat kadagiti kababalin a mabalin a mamagsisina iti maysa ken maysa. (Jer. 17:9; Efe. 4:22-24) Gapuna, adalentayo iti daytoy nga artikulo ti dadduma kadagiti prinsipio a makatulong kadatayo a mangikkat kadagita a kababalin. Usigentayo met no kasano a masanaytayo ti isip ken konsiensiatayo nga agmatalek iti Pagarian ti Dios.

5, 6. Ania ti impakita ni Jesus nupay nagduduma ti puli iti nasion a nagnaedanna, ken apay?

⁵ No saanmo nga ammo ti aramidem iti maysa a situasion, nasayaat no isaludsodmo iti bagim, ‘Ania ngata koma ti inaramid ni Jesus?’ Nagnaed ni Jesus iti nasion a buklen dagiti tattao a naggapu iti nagduduma a rehion, kas iti Judea, Galilea, Samaria, ken dadduma pay. Ipakita dagiti salaysay iti Biblia nga adda panagririri dagiti tattao manipud kadagita a lugar. (Juan 4:9) Saan met nga agtunos dagiti Fariseo ken dagiti Saduceo (Ara. 23:6-9), dagiti umili ken dagiti agsingsingir iti buis (Mat. 9:11), ken dagiti nangato ti nagadalanna ken dagiti nababa ti adalna. (Juan 7:49) Idi umuna a siglo, ti Israel ket inturayan dagiti Romano, a kagurgura dagiti umili. Nupay indagadag ni Jesus ti kinapudno ken binigbigna a nangrugi kadagiti Judio ti pannakaisalakan, saanna a pulos nga imparegta kadagiti adalanna a makiramanda kadagiti panagsusupiat. (Juan 4:22) Imbes ketdi, insurona nga ayatenda ti amin a tattao.—Luc. 10:27.

⁶ Apay a saan a sinuportaran ni Jesus ti panangidumduma dagiti Judio? Gapu ta awan ti dasdasiganda ken ni Amana. Idi pinarsua ni Jehova ti lalaki ken babai babaen iti Anakna, pinanggepna a punnuenda ti intero a daga kadagiti nagduduma a puli. (Gen. 1:27, 28) Awan ti ibilang ni Jehova ken ni Jesus a natantan-ok a puli, nasionalidad, wenno lengguahe. (Ara. 10:34, 35; Apoc. 7:9, 13, 14) Masapul a tuladentayo ti perpekto nga ulidanda.—Mat. 5:43-48.

7, 8. (a) Ania nga isyu ti masapul a dasigan dagiti Kristiano? (b) Ania ti masapul a bigbigen dagiti Kristiano mainaig iti panangsolbar kadagiti problema iti kagimongan ken iti politika?

⁷ Ngem adda isyu a masapul a dasigantayo—ti panangsuporta iti kalintegan ni Jehova a mangituray iti uniberso. Nangrugi dayta idiay Eden idi kinarit ni Satanas ti panangituray ni Jehova. Ita, masapul nga ikeddeng ti maysa no asino ti patienna a nasaysayaat a mangituray, ti Dios wenno ni Satanas. Dasdasigam kadi ni Jehova babaen iti  panagtulnogmo kadagiti linteg ken pagalagadanna imbes nga aramidem ti kaykayatmo? Bigbigem kadi a ti laeng Pagarian ti solusion dagiti pakarigatan ti tao? Wenno patiem a kabaelan ti tao nga iturayan ti bagina?—Gen. 3:4, 5.

⁸ Ipakita dagiti sungbatmo kadagita a saludsod no ania ti ibagam no damagenda ti opinionmo mainaig kadagiti isyu iti lubong. Nabayagen nga ikagkagumaan a solbaren dagiti politiko, aktibista, ken repormador dagiti mamagsisina nga isyu. Mabalin a napudno ken nasayaat met ti motiboda. Ngem bigbigen dagiti Kristiano a ti laeng Pagarian ti Dios ti makasolbar iti problema ti tao ken makaipaay iti pudno a hustisia. Masapul nga ipabiangtayo dayta ken Jehova. Maysa pay, no mangirekomenda ti tunggal Kristiano iti solusion nga ammona a kasayaatan, saan ngata a mabingaybingay ti kongregasion?

9. Idi umuna a siglo, ania ti timmaud a problema iti kongregasion ti Corinto, ngem ania a solusion ti inrekomenda ni Pablo?

⁹ Kitaentayo no kasano a nagtignay ti dadduma a Kristiano idi umuna a siglo maipapan iti pannakabingaybingay a timmaud iti kongregasion. Kinuna ti dadduma nga indibidual a taga-Corinto: “‘Kaduanak ni Pablo,’ ‘Ngem siak kaduanak ni Apolos,’ ‘Ngem siak kaduanak ni Cefas,’ ‘Ngem siak kaduanak ni Kristo.’” (1 Cor. 1:10-12) Aniaman ti makagapu iti dayta nga isyu, nakapungtot ni apostol Pablo iti resulta dayta. Insaludsodna: “Nasinasina aya ni Cristo?” (1 Cor. 1:13, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ania ti solusion ti kasta a nabingay a kapanunotan? Binagbagaan ni Pablo dagiti Kristiano idi: “Ita bagbagaankayo, kakabsat, babaen ti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo a rebbeng nga agsaokayo amin a sangsangkatunos, ket awan koma dagiti panaglalasin kadakayo, no di ket naan-anay nga agkaykaysakayo koma iti isu met laeng a panunot ken iti isu met laeng a wagas ti panagpampanunot.” Awan met koma ti pannakabingaybingay iti kongregasion Kristiano ita.—Basaen ti Roma 16:17, 18.

10. Kasano nga inyilustrar ni apostol Pablo no apay a masapul nga agtalinaed a neutral dagiti Kristiano kadagiti isyu iti daytoy a lubong?

¹⁰ Pinaregta ni Pablo dagiti napulotan a Kristiano nga ipamaysada ti panunotda iti nailangitan a namnamada imbes a kadagiti bambanag ditoy daga. (Fil. 3:17-20) * Agserbida a kas embahador a mangisuno ken Kristo. Saan a makibiang dagiti embahador kadagiti isyu iti nasion a nakaibaonanda. (2 Cor. 5:20) Dagiti Kristiano nga addaan namnama nga agbiag ditoy daga ket iturayan met ti Pagarian ti Dios, isu a saan a rumbeng a makiramanda kadagiti isyu iti lubong.

11, 12. (a) Kadagiti ania a kasasaad a mabalin a narigat a taginayonen ti maysa a Kristiano ti kinamatalekna iti Pagarian ti Dios? (b) Ania nga isyu ti nakaipasanguan ti maysa a Kristiano, ket kasano a napagballigianna dayta?

¹¹ Iti kaaduan a paset ti lubong, nasinged ken agkaykaysa dagiti komunidad gapu iti agpapada a pakasaritaan, kultura, ken lengguahe nga ipampannakkel dagiti tattao iti dayta a lugar. Kadagita a kasasaad, masapul a sanayen dagiti Kristiano ti isip ken konsiensiada nga agtignay a siuumiso no tumaud dagiti isyu mainaig iti panagbalin a neutral. Kasano a maaramidda dayta?

¹² Alaentayo a pagarigan ni Mirjeta * a manipud iti maysa a rehion ti sigud a Yugoslavia. Naisuro kenkuana a guraenna dagiti  taga-Serbia. Idi naammuanna a saan a mangidumduma ni Jehova ken ni Satanas ti makin-gapuanan iti panagririri dagiti puli, inkagumaanna nga iwaksi ti panangipangpangrunana iti pagilianna. Ngem idi nangrugi nga aglalaban dagiti etniko a grupo iti lugarda, nagsubli ti sigud a karirikna ni Mirjeta ket marigatanen a mangasaba kadagiti taga-Serbia. Ngem nabigbigna a saan nga umiso nga urayenna lattan a maikkat ti kasta a rikriknana. Nagpatulong ken Jehova babaen iti kararag tapno mapagballigianna dayta ken maparang-ayna ti serbisiona ket makapagpayunir. Kinunana: “Nabigbigko a ti panangipamaysa iti ministerio ti kasayaatan a makatulong. Iti ministerio, ikagkagumaak a tuladen ti kinamanagayat ni Jehova, ket nakitak nga in-inut a naikkat ti negatibo a rikriknak.”

13. (a) Ania a situasion ti nakasaktan ti maysa a kabsat, ngem ania ti inaramidna? (b) Ania ti masursurotayo iti kapadasan ni Zoila?

¹³ Kitaentayo met ti kapadasan ni Zoila. Dati a taga-Mexico ngem makigimgimong itan iti maysa a kongregasion idiay Europe. Napaliiwna nga adda dagiti kakabsat a taga-Latin America a manguy-uyaw iti pagilian, kaugalian, ken uray ti musikada. No sika ti adda iti dayta a kasasaad, ania ti aramidem? Siempre, nasaktan ni Zoila iti dayta. Ngem makomendaran ta nagpatulong ken Jehova tapno maikkat dagiti negatibo a rikriknana. Masapul a bigbigentayo nga adda latta dagiti kakabsat a maipaspasango iti kasta a kasasaad. Saantayo a pulos kayat ti agsao wenno agaramid iti bambanag a mamagsisina wenno adda asinoman a dasigantayo kadagiti kakabsattayo wenno iti sabsabali a tattao.—Roma 14:19; 2 Cor. 6:3.

14. Kasano a sanayen dagiti Kristiano ti isip ken konsiensiada tapno makapagmatalekda?

¹⁴ Napadakkelka kadi wenno nasursurom iti aglawlawmo ti dumasig iti nasion wenno kadagiti kailiam? Marikriknam kadi pay laeng dayta? Saan koma nga ipalubos dagiti Kristiano a ti nasionalistiko a rikrikna ti mangdadael iti panangmatmatda iti sabsabali. Ngem kasano no adda negatibo a panangmatmatmo kadagiti sabali ti nasion, kultura, lengguahe, wenno pulida? Ngarud, naimbag no utobem no ania ti panangmatmat ni Jehova iti nasionalismo ken iti panangidumduma. Nagsayaat a pagadalan iti personal a panagadal wenno iti panagdaydayaw ti pamiliam ti nasukimatmo maipapan iti dayta ken dagiti mainaig a topiko. Kalpasanna, ikararagmo ken Jehova a tulongannaka a mangawat ken mangipapuso iti panangmatmatna mainaig kadagita.—Basaen ti Roma 12:2.

15, 16. (a) Ania ti namnamaentayo a reaksion ti dadduma iti panagtalinaedtayo a matalek iti Dios? (b) Kasano a matulongan dagiti nagannak dagiti annakda nga agbalin a matalek kas maysa a Kristiano?

¹⁵ Di agbayag, maipasango ti amin nga adipen ni Jehova kadagiti situasion nga idiktar ti konsiensiada nga agtalinaedda a naiduma iti dadduma—dagiti man katrabahuan, kaklase, kaarruba, kabagian, wenno dadduma pay. (1 Ped. 2:19) Ngem masapul a naidumatayo! Namnamaentayo a kaguranatayo ti lubong gapu iti takdertayo. Impakpakauna dayta ni Jesus. Adu a bumusbusor ti saan a mangipateg kadagiti isyu a nairaman iti neutral a takdertayo kas Kristiano. Ngem para kadatayo, daytoy ti kapatgan.

¹⁶ Ti panagmatalek ken Jehova kalikagumanna ti panagbalintayo a natibker uray maipasangotayo kadagiti pamutbuteng. (Dan. 3:16-18) Ti panagbuteng iti tao ket mapasaran ti amin aniaman ti edadna. Ngem nangnangruna a marigatan dagiti agtutubo nga agbalin a naiduma. No maipaspasango dagiti annakmo iti problema maipapan iti panagsaludo iti bandera wenno  nailian a selebrasion, sidadaanka koma a tumulong kadakuada. Bayat ti Panagdaydayaw ti Pamiliayo, tulonganyo dagiti annakyo a mangtarus no ania ti panangmatmat ni Jehova maipapan kadagita a banag tapno situtured a mapagballigianda dagita. Isuroyo ida a mangidepensa iti patpatienda iti nalawag ken nadayaw a pamay-an. (Roma 1:16) No kasapulan, kasaritayo dagiti mannursuro dagiti annakyo ket ilawlawagyo dagiti patpatientayo.

17. Ania a kababalin ti masapul a liklikantayo, ken apay?

¹⁷ Gagangay laeng nga ipategtayo ti lugar a dimmakkelantayo. Ngem masapul a liklikantayo nga ibilang a nasaysayaat ti pagilian, kultura, lengguahe, ken taraontayo ngem iti sabsabali. Tapno naragsak ti biagtayo, pinarsua ni Jehova ti nagduduma a kita ti bambanag. (Sal. 104:24; Apoc. 4:11) Saantayo ngarud nga ikompara a nasaysayaat ti pamay-antayo ngem iti sabali.

18. Apay a bendisionannatayo ni Jehova no tuladentayo ti panangmatmatna?

¹⁸ Kayat ti Dios a maammuan ti amin a kita ti tao ti umiso a pannakaammo ken agbiagda nga agnanayon. (Juan 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) No sidadaan nga awatentayo ti umiso nga ideya ti dadduma, manayonan ti pannakaammotayo ken agtalinaed ti panagkaykaysatayo kas Kristiano. Tapno agtalinaedtayo a matalek ken Jehova, masapul a liklikantayo ti makiraman kadagiti isyu iti daytoy a lubong. Kaguratayo ti kinapannakkel ken panagsasalisal iti lubong ni Satanas. Agyamantayo unay ken Jehova ta insuronatayo a mangayat iti talna ken agbalin a napakumbaba! Tuladentayo ngarud ti salmista a nangikuna: “Adtoy! Anian a nagimbag ken anian a makaay-ayo a dagiti agkakabsat agnaedda a sangsangkamaysa buyogen ti panagtutunos!”—Sal. 133:1.