1, 2. (a) Ania dagiti pakaseknan ti dadduma a nagannak no tin-edyeren dagiti annakda? (b) Kasano a rumang-ay dagiti Kristiano nga annak bayat ti kinaagtutuboda?

MARAGSAKAN dagiti Kristiano a nagannak no makitada nga agbautisar ti anakda. “Saanmi a mailadawan ti ragsakmi. Siempre, agyamankami ta kayat dagiti annakmi ti agserbi ken Jehova,” kinuna ni Berenice nga addaan iti uppat nga annak a nagbautisar sakbay nga agtawenda iti 14. Kinunana pay: “Ngem ammomi met a kas tin-edyer, adu a problema ti mabalin a pakaipasanguan dagiti annakmi.” Mabalin a maawatam ti pakaseknan ni Berenice no addaanka iti tin-edyer wenno bumaro wenno bumalasang nga anak.

² Nupay ammotayo a ti tawtawen a panagbalin a tin-edyer ket agpadpada a narigat para kadagiti nagannak ken tin-edyer, kinuna ti maysa nga eksperto maipapan iti panangpadakkel iti anak: “Ti panagbalin a tin-edyer ket saan a panawen a panagbalin a ‘maag’ wenno ‘panagub-ubingan.’ Daytoy ket nagpateg a panawen nga agbalbaliw ti emosion, pannakilangen, ken ti abilidadda nga agpanunot.” Bayat a tin-edyer dagiti annakmo, mabalin a mapatanorda ti nasinged a relasion ken Jehova, mangikeddeng ken ragpatenda dagiti kalatda iti ministerio, ken ikagumaanda ti agdedikar ken Jehova ket tungpalenda ti dedikasionda. Mabalin a makitada a ti panagbalin a  tin-edyer ket nasayaat a panawen ti panagrang-ayda iti naespirituan, kas iti inaramid ni Jesus idi agtutubo pay. (Basaen ti Lucas 2:52.) Ania ti pasetmo kas maysa a nagannak kadagita a nagpateg a tawen ti panagdakkel? Usigem no kasano nga impakita ni Jesus ti ayat, kinapakumbaba, ken pannakaawat idi nagmataenganen. Kasano a matulongannaka dagitoy a kualidad tapno matulongam ti anakmo a tin-edyer nga agserbi ken Jehova?

3. Apay a maibaga ni Jesus a gagayyemna dagiti apostolna?

³ Maysa a naayat ken matalek a gayyem ni Jesus. (Basaen ti Juan 15:15.) Idi panawen ti Biblia, saan a gagangay nga ibaga ti apo ti sangakabbalayan dagiti pampanunoten ken rikriknana kadagiti adipenna. Ngem impakita ni Jesus kadagiti matalek nga apostolna nga isu ket apo ken gayyemda. Nakilangen kadakuada, imbagana kadakuada ti rikriknana, ken dimngeg a naimbag no ibagada dagiti pakaseknanda. (Mar. 6:30-32) Gapu iti naayat a pannakikomunikarna kadakuada, nagbalin a nasinged ni Jesus kadagiti apostolna ken dayta ti nangisagana kadakuada kadagiti kanayonan a responsabilidad iti panagserbida iti Dios.

4. Kasano nga agbalinka a gayyem ti anakmo a saan a mapukaw ti autoridadmo kas nagannak? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

⁴ Kinuna ni Michael nga addaan iti dua nga annak: “Kas nagannak, nupay saantayo nga agbalin a kapatadan dagiti annaktayo, mabalin nga agbalintayo a gayyemda.” Kanayon nga agkadua dagiti aggayyem. Buyogen iti kararag, usigem no mabalin a baliwam ti eskediulmo iti trabaho wenno dadduma pay nga aramidem tapno ad-adu ti panawenmo a makilangen kadagiti annakmo. Kanayon met a pagsaritaan ti aggayyem ti magusgustuanda. Ngarud, ikagumaam a tagiragsaken dagiti pagay-ayat wenno magusgustuan ti tin-edyer nga anakmo—ti paboritona a musika, pelikula, wenno ay-ayam. Kinuna ni Ilaria a taga-Italy: “Dengdenggen met dagiti nagannakko ti musika a dengdenggek. Kinapudnona, nagbalin a kasingedan a gayyemko ni tatangko, ken saanak a mabain a mangibaga kenkuana uray dagiti sensitibo a bambanag.” No agbalinka a gayyem kadagiti tin-edyer nga annakmo ken tulongam ida nga agbalin a ‘nasinged ken Jehova,’ saan a mapukaw ti autoridadmo kas nagannak. (Sal. 25:14) Imbes ketdi, ipakpakitam nga ay-ayatem ken raraemem ida, ken mariknada a nalakaka a maasitgan. Gapuna, mabalin nga ad-adda a maibagada kenka dagiti pakaseknanda.

5. Ania ti inaramid ni Jesus tapno marikna dagiti adalanna a naragsak ti panangusar iti biag nga agserbi ken Jehova?

⁵ Kayat ni Jesus a marikna dagiti adalan ken gagayyemna a naragsak ti panangusar iti biag nga agserbi ken Jehova. Gapuna, kayatna a naregta a makipaset dagiti adalanna kadagiti naespirituan nga aktibidad. Kinapudnona, kayat ni Jesus nga agbalinda a napasnek nga agaramid kadagiti adalan! Impasiguradona kadagiti adalanna a tulonganna ida nga agballigi.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. Apay a ti panangipasdek ken panangtaginayon iti nasayaat a naespirituan a rutina ket panangipakita iti ayat kadagiti annak?

⁶ Kayatmo a kanayon a nasalun-at iti naespirituan dagiti tin-edyer nga annakmo. Ken kayat ti Dios a padakkelem dagiti annakmo “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efe. 6:4) Isu nga usarem ti inted ti Dios nga autoridadmo a mangipasdek ken mangtaginayon iti naespirituan a rutina. Kas panangyilustrar: Kayatmo a makaadal dagiti annakmo gapu ta napateg ti panagadalda ken kayatmo nga ipategda ti panagadal. Kasta met, kayat dagiti naayat a nagannak a magunggonaan dagiti annakda iti “panangiturong-panunot ni Jehova” kadagiti gimong iti kongregasion ken iti dadduma a naespirituan a programa. Gapu ta napateg ti nadiosan nga edukasion, ikagumaam nga ipasagepsep kadagiti annakmo ti panagayat kadagiti  naespirituan a bambanag ken panangipateg iti sirib. (Prov. 24:14) Kas iti inaramid ni Jesus, tulongam met dagiti tin-edyer nga annakmo nga agballigi iti ministerio. Tulongam ida a mangayat iti panangisuro iti Sao ti Dios ken maaddaan iti regular nga eskediul a mangasaba.

⁷ Kasano a makatulong kadagiti tin-edyer ti regular a naespirituan a rutina? Inamin ni Erin a taga-South Africa: “Kas ubbing, masansan nga agreklamokami iti panagadal iti Biblia, pannakigimong, ken panangasaba. No dadduma, igagarami a singaen ti panagadal ti pamilia tapno saankami a makiraman. Ngem saan a pulos simmuko dagiti nagannakmi.” Innayonna: “Nakatulong kaniak dayta a panangsanay tapno agbalinak a naanus. No masinga ti naespirituan a rutinak ita, kayatko a maisublik a dagus dayta agingga a posible. Saanko koma a napatanor dayta a kababalin no saan a nagbalin a natibker dagiti nagannakmi iti panangtaginayon iti nasayaat a naespirituan a rutina. No simmukoda koma, masiguradok a nalaklakak koma ita a liwayan dagiti gimong ken ti dadduma a naespirituan nga aktibidad.

8. (a) Kasano a binigbig ni Jesus dagiti limitasionna? (b) Ania ti epekto ti kinapakumbaba ni Jesus kadagiti adalanna?

⁸ Nupay perpekto ni Jesus, nagpannuray ken Jehova ken sipapakumbaba a binigbigna dagiti limitasionna. (Basaen ti Juan 5:19.) Naksayan kadi ti panagraem dagiti adalan ken Jesus gapu iti kinapakumbabana? Saan a pulos. Kinapudnona, idi ad-adda a nagpannuray ken Jehova, ad-adda met a nagtalek dagiti adalanna kenkuana. Idi agangay, tinuladda ti kinapakumbaba ni Jesus.—Ara. 3:12, 13, 16.

9. Ania ti epektona kadagiti tin-edyer nga annakmo no sipapakumbaba nga agpadispensarka ken bigbigem dagiti limitasionmo?

⁹ Saantayo a kas ken Jesus. Nakaad-adu ti saantayo a kabaelan, imperpektotayo, ken agkamalitayo. Gapuna, sipapakumbaba a bigbigem dagiti limitasionmo ken aminem dagiti kamalim. (1 Juan 1:8) Asino kadi ti ad-adda a raemem? Ti amo a mangbigbig kadagiti kamalina wenno ti maysa a saan nga agpadpadispensar? No mangngeg ti tin-edyer nga anakmo nga agpadispensarka kadagiti kamalim, ad-adda a raemennaka. Mabalin a masursurona met nga aminen dagiti kamalina. “Inaminmi dagiti kamalimi, ket dayta ti nangtignay kadagiti annakmi a mangibaga kadakami kadagiti problemada,” kuna ni Rosemary nga addaan iti tallo a dadakkelen nga annak. “Binigbigmi dagiti limitasionmi, isu nga insuromi kadagiti annakmi no sadino ti pakasarakanda iti kasayaatan a solusion dagiti problemada. No agkasapulanda iti tulong, kanayon nga iturongmi ida kadagiti naibatay iti Biblia a publikasiontayo, ken sangsangkamaysa nga agkararagkami.”

10. Kasano nga impakita ni Jesus ti kinapakumbaba no mangted iti bilin kadagiti pasurotna?

¹⁰ Adda autoridad ni Jesus a mangbilin kadagiti pasurotna. Nupay kasta, kanayon a sipapakumbaba a nangted kadagiti rason no apay nga ibilinna ti maysa a banag. Kas pagarigan, saanna laeng nga imbaga kadagiti pasurotna nga itultuloyda a sapulen nga umuna ti Pagarian ken ti kinalinteg ti Dios no di ket kinunana: “Ket amin dagitoy sabali pay a bambanag mainayonto kadakayo.” Kalpasan nga imbagana ti, “Isardengyo ti mangukom,” imbaga ni Jesus no apay: “Tapno saankayo a maukom; ta iti panangukom a panguk-ukomyo, maukomkayto.”—Mat. 6:31–7:2.

11. No maitutop, apay a nasayaat nga ilawlawagmo dagiti rason no apay a nangaramidka iti desision wenno linteg a surotenna?

¹¹ No maitutop, ilawlawagmo dagiti rason no apay a nagaramidka iti desision wenno linteg a surotenna. No maawatan ti tin-edyer nga anakmo ti kapanunotam, mabalin nga ad-adda a situtulok nga agtulnog kenka. Kinuna ni Barry a nangpadakkel iti uppat nga annak: “No ibagam dagiti rason, agtalek kenka dagiti tin-edyer gapu ta makitada a nainkalintegan  dagiti desisionmo ken saan laeng a gapu ta kayatmo.” Agbalbalin met nga adulto ti tin-edyer iti bukodna a ‘pannakabalin nga agrason.’ (Roma 12:1) Inlawlawag ni Barry: “Masapul a masursuro dagiti tin-edyer ti agdesision a naibatay iti nainkalintegan a rason, saan a maigapu iti rikna wenno emosion.” (Sal. 119:34) No sipapakumbaba nga ibagam dagiti makagapu kadagiti desisionmo, marikna ti anakmo nga ammom nga agbalbalinen a nataengan, ket masursurona ti agdesision a bukodna babaen iti ‘pannakabalinna nga agrason.’

12. Kasano nga inusar ni Jesus ti pannakaawat tapno matulonganna ni Pedro?

¹² Impakita ni Jesus ti pannakaawat ken tinarusanna no ania a tulong ti kasapulan dagiti adalanna. Kas pagarigan, nasayaat ti panggep ni apostol Pedro idi imbagana ken Jesus a kaasianna ti bagina tapno saan a mapapatay. Nupay kasta, ammo ni Jesus a di umiso ti pampanunoten ni Pedro. Tapno matulonganna ni Pedro ken ti dadduma nga adalan, nangted ni Jesus iti prangka a balakad, inlawlawagna no ania ti pagdaksan ti panangyun-una iti bukod a pagimbagan, ken imbinsabinsana dagiti bendision iti panagsakripisio. (Mat. 16:21-27) Nasursuro ni Pedro ti leksion.—1 Ped. 2:20, 21.

13, 14. (a) Ania ti mangipakita a kumapkapuyen ti pammati ti anakmo? (b) Kasano a mausarmo ti pannakaawat tapno matarusam ken talaga a matulongam ti tin-edyer nga anakmo?

¹³ Ikararagmo ken Jehova a maaddaanka iti pannakaawat tapno matarusam no ania a tulong ti kasapulan ti anakmo. (Sal. 32:8) Kas pagarigan, ania ti mabalin a mangipakita a kumapkapuyen ti pammati ti anakmo? Nalabit saanen a naragsak, babalawenna dagiti kakabsat, wenno nagbalin a manangilimed. Saanmo a dagus a panunoten a doble ti panagbiagna wenno nakaaramid iti nadagsen a basol. * Iti sabali a bangir, saanmo nga iyaleng-aleng dagita a pagilasinan wenno laglag-anen ti panagputputong ti anakmo nga ibilangmo a paset laeng ti panagdakkelna.

¹⁴ Kas ken Jesus, agsaludsodka nga addaan panagraem ken iti nasayaat a pamay-an. No kasano nga adda maibelleng a danum no sipapartak a yaonmo ti sangatimba a danum iti bubon, mabalin met a masayang ti nagpateg a  gundawaymo a mangammo iti pampanunoten ken rikrikna ti anakmo no komprontaem wenno pilitem a makisarita. (Basaen ti Proverbio 20:5.) Kinuna ni Ilaria a nadakamat itay: “Bayat ti kinatin-edyerko, nabingay ti panunotko no itultuloyko ti magna a maitunos iti kinapudno wenno ad-adu a tiempo ti usarek a makilangen kadagiti kaklasek. Nagbaliw ti kababalinko gapu iti dayta a pakariribukak, ket nadlaw dayta dagiti nagannakko. Maysa a rabii, imbagada a madmadlawda a saanak a naragsak, ken sinaludsodda no ania ti problemak. Nakasangitak, imbagak ti problema, ken nagpatulongak. Inarakupdak ken imbagada a maawatandak, ken inkarida a tulongandak.” Dagus a nagtignay dagiti nagannak ni Ilaria ket tinulonganda a maaddaan iti nasayaat a gagayyem iti uneg ti kongregasion.

15. Ilawlawagmo no kasano nga impakita ni Jesus ti pannakaawat iti pannakilangenna iti sabsabali.

¹⁵ Impakita met ni Jesus ti pannakaawat babaen iti panangammona no ania a tulong ti kasapulan dagiti adalanna ken no ania dagiti paglainganda. Kas pagarigan, idi naammuan ni Natanael a nagtaud ni Jesus iti Nazaret, kinunana: “Mabalin aya a tumaud manipud Nazaret ti aniaman a banag a naimbag?” (Juan 1:46) Gapu iti dayta a kinunana, ania ti panangmatmatmo ken Natanael? Manangkritikar? Manangidumduma? Awanan pammati? Impakita ni Jesus ti pannakaawat ken kinitana ti nasayaat a kualidad ni Natanael. Inawagan ni Jesus ni Natanael kas ‘maysa a pudpudno nga Israelita, a kenkuana awan ti allilaw.’ (Juan 1:47) Mabasa ni Jesus ti puso, ket inusarna dayta nga abilidad a mangbirok iti naimbag a banag iti sabsabali.

16. Ania ti aramidem tapno matulongam ti anakmo a mangpatanor kadagiti nasayaat a kualidad?

¹⁶ Nupay saanmo a mabasa ti linaon ti puso, matulongannaka ti Dios a maaddaan iti pannakaawat. Usarem kadi dayta a mangbirok iti nasayaat a kababalin ti anakmo? Awan ti mayat a maawagan iti “manangriribuk.” Saanmo koma a pulos panunoten wenno awagan ti tin-edyer nga anakmo a “rebelioso” wenno “buong ti ulo.” Uray no saan a nasayaat ti ipakpakita ti anakmo, ipariknam a makitkitam ti potensialna ken ti tarigagayna a mangaramid iti umiso. Siputam ti aniaman a makitam a pagrang-ayanna ken komendaram. Tulongam a mangpatanor kadagiti nasayaat a kualidad babaen iti panangitedmo iti ad-adu pay a responsabilidad. Kasta ti inaramid ni Jesus kadagiti adalanna. Agarup maysa ket kagudua a tawen kalpasan a naam-ammona ni Natanael (naawagan met Bartolome), pinili ni Jesus kas maysa nga apostol, ket pinaneknekan ni Natanael a maysa a naregta a Kristiano. (Luc. 6:13, 14; Ara. 1:13, 14) Imbes nga ipariknam nga awan ti maar-aramidanna a nasayaat, komendaram ken paregtaem ti anakmo. Ipariknam nga isu ket mapangnamnamaan a Kristiano a mabalin nga usaren ni Jehova.

17, 18. Ania ti resultana no itultuloymo a tulongan dagiti annakmo nga agserbi ken Jehova?

¹⁷ Bayat a padpadakkelem dagiti annakmo, mabalin a mariknam no dadduma ti narikna ni apostol Pablo, a nagbalin nga ama ti adu iti naespirituan. Nakapasar iti “kasta unay a rigat ken tuok ti puso” gapu iti ‘ayatna’ kadagiti naespirituan nga annakna idiay Corinto. (2 Cor. 2:4; 1 Cor. 4:15) Kinuna ni Victor a nangpadakkel iti annakna a dua a lallaki ken maysa a babai: “Narigatanak idi tin-edyerda pay. Nupay kasta, ad-adu dagiti naimbag ngem dagiti rigat a napasaranmi. Babaen iti tulong ni Jehova, natagiragsakmi ti nasinged a panaggagayyem kadagiti annakmi.”

¹⁸ Itultuloymo a sanayen dagiti annakmo nga agserbi ken Jehova. Bayat nga ipakpakitam ti kinauneg ti panagayatmo kadakuada, mariknam koma ti napalalo a ragsak iti pannakakitam kadagiti annakmo a mangawat iti kinapudno ken agtalinaedda a karaman kadagiti naespirituan nga annak nga ‘agtultuloy a magna iti kinapudno.’—3 Juan 4.