NO ADDA annakyo nga agtutubo, nalabit a maawatanyo met ti rikna dagiti nagannak a nadakamat iti ngato. Idi, nalabit a ti pannakisaritayo iti anakyo ket kas iti naannayas a panagtaray dagiti lugan iti agsinnumbangir a paset ti kalsada. Ita, kasla nabangenan ti kalsada. “Idi ubing pay ti anakko, nagadu ti saludsodna,” kinuna ni Angela, maysa nga ina idiay Italia. “Ita, masapul a siakon ti mangirugi iti saritaan. Ta no saan, awan ti manamnamak a nasayaat a panagsaritami.”

Kas ken Angela, mabalin a madlawyo a nagbalin a naulimek ken saanen a mannakilangen ti sigud a nalaing nga agestoria nga anakyo. Iti laksid ti panangikagumaanyo a makisarita, ababa laeng ti sungbatna kas pammagusto. “Komusta ti aldawmo?” imtuodenyo iti baroyo. Sumungbat, “nasayaat,” ngem awan daydayawna. “Ania ti inaramidyo idiay eskuelaan ita?” imtuodenyo iti balasangyo. Nakatamtamnay a kunana, “Awan.” No rugianyo ti makisarita ket saludsodenyo, “apay a dika agestoria iti ad-adu pay?” mabalin nga ad-addan nga agulimek.

Siempre, adda dagiti agtutubo a nalaka a mangyebkas iti riknada. Ngem saan met a makaay-ayo kadagiti nagannakda ti ibagada. “‘Baybay-andak kadi,’ kasta ti kanayon a sungbat ti balasangko no adda ipaaramidko kenkuana,” kinuna ni Edna, maysa nga ina a taga-Nigeria. Ni Ramón a taga-Mexico kasta met laeng ti napaliiwna iti barona nga agtawen iti 16. “Dandani inaldaw nga agsupiatkami,” kinunana. “Tunggal adda ipaaramidko kenkuana, mangrugin nga agpambar.”

Ti panangikagumaan a makisarita iti di mangikankano nga agtutubo subokenna ti pasensia ti maysa a nagannak. Ibaga ti Biblia nga adda “pannakapaay dagiti gakat no sadino nga awan ti kompidensial a saritaan.” (Proverbio 15:22) “No diak maammuan ti pampanunoten ti anakko, marurodak ket kayatko ti agriaw,” kinuna ni Anna, maysa nga agsolsolo nga ina a taga-Russia. Apay ngata a no kaano a kasapulan unay ti komunikasion, kasla saan a kabaelan dagiti agtutubo ken dagiti nagannak ti agsarita?

Ti komunikasion ket saan laeng a basta panagtungtong. Kinuna ni Jesus a ‘manipud iti naruay iti puso agsao ti ngiwat.’ (Lucas 6:45) Gapuna, no adda nasayaat a komunikasion, maammuantayo ti rikna dagiti dadduma ken ti mismo a riknatayo. Dagiti agtutubo marigatanda a mangibaga no ania ti pampanunotenda, gapu ta uray ti mannanao nga ubing mabalin nga agbalin a managbabain inton agtutubon.   Kuna dagiti eksperto a kadawyan a marikna dagiti agtutubo a kasla kanayon nga addada iti entablado iti sanguanan dagiti agbuybuya. Imbes a sanguenda dagiti agbuybuya, dagiti managbabain nga agtutubo arigna a guyodenda ti kurtina ket aglemmengda.

Maysa pay a lapped iti komunikasion ket ti tarigagay ti agtutubo a maaddaan iti dakdakkel a wayawaya. Di maliklikan dayta—dumakdakkel ti anakyo, ket paset ti panagdakkel ti panagtarigagay a sumina iti pamilia. Saan a kayat a sawen daytoy a sisasaganan ti anakyo nga agbiag iti bukodna. Kinapudnona, ad-adda a kasapulannakayo iti daytoy a tiempo. Ngem ti pannakarikna iti tarigagay a sumina ket mangrugi adu a tawen pay sakbay nga agmataengan. Bayat nga agmatmataenganda, kaykayat ti adu nga agtutubo ti agpanunot a bukodda sakbay nga ipalgakda ti pampanunotenda kadagiti sabsabali.

Mabalin a nalaklaka nga iyebkas dagiti agtutubo ti riknada kadagiti kapatadanda, kas napaliiw ni Jessica a maysa nga ina a taga-Mexico. “Idi ubing pay ti balasangko, kanayon nga ibagana dagiti parikutna kaniak,” kinunana. “Ita, ibagana dagiti parikutna kadagiti gagayyemna.” No kastoy ti mapaspasamak iti anakyo, dikay ipapan nga inlaksidnakayon kas nagannakna. Kinapudnona, ipamatmat dagiti surbey nga uray saan nga admitiren dagiti agtutubo, ad-adda nga ipatpategda ti balakad dagiti nagannakda ngem ti balakad dagiti gagayyemda. Kasanoyo ngarud a masigurado a kanayon a silulukat ti komunikasionyo?

Panunotenyo nga agmanmanehokayo iti nawatiwat ken nalinteg a kalsada. Iti adu a kilometro a tinarayyo, bassit laeng ti pananggarawyo iti manibela. Ngem idi kuan, kellaaten a nagkurba. Tapno saan a sumiasi ti luganyo iti kalsada, mabalin a balbaliwanyo ti panangpusiposyo iti manibela. Kasta met laeng no agbalinen nga agtutubo ti anakyo. Iti sumagmamano a tawen, nalabit a bassit laeng ti inaramidyo a panagbalbaliw iti wagas ti pannakisaritayo iti anakyo. Ngem ita ta dimmakkelen ti anakyo, masapul a baliwanyon ti pamay-an ti pannakisaritayo. Imtuodenyo iti bagiyo dagiti sumaganad a saludsod.

‘No makisarita ti anakko, nakasaganaak kadi a dumngeg?’ Kuna ti Biblia: “Kas kadagiti mansanas a balitok kadagiti kitikit a pirak kasta ti sao a naisao iti umiso a tiempona.” (Proverbio 25:11) Kas nalawag nga ipakita daytoy a teksto, ti tulbek ket masansan a mainaig iti tiempo. Kas panangyilustrar: Ti maysa a mannalon dina mabalin nga apuraen wenno itantan ti panagani. Masapul nga aramidenna ti amin a kabaelanna no dumteng ti panagani. Ti agtutubo nga anakyo mabalin nga adda panawen a kayatna ti makisarita. Gundawayanyo dayta a tiempo. “Mamin-adu nga umay ti balasangko iti kuartok iti rabii, no dadduma maysa nga oras,” kuna ni Frances, agsolsolo nga ina a taga-Australia. “Saanak a naandur iti puyat isu a narigat dayta, ngem ginundawayanmi dagita a rabii tapno pagsaritaanmi ti adu a bambanag.”

‘Maawatak kadi ti ipaspasimudaag dagiti sasaona?’ Kuna ti Job 12:11: “Saan aya a ti met laeng lapayag subokenna ti sasao kas iti ngadas a ramananna ti taraon?” Ad-adda pay koma a ‘subokenyo’ ita dagiti ibaga ti barito wenno balasitangyo. Masansan nga agsao dagiti agtutubo iti wagas a kasla agpayso amin nga ibagada. Kas pagarigan, mabalin nga ibaga ti anakyo, “Kanayon a tratuennak a kas maysa nga ubing!” wenno “Dinak pulos dengdenggen!” Imbes a marurodkayo kadagiti di umiso nga ebkas a “kanayon” ken “pulos,” mabalin a saan met a kasta ti kayatna a sawen. Kas pagarigan, ti ebkas a “Kanayon a tratuennak a kas maysa nga ubing” mabalin a kaipapananna “Mariknak nga awan ti panagtalekmo kaniak,” ken ti “Dinak pulos dengdenggen” mabalin a kaipapananna “Kayatko nga ibaga ti pudno a riknak.”  Ikagumaanyo a tarusan ti ipasimudaag dagiti saoda.

‘Di mapupuotan kadi a laplapdak ti anakko a makisarita babaen ti panangpilitko kenkuana nga agsao?’ Kuna ti Biblia: “Ti bunga ti kinalinteg naimula ti bin-ina iti sidong dagiti natalna a kasasaad maipaay kadagidiay agar-aramid ti talna.” (Santiago 3:18) Babaen iti sasao ken kababalinyo, aramidenyo a ‘natalna ti kasasaad’ tapno magutugot ti anakyo nga agsao. Laglagipenyo nga addakayo iti dasig ti anakyo. Isu a no kasarsaritayo ti anakyo maipapan iti maysa a banag, dikay koma agsao a kasla abogado a desidido a mangpabain iti maysa a saksi iti korte. “Ti masirib a nagannak saan a mangisawang iti, ‘Kaanokanto pay nga agnakem?’ wenno, ‘Namin-anon nga imbagak kenka?’” kuna ni Ahn, maysa nga ama a taga-Korea. “Kalpasan ti adu a panagkamalik iti daytoy a banag, madlawko a saan laeng a marurod dagiti annakko iti wagas ti pannakisaritak kadakuada no di ket karurodda pay no ania ti ibagak.”

Posible ti makikomunikar kadagiti agtutubo. Ibagayyo laeng ti wagas ti pannakikomunikaryo sigun iti kasapulanda. Kasaritayo ti dadduma a nagannak a nagballigi ti pannakikomunikarda kadagiti annakda. (Proverbio 11:14) No makisaritakayo kadagiti annakyo, ‘masapul a nasiglatkayo a dumngeg, nainayad nga agsao, nabannayat nga agpungtot.’ (Santiago 1:19) Kangrunaan ti amin, dikay koma pulos sumuko a mangisuro kadagiti agtutubo nga annakyo iti “disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”—Efeso 6:4.