Mapan iti linaonna

Mapan iti listaan dagiti linaonna

 Tulbek iti Naragsak a Pamilia

Panangdisiplina Kadagiti Annak

Panangdisiplina Kadagiti Annak

John: * No agkamaliak idi, ikagumaan dagiti nagannakko a tarusan no apay a naaramidko dayta ken no ania dagiti nainaig a bambanag sakbay a dusaendak. Ita, ikagkagumaak met a tuladen ti ulidanda no disiplinaek dagiti babbalasangko. Nagduma ti pannakapadakkelmi ken baketko nga Alison. Managpungpungtot dagiti nagannakna. Dusaenda a dagus dagiti annakda uray no dida pay napalutpot dagiti mabalin a makagapu. No dadduma, mariknak a kasta met laeng kaulpit ti panangdisiplina ni baketko kadagiti annakmi.

Carol: Pinanawan ni Tatang ti pamiliami idi agtawenak iti lima. Awan ti panangipategna kaniak wenno kadagiti tallo a kakabsatko. Inggaed ni Nanang ti nagtrabaho tapno maipaayna dagiti kasapulanmi, ket imbaklayko ti adu nga annongen tapno maaywanak dagiti addik. Diak natagiragsak ti kinaubingko gapu ta kasapulan nga ibaklayko ti annongen ti maysa a nagannak. Agingga ita, nakaserseriosoak. Mariribukanak unay no adda nagkamalian dagiti annakko ket masapul a disiplinaek ida. Kayatko nga ammuen ti makagapu ken no ania ti pampanunotenda. Ngem saan a kasta ni lakayko a Mark. Isu ket pinadakkel ti maysa a naayat ngem nainget nga ama, a sidudungngo a nangipateg ken nanangna. Naalibtak ni lakayko a mangrisut kadagiti problema mainaig kadagiti babbalasangmi. Tingitingenna ti kasasaad, tamingenna dayta, sa kalpasanna lipatennan.

KAS ipakita dagiti komento da John ken Carol, ti pannakapadakkelyo ket mabalin a dakkel ti epektona iti wagas ti panangdisiplinayo kadagiti annakyo. No agduma ti kasasaad ti pamilia a dimmakkelan dagiti agassawa, mabalin nga agduma unay ti panangsanayda kadagiti annakda. No dadduma, daytoy ti pakaigapuan dagiti parikut ti agassawa.

Ti pannakapaksuy mabalin a pakaruenna ti parikut. Dagiti agdadamo a nagannak mariknada inton agangay a makabannog ken agkalikagum iti panawen ti panangdisiplina iti annak. Ni Joan, a kadua ni lakayna a Darren a nangpadakkel kadagiti dua a babbalasangda, kinunana: “Ay-ayatek dagiti annakko, ngem manmanodak nga ipangag no ibagak a maturogdan. Agriingda uray oras ti pannaturog. Sumampitawda uray   agsasaoak pay laeng. Iwarada lattan dagiti sapatos, kawes, ken ay-ayamda ken dida ammo nga isubli iti repridyeretor ti inusarda a mantekilia.”

Idi nagpasar ni baketna iti postpartum depression kalpasan a naipasngay ti maikadua nga anakda, kuna ni Jack: “Masansan nga agawidak a nabannog manipud trabahok ken agpuyatak pay agingga iti tengnga ti rabii a mangasikaso iti maladagami. Daytoy ti nangparigat iti panangdisiplinami iti in-inauna nga anakmi. Agimon no asikasuenmi ti adingna.”

No agsupiat dagiti nabannog a nagannak gapu iti panangsanayda iti anakda, mabalin nga agbanag iti nakaro a panagsubang uray dagiti bassit laeng a di pagkinnaawatan. No saan a marisut dayta, bumaaw ti relasion ti agassawa ken mabalin a gundawayan dayta ti anakda tapno maalana ti kayatna babaen ti pananggun-odna iti simpatia ti maysa kadakuada. Ania dagiti prinsipio ti Biblia a makatulong iti agassawa a mangtaginayon iti kinasingedda bayat a sansanayenda a sieepektibo dagiti annakda?

Ipaayam iti Panawen ti Asawam

Masapul a naikumit dagiti agassawa iti maysa ken maysa sakbay a maaddaanda iti annak ken nairanta nga agtalinaed dayta uray pumanawton dagiti annakda iti pagtaengan. Mainaig iti relasion ti agassawa, kuna ti Biblia: “Ti pinagsinnangol ti Dios saan koma a pagsinaen ti tao.” (Mateo 19:6) Iti sabali a bangir, ipakita daytoy a teksto a panggep ti Dios nga inton agangay, ti anak “panawannanto ti amana ken ti inana.” (Mateo 19:5) Kinapudnona, ti panangpadakkel kadagiti annak ket saan a pundasion ti panagasawa no di ket pasetna laeng dayta. Pudno, masapul a mangbusbos dagiti nagannak iti adu a tiempo a mangsanay kadagiti annakda, ngem laglagipenda a maaramidda laeng dayta no nalagda ti relasionda nga agassawa.

Ania ti maysa a pamay-an a mapalagda ti agassawa ti relasionda bayat a dumakdakkel dagiti annakda? Agingga a mabalin, regular a mangbusboskayo iti tiempo a dakdakayo a dua. Mangted dayta iti gundaway tapno mapagsaritaanyo dagiti napateg a pakaseknan ti pamiliayo ken tapno matagiragsakyo ti panagkaduayo nga awan dagiti annakyo. Ngem bigbigentayo a maysa dayta a karit. Kuna ni Alison, ti ina a nadakamat itay: “Kadagiti gundaway a mabalinmi koman ti aglangen ken lakayko, ringgorennakam ti buridekmi wenno agalboroto ti innem ti tawenna nga anakmi, kas pagarigan no dina mabirokan ti krayolana.”

Da Joan ken Darren, a nadakamat itay, ket naaddaan iti panawen iti maysa ken maysa babaen ti panangipatungpalda iti masnup nga oras a pannaturog dagiti annakda. Kinuna ni Joan: “Adda naikeddeng nga oras a masapul a maturogen dagiti annakmi. Dayta ti nangted kadakami ken Darren iti panawen nga agrelaks ken agsarita.”

No adda masnup nga oras ti pannaturog dagiti ubbing, saan laeng a maaddaan dagiti agassawa iti ad-adu a panawen para iti bagida no di pay ket masursuruan ti ubing tapno “saanna a panunoten nga ad-adda ti bagina ngem iti rebbengna a panangpanunot.” (Roma 12:3) Inton agangay, dagiti ubbing a nasanay nga agtulnog kadagiti pagalagadan mainaig iti pannaturog maamirisdanto a saan laeng nga isuda ti napateg a kameng ti pamilia. Masapul nga agtulnogda iti pagannurotan ti pamilia imbes a dayta ti maisakripisio tapno laeng mapagustuan ti kayatda.

PADASENYO DAYTOY: Mangipasdekkayo iti masnup nga oras ti pannaturog ken kanayon nga ipatungpalyo dayta. No adda rason ti anakyo a di pay maturog, kas koma no makain-inum, mabalin a patganyo iti maminsan. Ngem diyo ipalubos a komporme lattan ti pagpambarna tapno saan pay a maturog. No agkiddaw iti kanayonan a lima a minuto sakbay a maturog ket kayatyo a patgan, orasanyo. No nalpasen ti lima a minuto, paturogenyon ken diyo ipalubos nga agkiddaw manen iti sabali. Ti koma saoyo a “Wen kaipapananna ti Wen, ti saoyo a Saan, Saan.”—Mateo 5:37.

Ipakitayo nga Agtunoskayo

Kuna ti nainsiriban a proverbio: “Umimdengka, anakko, iti disiplina ni amam, ket saanmo a baybay-an ti linteg ni inam.” (Proverbio 1:8)  Ipakita daytoy a bersikulo ti Biblia nga agpada nga adda kalintegan ti ama ken ina a mangipakat iti autoridadda kadagiti annakda. Nupay kasta, uray agpada ti kasasaad ti pamilia a dimmakkelan ti agassawa, mabalin nga agdumada no iti panangsanay kadagiti annak ken no ania a pagalagadan ti pamilia ti ipakat iti partikular a kasasaad. Kasano a mapagballigian dagiti nagannak daytoy a karit?

Kuna ni John, a nadakamat itay, “Naamirisko a nasken a liklikanmi ti agsubang iti imatang dagiti annakmi.” Nupay kasta, inaminna a narigat nga aramiden dayta. Intuloy ni John: “Nalaka a makadlaw dagiti ubbing. Uray saankami a berbal nga agsubang, marikna latta dayta ti balasangmi.”

Kasano a tinaming da John ken Alison dayta a karit? Kuna ni Alison: “No diak umanamong iti pamay-an ni lakayko a mangdisiplina iti balasangmi, urayek a makaadayo ti anakmi sakbay nga ilawlawagko ti kapanunotak iti asawak. Diak kayat a gundawayanna ti nagduma a panangmatmatmi ken lakayko tapno maalana ti kayatna. No madlawna nga adda dimi pagtunosan ken tatangna, ibagak iti balasangko a masapul nga agtulnog ti tunggal kameng ti pamilia iti urnos ni Jehova isu a masapul nga agpasakupak iti kinaulo ni tatangna. Iti kasta, isu ket masapul met nga agpasakup iti autoridadmi kas nagannakna.” (1 Corinto 11:3; Efeso 6:1-3) Kuna ni John: “No addakami amin a sangapamiliaan, gagangay a siak ti mangdisiplina kadagiti babbalasangmi. Ngem no ad-adda a pamiliar ni Alison iti kasasaad, ipalubosko nga isu ti mangdisiplina ket suportarak. No adda dimi pagtunosan mainaig iti disiplina, pagsaritaanminto dayta kalpasanna.”

Kasanoyo a maliklikan nga agresulta iti sakit ti nakem ti diyo panagtunos iti wagas ti panangdisiplinayo iti anakyo—a mabalin mangikkat iti panagraem dagiti annakyo kadakayo?

PADASENYO DAYTOY: Mangpilikayo iti partikular a tiempo iti tunggal lawas tapno pagsaritaanyo dagiti bambanag maipapan iti panangsanay kadagiti ubbing, ken kadagiti diyo pagkinnaawatan. Ikagumaam a tarusan ti panangmatmat ti asawam, ken bigbigem nga adda met bukodna a relasion iti anakyo.

Palagdaenyo ti Relasionyo kas Nagannak

Awan duadua a kasapulan ti kinapinget iti panangsanay kadagiti annak. No dadduma, mabalin a makabannog. Ngem inton agangay, pumanaw dagiti annakyo iti poderyo, ket mariknayonto a kasla nasingsingedkayo manen kas agassawa. Ti kadi panangpadakkelyo kadagiti annak palagdaenna wenno pakapuyenna ti relasionyo nga agassawa? Agpannuray dayta iti panangyaplikaryo a naimbag iti prinsipio a masarakan iti Eclesiastes 4:9, 10: “Ti dua nasaysayaat ngem iti maysa, agsipud ta addaanda ti naimbag a gunggona gapu iti napinget a panagtrabahoda. Ta no ti maysa kadakuada matuang, daydiay sabali mabalinna a bangonen ti kaduana.”

No agtinnulong dagiti agassawa, mabalin a makapnek unay ti resultana. Ni Carol, a nadakamat itay, inyebkasna ti riknana: “Ammok nga adu ti makaay-ayo a galad ni lakayko, ngem naammuak ti dadduma pay a naimbag a galadna bayat ti panagtinnulongmi a nangpadakkel kadagiti annakmi. Immuneg ti panagraem ken panagayatko kenkuana bayat a naimatangak ti naayat a panangasikasona kadagiti babbalasangmi.” Maipapan ken Alison, kuna ni John: “Immuneg ti panagayat ken panagraemko ken baketko bayat a naimatangak ti panagbalinna a nadungngo nga ina.”

No mangiwayakayo iti panawen para iti asawayo ken no agtinnulongkayo a mangpadakkel kadagiti annakyo, lumagda ti panagasawayo bayat nga agmataengan dagiti annakyo. Adda pay kadi nasaysayaat nga ulidan a maipakitayo kadagiti annakyo?

^ par. 3 Nabaliwan dagiti nagan.

IYIMTUODMO ITI BAGIM . . .

  • Kasano kaadu ti tiempo a busbusbosek iti asawak iti kada lawas bayat nga awan dagiti annakmi?
  • Iti ania a pamay-an a masuportarak ti asawak no disiplinaenna dagiti annakmi?